Nieuwe Verhandeling van de Venus-Ziekten

In welke, na dat men getoont heeft, dat de gewoone wyze van genesen, zeer gevaarlyk, twyffelagtig en swaar is; een andere veel gemakkelyker en veel zekerder wert voorgestelt

[p. 123]

IV. Geschil. Hoe dat, wanneer veele mannen, met een vrouw, die met de Venus Pokken besmet is, gemeenschap gehad hebbende d’eene een druipert zal krygen, d’andere een Spaanse kraag, of een klap-oor, ofte de Venus-pokken, en weder een andere sal geen quaal ontmoeten.

DIt vraag stuk kan men wel haast beslissen, wanneer men daar op segt, dat dit van verscheide gesteltheid, die by de mannen is, afhangt: maar om een natuurkundige reden hier van te geven zoo dient men te sien in wat gesteltheid sulx gelegen is; derhalven moet men letten, dat wanneer dese pokkige gist, welke in de buis des Baar-moeders is, zeer vlug is, en de schagt der roede zeer ruim, dese gist door de by-een-komste werd opgehitst, zoo dat die kragt tot de voor-standers en de zaad-bussen kan doordringen, om een gesteltheid te konnen doen werden, die om een druipert te verwekken, bequaam is wanneer het nu nog zeer vlug is, en tot in het gansche bloed doordringt, zoo komen daar de Venus-Pokken te voorschyn; of wanneer de warmte sterk genoeg is, om dit fenyn door een afschei-

[p. 124]

dende weg, uit te dryven, zoo werd de stoffe tot in de lassen gevoert, waar door een klap-oor ontstaat; en zoo dese pokkige gist niet zeer vlug is, blyft die aan de buitenste deelen der roede vast gekleeft, (voornamelyk, wanneer die luiden, na de by eenkomste, geen zorg dragen, haar roede af te wasschen) soo ontstaat daar een spaanse kraag; maar soo zy de roede reinigen, en haar mannelijkheid minder logtig en verhit is, die dragen zorg van niets besmet te werden: of sulx kan geschieden dat den ingang des Baar-moeders door de by een-komst der voorgaande mannen is gesuivert geworden, en dat dese geen quaad behalen. alhoewel gebeurt, dat de eerste geen quaad over komt, en dat de laatste daar aan vast geraakt, het welke kan gebeuren, niet alleen door de reden, die wy gesproken hebben, maar om dat de pokkige gist, die in de mond der Baar-moeder is, niet zeer doordringend is, om dat de man koel is, of dat die gedrongen is in de logt-buisjes en kleine klierties des monds, in welke die gist stil is en slapende; hier koomt het dan van daan, dat d’eerste in de by een-komst syn geweest, sonder dat het in een volkomene beweginge heeft konnen geraken, om door te dringen: En dat de laatste die hebben doen aan ’t werken brengen, en dat die dese quaal behalen. Soo dat tot dit alles vele omstandigheden konnen by een komen, welke men ligtelyk kan bemerken, uit het gene gesegt is.