Kees de jongen

[p. 51]

V.

De kinderen waren naar bed, maar Kees mocht nog een uur opblijven. Het was nog zo licht ook, niemand kon slapen; af en toe moest moeder Truus en Tom verbieden, die in bed hun mond niet hielden.

Kees had z'n atlas gepakt. Achterin stonden platen; allemaal veel te moeilik om met gewoon potlood na te tekenen; behalve een, van een vuurtoren. Die zou hij eens proberen, op een velletje postpapier. Wel beroerd papier, door die lijntjes, maar enfin, 't voornaamste was toch, dat-ie de vuurtoren sprekend gelijkend zou maken. Er zwierden vogels omheen, die maakten het plaatje juist zo fijn. Het kon best mooi worden.

Z'n vader en moeder zaten te praten. Over geld. Eerst dacht Kees, dat het over die afbetaling was; maar langzamerhand begreep-ie, dat het juist over 't omgekeerde ging.

‘Me dunkt da 'k lang genoeg gewacht heb,’ zei de vader. ‘Dat woont maar deftig, en laat ons maar darren naar de centen. Als ik flinker was, ging ik er zelf op af, maar ik zie tegen die trap op ....’

‘En je maakt je misschien kwaad ook. Als ik 'es ging?’ zei moeder.

‘Dat kan je niet doen, dan is dat volk zogenaamd beledigd nog. En we moèten het geld hebben. Trouwens, al hàdden we 't niet nodig, je kan het zo-maar niet op z'n beloop laten.’

Moeder zuchtte.

Kees zat ijverig aan z'n vuurtoren te vegen, die schuin was komen te staan; en hij zuchtte ook.

‘Laat die jongen ook maar naar bed gaan,’ zei de vader

[p. 52]

een beetje kwaad, ‘hij kan later nog lang genoeg moeten opblijven.’

Moeder zuchtte alweer, en zei zacht: ‘Kom Kees, uitkleden.’

Kees ging gedwee. Ze wouen vrij praten, dat begreep-ie wel. Hij had een heleboel willen zeggen. Dat ze op hem rekenen konden, dat-ie desnoods de beroerdste boodschappen voor ze wou doen, en tegen iedereen z'n mond houden. Maar hij dorst niets te zeggen, en hij ging gedwee naar 't kleine kamertje, waar hij met Truus en Tom sliep.

Truus was bij Tom in bed gekropen, op Kees z'n plaats. En daar lagen ze zachtjes te praten.

‘Vooruit,’ zei Kees nijdig, terwijl hij zich uitkleedde. ‘En wees maar stil, en ga maar gauw slapen, want moeder is woedend.’

Hij trok Truus aan d'r arm het bed uit en duwde d'r naar d'r eigen ledekantje.

‘En jij hoeft hier niet de baas te spelen,’ mopperde Truus nog. Maar ze ging toch in d'r eigen bed.

Kees kwam naast Tom liggen.

‘Truus begint altijd,’ zei die.

‘Hou maar je mond nou,’ kommandeerde Kees.

En ze lagen eventjes doodstil.

‘Hoe laat is het al?’ vroeg Truus.

‘Stil!’ riep Kees nijdig.

En natuurlik, daar had je het. Kreeg Truus een lachbui. Eerst een beetje gesmoord in de dekens, maar toen hoe langer hoe duideliker. Als een malle lag ze te lachen, nergens om natuurlik.

‘Ik roep hoor,’ dreigde Kees.

‘Doe ik dan wat?’ en Truus proestte het weer uit.

Nou begon Tom ook. Kees voelde hem schudden.

‘Leg stil Tom.’

‘Ja,’ zei Tom, maar meteen proestte hij ook weer.

‘Kom nou Tom,’ zei Kees vol verachting, ‘laat je nou niet

[p. 53]

telkens aan de gang maken door die meid. Meiden lachen altijd. Jongens niet.’

Hij keek eens naar Tom, en zag hoe zijn broertje worstelde om zich in te houden. Truus, in 't andere bed, hield maar vol.

‘Ze máákt me aan 't lachen,’ zei Tom hulpeloos, en hij trok weer met z'n mond.

‘Ha, ha,’ lachte Truus weer, en ja hoor, daar deed Tom weer mee.

‘Ik roep hoor, ik roep moe!’ dreigde Kees nog eens.

Maar 't gaf niets. Ze waren gek, ze waren stapelgek, d'r was niets tegen te doen ....

Hij bleef maar stil liggen, en kreeg allerlei beroerde gedachten. Hij voelde dit lachen als spotten, als opzettelik spotten. Wie weet, of nou juist niet deze nacht vader en moeder allebei vreselik ziek zouden worden. Midden in de nacht zouden ze om hulp roepen, met zwakke stemmen, niemand hoorde ze. 's Morgens kwam niemand de kinderen roepen. Het bleef akelig stil in huis. Eindelik besloot hij naar beneden te gaan .... De winkel nog dicht, de donkere luiken nog voor het raam. Hij dorst niet de kamer in te gaan, hij bleef in het gangetje luisteren. Een gezucht. Hij naar binnen. En daar lag moe op de grond, onbewegelik, haalde geen adem meer. En in het bed pa; wees nog naar moe, viel toen ook achterover in de kussens .... Hij begreep het wel, dood, allebei dood. En boven hadden de kinderen nog liggen lachen, de halve nacht liggen lachen, het was verschrikkelik. Hun hele leven zouden ze er spijt van hebben. Ja natuurlik, en hém smeken: Och Kees vertel het toch aan niemand, dat wij nog zo'n lol hebben gemaakt ....

Gelukkig, Truus was opgehouden; en Tom leek al te slapen. Was het niet erg stil in huis? Anders hoorde je nog wel 'es wat; moeder door 't gangetje lopen, een ketel water vullen - vader kuchen - en heel gedempt hun stemmen als ze met elkaar aan 't praten waren. Ook wel 'es het schelletje van de winkeldeur.

[p. 54]

Maar nou niets. En zó laat kon het toch niet zijn. Aan de lucht was nog licht. Hij vertrouwde het niets.

‘Truus, slaap je al?’

Truus gaf geen antwoord. Sliep dus ook al. Hij alleen was nog wakker; en als hij insliep, dan konden de ergste dingen gebeuren zonder dat iemand het merkte.

Geen geluid, geen geluid in het hele huis. D'r was vàst wat gebeurd....

Hij stond op en deed de deur van het kamertje open. Dan moèst hij toch wat horen.

Maar het bleef onbegrijpelik stil. Er was wel 'n lichtschijnsel onder aan het trapje, dus de lamp was op. Och, natuurlik zaten ze doodgewoon aan tafel .... Maar waarom zeien ze dan niets? Want anders had-ie toch stemmen moeten horen. En toevallig bleef dat winkelschelletje ook maar stil. Kwam er maar een klant, dan was het gauw genoeg te merken, of alles gewoon was of niet ...

Hij móest gaan kijken. Misschien kwam hij nog net op tijd. Zie je wel, d'r moest iets ergs zijn, want hij huilde. Hij stond gewoonweg te huilen, de tranen moest-ie van z'n wangen vegen!

En ineens holde hij het trapje af, en 't gangetje door, en hij smeet de deur van de kamer open.

Leeg, leeg, de kamer was leeg, d'r zat niemand aan tafel, de lamp brandde helder, maar d'r zat niemand aan tafel. In de hoek stonden de gordijnen van 't grote bed wijd open, maar het bed lag nog gewoon netjes opgemaakt.

Op de tafel lag nog z'n mislukte tekening van de vuurtoren.

Als een sufferd stond Kees maar te huilen bij de tafel; hij snikte; en hij probeerde om een veronderstelling te maken, maar hij kon niets bedenken.

Hij begreep niets, en hij wist niet, hoe hier ook iets van te begrijpen zou zijn ....

Toen, ineens, hoorde hij uit de winkel een gelach komen. Er lachte iemand héél gewoon. Hij gluurde door 't gordijntje naar de winkel. De deur stond open, en langs de deurstijl hing een tip

[p. 55]

van moeders blauwe katoenen rok. Ze stond op straat, aan de deur. En nu hoorde hij ook duidelik praatstemmen, van de buurman en van z'n vader.

Ach wat, alles was doodgewoon. 't Was mooi zomerweer, en ze stonden 'n beetje aan de deur te praten met de buren! Kijk, het stoeltje uit de winkel was weg; hadden ze zeker op de stoep gehaald om op te zitten voor pa.

Maar het gekke was, dat-ie nu nog harder begon te huilen! Het was bespottelik, zoals hij daar stond op z'n blote voeten; hij kon niet eens z'n tranen afvegen, want hij had geen zakdoek - die zat boven, in z'n broekzak. Ieuw, ieuw, ging z'n snikken; het klónk door de stille kamer ....

Hij voelde een echte behoefte aan troost; maar hij kon toch niet als een klein kind gaan roepen? Als-ie maar even aan 't raampje tikte, natuurlik, dan kwam moe dadelik, en zou hem tot bedaren brengen. Maar wat kon-ie zeggen? Als ze nu toevallig uit zichzelf even kwam kijken ....

Hij gluurde nog eens door 't gordijntje. De sliert van de blauwe rok hing nog langs de deurstijl; je hoorde het praten van buurman Peters nu duidelik.

Hij veegde z'n gezicht droog met de mouw van z'n borstrok Nou, vooruit, het was alweer zowat over. Hij ging maar weer stiekem naar bed.

Toch even wat water drinken bij de kraan in de keuken, hij was nou toch eenmaal z'n bed uit.

In de donkere keuken brandde het petroleumstel; er stond koffiewater op.

Het zag er allemaal zo echt vertrouwd en geruststellend uit; door het kijkglaasje van 't petroleumstel kwam toch nog aardig wat licht, hoor.

Hij dronk fijn 'n paar kopjes water. Zou-ie tenminste geen dorst hebben, als-ie vannacht wakker werd.

Toen het trapje weer op, en gauw z'n bed in. Niemand had iets gemerkt. Z'n huilen was over.

[p. 56]

Morgen weer Woensdagmiddag; vrij. Ging-ie eerst 'es kijken in de buurt van 't Rijksmuseum. Daar liepen allicht vreemdelingen te dwalen. Schoot hij ze doodgewoon aan. ‘Etes-vous un français?’ Oui garçon. ‘Eh bien, je voule vous .... helpen, helpen, wat was helpen ook al weer? Je voule dire le chemin, car je comprends bien, vous voulez voir notre museum.’

Hé, dachten ze dan, wat spreekt die jongen trots over óns museum!

Hij bracht ze d'r naar toe, aldoor pratend, hé. En aan de ingang nam-ie z'n pet af; geld nam-ie niet aan. Of-ie ook niet mee ging kijken: ‘Entrez avec nous.’ Non, je dois .... had-je weer dat beroerde woord ‘helpen.’ Wat wàs helpen toch in het frans? Hij had het toch al làng gehad .... Je dois être le guide de .... autre français.’

Enfin, hij bracht er verscheidene naar 't Rijksmuseum. Maar om half vier hield-ie op; ging-ie naar Tom z'n bewaarschooltje...

Beneden in de keuken was beweging.

Z'n moeder. Natuurlik; ging koffiezetten. Ze pakte de koffiemolen, hij hoorde het duidelik. Ze pakte de bus met de koffiebonen. De bonen rammelden in de bus. Als hij de bus koffiebonen moest halen, liet hij de bonen altijd precies op de maatrammelen, als een trommelslager.

Hoor, daar kwam z'n vader óók het gangetje door; kuchte even. Nou kwam straks de lekkere koffielucht naar boven ....

Hij lag heerlik fijn en veilig, en voelde niets angstigs meer in 't huis.