De geskidenis van ons land, in di taal van ons volk

[p. 39]

Dertiinde hoofstuk.
Sewe jare onder di Engelse.

Toestand van di Koloni. - Admiraal Lucas. - Jonker Afrikaner. - Van Jaarsveld. - Klaas Stuurman.

Dit sal ni kwaad wees om, nou di Koloni o'ergaat in di hande van di Engelse, 'n korte beskrywing te gé van wat di Anleg van di Maatskappy onder di Hollanse regering geworde is in byna anderhalwe een.

Met di o'ergaaf val in di hande van di Engelse omtrent 900 kanonne, 35,600 mud koorn en nog 'n menigte rog en gars wat in di pakhuise was, 534 Slawe van di Maatskappy, en natuurlik 'n menigte geld.

Di bevolking gaan moeilik om juis op te gé; mar dit kom tog naasteby hiirop neer.

	Wit Mense.	Bedrindes.	Slawe.	Hottentots.
Kaapdistrik	7,000	400	13,000	5,000
Distrik Stellenbosch	8,000	600	12,000	500
Distrik Swellendam	5,000	450	5,000	2,000
Distrik Graaff-Reinet	5,500	350	10,000	10,200
	_____	_____	_____	_____
	25,500	1,800	40,000	17,700

Almal same 85,000.

Di vé word toen geskat op 1,500,000 skape, 300,000 beeste en 60,000 pêrde. Di jaarlikse opgaaf was 9,000 tot 10,000 lè'ers wyn en brandewyn, 150,000 mud koorn en 75,000 mud gars, en nog 'n menigte hawer, rog, miliis, ens.

Di Engelse begin om di Koloni te versterk, want hulle was bang, dat di Hollanders ni tevrede sou wees ni dat hulle di Kaap in besit het. En hulle was reg.

Admiral Lucas.

Toen di Hollanders hoor dat di Kaap deur di Engelse geneem is, stuur hulle Admiraal Lucas met 9 skepe, en 2,000 man an boord om di Kaap terug te neem. 'n Franse vloot sou van Oos Indi'e kom om Lucas te help. Mar di dinge word ni goed bestuur ni. Toen Lucas an di Kaap kom was di Franse nog ni hiir ni, en hy gaan anker in Saldanha baai. Toen di Engelse dit hoor, stuur hulle di skepe na Saldanha baai, en Generaal Graig gaan oek in diselfde rigting met di soldate. Toen Lucas di ander dag wakker skrik, was hy tussen twé vure; an di land-kant was di Engelse soldate, an di sé-kant, was di Engelse skepe. Hy kan niks anders doen as oergé, en di Kaap bly in di hande van di Engelse.

Jonker Afrikaner gé nou di koloniste baing moeite. Hy was 'n Hottentot. Nadat hy syn baas vermoor het, gaan hy met 'n bende Hottentots na di Oranje riviir toe, en steel 'n menigte beeste van di Boere. Baing pogings word angewen om hom te vang, mar net verniit. Op syn ou'edag het Afrikaner 'n Gristen geworde, en word toegelaat om in vrede te lewe.

In 1798 bedank Lord Macartney, wat in 1797 Gouwerneur geworde het, ver syn betrekking as sodanig. Generaal Dundas kry nou di Regering in

[p. 40]

hande. In di tyd rebelleer 'n man, genoem Van Jaarsveld teen di regering. Generaal Van de Leur word na Graaff-Reinet gestuur om di opstandelinge te onderdruk. Dri van di leiders word tot di dood veroordeel, mar di vonnis word ni uitgevoer ni.

Klaas Stuurman.

Van de Leur was nog ni weg van Graaff-Reinet ni, of 'n Hottentot, Klaas Stuurman, met 'n menigte andere Hottentots staan op teen hulle base, en begin di vé te steel en mense te vermoor. Daar was oek 'n opstand onder di kaffers. Stuurman verenig hom met di kaffers, en hulle plunder gesamelik di Boere, totdat hulle by George kom. Daar word hulle deur di Engelse croepe oerwin. By di Gamtoos riviir het hulle in anraking gekom met 'n kommande Boere, onder Tjaart van der Walt. Hulle kon di mag egter ni weerstaan ni van di Kaffers, en van der Walt word dood geskiit.