|
| |
| |
| |
De stem der natuur.
Tweede zang.
De deugd.
'k Hoor door den vrygeest vaak dees morring aangeheven:
‘Wat deugd heeft toch natuur den sterfling voorgeschreven?
Ik zie de luim des tyds, 't gebruik van ieder land,
De wet en de overheên alöm bevelen geven:
De deugd van ieder mensch hangt af van zynen stand.
Zie hoe 't vooröordeel steeds zich blindlings kan doen eeren!
De dwaling baart het goede en 't kwaad' naar haar begeeren;
Vorstin van ieder volk, vol onstandvastigheid,
Is zy 't, die Chinaas priesterscharen
De wreedste foltering bereid,
Daar zy den kloosterling, in schaduw' van de altaren,
Steeds vreedzaam leven doet, onkundig en verblind;
Die met een' duren eed zich aan de rust verbind,
En die den hemel zweert aan de aard' geen nut te baren.
| |
| |
Hier wet men 't moordend staal, gespoord door zinlooze eer;
Dáár zygt de gryze wilde in d'arm zyns zoon ter neêr,
Die hem het hart doorstoot en dien hy hoog blyft roemen. -
Ja, dorst men roovery niet oudtyds kunst benoemen?
Wierd niet in Griekenland een snoode school gesticht,
Waar elk hierin wierd onderricht?
En, daar men zich volleerde in hoogst doemwaarde zeden,
Wierd niet van 't schandlykst kwaad daar 't zinbeeld aangebeden?
Waaröm de reden toch met zulk een kracht bepleit?
Strekt zy ons ooit ten nutt'? bestiert zy onze daden?
Stelt zy het hart gerust, dat, door onzekerheid
Op 't grievendste gekweld, steeds is met angst beladen?
Och, zo men 't schoon der deugd de drooge reden vraagt,
Hoe flaauw is dan het licht het geen zy kan verspreiden!
Men waant dat zy ons leid... 't gebruik zien we ons geleiden:
Het is gewoonte-alleen, wier boei men eindloos draagt.’
Hoe, 't redenlooze vee ziet door zyn' aart zich leeren,
Door 't ingeprent gevoel zien wy het vóórgelicht;
En slechts een dom gebruik zou d'eedlen mensch beheeren!
Hoe, deugd is ydelheid, die wy ten onrechte eeren,
En dwaling is 't alleen, die deugd en ondeugd sticht!...
| |
| |
ô God! ô groote God! gy immers leid myn schreden,
Uw goedheid licht my vóór en baart my zaligheden.
Myn leven is uw gunst, myn heil bekroont uw' wensch.
Doet, van de wieg af aan, in 't harte van den mensch
Zich geen geheime stem van recht en onrecht hooren?
Waar leeft de booswicht toch aan wien geen blos ontvlied?
Die, daar hy in zyn hart zó sterk een stem kan smooren,
De wroeging nimmer kent, en altyd rust geniet?
Zie een' elendigen, met schuld en angst beladen,
Die nergens schuilplaats vind, steeds door zichzelv' bestreên:
De straf volgt, waar hy vlugt, zyn schreên,
Daar 't hart hem eindloos doemt voor áll' zyne euveldaden,
En 't oog hem die vertoont, steeds met meer yslykheên.
Maar zie 't oprecht gelaat met blydschap overtogen,
Zie, welk een zoete rust straalt uit der braven oogen!
Hoe schittrend blinkt de warme traan,
Hoe treffend is het vuur uit zyn gelaat te lezen,
Wanneer een waar gevoel voor deugd en eedle daên
Zyn oog tot schreijen dwingt, een' gloed vormt op zyn wezen!
Van waar die warme drift, die 't edel hart bewoont,
En die verrukkingen, die 't sprekend oog ons toont?
'Er is een groote wet, ze is edel en verheven,
Een wet, die steeds ons leert dat nimmer straffeloos
| |
| |
De mensch misdadig is en boos:
Deze onuitwisbre wet is door Gods hand geschreven;
't Is niet in marmer, dat vergaat,
Maar 't is in 't menschlyk hart, waar zy geschreven staat.
Dáár klinkt een sterke stem, die nimmer is te smooren:
Het is de redenstem, dáár door geen dwang gestuit,
't Is weêrgalm der natuur, die eindloos zich doet hooren...
‘Aanbid uw' Oorsprong steeds!’ roept ze uit:
‘Min uw' natuurgenoot, strek hem ten nut te gader;
Wees billyk, wees oprecht, en steeds tot deugd gezind;
Wees ouderminnend zoon en openhartig vrind,
Wees teder echtgenoot en kinderlievend vader.’
Dáár is 't, in 't menschlyk hart, waar, van vooröordeel vry,
De deugd haar beeldtnis schetst, ontbloot van pralery.
Dáár word, door streng verwyt, de booswicht toegefproken:
Hy word ontroerd en beeft... en, God ziet zich gewroken.
ô Vrome hemeltelg! ô rein gevoel van 't hart!
Gy zegt my: ‘Volg de deugd, steeds in u opgerezen;
‘Der boozen haat zy door uw braafheid stout getart:
‘Eer de inspraak der natuur, dán eert ge uw Opperwezen!
ô Deugd, die op elks hart uw rechten gelden doet,
Die steeds u, van alöm, vereenden lof ziet geven,
Ja, die zelfs de ondeugd dwingt dat ze achting voor u voed!
| |
| |
Wat zyn uw krachten groot! wat is uw recht verheven!
Dat Brutus tegen u al dondrend zich verzett',
Dat elk hem vry de deugd verbeelding noemen hoore,
Hy mint, zyns ondanks, u; hy eert uw groote wet,
En offert zelfs zich op, opdat hy u bekore!
Held Herkules, door wien de booswicht word vermand,
Ziet, door uw kracht-alleen, zich by de Grieken eeren.
Gy blyft Lukretia de kuische borst beheeren,
Terwyl, voor Venus, Rome een schandlyk offer brand.
Uw aanblik, koel en kalm, doet snoodäarts steeds verbleeken,
Vernielt den laster straks, en logenstraft zyn stem.
Uw roem, die nooit bezwykt, spot met de valsche treken
Des booswichts, die u haat, en zegepraalt op hem.
Gy voert by vorsten zelfs steeds onbedwongen reden',
Met vaste en eedle taal schryft gy hunn' pligt hen vóór.
Gy regelt onze drift en onze zinlykheden,
En schenkt de rust te rug aan 't hart, dat haar verloor!
Wat sterfling aarzelde ooit zich gantsch u toe te wyden,
Wanneer slechts de ondeugd, die uw' roem u durft benyden,
En steeds naar d'eedlen lof, dien ge u ziet geven, haakt,
Niet vaak, met valsche stem, uw stem had nagemaakt?
|
|
Auteursrechtvrij