|
| |
De wunzer reis
Wy sieten by 't winter yn 't Harnzer spoar
Mei 'n âlde boer en boerinne;
Wy praten sa noflik mei elkoar -
Nei Wûns, dêr moasten hja hinne.
De boer, dat wie in froede man,
Dat koe m' oan 't praten wol merke,
En as men syn hoed en wyt foarhimdsje seach,
Dan tocht men: hy heart oan 'e tsjerke.
Syn wyfke dêr nim ik de hoed foar ôf,
Dat wie in echt-Fryske boerinne;
Har bûter hie jimmer grif d' earste kar,
Har tsjerne moast blinke as in sinne.
Hja kipe sa gol en sa blier yn it rûn,
As roazen sa read wien' har wangen;
Om't ik har sa'n echte Friezinne fûn,
Besjong ik har yn dizze sangen.
In krûk hien' hja by har mei 'n bonge der oer.
'k Tocht: barndewyn wie 't mei rezinen;
Wy hiene gjin leppel en kop by de hân,
Oars wie it wis gien op in slinen.
| |
| |
No praten wy drok oer de polletyk,
Oer tsjerke- en oer skoalledingen;
Dat hja te Wûns jitte gjin doomny hien',
Dat wist ik net thús te bringen.
'k Hie meilijen mei dat earme folk,
Dat sûnder harder no dwilet,
Omt ûnder de Frânske wyn fan ús tiid
It gelove sa maklik ferwilet.
Licht kriget in doomny fan 't Wiere Ljocht
Dit boekje wol yn 'e hannen;
Ik set der dêrom in opropping yn
Oan alle godleavjende mannen:
‘Kom oer, o mannen, nei 't earme Wûns,
Dat is fan syn harder ferlitten;
Jit sinkt it yn 'e ‘verdeeldheid’ wei;
't Begjint Gods wet te ferjitten!
Hoefolle traktemint as it jout,
Dat hoeg' jim fansels net te witten;
Want de tsjerke, de tsjerke Gods moat boud!
Dy stiet dêr alhiel ferlitten!
Hoe grut as de pastorij dêr is,
Dêr woll' jim net ienris nei freegje;
Gods stimme ropt: ‘Hjir is tsjusternis!
Bring ljocht; wol foar My jim ferleegje!
Dy de mosken fuorret en waans Hûs
De sweltsjes plak jout ta nêsten,
Dy sill' foar jim weitsje - kom oer, kom oer!
Hjir wachtsje jim soargen en lêsten!
Ferjit jimme fleskpotten! lijen en noed
Is de kroan, dêr de Kristen nei stribbet;
Myn soan is ferstoarn, het fergetten Syn bloed,
Dat de minske foar Him en My libbet!’
| |
| |
Ien doomny ha hja beroppen hân,
Mar dy kin 't hjir yn Fryslân net fine;
Dy lit no yn 't prûze Gelderlân
Syn suvere strielen skine.
Dat wie in man fan it echte daai,
Dêr men ‘wedergeboornen’ fan makket;
As de Heare him loslit, is er faai;
As natuerlik minske is 't in stakkert.’
De boerinne sei: ‘It giet net oan,
Om dat fan inoar te skieden:
Natuerlik - ferkeard en wer berne - goed?...
Dat 's in riedling, foar nimmen te rieden.’
‘Dêr wit ik,’ andere 'k, ‘dochs wol wat op:
Wa goed is, dy kin 't sa wol hurde;
Mar kaam men ienkear ferkeard te wrâld,
Dan moat men wer berne wurde.’ -
Hoe smûk leit Wûns yn it beammeskaad,
Sa kûs yn it grien beskûle!
Hofsjongerkes njuentsje 'r sa blij har liet -
Op 'e tsjerkenaal sit in ûle.
Dy ûle knypt d'eagen fêst ticht foar it ljocht,
Dat der útgiet omheech fan 'e sinne;
Mar nachts dan gûlt er it út fan 'e nocht,
As it spûket en rûst om him hinne.
Dan ropt er de deaden fan 't tsjerkhôf op;
Dy kladderje omheech nei de laaien -
't Giet klipperdeklop by de muorren op,
Wylst de nachttwjirkes suchtsje ûnder 't waaien.
Dan waachst d' âld ûle - wurdt reuzegrut -
As fjoer sa barne syn eagen;
Hy ropt de deaden it wolkom ta -
Hja suchtsje as 't gebrûs fan 'e weagen.
| |
| |
En slacht dan de oere fan middernacht,
't Giet klipperdeklop wer omlegens -
Dan giert 'd âld ûle it kleiend út
En wjukkelt omleech en omhegens.
‘O, wêrom mei ik net mei nei 't grêf,
Foar ivich yn 't koele, yn 't tsjustre!
No wurdt moarnier myn stoarjend each
Troch 't ljocht fan 'e dei wer ferbjustre.
No fljocht moarnier, as de sinne komt,
Wer 't sjongende brod om my hinne;
Hja haffelje wyld yn myn fearren om -
Ik fiel 't: ienkear moatte hja 't winne.
Jit sit ik by nacht en by dei op 'e wacht,
Jit nea is de moed my ûntsakke;
Mar de sjongfûgels fjochtsje mei help fan it ljocht -
De wrâld is foar d' ûlen net makke.’
Sa geit er - en as de sinne komt
Mei libben foar alle folken,
En as de ljurk syn tankfol hert
Heech útjit, heech yn 'e wolken,
En as de minske by in hert fol ljocht
In laits het om 'e mûle -
Dan sit dêr boppe op 'e tsjerkenaal
Stil drôgjend dy ljochtskouwe ûle.
‘Jim lêste doomny,’ sei 'k tsjin 'e boer,
‘Dat is in baas mei de pinne,
Wat is dy tsjinwurdich oan 'e slach!
Men moat doch mar skriuwe kinne!’
‘Ja,’ wie it beskie, ‘hy leit oerheap
Mei ien fan syn kammeraten.
Fij Lútsen! ha 'k lêzen - wat wie dat spotsk!
Men heart der mar folle oer praten.’
| |
| |
‘Och,’ sei de boerinne, ‘wat soe 't? Hoe doarst
Us doomny dy ferskes dochs meitsje?
Dat is no ienkear gjin doomnyswurk.....
Hy krige mar raar op syn baitsje.
Hy soe net piele mei sok wurk -
It tekenjen ek soed er litte;
Mei yn it hekje in domeny
Mei potlead oan 't tekenjen sitte?
Dat tekent my dêr de master út,
En dat wylst in oar is oan 't praten!’ -
Ik sei: ‘'k Wol leauwe, dy snoade gút
Het dat leard fan syn kammeraten.’
‘Och ja,’ sei 't âld minske, ‘in boarter wie 't!’
Wy koenen it laitsjen net litte.
In hoartsje letter doe moasten wy
Yn 'e tram nei Wytmarsum sitte.
Fan praat komt praat; sa gyng it hjir ek:
It boek fan 'e Wûnzer histoarje
Waard iepenlein - en Lútsens byld
Blonk dêr út yn pauslike gloarje.
Sa kamen wy te Wytmarsum oan;
Wy wiene sa eigen wurden,
As hiene w' elkoarren jierren kend;
Doe spriek ik tsjin him de wurden:
‘Sis no mar tsjin jimme tsjerkerie,
Dat jo hjoed reizge binne
Mei Piter Jelles, waans namme j' op
Doe seagen my twa pear eagen oan,
De kjeltme makke har sa ferheard,
Dat hja earst gjin wurden fûnen.
| |
| |
Dêr sprong 't âld minske laitsjend op -
‘O do, o do!’ en hja state
My oan mei de earm. Wy seine goendei,
Omt it paad ús fan inoar skate.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd