|
| |
| |
| |
De liefde en de dood.
Het was in 's aardryks vroegste tyden
Toen eens de tedre min met d'altoos grammen dood,
(Zy mogten toen elkaêr wel lyden)
't Gewoel op 't vreedzaam veld ontvlood.
Zy wandelden langs hut en landen.
De min had pyl en busch, zyn bleeke reisgenoot
De scherpe zeis in handen. -
Zy wierden beiden moê, zy zagen hier en daar
Of nergens schuilplaats waar'.
't Wierd laat. ‘Dag, dood!’ ‘Dag, min! op morgen gaan wy verder.’
Nu gingen beiden van elkaêr;
Elk zocht zich een verblyf by landman, boer, of herder. -
De dood trad by een' gryzäart in,
En vond 'er een onthaal, waarop hy niet dorst hopen.
Naauw' zag de gryzäart hem of riep, verrukt van zin:
‘Zyt gy 't, ô dierbre dood, dien 'k tederlyk bemin!
Dien 'k lang reeds heb verwacht! gy vind myne armen open!
| |
| |
Gy, gy sluit all' myn wenschen in!’
In 't zoeken naar een' prooi een' tedren vrind te vinden,
Is wis verwondrenswaard'. De dood heeft weinig vrinden.
Dit onverwacht onthaal spreidde op de ontvleeschde kaak
Den gloed van trotschheid, van verwondring, en vermaak.
De blydschap deed zyn hart ontbranden:
Hy slingert zyne zeis, al spelende, om zich heen;
Hy grinnikt dóór de ontvleeschde tanden,
En slaat het dor gebeente, al krakend, tegen een.
‘Hoe!’ zegt hy stil: ‘kan 't mooglyk wezen!
De mensch verlangt naar my, en, verr' van my te vreezen,
Vliegt hy me in d' arm, omhelst me, en zegt dat hy my mint!
Hy geeft me een goed onthaal, hy handelt me als zyn' vrind!’...
't Ging alles zyn begrip te boven:
Hy kon zyne ooren naauw' geloven.
Hy moet de liefde straks die klucht verhalen; kom!
De gryzäart laat hem uit, doch doet vooräf hem zweeren
Dat hy vooräl zal wederkeeren,
En roept hem noch eens na: ‘Och, kom toch ras weêröm.’ -
Nu spoort de dood, verheugd van harte,
Terstond Kupido op, in hut, in boom, en heg,
En vind hem eindlyk op den weg,
ô Goôn! ten prooije aan wreede smarte!
Hy zucht, hy schreit van fellen druk;
| |
| |
En, ach! de bleeke dood, daar niets zyn vreugd kon stooren,
Roept luid wat heil hem is beschoren;
En de arme liefde, door 't geluk des doods te hooren,
Voelt méér zyn eigen ongeluk.
‘Ach!’ roept hy eindlyk uit, al meer en meer bewogen:
‘Wat is myn onheil groot!
'k Bezit op 't menschlyk hart dan langer geen vermogen!
Men mint alleen den dood!
Ja, hy word schoon en ik word walglyk in elks oogen!
'k Had naauwlyks om verblyf gevraagd,
Of 'k wierd ontvloôn, bespot, verjaagd!
Ik, arme, naakte bloed! mogt nergens hulp verwerven!
Och, Venus! och, ik zal 't besterven!’
Een droeve tranenvloed, die eensslags hem ontvliet,
Belet hem 't verder spreken.
Een onderdaan van zyn gebied
Was hem op eens ontweken.
Ja, toen de min, in gure nacht,
Een schuilplaats hem kwam smeeken,
Had die weêrspanling hem verstoten en verächt.
De dood vertroostte hem. Ach, als wy blydschap smaken,
Dan willen wy, verwaand, der droeven trooster zyn;
Maar, wie den lyder zegt: ‘Gy moet uw droefheid staken’,
Zegt hem ten zelfden tyd: ‘'k Gevoel geenszins uw pyn’.
| |
| |
‘Kom!’ roept de dood in 't einde: ‘Ik heb myn' tyd van nooden:
Myn gryzäart wacht me; ik ga; vertroost u; 't gâ u goed!’
Naauw' is de dood de liefde ontvloden,
Of de eigen minnaar, die te voren, hoogst verwoed,
Den minnegod verstiet, komt yllings toegetreden,
En valt, door wroegingen bestreden,
De liefde straks te voet;
Hy smeekt vergiffenis; de min is ras verbeden,
En beider plagen zyn verzoet. -
De dood trad eindlyk, moê van 't loopen,
In 't huis van d'ouden gryskop weêr.
Maar, welk een onverwachte keer!
De gryzäart ziet hem naauw', of spalkt zyn kaken open,
En roept, door angst vervoerd: ‘Myn lieve vrouw! myn zoon!
Myn dochter! al myn volk! schiet toe en redt myn leven!
Dat monster zy van hier verdreven!’
't Slaat alles d'armen dood met stokken op den kop;
Men jaagt hem, onverwyld, naar buiten;
Nu gaat men voorts de deuren sluiten
En schuift de grendels zelfs 'er op.
De dood, die Jupiter nu daadlyk op ging spooren,
Wil van dien ommekeer de reden vragen gaan;
Juist komt de blyde mingod aan,
Die mede de oorzaak wil gaan hooren
| |
| |
Die in des minnaars hart verändring deed ontstaan.
‘De minnaar’, zegt Jupyn, ‘die liefde wreed verjaagde,
Dacht dat zyn schoone trouwloos waar';
De gryzäart, wien de dood behaagde,
Dacht dat zyn schip met goud vergaan was, in 't gevaar.
Maar, welk een vreugd! men toont hem klaar
Dat reeds zyn schat en schip is herwaarts aangedreven!
De minnaar was misleid door schyn:
Zyn dwaling wierd hy thans ontheven.
De ryke gryzäart wil noch leven,
De minnaar wil noch minnaar zyn.’
Geen heil of rouw woont hier beneden;
't Krygt álles een gedaante in 't onbestendig hart:
En eene zelfde zaak strekt, naar de omstandigheden,
Ons dán tot vreugde en dán tot smart.
|
|
Auteursrechtvrij