De lotgevallen van Huckleberry Finn, Tom Sawyer's makker

Hoofdstuk V.
Huck's vader. - Een teerhartig bloedverwant. - Verbetering.

Ik had de deur gesloten; ik keerde mij om en daar zat hij. Gewoonlijk schrikte ik van hem, zoodra ik hem maar zag, omdat hij mij zoo dikwijls afranselde. Ik geloofde, dat ik ook nu geschrokken was; maar spoedig bespeurde ik, dat ik mij vergist had. Dat wil zeggen, na den eersten schok, om het zoo te noemen, waarbij mijn adem wat begon te schokken - hij kwam ook zoo onverwachts; maar terstond daarop bemerkte ik, dat ik niet noemenswaard van hem geschrokken was.

Hij telde hoogstens vijftig, en daar zag hij ook naar uit. Zijn

[p. 24]

haar was lang en smerig, en hing hem verward in het aangezicht, en zijn oogen blonken er zoo waterig doorheen, alsof hij boven zijn bier was. Het haar was nog heel zwart en volstrekt niet vergrijsd; evenzoo zijn lange, verwilderde baard. Zijn gelaat miste, voor zoover het te zien was, alle kleur; het was bleek, niet zooals van een gewoon mensch, maar zoo bleek, dat men er naar van werd en er van begon te griezelen - zoo bleek als de buik van een visch. Wat zijn kleeren betreft - niets dan lompen. Hij zat met de beenen over elkaar geslagen; een van zijn laarzen was opengescheurd, twee van zijn teenen staken er doorheen en nu en dan liet hij die bewegen. Zijn hoed lag op den grond, een oud vod met een ingedeukten bol.

Ik stond hem aan te kijken; hij zat mij aan te kijken, met zijn stoel een weinig achterover gewipt. Ik zette de kaars op tafel, en bemerkte dat het raam open stond; hij was dus over de loods naar binnen geklommen. Hij bekeek me van top tot teen. Eindelijk zei hij:

‘Nette kleeren - waarachtig. Je denkt zeker, dat je al een heele piet bent, niet waar?’

‘Misschien, en misschien ook niet,’ zei ik.

‘Zou je me niet eens een kus geven,’ zeide hij. ‘Je hebt je heel wat grillen aangewend, sinds ik weg ben geweest. Ik zal je terdege de pin op den neus moeten zetten, eer ik met je klaar ben. Je hebt ook een nette opvoeding genoten, zeggen ze; je kunt lezen en schrijven. Je denkt, dat je beter bent dan je vader, is 't niet, omdat je dat kunt? Dat zal ik je wel afleeren. Wie heeft gezegd, dat je je moest inlaten met zoo'n voddige beuzelarij, hè? - wie heeft je gezegd, dat je dat mocht?’

‘De weduwe heeft 't me gezegd.’

‘De weduwe, hè? - en wie heeft de weduwe verteld, dat ze

[p. 25]

haar neus mocht steken in dingen, die haar volstrekt niet aangaan?’

‘Niemand heeft haar dat ooit verteld.’

‘Nu dan, ik zal je eens leeren wat je te doen hebt. Let op - je gaat van die school af, hoor je? Ik zal het die lui eens afleeren een jongen zóó op te voeden, dat hij tegenover zijn eigen vader airs aanneemt en zich verbeeldt beter te zijn dan hij. Laat ik je niet weer snappen daar in de buurt van de school, versta je? Je moeder kon niet lezen, en schrijven evenmin, tot aan haar dood toe. Niemand van de familie heeft het ooit van zijn leven gekend. Ik kan het niet; en daar komt me zoo'n aap, als jij bent, een hooge borst opzetten. Ik ben er de man niet naar om zoo iets te verdragen - begrijp je? Kom - laat me eens hooren.’

Ik nam een boek op en begon een stukje over generaal Washington in den oorlog. Toen ik zoowat een halve minuut gelezen had, rukte hij me plotseling het boek uit de handen en smeet het door de kamer heen, met de woorden:

Het is zoo; je kunt 't. Ik twijfelde er aan, toen je 't me vertelde. Hoor nu eens hier; je houdt op met al die grillen. Ik wil 't niet hebben. Ik zal op je letten, kereltje; en als ik je in de buurt van de school betrap, dan zal ik je eens duchtig afrossen. Ik zal je mores leeren; ik heb nog nooit zulk een zoon gezien.’

Hij nam een kleine blauw en geel gekleurde prent ter hand, waarop eenige koeien en een jongen waren afgebeeld.

‘Wat is dat?’ zei hij.

‘Dat heb ik gekregen omdat ik mijn lessen zoo goed leerde. Hij scheurde het stuk, en zei:

‘Ik zal je iets beter geven. - Ik zal je een blauwen rug bezorgen.’

Een oogenblik bleef hij zitten mompelen en brommen, en vervolgens zei hij:

‘Wel, wat ben je toch een fijn heertje! Een bed, en dekens en een spiegel, en een stuk kleed op den vloer - en je vader moet in de looierij bij de varkens slapen. Ik heb nog nooit zulk een zoon gezien. Ik wil wedden, dat ik je wel eenige van die fratsen zal hebben afgeleerd, eer ik met je afgerekend heb. Wel, er komt maar geen eind aan je pretenties - ze zeggen, dat je rijk bent. Hè? - wat is daarvan aan?’

‘'t Is een leugen - dat is 't.’

‘Hoor eens hier - bedenk wel wat je tegen me zegt; als ik wat voorheb, dan geef ik het niet zoo gemakkelijk op - tracht me dus niet te misleiden. Ik ben twee dagen in de stad geweest en ik heb daar niet anders van je gehoord, dan dat je rijk bent. De rivier langs hoorde ik hetzelfde; en daarom kom ik nu hier. Morgen geef je me dat geld - ik heb het noodig.’

‘Ik heb geen geld.’

[p. 26]

‘Dat is een leugen. De rechter Thatcher heeft het in bewaring. Je gaat het halen. Ik heb het noodig.’

‘Ik heb geen geld, zeg ik. Vraag het den rechter Thatcher maar; hij zal u hetzelfde zeggen.’

‘Goed; ik zal 't hem vragen, en ik zal hem niet met rust laten, of anders wel de reden weten waarom. Zeg - hoeveel heb je in je zak? Ik heb het noodig.’

‘Ik heb maar één dollar, en dien moet ik zelf gebruiken om -’

‘Het doet er niet toe waarvoor je hem, gebruiken wilt - voor den dag er mee.’

Hij nam hem en beet er op om te zien of hij wel echt was, en toen zei hij, dat hij naar de stad ging om wat brandewijn te koopen; hij had den ganschen dag nog geen druppel geproefd. Toen hij op de loods stond, stak hij zijn hoofd nog eens naar binnen en vloekte tegen mij, omdat ik me allerlei kuren aanwende en mij voor beter hield dan hij; en toen ik dacht, dat hij al weg was, kwam hij weer terug en stak zijn hoofd nog eens naar binnen, om me te zeggen, dat ik aan die school denken moest, want hij zou op me letten en me afranselen, als ik ze niet liet varen.

Den volgenden dag was hij dronken en ging naar de woning van den rechter Thatcher; hij begon tegen hem uit te varen en trachtte hem over te halen het geld af te geven, maar dat gelukte niet, en toen zwoer hij, dat hij hem door de wet zou laten dwingen.

De rechter en de weduwe beklaagde zich toen en trachtten van het gerechtshof te verkrijgen, dat ik aan de vaderlijke macht onttrokken en aan een hunner toevertrouwd zou worden; maar er was juist een nieuwe rechter aangesteld, en die kende mijn ouwe niet; daarom zei hij, dat het gerecht niet tusschen beiden moest treden en gezinnen van elkaar scheiden, zoolang dat nog te verhinderen was; hij had tot dusver nog nooit een kind aan zijn vader ontrukt. Dus moesten de rechter Thatcher en de weduwe in de zaak berusten.

Dat deed den ouwe zoo'n pleizier, dat hij rust noch duur had. Hij zei, dat hij me bont en blauw zou slaan als ik niet wat geld voor hem wist op te diepen. Ik leende drie dollars van den rechter Thatcher en vader ging ze verdrinken en liep al zwaaiende te razen en te tieren; dat ging zoo met een blikken ketel de gansche stad door tot bijna middernacht. Doch toen werd hij opgepakt en den volgenden dag voor het gerecht gebracht, waarna hij voor een week achter slot werd gezet. Maar hij beweerde dat hij tevreden was; hij was baas over zijn zoon, en had het vuurtje voor hem aangestookt.

Toen hij uit de gevangenis kwam zei de rechter, dat hij een mensch van hem wilde maken. Hij nam hem bij zich in huis, stak hem zindelijk en netjes in de kleeren en liet hem bij ontbijt, middagmaal en avondeten aan zijn eigen tafel aanzitten, kortom,

[p. 27]

hij zorgde in alle opzichten vaderlijk voor hem. En na het avondeten sprak hij met hem over matigheid en dergelijke dingen, totdat mijn ouwe begon te schreien en zei, dat hij een dwaas geweest was en zijn leven verbeuzeld had; maar nu zou hij een geheel ander mensch worden, zoodat niemand zich meer over hem zou behoeven te schamen, en hij hoopte, dat de rechter hem zou willen helpen en niet laag op hem neerzien. De rechter zei, dat hij hem wel zou willen omhelzen voor die woorden; hij begon te weenen en zijn vrouw ook; vader zei, dat hij iemand geweest was, die altijd verkeerd was begrepen, en de rechter zei, dat hij het gaarne geloofde. De ouwe zei, dat een mensch in de eerste plaats medegevoel noodig had; dat vond de rechter ook en toen begonnen ze opnieuw te schreien. En toen het tijd was om naar bed te gaan, stond mijn ouwe op, stak zijn hand uit en sprak:

‘Zie hier, gij allen, heeren en dames; vat deze hand aan en schudt ze. Deze hand was de hand van een zwijn; maar dat is ze niet meer, het is de hand van een man, die een nieuw leven heeft aangevangen, en liever wil sterven dan op het oude pad terugkeeren. Let op deze woorden - vergeet niet dat ik ze gesproken heb. Nu is deze hand zuiver; schudt ze zonder vrees.’

Ieder op zijn beurt, de een voor de andere na, schudde de toegestoken hand en weende. De vrouw van den rechter kuste ze. Daarop teekende mijn ouwe een overeenkomst - dat wil zeggen, hij zette er een kruisje onder. De rechter zei, dat dit het heiligste oogenblik was, dat hij zich herinneren kon. Toen stopten ze mijn vader in een mooie kamer, de logeerkamer, en 's nachts werd hij opeens verbazend dorstig, hij klom uit het raam op een afdak liet zich langs een der pilaren naar beneden glijden, verkocht zijn nieuwen jas voor een kruik brandewijn, klom weer naar binnen en deed zich eens flink te goed, evenals vroeger. En tegen den morgenstond klauterde hij weer het raam uit, zoo dronken als een kartouw, rolde van het afdak en brak zijn linker arm op twee plaatsen, en toen ze hem na zonsopgang vonden, was hij halfdood gevroren. En toen ze in de logeerkamer wilden gaan kijken, moesten ze eerst de deur openbreken, eer ze binnen konden komen.

De rechter was diep bedroefd. Hij zei, dat hij geloofde aan de mogelijkheid om den ouden man te genezen met een geweerschot maar iets anders wist hij er niet op.