De lotgevallen van Huckleberry Finn, Tom Sawyer's makker

Hoofdstuk XXXIX.
Ratten. - Lastige slaapkameraads. - De strooien pop.

's Morgens gingen wij naar het dorp en kochten een rattenval van gevlochten ijzerdraad? We brachten die thuis in den kelder, openden een van de rattenholen en omstreeks een uur later hadden we er vijftien van de grootste soort gevangen.



Ten einde ze een veilige plaats te geven, zetten we de val met ratten onder tante Sally's ledikant. Doch terwijl wij bezig waren spinnen te vangen, vond de kleine Thomas Franklin Benjamin Jefferson Alexander Phelps de val, opende het deurtje om te zien of de ratten er uit zouden komen en jaw el, daar gingen ze! Tante Sally kwam in de slaapkamer en toen wij er terugkeerden, stond zij boven op haar bed een groot misbaar te maken en de ratten deden al haar best om haar de verveling te verdrijven. Beiden kregen we een pak

[p. 257]

slaag met een eindje hout en door de schuld van dien bemoeizieken bengel hadden we twee uren werk om weer een ander vijftiental te vangen, doch ze waren niet te vergelijken bij de eersten, maar die waren dan ook puik puik. Nooit zag ik een mooier troepje ratten dan die eerste vangst.

We vingen een heele menigte van allerlei spinnen, kikvorschen, rupsen en dergelijke; ook hadden we graag een wespennest gehad, maar dat lukte niet; de familie was niet thuis. We gaven het echter niet terstond op, maar bleven zoo lang mogelijk op haar wachten, doch ten slotte moesten we het opgeven. Daarop gingen we slangen zoeken; we scharrelden een paar dozijn tuin- en huisslangen op, deden ze in een zak en plaatsten die in onze kamer, en intusschen was het ongeveer tijd voor het avondmaal geworden; we hadden dien dag heel wat afgedaan en hongerig als we waren! - daar heb je geen begrip van. Toen we in onze kamer terugkeerden, was er geen enkele slang meer te vinden - we hadden den zak niet goed dichtgebonden, ze hadden er zich uitgewerkt en waren verdwenen. Maar het hinderde zoo veel niet, want ze moesten stellig nog ergens in huis zijn; we zouden er dus wel eenige terug kunnen vangen. Bovendien heerschte er in den omtrek van het huis volstrekt geen gebrek aan slangen. Elk oogenblik zag men er een van de balken vallen; meestal kwamen ze dan op ons bord terecht of achter in onzen nek; en haast altijd op een plaats waar men ze liever niet zag. 't Waren mooie gestreepte beesten en ze deden volstrekt geen kwaad; maar dat kon tante Sally allemaal niets schelen, zij had een afkeer van slangen, onverschillig van welke soort, en zij kon ze niet uitstaan. Telkens als er een op haar neerviel, liet zij het werk, waarmee zij bezig was, in den steek en ging op den loop. Nooit heb ik zoo'n vrouw gezien. Uren ver kon men haar hooren schreeuwen. Je kondt het niet eens van haar gedaan krijgen, dat ze er een met de tang zou oppakken. Als zij zich omdraaide en er een in haar bed vond, dan vloog zij er uit en schreeuwde als of het huis in volle vlam stond. Zij maakte het den ouden heer zoo lastig, dat hij haast wenschte, dat er maar nooit slangen zouden geschapen zijn. Zelfs al had er zich in een week geen slang in huis vertoond, dan was tante Sally nog niet op haar gemak; als ze over het een of ander zat te denken en je raakte haar met een veertje achter in den nek aan, dan sprong ze plotseling overeind. 't Was vermakelijk. Maar Tom zei dat alle vrouwen zoo waren. Ze waren om de een of andere reden zoo geschapen.

Telkens als haar een van onze slangen in den weg kwam, kregen we een veeg om de ooren, en zij verklaarde dat zoo'n oorveeg nog niets beduidde bij hetgeen ons te wachten stond, als we het huis weer met slangen vulden. Om die oorvegen bekommerde ik me niet, want ze hadden eigenlijk niets te beteekenen; maar ik zat er over

[p. 258]

in, hoe we weer aan andere slangen zouden komen. Toch gelukte het ons, en nooit heb je zoo'n vroolijk huishouden gezien als Jim's hut, wanneer hij muziek begon te maken en zij er allen op af kwamen. Jim had een hekel aan de spinnen en de spinnen aan hem; en daarom maakten ze 't hem erg lastig. Hij klaagde, dat er door al de ratten en slangen en door den slijpsteen bijna geen plaats voor hem in het bed overbleef; en als hij er eenmaal in lag, dan kon hij nog niet slapen, omdat het er zoo rumoerig was; want nooit sliepen de beesten allen te gelijk, maar ieder op zijn beurt; zoodra de ratten onder zeil gingen, ontwaakten de slangen, en sliepen de slangen dan kwamen de ratten op de been, en hielden een wedren over hem heen; en als hij een ander plekje wilde opzoeken, dan namen de spinnen haar kans waar. Hij zei, dat als hij ooit vrij kwam, hij nooit weer gevangene wilde zijn, al kreeg hij ook geld toe.

Na een week of drie stonden de zaken vrij goed. Het hemd was al tijdig in een taart aan Jim toegezonden en telkens als een rat hem beet stond hij op en schreef wat in zijn journaal, zoolang de inkt nog versch was, de pennen waren gemaakt, de opschriften waren alle op den slijpsteen gegrift; de poot van het ledikant was doorgezaagd en wij hadden het zaagmeel opgegeten, waardoor we een hevige maagpijn kregen. We dachten dat we sterven zouden. 't Was het meest onverteerbare zaagmeel, dat ik ooit gezien heb; Tom vond dat ook. Maar zooals ik zeide, we hadden nu ten laatste alles in orde gekregen, en we waren dan ook doodop, vooral Jim. De oude heer had een paar malen geschreven naar de plantage beneden Orleans, dat ze hun weggeloopen neger moesten komen halen, maar hij had geen antwoord gekregen, eenvoudig omdat die plantage niet bestond; hij besloot dus Jim te adverteeren in de dagbladen van St. Louis en New-Orleans. Toen hij over de krant van St. Louis sprak, kreeg ik een koude rilling door mijn leden en ik begreep nu dat er geen oogenblik te verliezen viel. Nu wordt het tijd voor de naamlooze brieven, zei Tom.

‘Wat zijn dat voor dingen?’ zei ik.

‘Waarschuwingen voor de menschen, dat er eenig gevaar dreigt. Er wordt op verschillende manieren mee te werk gegaan. Maar altijd is er een verspieder, die den gouverneur van het kasteel waarschuwt. Toen Lodewijk XVI uit de Tuileriën wilde ontvluchten, werd het door een dienstmeisje verraden. Dat is een zeer goede manier, en naamlooze brieven bewijzen ook goede diensten. We zullen ons van beide middelen bedienen. En dan is het ook zeer gebruikelijk, dat de moeder van den gevangene met hem van kleeren verwisselt, waarna zij in den kerker blijft, terwijl hij er in haar kleeren uit ontsnapt. Dat zullen we ook doen.’

‘Maar Tom, hoor eens, waartoe is het noodig, dat we iemand waarschuwen, dat er wat aan de hand is? Laten ze het zelven ontdekken - dat is hun zaak.’

[p. 259]

‘Ja, dat weet ik wel; maar je kunt toch niet van hen afhankelijk zijn. Van den beginne af hebben ze ons voortdurend alles laten doen, wat we maar wilden. Ze zijn zoo goed van vertrouwen en zoo dom, dat ze volstrekt nergens op letten. Als we hun dus niet eenig teeken geven, zal er niemand zijn om ons iets in den weg te leggen en na al onze inspanning en moeite zou ten slotte de ontvluchting dood gemakkelijk zijn: ze zou niets te beduiden hebben - en dan was alle aardigheid er af.’

En schoof den brief onder de voordeur.

‘Nu, wat mij aangaat, Tom, dat zou me juist lijken.’

Zwijg,’ zei hij, en keek me wrevelig aan. Daarom zei ik:

‘Doch ik maak geen bezwaar. Zooals jij het wilt, zoo vind ik het ook goed. Hoe zul je nu aan een dienstmeisje komen?’

‘Dat moet jij wezen. Te middernacht sluip je in huis, en kaap die gele jurk van de meid.’

‘Maar, Tom, dat zal den volgenden morgen een heele opschudding geven, want natuurlijk heeft ze geen andere jurk dan die eene.’

[p. 260]

‘Dat weet ik; doch je hebt dat kleedingstuk maar een kwartier noodig, om den naamloozen brief weg te brengen en onder de voordeur te schuiven.’

‘Goed dan, ik zal het doen; maar ik kan ze even goed in mijn eigen plunje er heen brengen.’

‘Dan zou je er immers niet als een dienstmeisje uitzien.’

‘Dat niet, maar er zal toch niemand zijn, die opmerkt hoe ik er uitzie.’

‘Dat komt er allemaal niets op aan. Wij hebben slechts onzen plicht te doen, en we hebben er ons niet aan te storen, of iemand ons ziet of niet. Heb je dan volstrekt geen principes?’

‘Nu goed, ik zeg immers niets; ik ben het dienstmeisje. En wie zal Jim's moeder zijn?’

‘Ik. Ik zal een japon van tante Sally stelen.’

‘Dus jij moet in de hut blijven, terwijl Jim en ik er uitgaan.’

‘Niet lang. Ik zal Jim's kleeren met stroo opvullen en die dan op zijn bed leggen om de vermomde moeder voor te stellen, en Jim zal dan de negerinnenjurk van mij overnemen en aantrekken, en daarna zullen we gezamelijk op de vlucht gaan. Als een gevangene van aanzien ontsnapt, noemen ze dat een ontvluchting. Zoo wordt het bijvoorbeeld altijd genoemd als er een koning ontsnapt. En hetzelfde is ook het geval met een koningszoon; 't maakt geen verschil of het een natuurlijke of een onnatuurlijke zoon is.

Tom schreef nu den naamloozen brief; ik kaapte dien avond de gele jurk van de meid, trok die aan en schoof den brief onder de voordeur, op de manier zooals Tom het mij gezegd had. Er stond in:

Wees op uwe hoede. Er broeit onraad. Kijk scherp toe.

Een onbekend vriend.

Den volgenden nacht hechtten we op de voordeur een teekening vast, die Tom met zijn bloed had gemaakt, voorstellende een doodshoofd en twee gekruiste doodsbeenderen; en den nacht daarop een dergelijke afbeelding van een doodkist op de achterdeur. Nooit heb ik een gezin zoo in angst zien zitten. Zij zouden niet meer bevreesd zijn geweest, indien het gansche erf vol geesten en spoken had gezeten, die achter elke deur en onder elk bed op hen loerden en door de lucht zweefden. Als er een deur dichtsloeg, vloog tante Sally op en zei ‘oef!’; als er iets op den grond viel, vloog ze weer op en zei weer ‘oef!’; raakte men haar toevallig aan, zonder dat zij er op verdacht was, dan had men alweer hetzelfde; nergens kon zij zich heenwenden om rust te vinden, want zij beweerde dat achter elk meubelstuk iets verscholen zat, zoodat ze maar altijd door heen en weer draaide en gedurig ‘oef!’ riep; zij was bang om naar bed te gaan, en opblijven durfde ze ook niet. Alles ging dus opperbest, zooals Tom zei; nog nooit had hij zulk een flinke uitwer-

[p. 261]

king gezien. Daaruit bleek eerst hoe goed alles was aangelegd.

Nu nog het sloteffect! zei hij. Den volgenden morgen met het krieken van den dag hadden we een tweeden brief klaar, en eigenlijk wisten we niet goed, wat we er mee doen moesten, want we hadden bij den avondmaaltijd hooren zeggen, dat ze den ganschen nacht bij de deur een neger op wacht zouden zetten. Tom klom langs den bliksemafleider naar beneden om eens rond te gaan zien; de neger bij de achterdeur was in slaap gevallen, en toen stak hij hem den brief achter in zijn nek, en kwam weer terug. In dien brief stond:

Verraad mij niet. Ik wensch mij uw vriend te betoonen. Er is een bende moordenaars in aantocht, die hedennacht uw weggeloopen neger wil stelen. Zij zullen trachten u zooveel angst aan te jagen, dat gij het huis niet durft verlaten en hen ongehinderd hun gang laat gaan. Ik behoor ook tot de bende, maar ik heb berouw gekregen en weusch voortaan een onberispelijk leven te leiden; ik zal hun helsch plan verijdelen. Precies te middernacht zullen ze van de noordzijde komen aansluipen, met een valschen sleutel de deur der hut openen en er den neger uithalen. Ik moet daar in de buurt de wacht houden en op een blikken hoorn blazen, zoodra er eenig gevaar dreigt, maar in plaats daarvan zal ik bè roepen, evenals een schaap, zoodra ze binnengaan, en blazen zal ik in 't geheel niet. Terwijl zij dan bezig zijn zone ketenen los te maken, sluipt gij naderbij en sluit hen op, waarna gij ze op uw gemak kunt dooden. Doe vooral precies zooals ik het hier voorschrijf, anders krijgen zij misschien achterdocht en gaan aan den haal. Ik verlang geen andere belooning dan de overtuiging, dat ik braaf gehandeld heb.

Uw onbekende vriend.