Het vogeljaar

Nederlandsche vogels in hun leven geschetst

[p. 302]

Het paapje.

Een ander zomervogeltje, dat meer om kleur en vorm en manieren, dan om zijn zang de aandacht verdient, is het Paapje, een prachtig diertje, dat zich vrijelijk vertoont, doch alleen gekend wordt door plattelands-schooljongens en enkele vogelminnende wandelaars. Dat komt wel hier vandaan, dat hij niet de nabijheid van menschelijke woningen opzoekt, maar het liefst vertoeft in streken, waar kleine boschjes afwisselen met grazige plekken of bouwland. De grond moet hier en daar dicht begroeid zijn, want hij houdt ervan, om 't nest met de blauwe gespikkelde eitjes te verbergen onder de kruiden, en doordat deze vogels nooit direct op 't nest neerstrijken, maar altijd een eindje er vandaan, om dan langs den grond erheen te loopen, ontstaan er in 't gras sluipwegen, die naar het nest leiden, en wel wat lijken op kleine konijnentunneltjes. Ze zijn uiterst moeilijk te vinden.

De vogel zelf is makkelijker te ontmoeten. Let maar eens op, wanneer ge u bevindt in de buurt van kleine boschjes op de heide of in de duinen, bij kreupelhout langs een akkerrand, bij een meidoornhaag om een weide of een boomgroepje in de wei zelf, dan ziet ge daar wel eens een vogeltje zitten hoog op een dorren tak, rondkijkend over de wereld, op de echte tapuiten- en vliegenvangersmanier.

[p. 303]

Alweer een pracht van een vogel en toch heel anders dan alle, die we tot nu toe gezien hebben. De witte vlekken op de vleugels doen even aan den schildvink denken, het wit op den staart herinnert aan de tapuiten, het bruinroode borstje kon van een donkergeverfde

Foto A. Burdet.
Het Paapje.

oude roodborst zijn, en de kastanjekleur van den rug is bijna dezelfde als die van de kneu, maar het zwart-wit-zwart van de oogstreek is eenig in de vogelwereld aan het vroolijke paapje eigen. Een breede, helderwitte wenkbrauwstreep loopt boven 't oog, naar achter zich verbreedend en zonder duidelijke welving. Het is niet het zuiver boogvormig getrokken wenkbrauwtje van den tapuit, van het fitisje en van de mooie meisjes, maar een dikke, rechte, opgetrokken wenkbrauw van een grappigen man, die tegelijk nieuwsgierig en verbaasd is. Een zwarte streep vlak er boven en vlak er onder verhoogt de werking van deze krasse teekening. Het wijfje ziet er weer veel stemmiger uit, in plaats van 't helder wit treedt hier weer 't doffe bruin op, zelfs op den staart. Man en vrouw hebben beide om de mondhoeken een stevigen knevel van groote zwarte borstelharen, zooals de vliegenvanger dat ook heeft.

[p. 304]

Inderdaad hebben ze in hun manieren veel van den vliegenvanger, nog meer dan de tapuit. Als ze op hun hoogen tak zitten, dan zien ze uit naar insecten, en wanneer ze niet onmiddellijk erin slagen, om ze te vangen, dan achtervolgen zij hun prooi met groote vaardigheid en volharding. Toch werken ze ook op den grond, en als ze dan die aardige zand-

Het Paapje.

sprinkhanen met blauwe ondervleugels nazitten, dan valt er voor een liefhebber van mooie kleuren en vlugge bewegingen heel wat te genieten.

Ook de zang van het paapje verdient vermeld te worden. Het is niet het geheimzinnig geprevel van zijn neef de tapuit, maar een echt liedje, met wel is waar een eenigszins verwarde melodie, maar met aardige heldere klanken en prettige loopjes.

[p. 305]

Wel davert het niet door den omtrek als dat van lijster of leeuwerik, maar het blijft toch ook niet beperkt tot de eigen omgeving. Je hebt van die vogels, die geheel voor zichzelf zingen, zooals de Vlaamsche gaai, de vliegenvanger, de tapuit, maar het paapje strekt zijn ambitie al verder uit. Hij luistert naar zijn buurtgenooten, de grasmusschen en de kneutjes, hun lied wekt ook het zijne, en hij verstout zich zelfs hen te imiteeren, wat hem ten opzichte van de grasmusch wel eens gelukt, want diens talent verheft zich niet ver boven het zijne, maar het robijntje na te doen, dat moet hij toch liever maar niet probeeren.

Hij heeft een kameraad, die in leefwijze en manieren weinig van hem verschilt, maar een heel ander uiterlijk heeft. Dat is de roodborst-tapuit. Dit vogeltje heeft kop en keel heelemaal zwart, zoo zwart als 't maar zijn kan. In den nek heeft hij een paar groote plekken wit en ook op de vleugels heeft hij flinke witte spiegels en dan is zijn borst prachtig rood. Alleen 't mannetje is zoo mooi; 't wijfje heeft een bruinen, zwartgestreepten kop en is aan de onderzijde roestkleurig. Toch heeft zij ook witte vlekken aan nek en vleugels, al zijn die kleiner dan bij 't mannetje.

Deze roodborst-tapuit komt door 't heele land voor, maar 't meest in heide- en duinstreken, vooral veel op Walcheren, waar ik op éen morgenwandeling drie huishoudens aantrof.