Ephemeri vita of afbeeldingh van 's menschen leven

[p. 405]

De wonderbaarelijcke Historie van het Haft of vliegent Oever-aas, in Afbeeldingen vertoont.

TOt hulp der memorie, ende tot een klaarder begrip van den Leeser, soo heb ick hier in het besonder, een uytlegginge van alle de plaaten gemaackt; hoewel dat se andersints binnen in mijn verhandelingh, met veele omstandigheden, ende nette aanmerckingen, aangewesen, ende uytgeleght sijn.

Verklaaringh van de eerste Plaat of Tafel.

I. Afbeeldingh.

ALhier soo wordt vertoont het Wurmken van het Haft of Aas, soo als het een jaar out is, ende drie derde parten van een Hollandtsche duym-maat lenghte heeft. Men siet het gantschelijck sonder Vleugelen, of eenige teekenen van de selve. Het heeft sijn ses geduurigh lillende Kuwen of Kaken, aan weersijden van sijn lichaam, booven op sijn rugh tegens een geslaagen, waar door de tien onderste Vlot-riemkens of Vinnen heel klaar gesien worden.

II. Afbeeldingh.

Het Aas of den Haft-wurm twee jaar out sijnde, ende een duym ende twee derde deelen lenghte hebbende. De teekenen van sijne Vleugelen, of anders de Knopkens ofte de Koker-

[p. 406]

kens daar de selve binnen in opgeslooten worden, sijn hier nu sichtbaar, de twee boovenste veel grooter als de twee onderste sijnde. Het heeft sijne Kuwen of Kaaken, op een heel andere wijse, als in de eerste Afbeeldingh vertoont is, booven op sijn rugh bewoogen. Dat ick hier om aanwijse, om dat alle dese beeskens naa het leven van my geteeckent sijn; ende meede om te verstaan, hoe wonderlijck de beweegingh is, die sy sonder eenigh ophouden, met deese geduurigh lillende Kuwen maacken.

III. Afbeeldingh.

Deese Afbeeldingh vertoont een van de Wurmen van het Haft of het Aas, die nu drie jaar out is: Op welcken tijt sy gemeenelijk twee duym ende een half lenghte hebben. Dan men bevindt groot verschil tusschen de lenghte ende de dickte van den eenen, ende den anderen. De Wurm die hier vertoont wordt, is een van de kleenste Wijfkens-wurmen, het welck onderscheydt van geslacht te sien is aan de Oogen, die in de Wijfkens veel kleender als in de Mannekens sijn. De Kookerkens of Schaalkens daar de Vleugelen binnen in op geslooten worden, die laaten haar op deesen tijt heel volkoomen sien, hoewel nochtans dat de boovenste de onderste soo seer bedecken, dat de selve niet gesien en worden, 't en sy dat men die komt op te lichten. Vorder soo wordt heel klaar vertoont, hoe deese Wurm sijn ses Kaaken of Kuwen aan weersijden van sijn lichaam, booven op het selve geslaagen heeft, waar door de onderste tien Vlot-riemkens of Vinnen sichtbaar gemaackt worden. Op deese tijt soo sijn deese Kuwen niet een oogenblicksken sonder beweegingh, selfs buyten het waater, waar door som-

[p. *1]

[p. *4]

[p. 407]

mige geoordeelt hebben, dat se daar meede quaamen te swemmen. Dan het welck ick alleenigh toestaa van de onderste deelkens, die ick Vinnen noem; terwijl ick om veele reedenen geloof, dat de bovenste die ick kaaken noem, ende die met de Kuwen van de Visch over een koomen, het Bloedt van dit Dierken verkoelen; even als de kaaken van de Visschen het Bloet der Visschen doen.