Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568
(1872-1881)–Marcus van Vaernewyck– AuteursrechtvrijHoe dat de wachte te Ghendt nu zeer verdeghelict was; hoe daelmoesenen onder die ghues verflauden, ende vande onghetrauwicheijt van sommighe Helich Gheest meesters; van twee plaetsen, die de gues gheconsenteert waren, ende hoe Backersele haer zeer vriendelic ansprack.Tes ooc waerachtich, dat up desen tijt te Ghendt scheerpe wachte ghehauden was; want daer was ooc een dachwake gheleijt in die zale vanden schepenhuijse, ende die knechten vertoochden haer nu al veel beter ghewapent, dan zij eerst deden; want zij doe vele naect ende bloot waren, ende nu wat verhovert zijnde, hadden wapen ende hernasch ghecocht, som met paeijmenten, elc naer dat hij van stade was. De stadt verhuerde ooc sommighe soldaten zeker hernasschen, die zij doen coopen hadde; want die ghewapent waren, wonnen meer de maent dan dandere, waeromme elc te neerstigher was om een hernasch an tlijf te crijghen. Alsdoe werden ooc de gheghoedde ontboden, om de wake van twee maenden te betalen, ende moesten elc gheven zooveel als hij ghestelt was: daer en was gheen verdijhghen an. Ende ic, up den voornoemden xixen der maent octobris, drouch ooc mijn ghelt van ij maenden, te weten twee ghauden croonen makende xiiij schellingen grooten. Maer daer wasser vele die haer ghelt niet en brachten, hoe dicwils dat zij van schepenen weghe daertoe ghedachvaert waren, zoo dat niet boven tvierde deel vande ghedachvaerde haer ghelt en | |
[pagina 304]
| |
brachte; want vele en haddens niet, ende vele, ende bijsonder die ghues waren, docht desen cost vander wake noodeloos te zijne, als eenen ghezochten apetijt. Ende zoo ontrent desen tijt van kinde gheleghen was dhuijsvrauwe van eenen Pieter Van Hoorebeque, een wel ghestelt man ende coopman van coorne,zoo heeft hij ghewilt,dat men tkindt ter christenhede draghen zoude buten der stadt (alzoo zijt heeten), in de groen keercke (omdat haer diensten ende predicatien int groene ghebuerden), om aldaer van die calvinische ministers ghedoopt te werden, dwelc de vroedevrauwe niet doen en wilde, noch de verwaersterigghe, noch djoncwijf, die hijt elc bijsondere veerchde. Dus heeft hij tkindt zelve ghenomen onder zijnen mantel, ende heeftet ter plaetsen voornoemt ende van die vremde ministers doen doopen, daer de ghues zeere in verblijt ende de catolijcque in verdrouft waren, sprekende hem daeraf groote schande, alzoo vele alst hem die ander eere spraken. Maer de caritate in de veltsermoenen was nu zeer vercaut gheworden, noch al meer dan dweder naer den tijt vanden jare vercoelde; want daer zij plochten te gheven sticken ghaudts, en ghaven zij nu nauwelic zelvere, zoo dat de coperen eeuwe daer wart regnerende. Zij hadden nochtans in haer ghemeente ghecosen xij aelmoesseniers, de welcke niet zeer verlast en waren in haren dienst. Hier in toochden zij haer vierigher te zijne, naer den schijn, dan die apostelen, die maer zeven diaconen ofte aelmoesseniers en hadden, waer af die weerdighe Stephanus eene was, ende Nicolaus van Antiochien, waeruut die secte der Nicolaiten ghesproten es, die int bouck der verholentheijt van Godts gheest ghedemneert wert. Men zeijde, dat mees- | |
[pagina 305]
| |
ter Pieter De RijckeGa naar voetnoot1, die (zoo zijnen name luut) ooc rijcke van ghoede es, emmertoes wel iiijc ponden grooten zoude ghelaten hebben in de viericheijt van dese nieuwe broeders ende zusters, ende zouder omme van zijns wijfs eerfgront vercocht hebben, want zij veel ghoets hadde van haers moeders weghen, die van Aelst was, welcx vader hiet Van de Losschaerts, ende was haer moeder ghehuwelict an Franchoijs Hueriblock, poorter te Ghendt, waer af zij een dochter es. Eenighe van dese ghuesche aelmoesseniers beghonden den flaguut te crijghenGa naar voetnoot2 van haren dienst, mits dat men an hemlieden zoo vele om ghelt quam, zegghende dat zij ghenouch ghebroedert hadden tharen coste. Ooc wart men gheware dat sommighe Helich Gheest meesters die ter veltpredicatie werden ghaende, de aelmoessenen, die de ghoede lieden deden, droughen al secretelic haerlier aermen vanden nieuwe gheloove. Ja, dat meer was, men leijde haer te laste, dat zij de aermen, die noch simpel ende catolijck waren, ghedreecht hadden gheen aelmoessenen te gheven, ten ware dat zij ooc ter veltpredicatie ghijnghen ende in haer broederschap oft ghemeente quamen, waeromme de sommighe, om daer inne te voorziene, afghestelt waren, als een coruptie wesende onder die aerme lieden, om hemlieden gheheel ende al te bedeerven. Te deser causen waren, up den xixen octobris voornoemt, ende om ander redenen, verghadert tschepenhuijse alle die Helich Gheest meesters van Ghendt. De mare quam ooc, datter noch vijc roode rocx te peerde naer Ghendt quamen, ende zouden ghefoeriert werden up tZant, up de Mude ende Ste Pieters, ende dat zij | |
[pagina 306]
| |
ghezien waren ontrent Dickelvenne, end dat zij maer en reden een mijle sdaechs, dlandtvolck af teerende. Ander zeijden, daer en wasser maer vier hondert. Den xxiijen octobris, waren bij schepenen de ghuesghezinde gheconsenteert ij plaetsen om te predicken ende haer diensten te doen, doch buten der stadt. Deene was dheerbeerghe van Ste Jacob, buten der Bruchscherpoorte, int voorgheborch neffens de poorte, ende dander int zelve voorgheborch, de husaige vande kinderen Van der Eecken wesende, die de voerwaghens pleghen te voeren ende noch sindert ghedaen hebben, welcke huijsen afghebrant waren van inviere ende weder hermaect, ende staen wat voorder dan de voornoemde heerbeerghe. Den xxiiijen der zelver maent, was dheere van Backersele tsachternoens ter veltpredicatie, buten der Bruchscherpoorte, ende was eenen donderdach ende weercdach, ende sprack tvolc vriendelic an, zegghende dat zij zouden willen handteekenen zulc accoort als zij met hem ghemaect hadden. Hij zwoer met upghesteken vijnghers, zoo moeste hem Godt helpen ende al zijn helighen. Hij en zoudtse niet bedrieghen, maer bijstaen ende helpen tot den laetsten druepel van zijnen bloede, indient noot ware. Hij was een jonck man ontrent van xxxiiij jaren int anzien. Hij dede tvolc ooc haer vingheren upsteken ende zweeren, haer belovende dat men curts maken zoude, dat alle dijnghen gheappaissiert zouden werden; zoud ooc zijn uuterste vermoghen daertoe doen om die te Ghendt ghevanghen waren, te maken dat zij ontsleghen zouden werden, waeromme zij hem zeer baden, ende hadden tzelve te voren zeere an hem ende an den grave van Egmont begheert; bedancten hem ooc zeere van zijn ghoede jonste, die hij thaerwaert drouch. Hij troosteze rustich met eloquente woorden, die tvolc zeer anghename | |
[pagina 307]
| |
waren, zegghende dat hem wel behaechde dat die van Ghendt haer zoo ghoedtwillich vouchden ende submitteerden, ende dat hij eldere van ghelijcken ooc accoort ende appointement ghemaect hadde, ende hooptet hier ooc wel te doene; de zaken ghereedden haer wel; hij zach daer ghoeden middel toe, Gode lof, zij zouden noch eenen zeer curten tijt pacientich wesen; hij hoopte dat tgharnisoen ooc kcurts van daer vertrecken zoude, als daer van gheenen noode wesende. Van ende met dese affeeren was de voornoemde heere van Backersele wederomme besich, up den xxven van deser maent, met de ghuesghezinde neerstelic besoengierende met haerlier heet ende anteekenen af te nemen. |