Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

[p. 36]

Cap. VII.

Van een zware zurchfuldighe colacie te Ghendt; van sommighe ghevanghenen die vanden sGraven Casteele int sausselet ghebrocht waren, ende wat men haer te laste leijde, zoo de ghemeen fame ghijnck vander ghueserie.

Up den zelven voornoemden dach wast colacie te Ghendt, ende daer was vertoocht bij den pencionaris, meester Franchoijs Vanderhaghen (want meester Jan Du Boos was van Ghendt vertrocken ende ghaen werden procuruer generael te Mechelen), uut den name van mijn heeren vander Wet, hoe dat den meester del campo, capiteijn vande neghentien veendelen Spaengiaerts, die te Ghendt inghecommen ende ghefoeriert waren, begheert hadde an den voorschepenen, als dat men zijn crijschvolck (wesende in ghetale xxx^c oft meer) thulpen der berrijnghe zoude bijlegghen alle maenden elcken soldaet een ghauden croone van xl stuvers, dwelc draghen zoude alle maenden lx^c ghuldenen, dats duijsent ponden grooten, ende wilde tzelve ghelt hebben inneghaende ten daghe dat zij hier ghecommen waren, ende en wilde niet afghaen van desen zijnen heesch, ende tvoornoemde ghelt hebben, tzij hoe dat ment vinden oft ghecrijghen zoude; dies zouden de inzetenen daer de soldaeten thuus laghen ontsleghen zijn van hemlien te moeten leveren bernijnghe, olije, zaut ende dierghelijcke. Wart daer ooc ghelesen, hoe zij te Bruessele moesten te vreden wesen, elcken soldaet, met een paer slapelakens schoone ten xiiij daghen, met een schoon hammelaken ende twee servietten de weke ende dierghelijcke; dat ooc die van Bruessele bij vormen van assaije, een ghauden croone van xl stuvers, voor elck hooft, soldaet wesende, voor een

[p. 37]

maent tijts gheaccordeert waren te gheven. De notable, dese ende meer ander propoosten ghehoort hebbende, zijn gheheeten vertrecken, hemlieden in den mont ghevende, als dat men de voornoemde ghauden croone de maent alderbest zoude moghen vinden up den nieuwen inpost, indient die ander drij leden slandts accorderen wilden, ende bij alzoo zij daer zwaericheijt in maecten, dat men dan daer toe mij vrauwe de Gouvernante zou prouven te perswaderen bij alle doenlicke middelen.

De notable vertrocken wesende, heeftet tadvijs oft tvoornemen van schepenen wel bevallen, ende hebben alle eendrachtelic hare andtwoorden overghebracht, dat men alzoo doen ende beschicken zoude, daerbij voughende, dat zulx niet eer inghaen en zoude dan ten daghe vanden accoorde, dwelck een half maent baten zoude. Schepenen haere andtwoorden hoorende en hebben noch niet content gheweest, bijsonder den voorschepenen, die vraechde in den ghevalle dat die vier leden slandts zulcx niet en accordeerden, waerment dan vinden zoude; want den voornoemden capiteijn hadde hem zeer lastich ghevallen, ende en wilde gheensins dat men hem zulcx ontzeijde, de soldaten zouden moghen veel meerder foele ende rudesse doen. Hier up waren ghebeden de notable noch eens te willen advijseren, dwelck alzoo ghedaen wesende, brochten haer andtwoorden overe, als datter accoort was, ende sommighe zeijden: men zoude dit priuilegie vander ghauden croone van xl stuvers niemant bijlegghen dan die soldaet ghemonstert ware ende anders gheene; dat men zoude den comijs Triest voor een maent tijts, in vormen van assaije, de pennijnghen doen verschieten up den voet van die van Bruessele, waer up schepenen andtwoorden dat den comijs Triest bij hemlieden niet bedwijnghelic en was, maer ghijnck anne

[p. 38]

zijnen ontfanck vanden inpost, tgheheele landt van Vlaenderen. Emmer in somma die middelen om de penijnghen te doen furnieren waren ghestelt in de discrecie van schepenen, recomanderende altijts de zake te willen neerstelic doen vervolghen, dat ment up den inpost zoude moghen vinden; want den huijsman was zeer verlast ende de ghemeen burse der Stadt en was ooc niet machtich zulcx te furnieren, die al bij alzoo vele belast was als zij jaerlicx incommens hadde, ende aldus es dees colacie, tot naer den xij hueren duerende, ghescheeden. Ende waren de notable ende schepenen daer zeer in beladen; wantet een zake van grooter consequencie was, ende maecte menich man bedruct ende zuchtende; want vele vreesden dander leden slandts en zoudent niet accorderen. Ander meenden dat ja, uut dien dat tYpre ende int Vrije ooc al de ghueserie gheweest hadde, ende dat men daer ooc ghebroken hadden. Die van Brugghe waren ooc deerste gheweest in Vlaenderen over ij of iij jaren te voren, die dinquisitie af begheert hadden, ende haddender dander leden toe gheperswadeert om zulcx te accorderen. Die van Ghendt hadden ooc gheconsenteert, dat men de oncosten vander fortificatie van Grevelijnghen, up den ghemeenen inpost van Vlaenderen vinden zoude, dwelc nochtans verde van haer stadt was ende een ander quartier van Vlaenderen anghijnck; waren ooc wel te vreden, als dese oft ander knechten tYpre, int Vrije oft eldere zouden gheleijt werden, ende dat zij dan van ghelijcken hulpe van doen hebbende, dat zij ooc hemlien zouden metten voornoemden inpost helpen secoureren ende dlast ghelijck draghen; want dit was als een ghemeen quale, die al dlandt duere gheschiet was, emmer in de principale steden ende durpen.

Up den xvij^en septembris, was meester Willem Rutsemeelis, die meer dan een jaer in tsGraven Casteel hadde

[p. 39]

ghevanghen ghezeten, uutghehaelt, tusschen die handen vanden dienaers, als Jan Van der Beke ende Joos De Baut, ende gheleet over de Coorenleije int sausselet, te weten van deen vanghenesse in een andere. Die hem zaghen over leeden, zeijden dat hij vet ende wel in lijve was. De cause van zijnder vanghenesse was, dat hij hem int eerste ghemoeijt hadde metter ghueserije ende zoude eenen brief ghefingiert hebben, als comissie hebbende, zoude ooc eenen kilct van Sente Claren achter de Vrindachmaerct tot zijnen huuse ghebrocht hebben, zoo de mare ghijnck, maer zoudet curts daer naer te kennen ghegheven hebben, als dat hij die ghenomen hadde in bewaerder handt, tot dat de foele duer was, om dat hij niet ghestolen of gherooft werden en zoude van die rappailge, diets alomme zeer veel maecten.

Te voren wart daer ooc inder voornoemder stede vanghenesse brocht uuten sGraven Casteele, noch ij mannen, maer up diveersche daghen, dats te weten den zeepzieder ghenaemt Pieter Andries, wonende neffens Sente Nicolaus keercke. Dese, zoo hij ter Ghoes in Zeelandt was, es met zulck een gheluckich (hadde hijt wel ghebruuct) ghetije te Ghendt commen anghevaren, dat zulck eenen spoet niet veel ghehoort en es gheweest; maer tes duer zijn quade gheweercken een ongheluckich ghetije der zee voor hem gheweest. Hij hadde moghen willen dat Eolus winden hem wederomme achterwaert gheblasen hadden ende tot onder die costen van Albiona, dats Inghelandt, versteken, dan dat hij alzoo in een oorzake van naermaels te weercken, tperijckel des doots ghevallen es; want hij metten claren avonde noch thuus ghecommen zijnde, zach ende hoorde dat tgheboufte te Ghendt overhende stont, ende dat zij vaste die beelden ende cijeraigen der keercken afbraken ende in sticken smeten, zoo es hij ooc Senter Nicolaus ten

[p. 40]

naesten in de keercke gheloopen ende sprack: hij wilde emmer wat mede helpen ende schoot onder andere een beelde of twee van uut der keercke duer de glaesveinsters, up tkeerchof.

Den anderen persoon, die daer over ghebrocht was, plach te zijne een bode van Andtweerpen, die men Wulfjagher in de wandelinghe hiet. Maer meester Gillis Coorens, den incarnaetveeruwer, was noch ter tijt, als de laetste van vieren, in de vanghenesse van sGraven Casteel bleven, dwelc sommighe hem voor een quaet teeken afnamen, als oft men hem gheen gracie vanden lijve doen en zoude.