De lotgevallen van Huckleberry Finn, Tom Sawyer's makker

[p. 213]

Hoofdstuk XXXII.
Stil als op een rustdag. - Vergissing in den persoon. - Leelijk in de klem. - Een moeilijke vraag.

Toen ik op de bedoelde plaats kwam was het overal zoo stil als op een rustdag, de zon scheen fel en 't was brandend heet - al wat handen aan het lijf had was naar het veld gegaan. Er heerschte een zwak gegons van muggen en vliegen in de lucht, waardoor het nog veel verlatener schijnt en het er veel van heeft, alsof alles dood en uitgestorven is; en wanneer een klein briesje de bladeren doet trillen, brengt het u in een droevige stemming, omdat het u voorkomt als het gefluister van geesten - van geesten die reeds sedert tal van jaren dood zijn geweest - en altijd denkt ge, dat ze over u spreken. In den regel begint men dan te wenschen, dat men maar dood en dat alles maar afgeloopen was.

De hoeve van Phelps was een van die kleine katoenplantages, die elkaar allen op een haar gelijken. Rondom een erf van twee morgen ziet men een stevige omheining; een overeind gezet blok hout, waarin een paar treden zijn uitgezaagd, maakt het overklimmen gemakkelijk, terwijl de vrouwen dit soort van trapje gebruiken om op hare paarden te wippen; hier en daar vindt men een plek, die schraal met gras begroeid is, maar over het geheel is de grond dor en kaal als een versleten, oude hoed; de woning voor de blanken is een groot houten huis - het hout is niet gezaagd, maar behakt, terwijl de spleten met klei of kalk worden dichtgestreken, en soms zijn deze kleistrepen gewit; de keuken, eveneens van hout, is met het huis verbonden door een lange, breede doorloop, die wel overdekt maar aan de zijwanden open is; achter de keuken vindt men een houten stookhuis en daarnaast staan drie kleine houten negerhutten op een rij; geheel op zichzelf en wat meer naar de heining aan den achterkant staat een kleine hut, waarbij men een loogvat en een grooten ketel om zeep te zieden aantreft; naast de keukendeur een bank en daarbij een emmer water met een pompoenschaal als drinknap; daarnaast ligt een hond in de zon te slapen en in het rond ziet men nog meer honden, die liggen te slapen; op eenigen afstand staan in een hoek drie schaduwrijke boomen; hier en daar is de heining met limplanten en bessestruiken begroeid; buiten de heining ligt een tuin en een strook grond met watermeloenen; daarna volgen de katoenvelden en verder het houtgewas.

Ik liep achterom, klom bij het loogvat over de heining en richtte

[p. 214]

mijne schreden naar de keuken. Toen ik een eindje geloopen had, hoorde ik het snorren van een spinnewiel, nu eens sterker dan weer flauwer; en toen begon ik werkelijk te wenschen, dat ik maar dood was - want dat is nu toch het vervelendste geluid ter wereld.

Ik ging er recht op af zonder eenig bepaald plan, maar in het vertrouwen, dat de Voorzienigheid mij wel de juiste woorden in den mond zou leggen, als het oogenblik gekomen was; want ik had altijd opgemerkt dat dit geschiedde, als ik het er op aan liet komen.

Toen ik halfweg gekomen was, schoten er Fen paar honden op mij toe en natuurlijk bleef ik stil staan en hen aankijken. O, wat maakten ze een geweld! In een wip geleek ik, om zoo te zeggen, de naaf van een wiel, want er stonden wel vijftien honden met uitgerekte halzen en opgeheven snoeten in een kring om mij heen, te blaffen en te huilen; en nog steeds groeide hun getal aan; van alle kanten kwamen ze toeschieten.

Zoo, ben jij daar eindelijk?

Een negerin kwam met een rolstok in de hand uit de keuken stormen en riep luid: ‘Koest! Tige! Koest Spot! Koest, zeg ik!’ en daarbij gaf ze er een paar een klap, zoodat ze jankend wegliepen en weldra door de anderen gevolgd werden; een oogenblik later kwamen ongeveer de helft terug en sprongen kwispelstaartend tegen mij op. Er zit niets geen kwaad bij zoo'n hond.

Achter de vrouw volgden een paar negerkinderen die niets anders aanhadden dan een grof linnen hemd; ze hingen aan hun moeders rokken en kwamen bedeesd achter haar uitkijken, zooals kinderen altijd doen. En nu kwam ook de blanke vrouw het huis uit loopen; ze telde ongeveer vijf en veertig of vijftig jaar, was blootshoofds en hield haar weversspoel nog in de hand; ze werd gevolgd door twee kleine blanke kinderen, die zich eveneens gedroegen als de kleine negertjes. Zij lachte vol blijdschap en riep uit:

[p. 215]

‘Zoo, ben jij daar eindelijk? -

Eer ik het wist ontviel me: ‘Ja, juffrouw.’

Zij pakte me en drukte me aan haar hart, greep vervolgens mijn beide handen en schudde die hartelijk; de tranen rolden haar langs de wangen, en telkens omhelsde zij me opnieuw. Eindelijk zei ze: ‘Je gelijkt niet zooveel op je moeder als ik wel verwacht had, maar dat doet er niet toe, toch ben ik blij dat ik je zie! Och, och, 't is alsof ik je wel zou kunnen opeten! Kinderen, daar is nu je neef Tom! - kom, zeg hem eens goeden dag.’

Maar zij lieten het hoofd hangen, staken de vingers in den mond en verscholen zich achter moeders rokken. Daarop riep deze weer:

‘Lize, maak eens gauw een warm ontbijt voor hem klaar, spoedig - of heb je op de boot al ontbeten?’

‘Ik zei, dat ik het op de boot reeds gedaan had. Zij nam me nu bij de hand en geleidde mij naar haar woning, terwijl de kinderen steeds achter haar aan bengelden. Toen wij er gekomen waren, wees ze me een stoel en ging zelve tegenover me zitten, en, terwijl zij mijn beide handen in de hare hield, zei ze:

‘Zie zoo, nu kan ik je eens goed opnemen; o, wat heb ik daar dikwijls naar verlangd, al jaren achtereen, en eindelijk is het er nu toe gekomen! We hadden je al een paar dagen vroeger verwacht. Wat heeft je opgehouden? - is de boot aan den grond gevaren?’

‘Ja, juffrouw - ze -’

‘Zeg toch niet: juffrouw - zeg: tante Sally. Waar heeft ze aan den grond gezeten?’

Ik wist niet wat ik zeggen moest, omdat ik niet wist of de boot de rivier op of af moest komen. Doch ik sloeg er op goed geluk een slag in en veronderstelde maar dat ze stroomop komen moest, en wel van den kant van Orleans. Doch dat hielp me niet veel; want ik kende de namen niet der zandbanken dien kant uit. Ik begreep dus, dat ik een zandbak moest verzinnen, of me moest houden, alsof ik de naam van de bank, waarop we waren vastgevaren, vergeten was - of - Daar viel me iets in en ik kwam er terstond mee voor den dag:

‘'t Was eigenlijk niet het vastvaren, dat ons zoo lang ophield, maar onze cylinder brak.’

‘Lieve hemel! zijn er ook menschen bij omgekomen?’

‘Neen, juffrouw; maar wel een neger.’

‘Hoe gelukkig; want soms worden er wel eens menschen bij gedood. Zoo kwam, 't wordt nu met kermis twee jaar - uw oom Silas eens van Nieuw-Orleans met de oude Lally Rook, de cylinder brak ook en een man werd er door getroffen; hij zal later wel gestorven zijn. 't Was een wederdooper. Uw oom Silas kende iemand te Baton Rouge, die met de familie van dien man zeer goed bekend

[p. 216]

was. Ja, nu herinner ik 't me, hij stierf werkelijk. Er volgde versterving en het been moest afgezet worden; maar dat redde hem niet. Ja, ja, versterving was 't. Hij werd over zijn gansche lichaam zwart, en stierf in de hoop op een zalig herrijzen. 't Was vreeselijk om aan te zien, zei men. Oom is elken dag naar de stad gegaan om je af te halen en nu is hij er weer heen, nog geen uur geleden: hij zal wel spoedig terugkomen. Je moet hem wel onder weg ontmoet hebben, heb je niet? - zoo'n oudachtig man, met een -’

‘Neen, ik heb niemand gezien, tante Sally. De boot kwam met het aanbreken van den dag aan; ik heb mijn goed op de losplaats neergezet en ben eens een kijkje gaan nemen in de stad en daar buiten, om het wat later te doen worden en niet zoo erg vroeg hier aan te kloppen; daardoor kom ik nu van den anderen kant.’

‘Aan wien heb je het goed gegeven?’

‘Aan niemand.’

‘Maar, jongen, dan zal het gestolen zijn!’

‘O neen, waar ik het verborgen hebt, kunnen ze het niet vinden,’ zei ik.

‘Hoe kon je op de boot zoo erg vroeg aan een ontbijt komen?’

Ik raakte nu op glad ijs, maar ik zei:

‘De kapitein zag me ronddrentelen, en zei dat ik liever eerst wat moest eten alvorens aan wal te gaan; hij nam me mee naar de officierskajuit en gaf me zooveel ik maar lustte.’

Ik begon zoo ongerust te worden, dat ik ternauwernood goed kon luisteren. Ik lette voortdurend op de kinderen; gaarne had ik ze even ter zijde genomen om hen uit te hooren, en te vernemen wie ik eigenlijk was. Doch ik kreeg geen gelegenheid, juffrouw Phelps bleef maar aanhoudend doorpraten. Zij maakte het mij spoedig zoo benauwd, dat het koude zweet me uitbrak.

‘Maar,’ zei ze, ‘je hebt me nog geen woord verteld van je moeder en van de anderen. Nu zal ik eens zwijgen en dan moet jij aan 't vertellen; vertel me alles - hoe ze varen, en wat ze uitvoeren, en wat ze je opgedragen hebben om aan me te zeggen; en al wat je maar te binnen wil schieten.’

Nu zat ik deerlijk in de klem. Tot dusver had de Voorzienigheid me trouw bijgestaan, maar nu raakte het mis. Ik begreep dat het niets zou helpen of ik al probeerde mij er door heen te slaan. Ik zei dus tot mijzelven, nu zal ik weer genoodzaakt zijn, het met de waarheid te beproeven. Juist wilde ik beginnen te sprepen, toen ze me beet pakte en achter het ledikant duwde met de woorden:

‘Daar komt hij aan! Houd je hoofd wat omlaag - zoo, nu is het goed; nu kun je niet gezien worden. Laat niet blijken dat je hier bent. Ik wil eens een grap met hem hebben. Kinderen, geen woord zeggen, hoor!’

[p. 217]

Ik was alles behalve op mijn gemak. Maar het hielp niet of ik me al angstig maakte, er zat niets anders op dan mij stil te houden.

Ik kon den ouden heer bij het binnentreden maar een oogwenk zien, doch daarna werd ik door het ledikant erin verhinderd. Juffrouw Phelps sprong hem te gemoet met de vraag:

‘Is hij gekomen?’

‘Neen,’ zei haar echtgenoot.

‘Lieve hemel!’ riep zij uit, ‘wat kan er toch van hem geworden zijn?’

‘Ik begrijp er niets van,’ zei de oude heer, ‘en ik moet zeggen, dat ik er me erg ongerust over maak.’

‘Ongerust!’ zei zij, ‘ik ben er heelemaal van in de war! Maar hij moet gekomen zijn; je bent hem zeker misgeloopen. Ik ben er zeker van - er is iets in me, dat het me zegt.’

‘Maar, Sally, ik kon hem immers niet misloopen, dat weet je toch ook wel.’

O, mijn lieve, lieve man, wat zal zijn moeder wel zeggen! Hij moet gekomen zijn! Stellig ben je hem misgeloopen. Hij-’

‘Ach, maak me toch niet ongeruster dan ik reeds ben. Ik weet waarlijk niet, wat ik moet aanvangen. Ik ben ten einde raad. Maar dat hij gekomen zou zijn, is onmogelijk; dan had ik hem moeten tegenkomen. Sally, 't is verschrikkelijk - allerverschrikkelijkst - er is stellig iets met de boot gebeurd!’

‘Wel, Silas! Kijd ginds eens! - den weg op! - komt daar niet iemand aan?’

Hij wipte naar het raam en van dat oogenblik maakte juffrouw Phelps gebruik. IJlings trad ze een paar schreden terug en gaf me door een stomp te kennen, dat ik achter het ledikant uit moest komen; en toen haar echtgenoot zich weer van het raam omwendde, stond ze daar met een glans van genoegen op het gelaat en een blijden glimlach om de lippen. De oude heer keek heel verbaasd en zei:

‘Hé, wie is dat nu?’

‘Wie denk je wel, dat het is?’

‘Dat weet ik niet. Wie is het?’

‘'t Is Tom Sawyer!’

Wel verdraaid! ik zonk bijna door den grond, Maar nu moest ik op mijn tellen passen; de oude man greep mijn hand en bleef die een heele poos schudden, en je hadt eens moeten zien, hoe gedurende al dien tijd zijn vrouw danste en lachte en huilde van de pret; en daarna begonnen ze me beiden te bestormen met vragen omtrent Sid en Mary en al de andere familieleden.

Maar hoe verheugd zij ook mochten zijn, het had nog niets te beteekenen in vergelijking van mijne blijdschap; 't was alsof ik herboren was, nu ik wist wie ik was. Een paar uur lang lieten ze

[p. 218]

me geen oogenblik met rust; en toen ten laatste mijn kaken zoo vermoeid waren, dat ze haast niet meer van elkaar waren te krijgen, had ik hun meer verteld omtrent mijn familie - ik bedoel de familie Sawyer - dan er ooit in zes families Sawyer was voorgevallen. Ik legde hun duidelijk uit hoe de cylinder gesprongen was bij de monding van de Witte Rivier en hoe we daardoor drie dagen oponthoud hadden. En dat namen ze alles voor goede munt op, daar ze er niet het minste begrip van hadden,

Nu gevoelde ik me aan den eenen kant erg op mijn gemak, maar aan den anderen kant weer volstrekt niet. Dat ik Tom Sawyer was vond ik erg prettig, en zoo bleef het ook, totdat ik op zeker oogenblik het gestamp van een stoomboot hoorde, die de rivier afkwam. Vooronderstel eens, zei ik tot mijzelven, dat Tom Sawyer met die boot hierheen komt? - en dat hij over een poos hier binnenstapt en mijn naam uitroept, eer ik hem een wenk heb kunnen geven, dat hij zich stil moet houden? Neen, dat mocht volstrekt niet gebeuren! Ik moest hem te gemoet gaan en opwachten. Derhalve zei ik, dat ik naar de stad wilde gaan om mijn goed te halen. De oude heer wilde mij vergezellen, maar daar bedankte ik voor; ik zei, dat ik zelf het paard wel mennen kon, en hij dus voor mij geen moeite behoefde te doen.