Kees de jongen

[p. 70]

VII.

Kees kwam terug van een verre boodschap, helemaal achter 't Vondelpark. Die dooie Overtoom lopen, daar bedankte hij voor, hij kon een heel brok afsnijden door het park te nemen.

Het was ook fijn lopen onder de bomen. Jammer dat het geen Vrijdag was, dan kon-ie meteen de muziek gaan horen.

Verleden jaar was-ie dikwijls met z'n vader mee geweest naar de muziek. Vrijdagsavonds vóór donker. Z'n oom Dirk, waar ze toen nog niet kwaad mee waren, was er ook meestal bij. Dan stond Kees met een eerbiedig gezicht tussen de twee mannen in. Ze hielden hun hoofden een beetje schuin, en zeiden af en toe, dat het iets uit Faust was.

Altijd waren er jongens aan 't herrie maken; en dan werd oom kwaad en zei: ‘Dat verdomde tuig!’ En Kees stond zó stil, dat-ie kramp in z'n benen kreeg. Hij nam zich voor, het gezicht van één van die herriemakers te onthouden. En als-ie 'em dan eens tegen kwam, dan zou-ie 'em een neusie-bloed slaan...

Als ze teruggingen, hielden de mannen een gesprek over muziek, en over de valsheid der draaiorgels, ‘'k Wil af en toe m'n oren wel dichtstoppen, als zo'n kreng voor m'n deur staat te janken,’ zei oom Dirk.

En als Kees dan 'n paar dagen later met een vriendje uit school kwam of zo, en er stónd ergens een draaiorgel te spelen, dan zei Kees ernstig: ‘Laten we 'n beetje dóór-stappen.’

‘Waarom?’ vroeg het vriendje.

‘Hoor je dan dat orgel niet?’ vroeg Kees vol walging.

[p. 71]

‘Wat zou dàt nou?’ vroeg het vriendje onnozel. Och, die wist natuurlik niet, dat zulke muziek niet deugde.

Maar Kees liep haastig door: ‘Ik kàn er niet tegen. Ik kàn er niet tegen hè,’ zei hij, met een pijnlike trek op z'n gezicht.

Zulke dingen zou alleen Rosa Overbeek begrepen hebben. Die zou wel pianoles hebben, dat hadden àl zulke meisjes. Maar natuurlik schepte ze daar niet eens over óp tegen de andere kinderen.

Ze was al in een eeuwige tijd niet op school geweest. Maar van school àf was ze niet, want de meester liet bij 't uitdelen 's Maandags haar boeltje weer geregeld in d'r kastje leggen.

Hij kwam d'r nooit 'es tegen ook. Anders zou-ie gewoon gezegd hebben ‘Zo, kom je van pianoles?’

‘Nee, ik ga d'r juist naar toe, maar hoe weet jij dat ik op pianoles ben?’

‘Ja, hoe weet ik àlles, hè. Ik wéét het, dat merk je.’

‘Nou maar ik wed dat je niet weet wáár ik piano-les heb.’

‘Nou waar dan?’

En dan vertelde ze, wáár helemaal.

‘Hé, dá's toevallig,’ zou hij dan zeggen.

‘Wat is toevallig?’

‘Niks.’

‘Nee vooruit nou Bakels, wàt is toevallig?’

‘Nee je gelooft het toch niet.’

‘Jawel, heus. Jou vertrouw ik hélemaal.’

‘Nou dan. Ik moet daar vlak in de buurt óók nog wezen, straks.’

‘Nou, waarom kan dat niet? Is dat alles? Is me nog al véél an te geloven!’

‘Als ik wil, kan ik die boodschap ook wel éérst doen.’

‘O die boodschap daar in de buurt.’

‘Ja. Vin-je 't gek?’

‘Gek, waarom gek. Je kan toch lopen waar je wil!’

En dan hij in-eens: ‘Nou dan breng ik je gewoon naar piano-les.’

[p. 72]

Liepen ze samen te kletsen, hè. Vertelde ze van d'r thuis, en van alles en nog wat. Kregen ze 't over school. Kon-ie aan alles wel merken, dat ze hem zoveel hóger vond dan de andere jongens.... Zou hij van z'n plannen vertellen, as-ie eenmaal van school af was. Wat voor plannen eigenlik? Nou ja, hinderde ook niet. Zou-ie voor de lol in-eens frans gaan praten, kijken hoe ze dàt vond. Zou ze zeggen: ‘Ja, ik heb op 't instituut ook frans geleerd, maar 't zo maar gewoon práten... nee hoor.’

‘O man, ik spreek gewoon met vréémdelingen... 'k Heb ook kans, da 'k eerstdaags latijn leer, van onze apotheker, maar hij heeft niet veel tijd.’

Als ze maar niemand tegen kwamen, want dan waren ze zuur natuurlik.... Enfin, ze waren er dan eindelik.

‘Nou Bakels, ik ben er. Aju.’

En zij naar binnen. Maar de andere dag op school - nee ze kwam niet op school. Waaróm zou ze eigenlik zo'n eeuwige tijd al thuis zijn?

Bepaald ziekte of zo. Misschien zèlf ziek.

Wat 'n ezel, wat 'n stommerd was-ie! Natuurlik was ze zelf ziek, en dáárvoor was ze thuis. De meester had zeker al hoog-en-breed bericht gehad. Misschien ook niet; dan moest er een briefje naar d'r huis gebracht worden. Wie d'r wist te wonen. Niemand. Zocht de meester het adres op. Een erge rare straat, die niemand wist, behalve hij, Kees. ‘Nou, dan moet jij 't briefje maar brengen, kàn je na vieren?’

O ja, hij kon wel. Goed, en antwoord mee vragen.

Kwam-ie bij Rosa Overbeek thuis. Natuurlik tegen d'r moeder ‘mevrouw’ zeggen.

Nou, Rosa begon aardig op te knappen. Ze zat alweer in de kamer.

‘Maar ik zal voor de beleefdheid wel even het antwoord op een briefje schrijven.’

‘Doet u haar de groeten van onze klas, mevrouw.’

[p. 73]

‘Van jullie klas, da's aardig. Maar weet je wat je doet, ga dat zelf even doen, ze zit in de kamer. Ja, loop maar door.’

Dan Rosa d'r gezicht! ‘Hoe kom je hier naar binnen?’

‘O, ik? Ik weet óveral raad op.’

‘Ja maar wie heeft je toegelaten.’

‘Je eigen moeder, zeg.’

Ze zou d'r natuurlik niets van begrijpen en zeggen: ‘Jij bent een brutale hoor, jij durft.’

‘Dat kan wel. Maar hoe gaat het nou met je?’

Enfin, hij bleef dan nog bijna een uur kletsen, en moest aan één stuk door hard lopen om op tijd voor 't eten, thuis te zijn....

Nu was het de gauwste weg, als hij de Vondelstraat nam.

Het begon al donker te worden. In één villa brandde al hel licht; de ramen stonden hoog open; en in de kamer werd piano en viool gespeeld. Het was stil in de straat. Eén man was blijven staan, en luisterde.

Kees bleef ook staan, en keek naar binnen. Twee dames zaten voor het raam naar buiten te kijken. Eén dame speelde op de piano, en daarnaast stond een heer viool te spelen.

Kees boog luisterend het hoofd. Hij zag, hoe de dames naar hem keken. ‘Wat heeft diè jongen een gevoel,’ dachten ze waarschijnlik.

Het spel hield op. De twee dames klapten zachtjes in hun handen. Eén zèi iets. De heer kwam met z'n viool onder z'n arm even bij 't raam en keek naar Kees. Keek zeer duidelik naar hem.

Kees dacht er over, plechtig z'n pet af te nemen, maar dorst nog niet.

Toen begon het spel weer. De man naast Kees was doorgelopen.

Kees bleef weer aandachtig luisteren. De dames bij het raam keken weer naar hem.

Als straks dit stuk uit was, dan zou misschien die éne dame vragen: ‘Vin-je 't zo mooi?’

Hij zou bedeesd van ja knikken. ‘Kom binnen luisteren,’ zei

[p. 74]

misschien de heer. En de deur ging al open, en eer-ie 't wist, zat-ie in de kamer, op een van die zachte stoelen, en mocht luisteren.

‘Wie ben je?’ vroeg dan een van de dames, als het stuk weer uit was. En hij antwoordde zachtjes: ‘Een gewone jongen, maar die veel van muziek houdt. Mijn naam - doet er niet toe.’

En als-ie dan wegging, zou-ie bedanken; en ze zouen zeggen, dat-ie nog 'es terug moest komen. En hij mocht ook 'es proberen op de viool. De heer merkte dat-ie aanleg had. Hièlp hem 'n beetje. Hij begreep het zelf niet, maar wonderlik gauw leerde hij viool spelen.... Dan ging op 'n keer de heer met hem mee naar huis, en zei: ‘'t Is zonde, als deze jongen niet verder gaat in de muziek. Ik neem àlles op me’ ---------

Dit stuk duurde heel lang. Hij moest naar huis, want het werd al laat. De dames keken wèl erg naar hem. Hij bewoog z'n hoofd 'n beetje heen en weer op de maat. Als het stuk nu eindelik 'es uit was, wat zou er dan gebeuren toch?

Dáár; daar wàs het uit. Weer klapten de dames. Ze keken naar hem, maar zeien niets. Hij moest weg. Toch iets doen.... En langzaam en plechtig nam hij z'n pet af. De ene dame knikte duidelik terug! Hij beefde ervan. Toen, langzaam, liep-ie weg.

Zó was 't eigenlik nog veel mooier. Ze zouen over hem praten; over die vreemde jongen, die daar zo geroerd had staan luisteren, en nu verdwenen was. Die 't zo gevoeld had: die mooie muziek in de stille avond. ‘Hadden we hem maar binnen geroepen,’ zouden ze zeggen. Maar hij was weg, de gevoelige vreemde jongen, verdwenen.... in de stille avond...

Hij nam de stille Nassaukade, en ging er onder de bomen lopen.

Een vaag gevoel van verdriet was in hem opgekomen; en ineens begreep-ie dat: het was niet waar, dat het goed ging met Rosa Overbeek.

Ze was juist hoe langer hoe erger geworden, ze teerde weg.

[p. 75]

Misschien kwam er van de week nog bericht op school, dat ze dood was.

Dan zou hij, Kees, beginnen tegen de jongens, over een krans, een krans vol prachtige bloemen, namens de gehele klas; ieder een dubbeltje meebrengen.

En de meester zou óók zeggen: ‘Ik leg er wat bij, ik vind het een heel mooi idee, haar een laatste afscheidsgroet te geven, de ouders zullen er erg door getroffen zijn. Wij gaan met de hele klas naar het kerkhof; en één van jullie komt naar voren, en legt de krans neer. Wie zal dat doen? Wie is eigenlik begonnen d'r over?’

‘Bakels, Bakels,’ zouden ze allemaal roepen. ‘Goed, dan legt Bakels de krans neer.’

Ach, en dan de begrafenis. Hij was eens op het kerkhof geweest, toen - jà, hij wist-niet-meer-wie begraven was; 'n hele troep mensen met vaandels en zo was toen voorbijgegaan, en hij was meegelopen. Aanspraken waren er gehouden, er was een apart rijtuig voor al de bloemen geweest.

Het zou nu net zo iets worden, natuurlik niet zoveel mensen. Maar dan toch een hele klas schoolkinderen, ook niet mis.

Wat zou-ie bleek zien, als hij de krans neer-lei! Maar niemand zou vermoeden, dat hij véél verdrietiger was dan de anderen. Misschien de moeder; die zou misschien begrijpen, dat hij die éne jongen was, waar Rosa wel eens van verteld had, die zo'n beetje anders was dan de rest.

In ieder geval: hij zou zorgen, dat-ie precies de plaats onthield van 't graf; en zonder dat ooit iemand het wist, zou hij geregeld het graf bezoeken blijven. Alleen de doodgraver zag hem wel eens, en zou denken: ‘O, dat is die stille jongen, die hier zo vaak komt....’

Kees liep te huilen onder de bomen. De brug dorst-ie niet over, want dan kwam-ie in de drukke straat, en de mensen zouden hem zien. Hij bleef maar lopen waar 't stil was, totdat z'n zenuwachtigheid over ging....