Nieuwe Verhandeling van de Venus-Ziekten

In welke, na dat men getoont heeft, dat de gewoone wyze van genesen, zeer gevaarlyk, twyffelagtig en swaar is; een andere veel gemakkelyker en veel zekerder wert voorgestelt

XVII. Geschil. Waarom een man, die ten tyde dat hy de pokken had, gequets wierd, niet wel van syn wonde genesen werd, of ten minsten beswaarlyker.

DIe gene welke een bedorven bloed hebben die vol quade vogten syn, welke veel scherpigheid in ’t Lighaam hebben; hebben seer groote moeyelijkheid, om van hare wonden genesen te werden, alzoo die op het gewonde deel vallen, en dat met een groote menigte scherpe vogten, want de scherpigheid en de vogten syn klare verhinderingen van de genesinge, welke men noodsakelijk moet weg-weren, soo men de wonde ofte gesweer wil genesen; hier is het ader-laten dienstig ^m de veranderen der dingen die de scherpigheden kon-

m Ader-laten kan de scherpe vogten niet meer verbeteren, als het zuure bier, door het af-tappen verbetert kan werden. Die de scherpigheid best matigen, syn de metalen, mineralen, gesteenten uit de zee, dieren en aarden, en dese moeten innerlyk en uiterlyk gebruikt werden, en onder dese syn de quik-middelen niet van de minste.

[p. 164]

nen verbeteren, de sagte buik-suiveringen, de salven en pleisters konnen eindelijk hulpe by brengen. Maar zoo de Lighamen zoo quaad-sappig sijn, dat ’er het heet-vuur uit voort-komt, soo konnen die niet verbetert werden, soo die sig vast geset heeft, dan alleen door het ⁿ afsetten van het verstorve deel. Maar als de pokken sig by de wonde gevoegt hebben, bevind men het bloed seer scherp en bedorvente zyn, en dat alleen door het pokkige vergift, het welke door de gemeene middelen niet konnende verbetert werden, werd de genesinge belet: daar by is de lyder niet in staat, zoo lang hy gequets is, om die genesing werk-stellig te doen zyn, daar men in ’t gemeen de pokken mede geneest; gelijk sulx een yder wel kan begrypen, en daarom geneest hy niet, en al is ’t dat de wonde zeer klein is, soo ontstaan daar egter quade toevallen, en dat door de scherpe en feninige vogten, die sig op het gequetste deel setten. En dit stelt vast dat d’oorsaak der pokken in het bloed is, of in het vaste deel dat gequets is, alzoo die daar soo wel kan wesen dan elders: en in dit geval, moeten de wonden gehandelt werden als de enkele en sonder ’t zamen-voeginge.

n Want het is dan te laat, en het deel reeds bedorven.