Nieuwe Verhandeling van de Venus-Ziekten

In welke, na dat men getoont heeft, dat de gewoone wyze van genesen, zeer gevaarlyk, twyffelagtig en swaar is; een andere veel gemakkelyker en veel zekerder wert voorgestelt

X Hoofd-stuk. Van een Chanker, ofte spaanse-kraag.

Ik sal hier niet spreken van die Chankers, welke toevallen van de gemeene pokken zyn, alzoo men die door deselfde middelen geneest, daar de pokken door genezen werden; maar ik sal van die verhandelen, welke pokken in ’t besonder syn welker gist nog niet verre is voort gekropen, als in dat deel alleen, die het eerst ontfangen heeft, van welke wy in de voorgaande Hoofd-stukken genoegzaam gesproken hebben, en dat aangaande de kennisse alleen, zoo dat het onnoodig is, die zaak hier weder te berde te brengen; en wat belangt de genees-oeffening, zoo ben ik tegen gekant, aan ’t gene de schryvers ons doen lesen, niet met eenig oogmerk van ymand tegen te spreken. maar om dat de reden en d’ondervinding my hebben geleert dat me dese zoorten van Chankers veel gelukkiger en veel sagter konnen genezen, dat men op d’ordinaire wyse niet doet.

Men geeft voor, dat men een ware Chanker behoort te branden, om die vervolgens alzoo te doen veretteren, en hier toe gebruikt men de roode precipitaat, de Lapis infernalis, ofte de gemeene Lapis Causticus, of de corrosive sublimaat, en men scheid de korst af met een suppuratif, en dan handelt men de sweer met de gemeene middelen, en onderwylen buik-suivert

[p. 103]

men de lyder met een quik-middel, om aldus het bloed te suiveren; alzoo men vast stelt, dat het niet goed is, dat een Chanker lang op een plaatse blyft, alzoo sy ligtelijk al zagjes zonder te merken eenige quade gist tot in het bloed in kan dringen, waar door de algemeene Pokken konnen voort-gebragt werden, wanneer men die komt te verzuimen, en behalven dat, de welke de meeste voorzorg hebben, laten de lyder voor de middelen, een weinig uitwasemen. Dit alles gaat niet zonder onverdragelyke pyne toe, het duurt lang, en ’t geeft een grooten onslag.

Ik ben versekert, dat zoo men op een Chanker het Emplastrum Vigonis, legt, onder welke wat Mercurius praecipitatus die seer zoet gemaakt is, gekneed is, en men eenige reisen de praecipitatum solare in geeft, zoo zal hy zonder pyn genezen, en dat d’alderhardnekkigste sonder gevaar.

Wanneer daar een phymosis ^r is, of een Paraphymosis ^s dat is wanneer het roeden-hoofd van de voorhuid zoodanig overdekt is, dat die niet kan overstroopt werden; of soodanig blood is, dat d’eene d’andere, maar voornamelyk de laatste ontstoken is en pyne heeft, soo is de praecipitatum solare, en een aderlating een seer kragtig middel:

r Phymosis is, wanneer het roeden-hoofd zoodanig van de voor-huid is overdekt, dat die niet kan overstropen.

s In tegen deel is een paraphymosis, wanneer de voorhuid soo kort geworden is, dat zy het roeden-hoofd niet kan bedekken