De lotgevallen van Huckleberry Finn, Tom Sawyer's makker

[p. 85]

Hoofdstuk XV.
Huck verliest het vlot. - In den mist. - Op het vlot in slaap gevallen. - Huck vindt het vlot terug. - Uitschot.

We waren van oordeel dat een vaart van nog drie nachten ons te Caïro, op het grondgebied van Illinois, zou brengen, en daar was het ons juist om te doen. We zouden het vlot verkoopen, plaats nemen op een stoomboot, de Ohio opvaren naar de vrije Staten en dan zouden we uit de klem zijn.

Den tweeden nacht kwam er een mist opzetten en we zochten naar een geschikte aanlegplaats, omdat het niet geraden was in den mist verder te varen; maar toen ik met de boot vooruit was geroeid om het touw vast te maken, vond ik aan den kant niets anders dan eenige jonge boompjes. Ik sloeg het touw om een van deze, doch er liep een sterke stroom, en het vlot deed zulk een ruk aan het touw, dat het boompje met wortel en al uit den grond werd getrokken en het vlot wegdreef. Ik zag den mist al dikker worden en daardoor schrikte en ontstelde ik zóó, dat ik wel langer dan een halve minuut geen vin kon verroeren - en daarna was het vlot uit het gezicht; men kon geen twintig el voor zich uit zien. Ik sprong in de boot, greep de riemen en wilde weer van wal steken. Maar de boot ging niet van haar plaats. In de overijling had ik vergeten ze los te maken. Ik wilde het nu nog doen, maar ik was zóó zenuwachtig, mijn handen beefden zóó, dat ik er bijna niets mee kon uitrichten.

Zoodra ik los was, zette ik uit alle macht het vlot achterna. Doch weldra was de oever uit het gezicht en nu bevond ik me te midden van een dikken, witten mist, en welken kant ik op moest, wist ik evenmin als een doode.

Ik begreep, dat roeien niets helpen zou; ik liet me dus maar drijven, hoewel het in zoo'n geval een heel ding is, zijn handen stil te houden. Ik riep en luisterde. Ergens achter me hoorde ik een flauw geroep, en dat gaf me weer een beetje moed. Ik begon nu nog veel harder te roepen en luisterde dan weer. Toen ik het geluid opnieuw vernam, bemerkte ik, dat ik er niet naderbij gekomen maar er rechtsaf van verwijderd was geraakt. De volgende maal hoorde ik het weer van den linkerkant - en, wat ik ook deed, ik kon er maar niet naderbij komen, integendeel, het verwijderde zich voortdurend meer van mij.

Als die stommerik nu maar zonder ophouden op een blikken ketel geslagen had, maar dat deed hij niet, en juist die oogen-

[p. 86]

blikken van stilte tusschen de kreten in, maakten me zoo verbazend angstig. Ik worstelde met alle inspanning vooruit en terstond daarop hoorde ik achter me roepen. Nu raakte ik heelemaal in de war. Dat moest het geroep van weer een ander zijn, of anders was ik omgedraaid.

Ik haalde de riemen in. Opnieuw hoorde ik roepen; 't was nu achter me, maar weer op een andere plaats; gedurig hoorde ik het, maar telkens op een andere plaats, en ik antwoordde telkens, tot het eindelijk weer vïór mij was, en ik begon te begrijpen, dat de stroom de boot had doen draaien en dat het wel terecht zou komen, als ten minste dat geroep van Jim en niet van een anderen vlotter afkomstig was. In den mist kon ik geen stemmen onderscheiden, want ze klinken dan zoo erg onnatuurlijk.

Het geroep bleef voortduren, en ongeveer een minuut later stootte ik op een gedeelte van den oever, dat met spookachtige, dikke boomen bezet was, en de sterke stroom deed me heen en weer slingeren en wierp me te midden van een menigte klippen, waartusschen de stroom verschrikkelijk bruiste.

Eenige oogenblikken later werd het weer kalm. Ik hield me toen doodstil en luisterde naar het kloppen van mijn hart, want ik geloof, dat het bij elke ademhaling wel honderd maal klopte.

Ik begon nu te begrijpen, hoe de vork aan den steel zat. Die oever behoorde aan een eiland, en Jim was een andere richting gevolgd dan ik. Men kon er maar niet zoo in een minuut of tien omheenkomen; de boomen waren er even dik als op een gewoon eiland, en het zal vier of zes mijlen lang en meer dan een halve mijl breed geweest zijn.

Ik hield me stil en luisterde gespannen omstreeks vijftien minuten, denk ik. Natuurlijk dreef ik elk uur omstreeks vier of vijf mijlen verder. Maar voor het gevoel is het alsof je doodstil ligt. op het water; en als er dan zoo'n zweem van een klip voorbij je heen strijkt, dan denk je niet, wat ga ik verbazend snel, maar je houdt den adem in en zegt bij jezelven, wat heeft zoo'n klip een vaart. Als je soms denkt, dat het niet verschrikkelijk eenzaam is in zoo'n mist, dan moet je het zelf maar eens op een nacht probeeren - dan zul je 't wel ondervinden.

Ongeveer een half uur lang gaf ik nu en dan een schreeuw, ten laatste hoorde ik op grooten afstand antwoorden en trachtte op dat geluid af te gaan, maar het lukte me niet, en spoedig hield ik het er voor, dat ik tusschen een menigte van landtongen was geraakt, want aan weerszijden zag ik flauwe, nevelachtige omtrekken ervan. Van enkele wist ik dat ze zich daar moesten bevinden, omdat ik de golven van den stroom tegen het oude doode kreupelhout op de oevers kon hooren klotsen. Ik bleef dan ook niet lang mijn geroep verspillen, en trachtte alleen maar zoo ongeveer

[p. 87]

na te gaan waar de geluiden vandaan kwamen, wat haast nog moeilijker was dan een dwaallicht te volgen. Je kunt niet begrijpen, hoe grillig het geluid zich telkens verplaatste.

Vier- of vijfmaal had ik werk genoeg om van den wal af te houden, teneinde er niet tegenaan te botsen. Dat bracht me op het denkbeeld, dat het vlot wel hier of daar op den oever zou zijn terecht gekomen, of anders reeds een heel eind vooruitgedreven en niet meer te beroepen zou zijn - het had namelijk wat sneller vaart dan ik.

Weldra scheen het me toe, dat ik weer midden op de rivier was, maar ik kon geen enkel teeken of geroep hooren van welken kant ook. Ik veronderstelde, dat Jim misschien wel op een uitspringende landspits zou geloopen zijn, en dan was het met hem gedaan. Ik voelde me erg afgemat, zoodat ik me in de boot neervlijde en bij mezelven zei, dat ik geen hand meer zou uitsteken. Te gaan slapen was natuurlijk volstrekt niet raadzaam; maar ik kon den slaap onmogelijk uit de oogen houden, zoodat ik besloot even een uiltje te knappen.

Maar het moet stellig meer dan een uiltje geweest zijn, want toen ik ontwaakte stonden de sterren helder aan den hemel, de mist was opgetrokken en ik dreef den stroom af met den breeden achtersteven der boot vooruit. Eerst wist ik niet waar ik was; ik dacht dat ik droomde; en toen het me weer een beetje helder begon te worden, was het alsof alles uit de vorige week opdoemde.

De rivier was hier verbazend breed, en beide oevers waren bezet met hoog en zwaar geboomte. Ik keek eens stroomafwaarts en zag een zwarte stip op het water. Ik roeide er op af; maar toen ik er dicht bij kwam, was het niets anders dan een paar aan elkaar gebonden balken. Daarop zag ik een tweede zwarte stip, en maakte er jacht op; vervolgens weer een en ditmaal had ik het getroffen. 't Was het vlot.

Toen ik er bij was gekomen, zag ik, dat Jim met het hoofd tusschen de beenen zat en in slaap wasgevallen, terwijl zijn rechter arm over den stuurriem hing. De andere riem was gebroken, en het vlot was overdekt met bladeren en takken en slijk. Het had 't dus hard te verantwoorden gehad.

Ik legde de boot vast, ging toen vlak voor Jim op het vlot liggen, begon te geeuwen en mijn vuisten naar Jim uit te strekken, en riep:

‘Heila, Jim, ben ik in slaap gevallen? Waarom heb je me niet wakker geschud?’

‘Hemelsche goedheid, ben jij daar, Huck? Je bent dus niet dood - niet verdronken - je bent weer terng? 't Is te mooi om waar te zijn, waarachtig, 't is te mooi. Laat ik je eens goed bekijken, mijn jongen, en je betasten. Neen, je bent niet dood,

[p. 88]

je bent weer terug, springlevend, ja, dezelfde Huck van vroeger - dezelfde Huck, de hemel zij dank!’

‘Wat scheelt je toch, Jim? Heb je een borreltje te veel op?’

‘Een borrel! Ik een borrel? Heb ik gelegenheid gehad om borreltjes te drinken?’

‘Nu dan, wat praat je dan voor onzin?’

‘Praat ik onzin?’

‘Welzeker, babbel je niet over mijn terugkeer en dergelijke zottepraat, alsof ik weg was geweest?’

‘Huck - Huck Finn, kijk me eens in de oogen; kijk me in de oogen. Ben je niet weg geweest?’

‘Weg geweest? Maar wat bedoel je toch in 's hemels naam? Nergens ben ik heen geweest. Waar zou ik heengaan?’

‘Goed, hoor eens hier, jongen, er is iets niet in den haak, dat is het. Ben ik Jim, of wie ben ik? Ben ik hier, of waar ben ik? Dat zou ik nu weleens willen weten.’

‘Wel, je bent dunkt me hier, dat is duidelijk genoeg, maar ik geloof dat je een warhoofd en een oude gek bent, Jim’

‘Ben ik Jim of niet? Nu, antwoord me eens hierop. Heb je het touw niet in de boot gebracht om het aan een boompje vast te maken?’

‘Wel neen. Wat boompje? Ik heb geen boompje gezien.’

Heb je het niet gezien? Hoor eens hier - werd het touw niet losgerukt en is toen het vlot niet de rivier af gedreven, terwijl jij en de boot in den mist werden achtergelaten?’

‘Wat mist?’

‘Wel, die mist. De mist, die er den ganschen nacht gehangen heeft. Heb je dan niet geroepen en heb ik niet geroepen, totdat we tusschen de eilanden verzeild kwamen en elkaar kwijt raakten, omdat de een niet wist waar de ander was? En ben ik niet tegen een menigte van die eilanden opgestooten, heb ik niet verschrikkelijk veel doorgestaan, en ben ik niet bijna verdronken? Nu, is dat niet zoo, jongen - is dat niet zoo? Kom, antwoord daar eens op.’

‘Maar dat wordt me toch te kras, Jim. Ik heb geen mist, geen eilanden, geen stormweer gezien, niets heb ik gezien. Ik heb hier den ganschen nacht met je zitten praten, totdat je voor ongeveer tien minuten in slaap bent gevallen, en ik heb denkelijk hetzelfde gedaan. Je kunt in dien tijd niet dronken zijn geworden, dus moet je wel gedroomd hebben.’

‘Nu nog mooier; hoe zou ik dat alles in tien minuten kunnen gedroomd hebben?’

‘Kom, praat er maar niet verder over, je hebt het gedroomd, want er is niets van gebeurd.’

‘Maar Huck, 't staat me alles zoo duidelijk voor dengeest -’

‘Het doet er niet toe hoe duidelijk het je voor den geest staat,

[p. 89]

het heeft niets te beteekenen. Ik weet het, omdat ik al dien tijd hier ben geweest.’

Jim sprak geen woord meer in de eerste vijf minuten, maar hij zat er aanhoudend over te peinzen. Daarop zei hij:

‘Welnu dan, ik geloof ook dat ik het gedroomd heb, Huck; maar de honden mogen me vangen als het niet de sterkste droom is, waarvan ik ooit gehoord heb. Nog nooit heb ik een droom gehad, die me zoo afgemat heeft als deze.’

‘O ja, dat is te begrijpen, want een droom kan iemand soms even sterk afmatten als iets anders. Maar dit moet toch een zonderlinge droom zijn geweest - vertel er me eens alles van, Jim.’

Jim begon nu alles van stukje tot beetje te vertellen, precies zooals het gebeurd was, alleen smukte hij het heel wat op. Vervolgens zei hij, dat hij er uitleg van geven moest, want het diende tot een waarschuwing. De eerste aanlegplaats stelde volgens hem iemand voor, die gunstig voor ons gestemd was, maar de stroom was een ander persoon, die ons den voet dwars wilde zetten. Het geroep was een waarschuwing, die nu en dan tot ons kwam, en als we niet erg ons best deden om het te begrijpen, dan zou het ons juist in het ongeluk storten, in plaats van ons er aan te onttrekken. De menigte van landtongen verbeeldden moeilijkheden, die we zouden krijgen met twistzieke menschen en allerlei gemeen volk, maar als we er aan dachten, wat ons te doen stond en de bezwaren niet zelf verhoogden, zouden we het er goed afbrengen; we zouden uit den mist raken en op de breede, heldere rivier komen, waar de vrije Staten lagen, en dan zouden we alle zorg te boven zijn.

Juist toen ik het vlot had bereikt, was de lucht vrij donker bewolkt geworden, maar nu helderde ze weer geheel op.

‘Nu ja, dat laat zich alles heel goed verklaren, zoover als het voeten heeft, Jim,’ zei ik, ‘maar wat beteekenen deze dingen?’

Ik bedoelde de bladeren en den warboel van takken op het vlot, en den gebroken riem. Ze vielen nu duidelijk in het oog.

Jim keek naar den rommel en vervolgens naar mij en daarop weer naar den rommel. De droom had zich zoo in zijn hoofd vastgenesteld, dat hij dien maar niet van zich af kon zetten en de zaken eenvoudig weg beschouwen, zooals ze waren. Maar toen hij daar zoo alles door elkaar zag liggen, keek hij me strak aan, zonder een zweem van een glimlach, en zei:

‘Wat dat beteekent? Dat zal ik je zeggen. Toen ik van de inspanning en van al het roepen om u doodelijk afgemat geraakt en in slaap was gevallen, was ik geheel terneergeslagen, omdat gij verloren waart, en het kon me niets meer schelen, wat er van mij en van het vlot werd. En toen ik ontwaakte en u terugvond, springlevend, toen sprongen de tranen mij in de oogen en ik had

[p. 90]

wel op mijn knieën kunnen vallen en uw voeten kussen van louter dankbaarheid. Doch het eenige waar gij om gedacht hebt, was, hoe ge den ouden Jim voor den gek zoudt kunnen houden met een leugen. Dat is een gemeene streek; zoo doen menschen, die slijk werpen op de hoofden hunner vrienden en hen te schande maken.’

Daarna stond hij langzaam op en begaf zich naar de hut, waar hij binnenging, zonder verder een woord te spreken. Maar dat was genoeg. Het griefde mij zóó, dat ik zijn voeten wel had willen kussen, om hem te nopen zijne woorden terug te nemen.

Het kostte mij vijftien minuten tijd eer ik er toe besluiten kon aan een neger vergiffenis te gaan vragen - maar ik deed het en het heeft me later nooit gespeten. Nimmer heb ik hem weer zulk een poets gebakken, en ik zou het ook dien éénen keer zeker niet gedaan hebben, als ik had kunnen vermoeden, dat hij het zich zoo zou aantrekken.