Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XVIII. Capittel.
Daghelijcksche offeninghe oft Bedeylinghe der wercken, van den gheheelen dach.

+AEngesien dat de heylicheyt ende volmaecktheyt daer in gheleghen is, dat alle onse ghedachten, woorden, ende wercken, in ghewichte, ghetal, ende mate ghedaen worden in de teghen-woordicheydt Godts, heylichlijck, ende volmaecktelijck, soo moetmen die voor al beneerstigen ende moeten onse Heere+ in alles naer-volghen. Want ghelijckerwijs dat hy alle sijne wercken op het alder-volmaeckste gedaen heeft, soo moeten wy desghelijcks alle onse wercken soo volmaecktelijck volbrenghen als't ons moghelijck is, uyt de kracht van Christus onsen Salich-maker, ende met al de begeerte van de triumpherende, ende strijdende kercke, ende onder den naem van onsen Schepper, als oft onse geheele salicheyt, ende alle de eere Godts, ende het profijt van de gansche werelt aen een werck alleen waer hangende, als oft wy tot dat werck niemermeer weder om en souden keeren, noch eenich ander werc daer na souden volbrenghen. Niet dat wy tot ieder werck, soo veel bemerckinghen te werck moeten stellen, maer een iegelijck moet sy selven hier in eene sekere mate stellen

naer het ingheven vanden H. Gheest. Hierom, laet u voor-staen, dat het gene, dat ghy hier sult vinden by maniere van exempel oft toon-beeldt alleen gestelt is. Maer ick waerschouwe u, van twee dingen.+ Ten eersten, dat op dat eenich werck oprechtelijck goedt zy dat het selve door geenen omstant bedorven en mach worden, maer dat het suyverlijck ter eeren Godts ghedaen moet worden; maer op dat het beter soude moghen worden dat het ghelijck in de teghen-woordicheydt van Godt almachtich gedaen+ ende hem op-gedragen kan worden, daer-en-boven vereenicht met de wercken van onsen Salich-maker, ende van de Heylighen in 't ghemeyn, oft in 't besonder, ende daghelijcks met meerder affectien kan ghedaen worden. Van de teghen-woordicheyt+ Godts, hebben alle Heylighe mannen dit ghevoelen; dat dese gelijck de siele is, van alle onse wercken, de fonteyne, ende een kortste begrijp van alle Godtvruchticheydt, sonder welcke teghen-woordicheydt den goeden mensch seer haest, oft in en beeste, oft in eenen duyvel verandert wordt. Ten tweeden, soo+ moet men dit wel gaede slaen, dat men sy selven niet al te seer en bekommere, ende door de menichte der ghedachten sijn hooft en ontstelle, ende dat men gelijck het als dan placht te ghebeuren, sijnen voortganck niet grootelijcks en belette.

 

Ghebedt, waer door onse wercken tot Godt ghestiert, ende met de wercken onses Salich-makers vereenicht konnen worden, het selve dient oock om sy selven te beschamen, ende in de tegenwoordicheydt Godts te oeffenen.

 

O Alle mijn goedt, mijnen Godt, mijne kracht, ick asschen ende stof der aerden; offere u die vverck N. dit alomme teghenvvoordich zijt, tot uvver glorie, in de vereeninghe van de verdiensten onse Salich-makers, Christi Iesv, vvant uyt u, ende in u ende om uvven t' vville zijn alle dinghen.

Dit Ghebedeken besluyt het mistrouwen sijns selfs, de oodtmoedicheydt, de op-draghinghe sijns selfs, de suyvere meyninghe, het bemercken van de tegenwoordicheydt Godts in alle dinghen, aenghesien dat wy hier door belijden, dat uyt hem, ende in hem, alle dinghen voorts-komen, ende zijn; jae selve dit laetste deel is een seer profijtelijck Schiet-ghebedeken, waer door alle onse wercken Gode toe gheeyghent, ende in sijne teghenwoordicheydt ghedaen konnen worden, ende is oversulcks ghenoechsaem.

Bedeylinghe van den gheheelen dach.

+TEn eersten, 's morghens, als ghy wacker gheworden zijt, laet u voorstaen, dat ghy den hemel open siet, ende gheeyscht hebbende oodtmoedelijck van de H. Drijvuldicheyt, ende van onsen Salich-maker de heylige benedictie, seght aldus: Ghebenedijdt zy de heylighe Drij-vuldicheydt, ende de on-verscheydelijcke eenicheydt, vvy sullen haer ghebenedijden, vvant sy heeft met ons bermhertelijck ghedaen: ende seghent u met het teecken dese H. Cruys. Daer naer aenbidt Godt, met geloof, hope, ende de alder-meeste liefde, die u moghelijck is, als allen u goedt: kust de ghebenedijde wonden van uwen Salich-maker, ende neemt voor u hem te dienen, ende niet uwe vijanden.

+Bemerckt voorts ten eersten, alleen het gene dat Godt gheschapen heeft, ende bedanckt Godt van de ontfanghen weldaden. Ten tweeden, bemerckt waer toe dat ghy geschapen zijt, waer dat ghy moet henen gaen, te weten, om Godt almachtich te dienen, ende hem uyt gantscher herten met alle de krachten uwer siele aen te kleven; ende over-leght uwe ghewoonelijcke ghebreken, ende neemt vastelijck voor u, Godt niet te vergbrammen, ende besonderlijck te schouwen het ghene, waer teghen dat ghy u besonder examen in-gestelt hebt. Ten derden, overdenckt wat u dien dacht te doen staet, ende wat uwen roep van u vereyscht: Is't dat ghy Religieus zijt, let op uwe beloften, ende draeghtse Gode al op met eene aldersuyverste meyninge ende liefde. Ten vierden,

bemerckt, wat teghen-spoeden, dat u souden konnen ontmoeten van Godt, oft van den mensch, in siele, in lichaem, eere, rijckdommen; ende gheeft u-selven volkomelijck over, nu, ende in der eeuwicheydt. Aenroept hier naer de Heylighen, als oft sy tegenwoordich waren, voor al nochtans onse Lieve vrouwe, ende uwe Patroonen met den Enghel uwen Bewaerder, haer-lieden veel ghelucks biedende, ende hare bij-standt tot het verkrijghen van eenighe deughdt begheerende: voeght dan daer by het Gheloof, Onsen Vader, Weest ghegroet, de thien Gheboden, ende vernieut uwe beloften, is't dat ghy Religieus zijt, ende uwe eerste goede voornemens.

Ghebedt.

Ick gheloove u, o mijnen Godt, ende allen mijn goedt; Ick stelle mijn betrouwen op u, o mijne eenighe Hope, ende beminne u uyt gantscher herten, ende neme voor my u op-rechtelijck uyt alle mijne krachten te dienen; ghy zijt al, ende alleen mijn goedt: wat is't, dat ick buyten u begheere oft vreese, aengesien dat alle dinghen on-seker zijn; oft waer in soude ick my konnen verblijden, oft bedroeven? [over-loopt hier u voor-nemen, ende de teghenheden, die u souden konnen binnen den daghe ontmoeten:] verleent my gratie, dat ick alle uwe gheschapen gaven mach ghebruycken, sonder u te mis-haghen. Siet ick en begheere niet met-allen, aen-ghesien dat my on-bekent is, vvat my, nut is; maer ick love ende dancke u in alles, die het al zijt, ende dat uyt gantscher herten voor alle uvve ontfanghen vvel-daden s ende offere u mijn verstandt, mijnen vville, memorie, mijne sinnen, litmaten, ghedachten, vvoorden, vvercken, ende al dat my aengaet in de vereenighe van de verdiensten onses Salich-makers Christi Iesu tot uvve glorie alleen, ende niet mijnder vijanden. Ick neme oock in danck alle tegenheydt, als van uvve handt. Ick beghere mijnen N. Oversten onder-danich te vvesen, ghelijck u-selven: eenen-ieghelijcken om uvvent t' vville beminnen,

ende met u, o mijnen Godt, o eeuvvighe liefde, door liefde, ende het ghebedt ghebonden vvesen. Och oft ick, ende alle menschen met my u lief hadden, ende ontsteken vvaren met den brandt uvver liefden, o Koninghinne der Enghelen, Moeder der bermherticheydt, ende mijne eenighe hope. O ghy, alle Heylighe Enghelen, vervverst my eene oprechte liefde, de liefde van allen goedt onsen Godt; ende ghy Heylighen Enghel mijnen Bevvaerder, vervverst my, dat Godt my teghen-vvoordich zy, o Heylighe Apostelen, verkrijght my het over-gheven mijns selfs; ghy Heylighe Martelaren de verduldicheydt; ghy+ Belijderen t versaken van allen het ghene dat sinnelijck is; ghy Maeghden suyverheydt ende reynicheydt: ende ghy mijnen Heylighen Patroon N. dat ick mach sterven van liefde tot den ghenen, die om mijnen t' vville hem ghevveerdight heeft de doodt te sterven.

 

'S avendts naer het examen oft onder-soeck der conscientie, van het vvelck vvy de vijf pointen boven ghestelt hebben; te vveten, ten eersten, dancksegghinghe: ten tweeden, om gratie bidden: ten derden, sy-selven onder-soecken: ten vierden, leedt-vvesen van sijne sonden: ten vijfden, een voor-nemen van hem te beteren.

 

Hier naer

OVer-loopt ten eersten, de pointen die ghy des daeghs daer naer sult mediteren, is't dat ghy u hier in oeffent. Ten tweeden, schickt 't gene, dat u 's ander-daeghs te doen staet, suyverende uwe meyninge: ende over-siet, wat dat ghy doen, seggen, etc. wilt, 't en zy dat ghy dit in u examen te voren ghedaen hebt, ende let op u besonder examen. Ten derden, kust de aerde: ten 1. overlegghende, dat ghy dese nacht moghelijck in stof sult veranderen: ten 2. door dien dat het woordt vleesch gheworden is, geeft u selven hem t' eenemael over, hem ootmoedelijc noodende, dat hy morgen tot u hem geweerdige

te komen. Ten derden, over-midts dat ghy door uwe sonden de alderslechtste plaetse u weerdich kent, verweckt leetwesen over uwe sonden: daer nae ontkleedt u, ende oeffent u in dancksegghinge, oft in u beschaemte te verwecken, overdenckende (is 't dat u dit aldus belieft,) 't lijden onses Salichmakers, by+ exempel, als ghy u opperste kleet uyt-doet, mooght ghy Godt dancken, dat hy om uwen t'wille naeckt ghestaen heeft in de geesselinge: aen het naeste kleet u-selven voor ooghen stellen het kleedt sonder naet, welck gheheel ghebleven is, ende begheeren de liefde: als ghy uwe schoenen ende onder-keussens uyt-treckt begheeren, dat ghy oprechtelijck soudt moghen wandelen, ende de affectien uwes herten ende liefde schicken; ende soo voorts over-dencken, hoe dat onsen Salichmaker gestorven, ende sijn gebenedijdt lichaem van den cruyce ghedaen is gheweest, ende dat ghy oock eens sult moeten sterven. Daer naer stelt uwe heylighen ontrent u bedde, roeptse aen, end leest u Gheloof, als oft ghy terstont soudt moeten sterven, Onsen Vader, den Weest ghegroet, Komt heylighen Gheest. Groet oock den Enghel uwen Bewaerder.

Als ghy u bedde open-salet, denckt op het graf, ende dat den tijdt haest komen sal, dat ghy daer sult moeten in-gheleydt worden, ende de gheluckighe oft ongheluckighe eeuwicheydt sult be-erven: ende over-denckt, wat 't by-aldien, dat dit nu moeste gheschieden, wat dat u soude over-blijven van alle d'ijdelheydt, ende wat ghy soudt behouden van een heylich leven. Seght daer naer: In uvve handen, o Heere, bevele ick mijnen gheest: Hier by-voeghende het Ghebedeken, dienende om berouw te verwecken, ende versocht hebbende van de alderheylichste Drijvuldicheydt, de H. Maghet Maria, ende uwen Heylighen Enghel de benedictie, verweckt in u, (als oft ghy soudt moeten van stonden-aen sterven) een vast gheloof, stercke hope ende liefde; ende is 't dat ghy eenen Religieus zijt, vernieuwt uwe beloften, ende kust de wonden van uwen Salich-maker. Hier naer, overleght iet aen-gaende de meditatie, oft eenighe ghedachten, waer

door ghy de liefde Godts in u soudt moghen ontsteken, ende de begheerte tot de H. Communie, keerende uwe ooghen, oft tot het hoogh-weerdich H. Sacrament, oft tot den hemel.

Ghebedt.

+OCh oft ick u, o mijnen Godt, ende mijn leven, morghen vol-maeckter mochte dienen, door een vierich ghebedt u mochte loven ende dancken, ende alle gheschapen dinghen versmaden, u alleen vreesen ende beminnen! vvant vvat sal ick hier uyt rapen, oft vvat hebbe ick daer uyt desen dach ghetrocken N. dan uvve goedtheydt, die alle dinghen volbrenght?+ Ghy zijt alleen goedt, ghy kont mijne siele alleen versaden? VVanneer sal ick u ontfanghen, ende op het alder-volmaeckste alle mijne vvercken tot uvver glorie doen N? Siet, mijn leven is kort, ende uwe liefde is sonder eynde, ende mijne voorleden sonden pramen my, o Iesu, op dat ick u soude beminnen, ende dienen. Helpt my dan door uwe smerten, door u leven, ende doodt. O alder-heylichste Maghedt, ende ghy alle Godts Heylighen, Apostolen, & c. staet my nu by, ende in de ure mijns doodts. Siet ick trede ghelijck in het graf, on-seker van mijn leven ende salicheydt: och oft ick u noyt en hadde vergramt, o mijnen Godt! het is my uytter herten leedt, o mijnen Verlosser, ende ick neme vastelijck voor my gheholpen zijnde door uwe gratie, uwe gheboden ende reghelen te onderhouden, mijn Cruys gheerne te draghen, ende my te versterven,+ ende u, ende mijnen naesten uytter herten te beminnen. VVant wat zijn alle verganckelijcke dinghen sonder u? ende en roepen dese dinghen niet al overluyde, dat ick u soude beminnen, aen-ghesien dat ghy alleen, allen mijn goedt zijt?

 

Hier naer soudt ghy moghen het ghene, dat ghy ghelesen ende ghehoort hebt Godt-vruchtichlijck toe-voeghen, ende uwe aenstaende meditatie overlegghen.

De meditatie van 's morghens.

TEn eersten, maeckt u ghereedt ghelijck boven gheseydt is, ende siet wat affectien, ende beweghelijckheden, dat ghy wilt verwecken, hoe dat ghy de meditatie begheert te voeghen tot uwe onvolmaecktheden, ene het besonder examen, ende om de liefde Godts te verwecken, over-denckende sijn Goddelijcke volmaecktheden, oft een van dese beghevende u tot de meditatie, neemt wy-water, ende dit doende, verweckt in u berouw van uwe sonden in't ghemeyn; ende terstont daer naer u selven veroodtmoedigende, bemerckt Godt teghen-woordich, ende aen-bidt hem, oeffenende u in't geloove, hope, ende liefde, offert hem uyt een suyvere meyninghe de dry krachten uwer siele, ende begheert gratie om wel te mediteren, door het gebedt 't welck boven ghestelt is, in het 1. cap. van den 1. boeck, oft met dit gebedeken: O Heere, ghy zijt my tegen-woordich, door u; wesen, by-wesen, ende macht; weest oock met my door uwe gratie: vvant ick gheloove in u, ende ick beminne u, uyt gantscher herten; ick offere u, my selven, ende al het ghene dat my aen-gaet tot uvver eeren; ick toe-heylighe u, de krachten mijnder ziele, op dat ghy al-tijdt mooght zijn in mijne ghedachten, dat ghy mooght zijn, mijn hope, mijn liefde, ende dat de selve in my ontsteken mach vvorden, ende vvassen, ende ick in u, die mijnen Godt zijt, ende allen mijn goedt.

Maer aenghesien, dat de meditatie eenen-ieghelijcken niet en dient, soo en moet men nochtans niet achter-laten, het lesen van eenen Godt-vruchtighen boeck, den welcken handelt van de misterien des levens onses Salich-makers, oft van eenighe gheestelijcke onder-wijsinghe, oft immers lesen het ghene, dat iemandt Godt-vruchtelijck voor hem ghenomen heeft te doen, oft te laten.

Bemerckt dat de meditatie, oft de gheestelijcke lesse, voor alle andere dinghen ghestelt moet wesen, want hier door de bermherticheydt van Godt almachtich tot ons neder-daelt, ghelijck David te kennen gheeft, segghende: Ghebenedijt zy Godt, die

mijn ghebedt niet af ghekeert en heeft, noch sijn bermherticheydt van my, ghelijck den H. Augustinus+ op dese plaetse ghetuyght. Maer dit moet al gheschieden op bequaeme plaetsen, ghesette tijden ende stonden, ende boven al in stilte; ende men moet hem wel wachten eenich deel, oock het minste niet van desen brandt offer te ontrecken; Voordts men moet meerder sorghe draghen om d'affectien, ende goede voor-nemens te voeden dan om de bemerckinghen der redene, ende des verstandts te vervolghen.

Om eenich vermaen oft sermoon te hooren.

+TEn eersten, overmidts, dat de wijsheydt niet en woont in eene siele, die der sonden onderworpen is, heft u het in 't kort tot Godt, bedroeft zinde van uwe voor-leden sonden, ende leght af alle sorghvuldicheydt ende bekommeringhe.

Ten tweeden, let neerstelijck ende devotelijck gelijck of Godt u selve aensprake, ende vermaende. Want ghelijck den H. Augustinus te kennen geeft, die het woordt Godts onachtsaemlijck hoordt, ende het selve laet vallen op der aerden, is alsoo wel berispens weerdich, als die het lichaem Christi onweerdelijck laet vallen. Ende eenen anderen Leeraer seght: men behoordt het woordt Godts t'ontfanghen, ghelijcker-wijs dat men het bloedt Christi ontfanght, ende d'over-blevelingen oft reliquien der Heylighen handelt.

Ten derden, voeght dit in het laetste tot u selven, ende maeckt een voor-nemen van het selve te werck te stellen.

Een ghebedeken besluytende het ghene dat voor gheseydt is.

SVyvert ende reynicht mijn herte, o Heere, op dat het saedt van het vvoordt Godts in goede aerde mach vallen, ende vruchten voorts-brenghen. Ick verlanghe om het selve in saechtmoedicheydt des herten, devotelijck t'ontfanghen, als uwe

ende ghelijck u dierbaer bloedt, ende ghelijckerwijs den krancken de medecijne ghebruyckt. Ick neme vastelijck voor my het selve my toe te voeghen, ende standt-vastelijck te werck te stellen, ter eeren van uvven Heylighen naem, Amen.

Naer de vermaninghe oft het sermoon.

DAnckt Godt, ende neemt voor u te werck te+ stellen het ghene, dat ghy ghehoort hebt, overlegghende de gheleghentheden, die u sullen ontmoeten, met dese oft dierghelijcke woorden: Siet+ Heere dit is uvven vville, maer dien te vol-brenghen en is niet in de macht des ghenes, die vvilt ende loopt, maer des ontfermenden Godts: dus neme ick voor my dit selve te doen (op sulcken tijdt, &c.) door uvve gratie, Amen. Komt Heylighen Gheest, vervult, &c.

Vergaderinghe van sinnen, als de ure slaet.

VErgadert uwe sinnekens alle uren op dese maniere. Onder-soeckt ten eersten, de ure, die ghepasseert+ is in Godts teghen-woordicheydt. Ten tweeden, vernieuwt in't ghemeyn de goede op-setten, die ghy 's morghens ghemaeckt hebt; ende oeffent de deughdt van u besonder examen, naer gheleghentheydt, het welck ghy in deser voeghen sult konnen doen, by exempel:

O Iesv, voor my ghegeesselt hebt gevveest, vvat heb ick u vvederom ghegheven? vvat sal ick u vveder om geven? Ick beminne u uyt gantscher herten, ende ick offere u allen het ghene, dat my aen-gaet, vvanneer sult ghy komen? vvanneer sal ick door uvve gratie oodtmoedich oft N. vvesen. Dese selve recollectie oft vergaderinghe kan oock gheschieden met het lesen van sijnen Vader onse, met eene Godt-vruchtighe bemerckinghe ende aendachticheydt, by exempel, vernieuwende de teghen-woordicheydt Godts, met dese woorden: Onsen Vader, die daer zijt in de hemelen. In de eerste, begheerte, eyschende de suyvere meyninghe, aenghesien dat de selve daer in begrepen is. In de tweede, gratie begeeren. Inde derde, het overgeven

sijns selfs; In de vierde, 't betrouwen van sijne Vaderlijcke voor-sichticheydt, ende een verlanghen naer de Heylighe Communie. In de vijfde, de liefde tot sijnen naesten. In de seste, d'oodtmoedicheyt, aenghesien dat wy met soo veel perijckelen omringhelt zijn, ende gheen en konnen ontgaen sonder de hulpe van Godt almachtich. Inde sevenste een voornemen van de sonde ende on-vol-maecktheden te schouwen, besonderlijck die wy arbeyden door ons besonder examen te verwinnen.

Als men eenich handt-vverck doet.

OEffent u hier in de teghen-woordicheydt Godts, heffende u herte tot hem, door het bemercken vande creaturen, maer sonder u selven geweldt te doen; in het beginsel des wercks offert het selve aen Godt, ende vereenight dat met de verdiensten onses Salich-maeckers, ende als ghy u werck ghedaen sult hebben, bedanckt Godt en draghet hem op.

Ghebedt voor 't handt-vverck.

MIjnen Heere ende Godt, wien alle dinghen dienen, ende onder-worpen zijn, ick offere my u wederom op dese ure, die moghelijck de laetste sal wesen tot eenen brandt-offer, ende dit werck in de vereenighe van de verdiensten, ende arbeyden van onsen Salich-maker Christus Iesus: weerdight u, dit door my te vvercken, t'uwer eere ende glorie, Amen.

Ghebedt na 't vverck.

GHy zijt Heere het beghin, ende het eynde, ick bedancke u, die niemandt van doen en hebt, dat ghy u gheweerdight hebt my te roepen onder uwe huys-ghenooten, ende dit door my te doen, daer nochtans sonder u niet ghedaen en is gheweest. V zy alle eere van u goedt, vergheeft my mijn quaedt, ende mijne on-volmaecktheden, ende ontfanght dit inde eenichheydt van alle wercken van Christvs uvven Sone tot uvver eeren alleen, niet tot de mijne, Amen.

Ter wijlen dat ghy eenich handt-werck doet, sult ghy eenighe van dese naer-volghende sententien overlegghen.

Schiet-ghebedekens voor de ghene, die vvercken.

GHy sult de arbeyden uvver handen eten, salich zijt ghy,+ ende het sal u vvel vvesen.

Tot op dese ure toe, zijn vvy oock hongherich, ende dorstich,+ ende naeckt, ende vvy vvorden met hals-slaghen geslaghen, ende zijn sonder sekere sede, ende vvy arbeyden vverckende met onse handen.

Soo vvie niet en vvilt vvercken, dat die niet en ete: salich is+ vvaer-achtelijck, die het broodt eten sal in het rijcke Godts.

De benedictie des Heeren maect rijck, ende met hem en sal+ gheene pijnelijckheydt ghevoeght vvorden.

Een traegh mensch vvilt, ende hy en vvilt niet, maer de siele+ der ghener, die vvercken sal vet vvorden.

Arbeydt als een goedt ridder Christi.+

Salich zijn de dooden, die in den Heere sterven, van nu voorts+ seydt den gheest, dat sy rusten souden van hare arbeyden.

Seyndt de vvijsheydt van de heylighe hemelen, dat die met+ my zy, ende met my arbeyde.

En vvilt niet arbeyden om rijck te vvorden, maer stelt uvver+ vernuftheydt eene mate.

Komt tot my alle, die arbeydet, ende belast zijt, ende ick sal+ u vermaken.

Arm ben ick, ende in arbeyden van mijnder jonckheydt af.+

Om sijne Ghetijden te lesen.

MAeckt u hier toe ghereedt, ghelijck ghy u ghereedt soudt maken tot de meditatie, alle dingen doende op sijnen tijdt, noch en verkeert den nacht in den dach niet, te weten, lesen de daeghs het gene, dat ghy 's nachts behoordet te lesen, etc. Draeght oock groote sorghe van de ghesteltenisse des lichaems, als ghy met Godt begheert te spreken: ende vergadert uwe sinnen, naer dat ghy ghelesen hebt. Siet hier af Richardum van de gherustheydt der conscientie, in het 26. cap.

Als ghy iet gaet lesen, oft u begheeft tot studeren.

EEr ghy u begheeft tot de studien, bidt ende verweckt in u berouw, op-draghende u werck vereenight met de wercken van uwen Salichmaecker aen de Goddelijcke Majesteyt, ende seght: Komt Heylighen Gheest, laet neder-vvaerts dalen uyt de hemelen de kralen uvves lichts; vvant uyt u, ende in u, ende om uvven t'vville, is het al, o mijnen Godt, ende mijnen al. Maer leest daghelijcks een Godt-vruchtich boecksken, ghelijck dat ghedaen hebben, de alderheylichste mannen, Dominicus, Thömas, ende Bonaventura: maer dit en moet niet gheschieden by gheval, oft raschelijck, maer aen-dachtichlijck ende devotelijck, ten minsten den tijdt van eene halve ure, daer toe bestedende.

Als ghy brieven schrijven vvilt.

SOmmighe menschen zijn hier in grootelijcks bekommert, maer sy sullen dit profijtelijck doen, is't datse bedachtelijck ende Godtvruchtelijck dit volbrenghen ende ghedachtich zijn, dat ghemeynlijck het ghene dat eens gheschreven is, gheschreven blijft, oock by maniere van spreken, eeuwelijck.

Schiet-Ghebedeken.

O Heere Iesu, die my in uwe handen, ende in den Boeck des levens gheschreven hebt, verleent my, dat ick bedachtelijck, Godt-vruchtelijck, ende wijselijck mach schrijven het ghene, dat eeuwich duren sal, tot uwer glorie, want van u, etc.

Het examen oft onder-soeck sijnder conscientie.

HOe dat soo het generael, als het bijsonder examen moet gheschieden, sult ghy boven vinden: ende wacht u wel, van het selve achter te laten maer doet dit dickwijls, ten minsten, twee-maels

daeghs, ende in't kort tot elcke ure. Oordeelt hier u-selven, als ghy ontbonden kont wesen van uwe sonden, is't dat gy begheert. Voor-waer ghelijck den Heylighen Gregorius seght, hoe dat+ iemandt sy selven min kent oft aensiet, hoe dat+ hy oock min mis-haghen van sy-selven heeft: het welck soo veel te meerder wordt, hoe dat hy sy-selven in de teghenwoordicheydt Godts, dickwijlder bemerckt. Waer toe den Propheet bequamelijck gheseydt heeft: Den gheest heeft my op-gheheven+ ende op-ghenomen, ende ick ben verbittert wech ghegaen in de verbolghentheydt mijns gheests.

Als men ter tafelen gaet.
Schiet-Ghebedeken.

Salich is hy, die broodt eten sal in't rijcke Godts.+

 

ALs ghy u wascht, neemt vastelijck voor u matich te wesen, ende denckt op het bloedich badt van Christus onsen Salich-maker, oft op de ijdelheydt des wereldts, oft op de hemelsche tafel, ende verlanght dar naer. Ter wijlen, dat ghy eet, versterft u al-tijdt iewers in, sonder datmen het selve bemercke, dat is, offert onsen Salich-maecker iet, daer ghy den alder-meesten treck toe ghevoelt, ende ontreckt dat u-selven, op dat ghy dat met hem in der eeuwicheydt soudt moghen ghenieten: oft eet iet, dat u niet te smaeckelijck en is, ter eeren van de galle, die onsen Salich-maker ghesmaeckt heeft, ende en klaeght nergens af: 't is ooc geraden te over-legghen des middaeghs eenich mysterie, by exempel, de maeltijdt, daer Christus toe ghenoodt heeft gheweest; oft wel te over-dencken aen het eerste gherecht, de doodt, ende wat gherecht ic dese voorstellen sal, oft wat spijsen dat de verdoemde in de helle aen-ghedient worden. Tot het tweede gherecht, denckt op het aventmael Christi, ende d'instellinge van't hooch weerdich H. Sacrament. Tot het derde, op d'eeuwighe maeltijdt. Schout alle leckernijen, ende uyt-nementheydt. Dat u

ghenoech zy, dat het eetbare dinghen zijn, niet aen-lockende+ leckernijen: want de begheerlijckheydt, sal ons noch spels ghenoech leveren. Wacht u oock van de spijse op te sloecken, ende te ras te eten; hier-om seght eer ghy beghint te eten, nu gheseten zijnde, ten minsten eenen Vader onse voor de weldoenders, oft de overledene; ende let op het ghene datter gelesen wordt oft gheseydt wort, op dat ghy u niet seer uyt en stort tot de spijsen, ende niet gheheel in die soudt zijn.

Na de tafel.

VErmaeckt u een weynich: maer eer ghy u gheeft tot t'samen-spreken, vernieuwt in u de teghenwoordicheydt Godts, ende de suyvere meyninghe. Weest traegh in 't spreken, ende voorsichtich, ende bidt met den Propheet, Stelt Heere een wacht aen mijnen monde, ende een deure des omstandts aen mijne lippen: want uyt u, in u, ende om uwen twille is het al. Want als-dan isser meer perijckel,+ dan op ander tijden. Want meestendeel ghelijck den H. Gregorius seght het over-vloedich spreken volght de maeltijden. In't spreken, ghebruyckt altijdt de alder-beste gheleghentheydt die ghy hebt van oodtmoedicheydt, op sijnen rijdt swijghende in niemants woorden varende; desghelijcks van liefde, een ander eenich vermaeck aendoende; van ijver der siele iet goedts vertellende na gheleghentheyt. Hier naer, onder-soeckt u-selven, ende let op het toekomende, ende bidt den Heere, dat hy wille verbeteren, daer ghy in mis-den hebt door sijne ghenade.

Het groeten van 't H. Sacrament.

IS't dat de heyligen, ende religieuse persoonen byna ghedurichlijck staen in Godts teghen-woordicheydt, soo is't oock redelijck, dat wy ten minsten eens, te weten ten tijden van het lof, den Heere, in het hooch-weerdich H. Sacrament groeten.

Bemerckt hier toe in 't kort, Ten eersten, uwe voorleden sonden, ende verweckt leedt-wesen; Ten tweeden, d'ontfanghen wel-daden, ende weest voor die

danckbaer: Ten derden, vernieuwt u goedt voornemen, ende is't by al-dien dat ghy een religieus zijt, oock uwe beloften: Ten vierden, offert u selven, ter eeren van het lijden ons Heeren, om iet tot sijnder eeren te verdraghen: Ten vijfden, oeffent u in 't gheloove, hope ende liefde. Ghy sult hier toe moghen ghebruycken het Ghebedeken welck wy ghestelt hebben voor de Misse, oft voor de Ghetijden.

Als de be-klocke slaet, 's morghens, 's middaechs, ende 's avondts, om den Weest ghegroet te lesen.

LEest d'eerste Groetenisse, oft Ave Maria, Godt danckende dat ghy van hem gheschapen zijt: de tweede, dat hy mensch gheworden is; de derde, dat hy u verlost heeft; draeght u selven op, ende al het gene dat u aen-gaet, aen sulcken milden wel-doender; ende is't dat het u soo belieft, voeght naer de derde groetenisse: Ghebenedijdt zy Godt den Vader, die my gheschapen heeft: ende sijnen eenigen Sone, die uyt den hemel op der aerden om my te verlossen neder-ghedaelt is: ende den H. Gheest, die my gheroepen heeft, ende met my ghedaen heeft naer sijne ghenade. Want uyt u, ende in u, ende voor u, is het al, mijnen God, ende mijnen al.

Als-men de Litanien vvilt lesen.

STelt u hier, ten eersten, in de teghen-woordichheydt Godts, ende sijn hemelsch heyr; ende eyscht van de moeder Godts, de Goddelijcke liefde: van de Engelen, eene suyvere meyninghe: van de Apostelen, gehoorsaemheydt: van de Martelaren, verduldicheydt: van de Belijderen, armoede: ende van de Maeghdekens, reynicheydt. Als men antwoordt, Verlost ons Heere: oft, Libera nos Domine. Over-denckt, hoe menigherley quaden dat ons omringhelen, ende begeert hier af bevrijdt te zijn. Als men leest, Wy bidden u, verhoort ons, oft, Te rogamus audi nos, siet hoe veel dat u ghebreeckt, ende begeert dan van de fonteyne van alle goedt, die voor u is.

Oeffeninghe voor den tijdt die ons over-schiet.

LEest, bidt, oft over-leght: het ghene dat ghy ghelesen oft gheschreven hebt; oft over-peyst de gheleghentheden die ghy hebt om de deughdt te oeffenen, die ghy in't besonder examen soeckt te verkrijghen. Oeffent u in Godts tegenwoordicheydt: oft, voor-beeldt u verscheyden gevallen, waer door ghy naem en de faem, goederen ende vrienden soudt konnen quijt worden ende voeght uwen wille, met den wille van Godt al-machtich.

Als ghy met iemanden moet vereeren.

TEn eersten, stelt u Godt voor ooghen, die alleen machtich is de sielen te bekeeren, ende alle uwe wercken kan schicken: Ten tweeden, let op uwe pijnen ende uwen ellenden, ende bidt om gratie. Aenroept den Enghel uwen bewaerder, ende van den ghenen daer ghy mede moet handelen, op dat ghy gheluckelijck soudt moghen vol-brengen, het ghene dat u niet hem te doen staet. En zijt niet overvloedich in woorden, maer weest soet, bedacht, en vernielt niemermeer van eens anders ghebreken, oft dat tot uwer eere streckt, ende schouwt alle kijvagie.

Als ghy buyten moet gaen.

HEft u herte tot Godt, uyt het gene dat ghy ghesien, ende ghehoort hebt. Is't dat ghy Religieus zijt, ende dat ghy uwen naem in't uyt-gaen moet teeckenen, bidt dat den selven mach blijven geschreven in den boeck des levens ende bedanckt Godt dat hy u tot de religie gheroepen heeft. Ghy sult onsen Salich-maker moghen groeten in de armen die u ontmoeten, ende Godt bidden, dat hy haer lieden eene aelmoesse wil verleenen, oft selve uyt-deylen, is't dat het in uwer macht is. Is't dat ghy Religieus zijt, draeght sonderlinghe sorghe, om de stichtbare seeghbaerheydt t' onder-houden, want uyt eenen, oordeeltmen van alle d'andere die in uwe Oorden zijn.

Eer ghy eenich merckelijck vverck beghint.

VEreenicht u met u selven, vernieuwt uwe meyninghe, op Godt betrouwende, ende mistrouwende van u selven, ende stelt uwe handen aen 't werck, als oft dit hete laetste soude wesen, ende eeuwelijck dueren: want een werck eens ghedaen, blijft eeuwelijcken ghedaen.

Schiet-Ghebedeken.

O Alle mijne kracht, mijnen Godt, voor u leve ick. Allen mijn goedt, weerdicht u dit laetste nu ende in der eeuwicheydt door my te wercken t'uwer eeren, ende niet van mijne vijanden, Amen.

Eer ghy eenighe ghedachten plaetse gheeft.

OVer-leght hoedanich dat die ghedachten zijn, noch en betrouwt u niet op de ghene die al smeeckende u aen-komen: want sy zijn bedrieghelijck; noch en vreest d'andere niet te seer, want sy zijn u dick-wijls salich.

Schiet-Ghebedeken.

V Is bekent wat my nut is, mijne ghenuechte: ghy zijt, die ick behoorde te vreesen; buyten u en begeere ick niet, o mijnen Godt, ende mijnen al.

Door de Kercke gaende, seght;

ICk aen bidde u, o alder heylichste Drij-vuldichheydt, met alle creaturen, ende voor al die uwen heylighen naem onbekent is, ende den selven lasteren. Ick gheloove in u, o eeuwighe Waerheydt; ick betrouwe in u, ende ick beminne u uyt gantscher herten, o oneyndelijcke goedtheydt, Amen.

Gaende uyt uvve kamer, besproeyt u met Wij-vvater, ende seght:

HEylighe Maghedt Maria, wilt ons met uwen lieven Sone ghebenedijden.

Weder-om komende.

ALs of ghy daer vont Godt u verwachtende, met de H. Moeder, seght: Wie sal my verleenen dat ick u alleen sal vinden, ende al mijn goedt, ende dat ick alle andere dinghen mach achten als vuylicheydt, op dat ick u soude moghen ghenieten?

Als ons eenighe verstervinghe ontmoet.

DEnckt dat ghy aen Godt die begheert dat ghy aldus soudt doen, moet antwoorden; Ghy vereyscht dit van my tot mijnder bate, o Heere Iesu, ende aen-ghesien dat dit in mijne macht is, waer om sal ick dit weygheren te doen, met mijn eyghen schade, u mishaghende, ende verheughende mijne vijanden?

Als ghy eenige verstervinghe doet.

TEn eersten, vernieuwt uwe meyninghe: daer naer vereenight de verstervinghe, met de wercken, ende smerten van onsen Salich-maker.

Als-men hem tot eenich spel oft vermaeck begheeft.

TEn eersten, moet men al-sulcken spelen schouwen die eenichsins naer de ghiericheydt strecken, het herte ontrusten, de siele te seer bekommeren ende besich houden: want anders en is het gheen oprecht spel oft vermaeck. Ten tweeden, men moet in't spelen groote maticheydt ghebruycken: ende daer en is niet leelijcker ghevonden gheweest, oock naer het ghevoelen der heydenen, dan hier mede veel tijdts te verquisten, ende een ledich leven te leyden. Ten derden, men moet alle oneerlijckheydt in woorden, ende twist, neerstelijck schouwen.

Schietende Ghebedeken.

VErre zy van my dat ic uwes niet indachtich en soude zijn, o Heere Iesu, in het beghinsel van mijne blijdschap, ofte: O eeuwighe Wijsheydt, wiens ghenuechte is te verkeeren met de kinderen der menschen; siet ick sal voor uwe ooghen spelen, op dat ick u niet en soude mishagen; maer tot uwer eeren, soo het een Christen mensch betaemt, eerlijck soude vermaken, om nader-handt uwe Goddelijcke Majesteyt kloecker te moghen dienen, Amen.

Oeffeninghen als-men hem tot de reyse begheeft.

SChickt alle dinghen van 's daeghs te voren, op dat ghy des morghens d'eerste Misse moght hooren, ende van onsen Salich-maker de benedictie mooght ontfanghen. Leest voor al in 't beghinsel van de reyse, de Oeffeninghen die ghestelt worden voor den reysenden man, de Litanien, ende den Psalm: Ghebenedijdt den Heere alle wercken des Heeren, etc. daer naer begeeft u om te Mediteren, ende na-der-handt tot eene Godt-vruchtighe t'samen-sprake; leest daer naer u Roosen-kransken; en vergheet oock niet het ghemeyn, oft het besonder examen uwer conscientie.

In 't eynde van de reyse leest: Te Deum laudamus, oft, V Godt loven wy &c. Ende aen-roept d'Enghelen van de plaetse daer ghy henen reyst.

Als ghy tot de gesette plaetse ghekomen sult vvesen, sult aldus bidden, is 't u moghelijck, voor het hooch-veerdich H. Sacrament.

ICk aen-bidde u, o alder-heylichste Drij-vuldichheydt, die over al even tegen-woordich zijt, even voorsichtighen Vader; ick gheloove in u, ende beminnen uyt gantscher herten. Vergeeft my mijne sonden, ende gheeft my dat ick in dese plaetse met soodanige ootmoedicheydt, voorsichticheydt, ende liefde mach handelen, dat ick niemandt, soo van de ghene die teghen-woordich zijn, oft verre van hier zijn, erghens in en hindere oft te kort doe, maer dat

ick eenen-ieghelijcken goedt exempel mach gheven, ende uwen naem heylich maken. Wanneer sal ick in u huys komen, ende wanneer sal het wesen dat men my sal segghen, dat ick rusten soude, ende ophouden van arbeyden.

Om den dach, op den vvelcken dat men den staet sijns levens aenveerdt heeft, profijtelijck te vieren.

DEn Religieus behoorde voorwaer, naer het exempel van de Heylighen, desen dach met alle eer-biedinghe te vieren; maer dit en moet niet min ghedaen worden, van de ghene die in den houwelijcken staet ghestelt zijn; ende men behoort te overlegghen de fauten die wy in onsen staet te bedienen ghedaen hebben, de selve ootmoedelijck te biechten, ende daer na het heylich Sacrament des Autaers t'ontfanghen; versoecken de Ghebeden ende Missen van d'andere, Godt bedancken van sijne weldaden, aelmoessen uyt-deylen, naer het exempel van dien Ouderlingh, den welcken op den dach dat hy in de religie herboren was, niet en weygherde van het ghene dat men van hem begheerde.


Vorige Volgende