De navolging van Christus

Derde hoofdstuk.
(Van de leer der Waarheid).

Zalig is de mensch, die onderwezen wordt door de waarheid-zelve, zooals deze is in haar eigen wezen, en niet met beelden en klanken, die voorbijvliegen en vergaan. Want ons meenen en ons waarnemen bedriegt ons dikwijls, en wordt niet veel gewaar. Wat baat het ons, druk te kibbelen over verborgene en

[p. 33]

duistere dingen, waaromtrent wij, op den dag des laatsten oordeels, toch niet zullen weerlegd worden en berispt, al wisten wij ze dan ook niet? Het is een zeer groote dwaasheid, om nuttige en noodzakelijke dingen te verwaarloozen, en onze aandacht te richten op andere, die onbeduidend, ja, schadelijk zijn. Dusdoende zijn wij met ziende oogen blind.

2. Waarom leggen wij ons toe op fijn-onderscheidende redeneerkunst, terwijl toch hij alleen, tot wien het eeuwige Woord spreekt, van de vele wanbegrippen verlost worden kan? Uit één Woord toch zijn alle dingen, en alle dingen zeggen één-en-het-zelfde altijd. En dát is het Begin van alles, dat ook spreken wil tot óns, en zonder 't welk niemand iets begrijpen kan of juist beoordeelen. Hij, wien alle dingen één zijn, en die alles betrekt op dat ééne, en alles ook in dat ééne ziet, kan een bestendig Binnenste hebben, dat rust vindt en vrede in God, altijd-door. O, God, die de Waarheid zijt, maak mij één met U in onafgebroken Liefde. Dikwijls verveelt het mij, om veel te lezen en te hooren, want in U is alles, wat ik wil en begeer. Laten alle geleerden zwijgen, en een iegelijk stil zijn voor Uw aangezicht: en spreek Gij alleen met mij.

3. Hoe meer een mensch één is geworden met zichzelf en dus van binnen vereenvoudigd, des te grootere en hoogere dingen leert hij begrijpen, zonder eenige moeite, omdat hij dan uit den Hemel het licht krijgt van 't verstand. Een zuivere, eenvoudige en standvastige geest wordt niet door veel bemoeiingen heen en weer geslingerd, maar bewerkstelligt alles wat hij onderneemt ter eere Gods, en doet zijn best om nooit te zoeken naar eigen nut of winst. Wat toch hindert en bezwaart u meer dan de niet ter dood gebrachte begeerte uws harten? Een goed mensch vol toewijding regelt zijn daden eerst, voordat hij die ten uitvoer

[p. 34]

gaat brengen in de buitenwereld. Want zoo voeren zij hem niet tot zondige begeerten, maar zelf bestuurt hij zijn handelingen naar den wil en de uitspraak van het goede inzicht en het rechte verstand. Wie heeft grooteren strijd te bestaan, dan hij die zich inspant, om zichzelf te overwinnen? En dat zou toch onze bezigheid en taak moeten zijn: wel te weten, ons zelf te overwinnen, en dagelijks door eigen kracht wat sterker te worden, en toe te nemen in het goede.

4. Alles wat volmaakt heet in dit leven heeft toch nog iets onvolkomens óók, en bij alle onze overdenkingen blijft er toch nog iets over, wat duister is. Nederig kennis te nemen van uzelf is een gewissere weg tot God, dan dat gij diepe wijsgeerige onderzoekingen houdt. Wel is de wetenschap niet te veroordeelen, noch welke eenvoudige kennisname ook van het een of ander dat goed is, op zichzelf beschouwd, of door God is verordineerd: maar verre te verkiezen is toch altijd een goed geweten en een deugdzaam leven. Maar omdat zeer velen meer erop gespitst zijn, om te weten, dan om goed te leven, dáárom dwalen zij vaak en brengen weinig of geen vrucht voort.

5. O, als men evenveel vlijt aan wendde tot het uitroeien der ondeugden en het inplanten der deugden, als men besteedt om vraagstukken op te werpen en uit te pluizen, dan zou er niet zooveel kwaad en schandaal onder het volk zijn, noch zooveel losbandigheid in de kloosters. Zeker, als de dag des oordeels komt, dan zal er niet aan ons gevraagd worden wat wij gelezen, maar wat wij gedaan hebben, en niet of wij goed gesproken hebben, maar of wij godsdienstig hebben geleefd. Zeg mij toch, waar zijn nu al die heeren en leeraren, die zoo bekend waren, toen zij nog leefden, en door hun geleerdheid uitstaken rondom?

Anderen bezitten nu hun kerkelijke inkomsten, en

[p. 35]

ik weet niet, of die nog wel aan hen terugdenken. In hun leven schenen zij iets te wezen, maar onmiddellijk dáárna zwijgt men over hen.

6. O, hoe snel gaat de glorie dezer wereld voorbij! Ware hun leven maar even voortreffelijk geweest als hun kunde: dan zouden zij gestudeerd en gelezen hebben, zooals 't behoort.

Hoe velen gaan verloren door de ijdelheid der wetenschap, in dezen tijd, want zij zorgen er niet voor, dat zij Gode dienen! En omdat zij liever groot zijn dan deemoedig, wolken zij weg in hun eigen overwegingen.

Waarlijk groot is wie groote liefde heeft. Waarlijk groot is, wie zichzelf klein voelt, en voor niets telt alle verheffing en eer. Waarlijk wijs is, die al het aardsche acht als drek, opdat hij Christus voor zich winne. En in waarheid zeer geleerd is hij, die zijn eigen wil verwerpt, maar Gods wil volgt en volbrengen leert.