Nieuwe Verhandeling van de Venus-Ziekten

In welke, na dat men getoont heeft, dat de gewoone wyze van genesen, zeer gevaarlyk, twyffelagtig en swaar is; een andere veel gemakkelyker en veel zekerder wert voorgestelt

X. Geschil. Of men, als men de pokken heeft, en een haastige koors daar by komt, welke door een scheidinge (crisis) komt te eindigen, de selvige door het middel van scheidinge, ook de pokken kan genesen.

WAnneer men overweegt, dat terwyl’er een scherpe ofte haastige koors is, dat ’er een beweginge in het bloed ontstaat en een buiten gewoone gisting, ^a welke tot een scheiding (crisis) seer volmaaktelyk gesond is, soo dat door middel van dese natuurlyke warmte, d’onsuive-

a Dit is eigentlyk geen gisting, maar in ’t begin een verdikking met koude, zoo dat ’er weinig geesten gescheiden werden; het bloed nu in die staat niet konnende blyven, werd allenxkens warm broeyende en heet. Siethier van myn schriften na.

[p. 136]

re stoffen, welke in het bloed sijn, versagt, verteert en van het bloed gescheiden werden, en dat eindelyk dese onsuiverheden buiten het Lighaam door een snelle beweginge gedreven werden; het is genoeg te verstaan, dat wanneer het bloed van het pokkige fenyn op die tyd sig besmet bevind, soo moet noodsakelyk volgen, dat andere onsuiverheden, en by gevolg van het bloed afgescheiden syn; en dit bevestigd d’ervaring: maar wanneer d’oorsaak der pokken, niet meer in het bloed sy, en dat de pokkige gist verbonden en vast in een of meer plaatsen des Lighaams is, gelyk als daar syn kalk-builen, uitwasschen en doorknagingen der beenen, en diergelijke, soo siet men wel, dat de beweginge en gistinge alleen, welke daar gemaakt werd, terwyle de scheidinge, (crisis) daar komt, niet magtig is een losmakinge ofte ontdoeninge te veroorsaken, en in tegendeel de warmte van de koors verdryft de vloeybare deelen, welke by gevolg de kalk-builen kan doen verharden, en de been-knagingen meer doen in eten, alzoo de scherpigheid, welke de been-vretinge veroorsaakt, die vermeerdert.