Parnas, of de zang-godinnen van een schilder
(1724)–Willem van Swaanenburg–
Auteursrechtvrij
[pagina 108]
| |
Om te beschouwen de verbeteringe aller dingen, opgedraagen aan Mejuffrouw C.... H.... Weduwe van den Heer Andreas van der ..... Op haar 62ste Verjaardag.
De Schepper van 't Groot-Al, die 't winter ys bezielt
Met gloeijend vuur, waar voor de zwarte modder knielt,
Waar uit de wereld wierd in eenen vorm gegooten,
Schiep slegts den tyt alleen om de eeuwen om te stooten.
De Wisselbeurt, voor lang, Gods rykste Wonder-mein,
Vaart steets den Aardbol om, met een onzigtb're tryn
| |
[pagina 109]
| |
Van dun geblazen wind, waar in de geesten leeven,
Die geesteloos van geest te vooren moesten sneeven.
Dat zielse volk weêrom belust op vaste stof,
Snyt ook, als is gedaan, aan hen het leeven of,
Van die, wiens Hut, of Kluis zy wenssen te bewoonen:
Dus worden Ouders vaak de Kinders van hun Zoonen.
Men peilt den Oceäan, dog nimmer de Natuur:
Dan heerscht de Lugt, nu Aard', dan Water, straks het Vuur;
't Grenst alles aan de dood, die weêr moet leevens teelen
Voor stoffen, die gewis het leeven zal verveelen;
De Doolhof, daar 't Heel-Al zig blind'lings in verliest,
Is vol gespook, het welk voor 't ligt, slegts schaduw kiest.
Die al 't gewemel van de dingen zou verhaalen,
Waar zou die dog 't begin: waar dog het end' bepaalen?
God zweept dit groot gevaarte in eenen ronden kring;
Geen zak, hoe vast, blyft ooit een stip, een zelve ding.
De Maker is 't alleen, die eeuwig zit te rusten;
Bemantelt met een stoet van ongeschape lusten:
Dog deze Hemel-Vorst is boven myn bereik,
Dies zwyg ik liefst van Hem, en rol naar drek en slyk;
Of stort my in het diep van grondelooze vogten,
Daar draait een geest, als ik, in duizenderlei bogten,
En paart zig met den glans van 't ongeboore ligt,
Het geen zig in 't Idè, een Marm'ren tempel stigt,
Waar in 't verborge goud zyn aders weet te schaak'len,
Geschat by 't wyze volk, veel meêr als al de Orak'len
Van 't gryze Priesterdom, en zuffende geslagt,
Het geen van ouds meêr vals, als waarheit heeft bedagt.
| |
[pagina 110]
| |
Men lekkertant met regt op 't Feest der grootste Gooden,
Zo dra men al 't getalm van Droomers is ontvlooden:
Dan drukt de wellust zelfs een teepel in den mond,
Van die zig opwaarts zwenkt van d'allerlaagsten grond;
Ver boven kruin en spits van dunne Hemel-wolken,
Daar huist een tierig volk, dat ontaal kan vertolken;
Dat digten kan naar maat, dat alle dingen weet,
En, zo men 't zeggen mag, ook zelver Goden smeet:
Die zien uit aart en kragt van allerhande zaaken,
Hoe men een Vrouw tot Man, een Man tot Vrouw zal maken:
Die peilen 't vogt, waar meê Natuur de klei verëent,
En zien hoe d'eene geest, den aâr een geest ontleent;
Wanneer de groote Baas de Menschen staat te timm'ren,
Die naar hun 't zamen-stel, of beteren, of slimm'ren.
Wat leit 'er in dit werk niet al verborgentheit,
Waar op de domme-kragt der eeuw gestadig byt?
Den ondergang van 't geen, dat is, weet elk te preeken,
Maar hoe een ding weêr komt, 't geen sterft, dat laat men steeken.
Die fiere taal te hoog voor 't greinig onverstant,
Loopt thans in ballingschap, verschooven agter 't lant.
ô Ja, de snugg're ziel moet eeuwig blyven werken;
Steek vry den klomp in d'aard', en dek hem toe met zerken,
Hy waassemt door het steen, en zoekt een ed'ler lugt,
Of port den Man, dat hy zyn Vrouw, met hem bevrugt,
Die aangezet, het zaat slegts slagt ter offerhanden
Van 't lyveloos gestel, in 's Moeders ingewanden;
Maar hoe, ik draaf te ver de geesten naar op 't spoor,
En hoor, naar dat my dunkt, den bas in 't Eng'len Choor:
| |
[pagina 111]
| |
Ik kan ontvouwen, als ik wil, de zagte toonen,
Die in het starrenveld, om hoog als Goden woonen;
De 't zamen-bindzels van dat yst'lyk zevental:
Wat zeg ik! God verstrekt den aardkloot tot een Wal.
De tyt die roest, en dag en jaar, maar door dat roesten,
Zo kan de wereld steets een nieuwe wereld oesten:
Verheug u dan, ô Mensch! wanneer gy jarig zyt;
De Winterstreek blyft Moeder van een jonger tyt.
Het sneeuw, de voorboô slegts van schoone zoomer-bloemen;
Geen grooter heil, als die op ouderdom kan roemen,
Waar in d'aloude deugt haar woonsteê heeft gevest.
Een Faenix, leevens-zat, verbrand zig op het nest,
En voeld uit zyn geraamte een zonnekind herleeven;
Wie zou niet graag zyn huit, om weêr te leeven, geeven?
Alle ondeugt naar haar sleept een ysselyke straf;
Maar die de Goden eert, die scheid van 't wanstal af,
En word gevoert door wind, naar Goddelyke dreeven:
Een schepzel moet, eêr 't Goden evenaart, steets sneeven,
En blyven stadig hier beneden wiszelbaar,
Elk oogenblik verstrekt den mensch een ander jaar;
Dus zoekt een Wysgeer niets, als loutere eeuwigheden;
Wel hem, die al al zyn tyt in eeuwen kan besteeden!
De Prins, die door zyn wenk, het eigen bloed verkragt,
En, uit de onstoffe heeft een stof in 't ligt gebragt;
Die stort uw adem toe uit zyn azuure zaalen!
Dan leeft men steets gerust, bevryt van 't namaals daalen;
Dan steigert vrouw Natuur op 't wat'rig elpenbeen:
ô Goôn! waar dryft het hart? waar holt de ziel niet heen?
| |
[pagina 112]
| |
Ze zinkt, nog klimt niet meêr! Ze rust, ontlast van zorgen!
God is haar zuiv'ren dag, haar avond, en haar morgen!
Ik zwyg, de stilheit boeit myn tong aan 't duist're slot;
Geen eik, hoe fier, wierd ooit met meêr geweld geknot,
Van donderend metaal, als ik, die neêrgezegen,
Gelyk een aarde wagt, op Danè's gulde reegen.
Verslind Semèle vry, Jupyn door gloed en vlam!
Nog stofse, wyl een God, door vuur haar 't leeven nam.
Men sterft niet, als men sterft, door brand der opper goden:
Geen beeter dag, dan als men 't leeven is ontvlooden.
|
|