Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XV. Capittel.
Oeffeninghe van de ghelijckformicheydt van onsen wille, met den Goddelijcken; ende den waerachtighen vrede der siele, waer toe alle gheestelijcke oeffeninghe gestiert wordt, en waer door den voor-smaeck van het hemelsch leven ghesmaeckt wordt.

+WY hebben nu dickwijls boven gheseydt, dat de vol-maecktheydt in de liefde gheleghen is; het welck alsoo veel te segghen is, als het selve willen, ende niet willen dat Godt wilt, ende niet en wilt; ende die soo verre ghekomen is, die is ontwijfelijck+ eenen man na het herte Godts: want soodanighen

heeft sijne passien ende gheneygelijckheden verstorven, ende rust in eenen aldermeesten vrede: in vrede+ is sijne plaetse ghemaeckt, ende sijne wooninghe in Sion. Ia selve dese ghelijck-vormicheydt is eenen korten ende behendigen wech tot de volmaectheyt, waer door den meester van Thaulerus van sy selven+ bekent dat hy tot dese volmaecktheyt gekomen is. Het selve verhaelt Cesarius van eenen anderen, die in veel mirakelen uyt gheschenen heeft; die door gheene andere oeffeninghe, dan door dese alleen, oock tot de volmaecktheyt geraeckt was. Hier uyt+ spruyt eenen sekeren vrede; waer in dat de siele haren standt neemt, ende en wordt noch door voorspoedt, noch door teghen-spoedt on-matelijck beroert; maer is gevestight in Godt, als in het opperste goedt ende den sop van alle dingen, sy aenschout Godt rontsomme, ende boven al; sy siet onder haer, hare begheerlijckheden, ende alle andere saken, ende sy rust volmaecktelijck in den Goddelijcken wille. Want gelijcker vrede is tusschen de gene, die al eene sake willen, ende niet en willen; soo gheschiedt het oock met ons, als wy anders niet en willen, dan Godt en wilt. Die aldus staet, die staet ghelijck op het pasloot, ende is vast in Godt ghegrondt. Oft wel wy hebben desen peys ende vrede, als de sinnen met den wille ende al dat ons aengaet, aen de redene ende Godt onder-worpen zijn. Want met der waerheydt, machmen segghen, datter veel vredes is den genen, die uwe wet beminnen o Heere. Daer en-tegen seght den Goddeloosen: Vrede, vrede, daer nochtans den Goddeloosen gheenen vrede en is.

Meditatie vanden vrede der sielen, oft van de gelijck-vormicheydt van onsen wille met den Goddelijcken wille ghedeylt in thien deelen.

Het eerste voor-bereytsel, sal wesen sy-selven stellen met soo groote stilte van siele, ende van lichaem, als't moghelijck is, in de teghenwoordicheydt Godts.

Het tvveede voor-bereydtsel, sal wesen Godt te bidden om te verkrijgen dese kostelijcken thresoor der siele, ende de waerachtighe salicheydt in dese wereldt.

+HEt 1. deel. Bemerckt ten 1. 't ghene, dat voorby is, dat 't selve niet te herdoen en is, ende siet wat vrede dat ghy soudt ghenieten, maer't by aldien, dat ghy u hier in aen den wille Godts over-gegeven hadt, ende wat hebt ghy gewonnen, u selven ontstellende? niet-met-allen voorwaer, dan dat ghy u quaet vermeerdert hebt, 't welc ghy van u hadt konnen keeren, u selven in vrede houdende, ende dat ghy ten langen laetsten altijt moet komen tot het overgeven uwes selfs, als tot de medecijne van uwe sieckte. Hoe veel beter soude het geweest hebben in tijts remedie gebruyckt te hebben om de sieckte te genesen? Denckt het selve van het gene dat teghenwoordich is, ende desgelijcks oock van het gene, dat toekomende is, ende voeght u in alles nae den wille Godts: want aenghesien dat by-na alle dingen zijn buyten uwe+ macht, ende dat ghy nouwelijcks iet en kont voorsien, ende datter qualijck iet is daer ghy u af kont behoeden dan door bidden; hoe sult ghy u dan beter konnen voorsien, dan u-selven Godt almachtich gantsch ende gheheel bevelende? want al wat voorby is, ghelijck ick nu gheseydt hebbe, en is niet te herdoen, ende de toekomende dinghen worden hier by gevoeght met groote onsekerheyt. Wat wilt ghy dan beladen zijn? Voorwaer is't dat ghy wilt bemercken de schickinge ende ordre, die daer is onder de naturelijcke saken ende hare ghedurighe werckinge, hoe datse in ontallijcke manieren omdraeyen; is't dat ghy bemerckt dat de menschen hare vrijheydt hebben, ende datse in duysendt ende duysendt manieren hare dinghen aen-leggen, ende d'ontallijcke listen ende laghen van den duyvel vander hellen, soo sult ghy lichtelijc bevinden dat alle dingen ontallijcke ongelucken onderworpen zijn, van de welcke ghy niet en kondt voor-sien, noch veel men en konde veranderen. Ende gelijckerwijs dat ghy in veel dinghen u niet en quelt, overmits dat ghy siet, dat de selve anders niet en konnen geschieden; alsoo behoorde ghy in luttel oft veel saken die u aengaen, u-selven oock over te gheven, ende in den wille Gods te rusten, ende door Godt alleen beweeght te worden. Ende op dat dit soude mogen geschieden,

maeckt dat uwen wille van alle kanten los ende vry zy, ende nergens aen ghehecht oft gebonden. Soodanighe was den wille van den H. Apostel Paulus nae dat hy bekeert was in een uyt-verkoren vat, roepende: Heere, wat belieft u dat ick doe?+

Bemerckt hierenboven hoe groot dat dit geluck+ is: want door het over-gheven sijns selfs, verbindt den mensch God t'sijn-waerts, op dat als hy sy selven, ende al wat hem aengaet, in sijne handen stelt, soude mogen een vat worden van veerde, die hem ghelieft, ende dat ter glorie; oft als hy ghereedt is uyt gantscher herten van hem gheleydt ende te recht gestiert te worden; oft als hy sy-selven worpt in sijne Vaderlijcke armen, op dat hy niet en valle.+ En laet ons dan in gheender manieren sorghvuldich wesen, maer laet ons de sorghe gheheelijck+ op hem worpen, hier voor alleenlijck besorght zijnde, dat wy desen oogen-blick Godt alleen souden moghen behaghen, seker zijnde van den voort-ganck. Die dan naer sijnen eyghen wille eenen anderen voort-ganck wenscht, die onderworpt sy selven te vergheefs menigher hande beroerten; want ghelijck ick nu gheseyt heb, 't i s téenemael onseker hoe dat de saken sullen voleynden, oversulcks daer is luttel dat wy souden konnen verhopen, oft oock dat wy behoorden te vreesen; want het ghebeurt dickwijls dat sulcks 't welck soo 't scheen wy hadden behooren te vreesen, nochtans t'selve moesten hopen, ende somwijlen contrarie. Wy souden dicwijls verloren geweest hebben, en hadden wy van te voren niet verloren gheweest; wy souden ongheluckigh gheweest hebben, en hadden wy niet ellendich geweest. Godt heeft de kinderen van Israel door veel om-weghen in't landt van Beloften gheleyt, door dien dat hun dat nut ende profijt was; hy heeft desghelijcks den Patriarch Ioseph, ende den Koninck David, door veel tegenspoets verheven. Bemerckt daerenboven dat Godt in alles een seker eynde heeft waer hy na tracht ende 't welck hy vervolght; ende dat wy tot het selve oock sullen geraken, is 't dat wy onsen wille t'eenemael na sijnen wille voeghen, ende anders oock niet; want anders doende, en sullen wy

niemermeer gerust zijn, oft wy en sullen niet komen tot het gene dat ons nut is. Gelijckerwijs dan dat wy behooren in alle tegenheyt ons over te gheven, alsoo oock in alle andere saken en behooren wy anders niet te willen oft te begheeren, dan dat Godt+ wilt ende begeert. Bemerckt nochtans dat wy van onsen t' wegen al moeten doen dat wy vermoghen, ghelijck de schippers alle dingen gereet maken die noodtsakelijck zijn om te varen, ende daer na den windt van Godt al-machtich verwachten; hem is bekent wat wint dat hun bequaem is, ende wanneer dat hy moet op-rijsen. na dat wy dese neersticheyt gedaen hebben, en moeten wy in geender manieren sorghvuldich wesen wat ons overkomen sal: want die soude te vergheefs ghearbeyt wesen, aenghesien dat dit aen ons niet en hanght: ende dat een-iegelijck ontwijfelijck meer gelucks sal hebben is't dat hy dese onnutte sorgh-vuldicheyt veracht, ende sijnen wille met Godts wille ghelijck maeckt. Ende 't is meer dan reden dat onsen Heere sijnen wille die goet ende heylich, ende ons niet is, eer volght, dat dat wy onse verblinde begheerten souden volghen.+ Wacht u dan wel dat ghy Godt niet te rade en gaet ghelijck Achas dese, ende dat ghy niet en wenscht dat men u antwoordt na uwe begheerte ende goedt duncken: is 't sake oock dat het anders gheschiedt, wacht u wel van te murmureren ende teghen te spreken teghen Godt ende uwe oversten, ghelijck hier voor tijdts dede die Micheas teghen-viel.

+Bemerckt ten 3. datter dick-wijls naer eenighe tijden ende ghevallen, groote veranderinghen zijn over-komen, ghelijck wy weten dat Saul, David, Salomon, etc. over-ghekomen zijn. Ten tweeden, aenmerckt den loop uwes levens, ende wat dat u al overkomen is; hier om en sluyt met sekers by u selven, dan alleen dat den wille Godts volbracht sonder moghen worden. Ten derden, de tegenwoordige ghesteltenisse van u leven, ende bemerckt oft daer eenich geluck in geleghen is, ende in hoe veel manieren dat ghy ongeluckelijck sout konnen eynden; ende hier-en-tegen, dat ghy on-gheluckich zijnde, tot groot gheluck soudt konnen geraken. Want dit

helpt grootelijcks, om te komen tot een over-geven sijns selfs.

Bemerct ten laetsten, dat Godt van den beginne+ af alle dinghen geschapen, ende tot een seker eynde geschickt heeft met een sekere mate ende gewichte; ende dat d' eeuwighe Wijsheyt, soo wel in groote, als oock in de alderminste dingen doet, datter oock niet een sandeken gheroert en wort sonder sijne beschickinghe. Aengesien dan, dat ghy noch den loop des werelts, noch de schickinghe des selfs en kont veranderen, ja selver oordeelt dat den selven, seker ende wel gheschickt is; waer om en sult ghy Godt almachtich niet betrouwen, het bestieren van u selven? O diepte der rijckdommen, van de wijsheyt,+ ende wetentheydt Godts! hoe onbegrijpelijck zijn sijne oordeelen, ende hoe on-besporich zijn sijne weghen!

Het 2. deel. Bemerckt ten 4. dat Godt alsoo wel de minste, als de meeste saken tot sijn eynde schickt, welck hem alleen bekent is. Want hy streckt van den+ eynde tot den eynde sterckelijck, ende hy beschickt alle dinghen soetelijck, ende het ghene dat hy eens vastelijck voor hem ghenomen heeft te doen oft toe te laten, dat en is niemandt machtich te beletten. Is't sake dan dat hem alle dingen in deser voegen+ onder-worpen zijn, ende dat oock de alder-minste dinghen sijne voorsichticheyt van der eeuwicheydt af onder-worpen hebben gheweest; is't dat hy de musschen oock, het welck verworpen creaturen zijn, niet en vergheet, is't datter niet een bladt te vergheefs herwaerts oft derwaerts en waeyt; is't dat alle de hayren van onsen hoofde getelt zijn, soo moeten+ wy wel alle dinghen sijner voorsichticheyt toeschicken, ende onsen wille t'eenemael over-gheven, op dat wy tot den waerachtigen vrede souden moghen gheraken: want wie heeft hem weder-staen,+ ende vrede ghehadt? Hier om is't dat de Eremijten+ hare ondersaten aldus onder-wesen; dat sy haer sonden laten voor-staen, dat Godt ende sy alleen in de wereldt waren. Ende dit noemden sy te wesen eene groote oeffeninghe, alle dinghen vande handt Godts t' ontfanghen. Voeght u dan met David

naer het herte Godts, vol-brenghende alle sijne begheerten,+ noch en beklaeght u niet dat Godt dit oft dat instrument ghebruyckt om sijn werck te volmaken; hy is den werck-man, hy weet wat ons nut is, goede dingen ende quaede dingen, het leven ende+ de doodt, de armoede ende de eerlijckheydt zijn van Godt.

+Bemerckt ten 5. dat Godt is gelijck eenen konstighen werck-meester, ende dat hy ten eersten weet tot wat eynde alle dingen in 't besonder voorsichtelijck gheschapen ende geschickt zijn, ende dat hy tot dien eynde oock eenen-iegelijcken de krachten van siele ende lichaem, ende alle andere gaven ghegheven heeft. Want ghelijcker wijs dat hy in de gheheele wereldt ende hare deelen, ende in het lichaem des menschs ende sijne litmaten, besonder ghesteltenissen, ende krachten, ende gaven mede-ghedeylt heeft, ende dat na den eysch van hare uyt-werckinghen, al-soo oock in de H. Kercke, in de ghemeynte, ende in de religie, heeft hy met een sekere schickinge eenen-ieghelijcken sijne gaven uyt-ghedeylt. Hierom wacht u wel, is 't dat ghy wijs zijt, de gaven Godts in eenen anderen te benijden, maer volght alleen de alder-beste gaven, te weten, het gheloove, hope ende liefde, ende dat met eene sekere stilte: want dit werckt al eenen ende den selven gheest, die eenen-ieghelijcken uyt-deylt ghelijck het hem goedt dunckt. By avonturen, waer 't dat u meer ponden ghegheven waren, ghy soudt soo veel te hooveerdigher wesen, aen-ghesien dat ghy oock nu niet oodtmoedich ghenoech en zijt, maer al-tijdt na hoogher ende hoogher dinghen staet. Wat soude het als-dan wesen? wat heeft de verheven wijsheydt Salomon+ ghebaet, met recht heeft David wel gheseydt: Van de hoocheydt des daeghs sal ick vreesen, want van+ uwe slincker zijde vallender duysent, ende van uwe rechte zijde, dat is in voor-spoedt, sullender thien+ duysent vallen. Wat hebben oock Saul ghebaet sijne ponden ende offeranden?

Bemerckt ten 6. oft ghy niet weltevreden soudt wesen, waer't dat alle dingen naer uwen wille gheschiedden, ende en souden dese dingen dan nochtans

niet onvoorsichtelijck gheschieden, ende dickwijls qualijck? Waerom en verblijdt ghy u dan niet veel meer, dat den wille Godts volbracht wordt, die heylich, goedt ende seer profijtelijck is? En soudt ghy u niet schamen te segghen: Ick begheere, o Godt, dat mijne wille gheschiede, ende niet den uwen, want ick late my voorstaen, dat my dat profijtelijcke is: Ick en begheere u, die d'eeuwighe+ Wijsheydt zijt, in desen twijfelachtighen wech de+ verkiesinghe niet toe te laten, noch ick en begheere van u niet gheleydt te worden, al is 't dat ghy my het selve presenteert, ende al is't dat ick wel weet dat u alleen den wech ende het eynde dese selfs bekent is.

Het 3. deel. Bemerckt ten 7. hoe aen-ghename sake dat het is, den hemel t'aenschouwen, ende als alle dingen in stilte zijn, de schickinghe die daer in het omloopen der hemelen ghedurichlijck ghehouden wordt; ende desghelijcks wat een groote ghenoechte dat de gemeynte uyt den vrede schept; wat eene blijdschap dat de siele neemt uyt den selven vrede, ende seght met den Propheet; In vrede sal ick te samen slapen ende rusten. Bemerckt hier beneffens hoe dat alle dingen ruste soecken. Want wat begeert den genen, die sijnen eygen wille onderworpen is, willen d' een doen ende d' ander laten, hier wesen, ende van daer vertrecken, wat begheert hy anders dan ruste? nochtans is dat begheeren anders niet dan de meest onruste te soecken, ende den oorspronck der selver vermeerderen. Besiet dan voor al, wat dat ghy profijtich oordeelt voor uwer siele salicheydt, doet na-der-handt u beste, bidt Godt al-machtich om gratie, ende begheert al-tijdt een seker eynde, ende eenen sekeren voort-ganck, dat is, dat den wille Godts soude mogen geschieden; want anders sult ghy altijt ongerust wesen, ende ghelijck eenen siecken, sult u altijdt herwaerts ende derwaerts keeren, maer te vergheefs.

Bemerckt ten 8. dat de begheerte, die al te seer beanghst+ is om den vrede te bewaren, den selven ontstelt, ende het selve grijpt oock plaetse in d'ander deughden: dus sult ghy u oock over-gheven in het

ghene dat de verheventheydt van de deughdt ende glorie aen gaet, ende ghy sult alleen begheeren dat den wille Godts volbracht soude moghen worden, ende niet besorghen dat dit oft dat niet en soude voordts gaen. Den sone die sorghe draeght om den wille van sijnen vader te volbrengen, ende te vreden is met het ghene dat sijnen vader behaeght, die verkrijght veel lichtelijcker iet dan eenen anderen: dien bedelaer is veel aenghenamer, die als hy weet dat hy ghehoort is, stil-swijghende verwacht het ghene dat men hem wil gheven, dan den ghenen die onverduldich is: wy moeten nochtans doen het ghene dat in onse macht is, ende dan sal Godt ons helpen.

+Bemerckt ten 9. oft daer iet is dat u belet oft aftreckt van u voor-nemen, ende oft ghy het selve kont gheweyren; is't dat ghy dit niet en kondt ghedoen, ende dat het hier-en-tusschen uwe goede wercken+ seer schijnt te beletten, zijt nochtans gherust, ende seght met den Propheet: Behoudt my Heere, want ick hebbe in u ghehopt; Ick hebbe den Heere gheseydt: Mijn Godt zijt; ghy, want mijnder goeden en behoeft ghy niet. Ghy en moet u goet werck oock niet laten, oft niet kleynmoedich zijn door vreese van uwe sonden; want eylaes! daer ghebeuren veel grooter ende grouwelijcker sonden daghelijcks in de wereldt. Voordts is't dat ghy dit wilt verbeteren, soo moet ghy voor al besorghen, dat ghy u niet en besmeurt met eens anders vuylicheydt, u selven eenighe beroerte des herten onder-ghevende. Want wat begheert soodanighen ijveraer? en begheert hy niet datter vrede ghevonden worde in de siele van sijnen even-naesten, soo met sy selven als met Godt? het mis-staet dan grootelijcks, dat men aen eenen anderen vrede wenscht, ende dat men den vrede die hem selfs aen-gaet, veronachtsaemt; want dit soude wesen, gelijck oft iemant eenen anderen soude willen houden, op dat hy niet en soude vallen, oft uyt het slijck willen trecken, ende sy selven daer tot den ooren toe in steken. Aen-siet de onvolmaecktheden van uwe siele, oft het lichaemelijcke sieckten waren; en bemerckt dat de ooghe van ons verstandt hier

in seer dickwijls blindt is, ende den wille bedorven, hete welck eene groote uyt-sinnicheydt is, bemerckt hier-en-boven dat de quade ghewoonte wel mogen gheleken worden met een rasernije. Maer dat het+ alder-best is, niet te onder-soecken het gene dat eenen anderen ghedaen oft gheseydt heeft, 't en zy dat wy eenige ampt oft overheyt bedienen, het welck sulcks vereyscht. Is 't dat het ons van selfs ontmoet, ontschuldight dat, ende keert het ten besten: ende ten minsten denckt, dat hy 't dus best ghevonden heeft, noch en weest niet verwondert dat hy van een ander ghevoelen is dan ghy. Hy heeft oock sijn verstandt, vonnisse, ende sijne oogen, waer door hy gestiert moet wesen, ende hy en kan gheensins uwe ooghen oft voeten ghebruycken: is't dat ghy een oodtmoedich ghevoelen van u-selven hebt, soo sult ghy sijn ghevoelen beter achten dan u eygen. Maer al het ghene dat ghy siet dat ghy niet en kont verbeteren, laet dat selve wassen met den Vader des huys-ghesins tot den ooghst. Aldus en worden de Heyligen in geender manieren beroert, al is't datser ontallijcke sien verloren gaen; maer sy verheugen haer in den Heere, ende tot dit gheluck ende gherusticheydt is't dat een geruste siele alder-naest ghenaeckt.

Het 4. deel. Bemerckt ten 10. dat den ghenen, die+ wenscht dat den wille Godts in alles vol-bracht worde, altijt sijnen wille mach doen, ende aldus altijdt blijde zij; want daer en is niet dat hem wederstandt kan doen: maer die sijnen eyghen wille begheert ghedaen te hebben, die moet veel tegenheyt verwachten, aengesien datter soo veel verscheyden sinnen ghevonden worden alsser verscheyden hoofden zijn: maer die sonder eyghen wille leeft, sal altijdt Godts eyghen wille volbrenghen. Dus seght Dorotheus: Als ghy dees morghens oft door den+ dach uyt-gaet, laet u voor-staen dat ghy iet doen maken hebt door eenen seer grooten ende konstigen werck-meester, ende dat ghy gaet om te besichtigen 't ghene dat ghy wel weet, dat van alle kanten volmaeckt is, ende hierom van alle wijse mannen gepresen wordt: want alsoo doende, naer-de-mael dat

ghy u selven voor onwetende kent, soo en salder niet in de wereldt zijn, dat ghy sult derren berispen, maer ghy sult u al-tijts in den wille Godts gerust houden.

+Bemerckt ten 11. dat soo wie ruste soeckt in eenighe creature, dese anders niet en kan bekomen, dan niet versaedt te worden door de selve: maer d'ooghe+ en wordt niet versaet van sien, noch d'oore en wordt niet vervult van hooren, noch de siele, de welcke gheestelijck is, met eenighe tijdelijck dinghen; noch daer en is gheen onder-schil, oft de sake gheestelijck oft tijdelijck is; is 't dat ghy mis-troostich zijnde ende dorre, met al te grooten sorghvuldichheydt haeckt ende snaeckt naer de vertroostinghen: want oock hier in een groot over-geven van noode is, om in peys ende in vrede te leven. Ia selve dat meer is, men komt dickwijls door verlatenheydt beter tot het ghene dat men door de vertrostinghe behoorde te soecken, te weten tot kennisse sijns selfs ende ootmoedicheydt. Hier om seyde den propheet:+ Het is my goedt dat ghy my verootmoedight hebt; soo dat oock den H. Apostel Paulus het steecksel des+ vleeschs ghegheven is gheweest, op dat de grootheydt der veropenbaringhen hem niet en soude verheffen. Hier om ghebruyckt my u selven dese redene, in al het ghene dat u over-komt: Dit is van Godt, ergo soo is't my best dat ick mijnen wille schicke ende voeghe naer sijnen wille.

+Bemerckt ten 12. dat de Heeren aen hunne ghetrouwe knechten, alle dinghen in sulcker voeghen belasten, datse oock selver niet weten en willen wat sy in haer huys hebben, ghelijck ons de Schrifture ghetuyght in het boeck Genesis van den Heere van+ den Patriarch Ioseph. Is't dat ghy eenen wijsen knecht wilt zijn, soo neemt voor u het selve naer te volghen, noch en wilt niet al te sorghvuldelijck onder-soecken, wat van u sal gheschieden: laet u dit+ ghenoech zijn, dat uwe avonturen in de handen zijn van uwen alder-goedertierensten Heere. Die dit aldus doen, die leven al-tijdt gherustelijck; maer die haren eyghen wille toe-ghedaen zijn, veranderen, ghelijck de sotten, naer de veranderinghe van de

mane, ende zijn duysendt ende duysent veranderinghen onder-worpen. Maer den ghenen die overghegheven is aen Godt, en heeft anders niet voor ooghen dan Godts wille te vol-brenghen, ende alle andere dinghen en treckt hy hem niet aen; hy en klaeght van niemant, hy en is niet verwondert dat dit oft dat gheschiedt is, anders dan hy wenschte, want sijnen wille, met den wille Godts over een komt: hy en wenscht niet dat dit oft dat soude ghebeuren, maer alleen dat Godts wille sonde volbracht worden, ende daer in rust hy. Waer toe ons den heylighen Augustinus vermaent, segghende: Bemindt een goedt, waer in alle andere goeden begrepen zijn, ende dat is genoech, te weten den wille Godts, ende wat dat u over-komt, schickt het al derwaerts: ende hier om bidt heb ghedurichlijck dat u niet en geschiede, het ghene dat ghy wenscht, sonder sijnen Goddelijcken wille, ghelijck ghebeurt is den kinderen van Israel, als sy verlanghden om vleesch te eten.

Het 5. deel. Bemerckt ten 13. dat den Heere u sy-selven daghelijcks schenckt, dat ghy insghelijcks u selven hem dickwijls op-ghedragen hebt, ende dat ghy oversulcks, eensdeels uyt danckbaerheyt, eensdeels uyt een overgheven, hem alle de sorghe moet laten. Want is't dat ghy dit niet en doet, soo doet ghy diverije ende kerck schenderije. Seght dan in+ alle dinghen: Doet, o Heere, al dat ghy goedt vindt in uwe ooghen: want u behoordt het al toe, ende daer en wordt niemandt ghevonden, die uwen wille kan wederstaen. Het welck soo zijnde, soo weet voorseker, dat ghy niemermeer uwen wille en mooght vol-brenghen, wanneer dien strijt tegen den wille van Godt almachtich: ende hier om sult ghy u vergheefs met uwen wille teghen strijden, als hy bermhertelijck u tot hem treckt, oft ghy sult ellendelijck vallen in duysendt ende duysent perijckelen, is 't dat hy u in 't wilde laet loopen als een onghebonden peerdt.

Bemerckt ten 14 dat desen vrede ende gerustichheyt+ des herten, voor al moet besorght zijn: want als het hert beroert oft ontstelt is, soo en kander

niet goedts gheschieden, ghelijck de musijcke nimmermeer wel en luckt, als de fluyten niet wel over een komen, noch oock eenich werck het welck met kromme ende stomme instrumenten op-gebout wort. Ende aen-gesien dat den vrede soo groot te achten is; soo moet men liever alle dinghen verdraghen, dan dese verliesen, de welcke (ghelijck den Apostel seght)+ alle verstandt te boven gaet. Dus en laet dese kostelijcke peerle nimmermeer in eens anders macht,+ maer seght met den Apostel: Alle dinghen zijn my gheorloft, maer ick en sal onder niemandts macht ghebracht worden; over-sulcks blijft al-dus onberoerlijck, ende al waer't dat den hemel ende aerde het onderste boven ghekeert wierde, en weest nochtans hierom niet verbaest.

Bemerckt ten 15. dat desen vrede u niet ghegheven en kan worden van menschelijcke saken, is't datter maer een sake en ontbreeckt: ghelijck het blijckt+ in Aman, die aldus sprack: Ende als ick alle dese dinghen hebbe, soo dunckt my dat ick niet en hebbe, al-soo langh als ick sie Mardocheum sitten voor des Konincks deure. Over-leght ende weet dat ghy+ nimmermeer gherust en kondt wesen, al waer't dat ghy alle de creaturen t'samen, oock de Engelen, tot uwen beliefte waert besittende. Waer om is 't dat dat ghy te vergheefs soeckt dit oft dat van de menschen te verwerven, 't zy jonste, 't zy eere oft rijckdommen, ende waer om is't dat ghy u met eene sake wilt versaden, aen-ghesien dat ghy dat niet machtich en zijt te doen met alle de creaturen, al waer 't datse in een ghesmolten waren? waer af seer wel seght den H. Augustinus: Ghy hebt ons tot u gheschapen, o Heere, ende ons herte is geheel ongherust tot dat het in u sijne ruste heeft. Ende de eeuwighe Wijsheydt seght: Wat batet den mensch is't dat+ hy alle de wereldt wint, maer sijnder sielen verlies lijdt? De eerste redene hier af is, dat alle gheschapen creaturen in hondert ende hondert manieren veranderen, ende sonderlingh het herte van den mensch, dat nimmermeer in eenen doen en blijft. Waer uyt noodtsakelijck moet gheschieden, dat de siele die haer affectie op de creaturen stelt, al-tijdt

verandere ende onghestadich zy. De tweede, dat alle creature, door dien dat sy verganckelijck ende aertsch is, de siele niet en kan versaden, de welcke gheestelijck is, ghelijcker-wijs het geluydt de oogen gheen vermaeckt aen doen en kan; oft het ghene dat men ghesien heeft, het ghehoor; oft de steenen, de maghe; oft den windt, den hongher; ghelijck wy voren in de 11. bemerckinge in't korte vermeldt hebben.+

Het 6. deel. Bemerckt den 16. met wat een grooten ende langh-durighen arbeydt, dat de korte ghenoechte die wy uyt de creaturen scheppen, te soecken is, ende hoe snooden ende verworpen sake dat het selve is: want qualijck hebben wy dese bekomen, oft sy wordt ons ontnomen; oft is 't soo niet, soo woordt men meer ghepijnight, door de vreese van de selve te verliesen, als het vermaeck is, dat wy door hare teghenwoordicheydt ghenieten. Waer by oock ghevoeght mach worden, dat wy dick-wijls ons te vergheefs porren om daer toe te gheraken: ende bemerckt, hoe dat wy dese ghenoechte, uyt eenighe Godt-vruchtighe oeffeninghe, met minder moeyten souden konnen scheppen. Want een-ieghelijck wordt door sijne eyghene ghenoechte ghelijck ghetrocken, 't zy dat de selve uyt de eere, jonste, oft rijckdommen ghenomen wordt. Ten laetsten, dese kan met luttel arbeydts uyt Godt, die de fonteyne is van alle goeden, die alomme teghen-woordich is, gheschept worden, ende dat sekerlijck ende in sulcker voeghen, dat men dese teghen onsen danck nieten kan ontnemen. Voor-waer, waer't by al-dien dat ghy het thienste deel van den tijdt waert bestedende in de devotie die ghy overbrenght in ijdelheyt, ghy soudt een veel suyverder ende oprechter ghenoechte scheppen, die oock na-der-hant met eene eeuwighe vergheldinghe beloont soude worden.

Bemerckt ten 17. dat niemandt uyt eenighe creature+ oprechten troost en kan scheppen, 't en zy dat sijn siele in den wille Godts ruste; want anders is sy kranck ende ongherust. Ende ghelijcker-wijs dat den genen die sieck ende kranck is, niet en kan vermaken noch sangh, noch kostelijcke maeltijden, noch eere; ghelijck oock het licht geen vermaeck mede en

brenght aen een ooghe die qualijck gestelt is: oft het gehoor verheught worden, hoe soet dat het geluydt is, als de ooren verstopt zijn; oft de spijse als de maghe ontstelt is: al-soo desghelijcks en kan de siele geen vermaeck gevoelen van eenighe creature, alsse ongherust is: want dit anders niet by en brenght dan een kreytsel ende verwecksel om iet nieuw te begheeren: de welcke is t dat u by avonture ontbreken,+ d'andere niet en baten. Al dus heeft Aman gesproken,+ gelijck boven geseydt is, alle sijn geluck vertelt hebbende: Ende als ick alle dese dinghen hebbe,+ soo dunckt my dat ick niet en hebbe, alsoo lanck als ick Mardocheum sie sitten voor des Konincks deure.+ Ende leeft ons klaerlijck door sijn exempel, datter tribulatie ende bangicheyt is in alle siele van den mensch die quaet doet; maer glorie, eere ende vrede allen den ghenen die goedt doen. Want sulcken siele is altijdt blijde, alsse Gods wille ende haren wille in alles siet volbrocht worden. Treckt dan hier uyt dat het voor al nootsakelijkck is, dat men sijn ruste in Godt soecke, oock op dat ghy de geschapen dingen wel soudt moghen ghebruycken. Dus neemt dit voor u te doen, oft ghy sult anders te vergheefs arbeyden.

+Bemerckt ten 18. hoe sottelijck dat het ghedaen soude wesen, door moeyelijcke om-weghen te gaen, als men dorstich is, en dat men hier-en tusschen den kortsten ende den alder-rechtsten wech tot de fonteyne leydende, soude voor-by gaen, besonderlijck, waer't by aldien dat men na-der-handt al even wel langhs den selven wech om na de fonteyne te geraken, soude moeten weder-om keeren, ende dat dese omweghen niet alleen den wech langer en maken, maer oock dat men den rechten wech te qualijcker na-der-hant soude konnen vinden. Voeght dit aen de creature ende aen de liefde, door de welcke iemandt in haer ruste soeckt; want de siele en sal in geene sake ruste vinden dan alleen in Godt hier om moet sy haer tot hem weder-keeren, ghelijck de duyve die uyt de+ ghesonden was, de welcke buyten d'arcke gheene plaetse en vondt om te rusten.

Bemerckt ten 19. dat ghelijck wy gepijnight worden door het verlanghen naer de geschapen dingen,

Als wy die niet en hebben, dat wy alsoo oock noch veel meer sullen ghequelt worden als wy die besitten. De doornen sullen als dan noch veel meer steken, ende de begeerlijckheydt verwecken, als sy nu in ons sullen wesen, ende sy sullen ons niet min als onse vijanden in alles schadelijck wesen, aen-gesien datse dese kracht ghehadt hebben door het aen-sien alleen, ende door daer op te dencken. Ende wat is dit wonder, gemerckt dat het herte van den mensch, soo wanneer 't eenighe creature onmatelijck bemindt, is, om soo te spreken, uyt sijne natuerlijcke plaetse: ghelijcker-wijs oock de creature, die wy begheeren tot ons te trecken, die wordt in sulcker voeghen oock uyt hare naturelijcke plaetse gestelt. Want alle dinghen, eere, glorie ende liefde, moeten tot Godt alleen ghekeert worden, om wiens wille het al gheschapen is.

Bemerckt ten 20. dese woorden onses Salich-makers; Een-ieghelijck van u-lieden, wie niet en+ versaeckt al dat hy besit, die en mach mijnen discipel niet wesen. Is 't sake dan dat wy alle dinghen ten minsten met der herten versaken moeten, hoe sullen wy dan de dingen soecken, van de welcke wy oock de begheerten behoorden te versaken?

Bemerckt ten 21. dat de siele, gelijckse door uytwendige+ goederen niet beter en kan worden, alsoo daer door oock niet gheruster en kan worden; gelijckerwijs eenen muer niet en kan ghewit worden, door de witticheydt die verre van hem ghestelt is; noch het lichaem ghesont worden, omringelt zijnde van veel gesonde lichamen: want soo wel het quaet als het goedt is buyten haer, ende in haer.

Het 8. deel Bemerckt ten 22. datter niet en is dat de siele in ruste kan stellen, 't en zy dat het selve in haer besloten wort, ende dat sy 't verstae datse dat besit: ende de principaelste goeden deser wereldt, ghelijck zijn jonste, vriendtschap, eere, lof, ende prijs, en konnen niemermeer sekerlijck oft immers niet langh besloten worden. Want den mensch en kan noyt versekert wesen dat hy de selve besit. Ende al waer 't dat hy dit voor eenen ooghen-blick wiste, soo is 't nochtans onseker, hoe langh dat dit sal dueren, want het herte des menschs en is niet te

gronderen, ende het wordt alle ooghen-blick verandert. Ende wat zijn anders vriendschap, jonste eere, etc. dan alleen het gevoelen dat een ander van ons heeft, het welcke meestendeel valsch is? want Godt kan alleen van den mensche oprechtelijck oordeelen.

+Bemerckt ten 23. wat eene groote ijdelheyt datter in alle dinghen ghevonden wordt, aen-ghesien dat het by-na even veel is in alle onnoodighe gheschapen saken iet te hebben, ende hem te laten voorstaen dat men het selve heeft; ende oock dat het al 't selve is, gehadt te hebben, ende hem te laten voorstaen datmen 't gehadt heeft. het welck soo zijnde, is't niet veel beter oprechte ende bestandighe ghenuechten ende ruste uyt Godt te scheppen?

+Bemerckt ten 24. dat Godt alle dinghen om sy selven geschapen heeft, ende dat wy over sulcx niet anders en behooren te wenschen, dan dat alle dinghen mogen gheschieden tot sijne meeste eere ende glorie, gelijck 't in den slach-offer gheschiedt, sonder acht te nemen op ons selven, aen-ghesien dat sijne oneyndelijcke weerdicheydt ende goedtheydt dat gantschelijck vereyscht. Want alle andere dinghen en zijn van geender weerden, ende sy en hebben niet te beduyden. Dus bidt Godt den Heere dat hy tot geender tijden iet en doe oft en late gheschieden na uwen wille, ende dat hy gheen achte en wil nemen van iet dat u aen-gaet, maer alleen van sy selven. Want en is't niet onbetamelijck dat nademael Godt alle dingen door sijne kracht geschapen heeft, ende door de selve noch onder-houdt, om sijne eere ende glorie, ende op datmen sijnen wille vol-brenge, ende oock op dat alle creaturen hem onder-worpen souden zijn, dat dies niet teghen-staende een verworpen wormken soude willen dat des dingen niet ghestiert en souden worden daer sy toe gheschapen zijn, maer alleen naer sijn goedt-duncken, ende om dat hy soo doende, hem met Godt soude willen verghelijcken? dat hy soude wenschen (segghe ick) dat dit oft dat soude gheschieden, dat hy dit oft dat officie soude bedienen, als oft Godt niet was ghenoech en ware om desen oft dien te verkiesen, die den alder-bequaemsten is tot sijnen dienst, om in dese

oft in een ander plaetse, stoele, oft in dit ampt met de menschen te verkeeren.

Het 9. deel. Bemerckt ten 25. dat den vrede oft de+ ghenuechte, die ghy in 't besitten oft in het bekomen van eenighe gheschapen sake begheert te hebben, veel lichter verkreghen kan worden als ghy het selve verloochent ter liefden Godts, oft om in den hemel te gheraken; want de Waerheydt ghetuyght ons: Soeckt eerstmael het rijcke des hemels, ende+ alle dese dinghen sullen u toe-gheworpen worden. 'T welck waerachtich zijnde, waer om willen wy+ soo dwaes zijn, van iet te vergeefs te soecken, ende dat met grooten arbeydt, aen-ghesien dat ons alle andere dinghen toe-gheworpen sullen worden, is't dat wy het rijcke Godts alleen, dat is sijnen wille soecken? Hier om is't dat hy op eene andere plaetse seght: En wilt niet sorchvuldich zijn, segghende: Wat sullen sy eten oft drincken; want alle dese dinghen+ soecken de Heydenen. Aen-siet de vogelen des hemels, ende aenmerckt de lelien des veldts. etc. Aen-ghesien dan dat ons verboden wordt sorchvuldich te wesen, oock voor nootsakelijcke dingen, ende dat hy besonderlijck begheerde dat Religieuse persoonen sonder eenighe sorghe souden zijn, ghelijck de voghelen des hemels, die den hemelschen Vader voedt: voor-waer hy en sal oock gheen sorge voor ons dragen, is't dat wy teghen sijn ghebodt, nieusgierich ende al te sorchvuldich zijn van het gene dat oock nootsakelijck is: want hem dit met rechte seer mishaeght, als oft hy sonder ons toe-doen, ons niet en wilde oft niet en konde vol-komelijck voorsien, naer dat hy de gheheele sorghe van ons lieden t'hemwaerts ghenomen heeft, ende naer dat wy ons soo dick-wijls in sijne Goddelijcke handen bevolen hebben.

Bemerckt ten 26. wat dat lichter is om tot vrede+ te geraken, alle dingen te versmaden, oft de selue te bekomen. Dit leeren d'ontallijcke menichten der heremijtagien ende der kloosteren, die tot dien eynde vervult hebben gheweest om tot ruste te gheraken, die sy noch in het besitten van Koning-rijcken, noch in alle de wel-lusten des wereldts niet en hadden konnen vinden. Het welck soo kennelijck is

gheweest, oock door de naturelijcke redene, dat hier om de Philosophen de waerachtighe salicheydt in de armoede gestelt hebben: ende om de selve redene hebben sy hare goden, diese seyden dat alle dinghen mildelijck uyt-deylden, naeckt ende bloot gheschildert.+ Maer het gene dat veel sekerder is, de Waerheydt selve getuyght ons dat in d'armoede d'eerste salicheydt ghelegen is, ende sy belooft hondertfout alle den ghenen die hen hier in verstorven souden hebben; ende dat meer is, na dat de selve Waerheydt alle menschen genoodet hadde om tot haer te komen, om van haer vermaeckt te wesen, ende om te+ leeren datse saechtmoedich ende oodtmoedich van herten souden zijn, om alsoo oock ruste haerder sielen te vinden, heeft daer nochtans by-ghevoeght:+ 'T en zy dat ghy versaeckt al dat ghy besit, soo en mooght ghy mijnen discipel niet zijn. Ende wederom:+ Die niet en haet sijnen vader ende moeder, etc. ende oock mede sijn siele, die en mach mijnen discipel niet zijn: noch en sal dies-volghende gheen ruste oft vrede vinden, 't en zy dat hy het een met het ander uyter herten verloochent sal hebben. Want hoe dat iemandt min gevonden is aen de aerdtsche dingen, hoe dat hy lichtelijcker tot Godt, als tot sijne oprechte rust plaetse sal vlieghen.

Bemerckt ten 27. dat wy niet alleen den vrede der sielen, met alle dingen te verloochenen, lichtelijcker en verkrijghen, maer oock al wat wy begeeren, behalven dat alle dinghen veel volmaeckter in Godt+ zijn. Want en sien wy niet daghelijcx, dat den ghenen die om Christus wille arm geworden zijn, hondertwerf ghegheven wordt? desghelijcks dat den genen die alle eere oprechtelijck versmaeden ('t welck den hooveerdighen oock nootsakelijcke moet doen, maer gheveynsdelijck, ende te vergheefs) meerder, ende verhevender eere verkrijgen. Dat de gene die de wel-lusten die bitter zijn, versmaden, door de soberheyt ende het onthouden van spijse, dat die ghelijck in eene gheduerige maeltijt zijn: ghelijck Ludovicus Cornarius door eygen ervarentheyt ende oock van veel andere bewijst. Ia dat meer is, de gesontheydt wordt veel meer verkreghen door hem te onthouden van onnodige ende schadelijcke dingen,

dan door medecijnen, ende alle soorten van leckernijen. Noyt en sult ghy lichtelijcker den peys ende vrede vinden ('t welck nochtans het alder-meeste goedt is) dan door dese sake N. te verloochenen. Noch wy en moghen hier af niet twijfelen, aenghesien dat de Waerheydt hondertwerf belooft+ heeft oock in dese wereldt, den ghenen die iet om sijnent wille versaeckt: welcke Waerheydt niet te betrouwen, waer ongoddelijck.

Het 10. deel. Bemerckt ten 28. oft ghy dese sake N. van Godt begeert, ende mede oft ghy daer uyt vrede ende oprechte genuechte wilt ghenieten? want hier toe moet het al gestiert worden. Ick meyne dat ghy+ my sult seggen, ja: weet dan voor-seker dat ghy de selve van hem niet en sult verwerven, 't en zy sake, dat ghy dese verloochent, veracht, ende sonder eenige benautheyt gewensch sult hebben. Want gelijck eenen goeden vader en geeft niet alleen sijnen sone geenen+ steen in de plaetse van broodt; oft in de plaetse van visch, geenen scorpioen; in de plaetse van medecijne, gheen fenijn, oft iet dat de sieckte soude voeden; oft oock gheen mes aen eenen die rasende is; maer dat meer is, hy sen stelt hem t'selve oock niet van verre te voren: alsoo van ghelijcken en sal ons Godt onsen Vader oock niet geven, daer hy siet dat wy toe genegen zin: want dat soude ons al te seer beletten om hem ende ons opperste goedt te beminnen.

Bemerckt ten 29. dese woorden. De Wijsheydt+ streckt van den eynde tot den eynde sterckelijck, en sy beschickt alle dinghen soetelijck; ende over-leght dat ons gheen van de twee eynden bekent en zijn,+ ende hoe onseker dat over sulcks alle onse voorsinnicheden zijn. Bemerckt hier beneffens dat ons leven anders niet en is dan een batement-spel; waer in dien alleen ghepresen wordt, die sijne personagie wel speelt, hoedanich hy oock is. Voorts, aengesien dat onsen Heere, ende Salich-maker, u sy-selven t'eenemael gegeven heeft, ende om uwen t'wille wijnen wille, die oock den alder-heylichsten was, te buyten ghegaen heeft; ende ghekomen is, niet om sijnen wille, maer om de wille van sijnen hemelschen Vader te doen, met wat een groote liefde, behoordet ghy oock u-selven over te gheven.

+Bemerckt ten 30. dat alle creaturen van de hoochste tot de leechste, een-paerlijck op hare manier den Goddelijcken wille onderdanich zijn, ende hoe redelijck dat het selve is; ende hoe onbetamelijck dat het is, dat een wormken van der aerden sy selven gaet verheffen. Ende hier om geeft u t'eenemael over uyt gantscher herten aen de Goddelijcke goetheyt, ende doet dat met alle de chooren der Heylighen, ende vereenicht het over-geven uws selfs met hare alder-volmaeckste over-ghevinghe; ende uwen wille met den Goddelijcken wille, op dat ghy niet en wilt, oft en begeert, dan dat Godt wilt ende begheert, ende om dat hy't wilt ende begheert: ja dat meer is, dat ghy soo verre komt, dat ghy niet-met-allen en begheert, noch wesen, noch leven, maer alleen den behaghelijcken wille van Godt almachtich. Soodanige ghelijckformicheyt, seght den H. Bernardus,+ trout de siele met het woordt: sulcke liefde is van haer-selven genoechsaem, sy behaeght uyt haer-selven, ende om haer-selven: dese liefde is haer-selven eene verdienste, ende eenen loon: sy en vereyscht buyten haer-selven, gheene oorsake, noch vrucht, hare vrucht is haer ghebruyck. Ick beminne, om dat ick beminne. Ick beminne, op dat ick soude beminnen, etc.

Ghebedt.

ICk bekenne, o Heere, dat uwe woon-plaetse in vrede gemaect is; dus begeere ick den selven t'onder-houden, op dat ghy mijnen Heere ende mijnen Godt, met my soudt blijven, ende dat mijne siele in u soude rusten, ende hare ghenoechte in u soude nemen: Ick wete wel datter niet en is dat met desen vrede die in u ghevonden wordt te verghelijcken is, ende een gherust herte gaet alle kostelijcke maeltijden te boven. Verre zy dan van my, o Heere, dat my dese N. sake soude ontstellen, dat ick dese N. soude begeeren, om dese N. soude bedroeft worden. VVant wie sal my eenich goedt konnen gheven, is't dat ick van den vrede berooft ben? Ende waere om sal ick om dese verworpen dinghen het aldermeeste goedt van den mensch verliesen, te weten, den vrede mijnder sielen? Dat de kinderen deser wereldt hare ghenuechte

nemen in het ghene dat 't hen belieft, ick sal my in u, o Heere Iesu verheughen. Ende ghy sult, alle droefheydt verdreven hebbende, een straelken laten schijnen in mijne siele, op dat ghy alleen aen de selve soudt moghen aengenaem wesen. En soude ick niet+ alle dingen verre van my moeten worpen, waer't sake dat ick den vrede mijnder siele soude moeten derven? want tot dien eynde worden alle dinghen begeert, op dat ons herte ruste soude moghen vinden; maer het sal altijdts ongherust wesen, tot dat het in u alleen sal rusten. VVaer om en sal ick dan niet versmaden het ghene dat oock verre ghestelt zijnde, door het aensien ende de begheerte alleen onse siele ontstelt? Verre zy dit van my, o Heere, wiens vrede alleen is, in uwen wille te rusten. Ghy weet wat datter nut ende profijtelijck is tot de glorie van uvven naem ende mijne salicheyt, ende ick en vveet het niet; ende daer en vvordt niet een sandeken oft een hayrken gheroert sonder uvve Goddelijcke voorsienicheydt: ende hier om en mach ick my niet vervvonderen oft beklaghen. VVant uvven vville ende den mijnen is vol-bracht, den vvelcken ick u soo dick-vvijls opghedraghen hebbe, ende vveder om op-draghe, ende ick bidde u oodtmoedelijck, o eeuvvighe VVijsheydt, dat ghy niemermeer iet en wilt doen oft laten gheschieden naer mijn goedtduncken. Ick versake ende verloochene de selve, overmidts, dat u dit aldus belieft heeft, op dat my gheschiede naer u ghelieven: ende dat ick alsoo doende, in stilte soude moghen varen tot u, o Heere, die d'alder-sekerste havene der eeuwigher salicheyt zijt. Amen.

Practijcke om vrede ende ghelijckformicheydt te verkrijghen van onsen vville, met Godts vville.

TEn eersten, vliedt oock d'alderminste sonden, op het alder-neerstichste, ende onder-hout de alder-minste geboden. Want Ierusalem heeft eene sonde gesondicht, seght den propheet Isaias, ende daerom is sy onghestadich+ gheworden. Want alle sonde, brenght eenighe

+onghestadicheydt mede, eenighe beroerte, ende onsteltenisse; ghelijck het blijckt in Cain, Adam, etc. Want den goddeloosen mensch is, ghelijck eene zee die ontstelt is, ende daer gheene stilte in ghevonden en wordt.+ Och, oft ghy ghelet hadt op mijne gheboden, seght den Heere, soo soude uwe vrede, als eenen vloedt gemaeckt hebben gheweest: maer voor den ongoddelijcken en is gheenen vrede.

Ten tweeden, overwint u-selven kloeckelijcken, ende onthoudt u, van het gene, dat den vrede ontstelt. Want is t dat ghy uwen vijandt, ende dei de stilte der ghemeynte in roeren stelt, weder-staet: waerom en begeeft ghy u niet met vollen toe-staen wech te nemen alle de beletselen van den vrede des herten?

+Ten derden, weest bermhertich tot uwen even-naesten, noch en oordeelt hem niet lichtelijck, oft en spreeckt hem niet stuer aen. Want den Heere seght: Leert van my, dat ick sachtmoedich ben, ende oodtmoedich van herten ende ghy sult ruste vinden voor uwe siele.

Ten vierden, doet uwe dinghen stantvastelijck ende niet onberaden, rijpelijck, ende met maten. Want alsoo doende, en sal ons niemandt met recht konnen berispen, noch selver ons eyghen conscientie, noch we en sullen niet lichtelijck ons beklaghen van het ghene dat wy eens ghedaen hebben. Want al te grooten haestichheydt ontstelt de gheheele stilte, ende het accoort onser sielen.

Ten vijfden, treckt uyt alle dinghen iet, 't welck dient tot de deughdt ende de Godtvruchticheydt: hier uyt komt grooten vrede, overmidts datter by na niet met allen in de siele en komt dat de siele ontstelt: want het ghene dat buyten ons is en kan ons niet beweghen. Waer ghy neerstelijck op moet letten.

+Ten sesten, bemerckt al-omme Godts teghen-woordicheydt, ende voorsienicheydt, ende schrijft Godt alle dinghen toe. Het welck alder-meest, ende aldervast ghegront is, oock meest aen-ghepresen, ende beoeffent van de H. Vaders.

Ten sevensten, veracht de oordeelen van andere. Want niet en isser, dat soo seer den vrede ontstelt, dan daer in bevreest te wesen, ende daer naer sijn leven te schicken.

Ten achtsten, en hopet, oft en vreest geene verganckelijcke+ dinghen, maer weest over ghegheven, ende rust met eene groote vrijicheydt in den wille van Godt almachtich, ende ghy en sult met dese wereldt geene veranderinghen onderworpen zijn. Want aen-ghesien dat den wille Godts altijdt volbracht sal worden, watter komt oft niet; soo sal u alsoo wel voorspoet, als teghenspoedt, nut ende profijtich wesen: ende ghy sult altijdt hebben het ghene dat ghy begheert: ende alsoo sullen alle dingen, ter wijlen dat ghy Godt lief hebt, in't goedt verkeert worden.

Ten neghensten, gheeft u-selven dickwijls over, ende+ beveelt u aen Godt almachtich met die oft diergelijcke schiet-ghebedekens: O alder-soetsten vrede, mijne ghenoechte, mijnen Godt met wien in wien ende door wien alle dinghen zijn: ick en begheere niet met-allen buyten u, want ons herte is ongerust, tot dat het in u ruste, dat in alles uwen alder-heylichsten wille geschiede, oft dat uwen wille gheschiede op den aerden als in den hemel. Welck ghebedt de Heylighe Gheertruydt somwijlen, dry hondert ende vijf-en-vijftich mael, op eenen dach,+ ghewoon was uyt te spreken, ende verstonde, dat dit eene seer profijtighe ende aen ghename offerhande was aen Godt al-machtich. Ende op dat dit profijtelijcker mach gheschieden, soo sal ick hier herhalen het ghene dat ick boven vermelt hebbe: dat het niete ghenoech en is, dat wy ons in het ghemeyn over-gheven, maer dat wy tot de saken in't besonder moeten komen, ende elcke sake in 't besonder over-gheven, als oft dit nootsakelijck ware ende als oft Godt dit van ons vereyschte, waer inne wy ons soo langh moeten oeffenen, tot dat wy al de selve menschen blijven oft gheworden zijn in voor-spoedt ende in teghen spoedt, ende dat wy gheen veranderinge meer onder-worpen en zijn. Ia dat mere is, dat wy alle vreuchdt daer in stellen, als wy in verscheyden bekoringhen vallen.

De practijcke hier af sal konnen wesen: Dat wy ons+ laten voor-staen, dat wy nu in d'een, nu in d'andere moeten ghebreck lijden, als in troost, eere, wetenschap, gemack, ende waer in andere menschen overvloedich zijn; ja oock dat wy moeten gebreck lijden van deughden ende glorie in den hemel, dat dese oft eene ander tentatie, oft

dit, oft dat onghelijck verdragen moet worden; dat men hier oft daer moet reysen; dat ons onse ghesontheydt, rijckdommen, eere, naem ende faem, vriendtschap, vermaeck, ja het leven selve sal benomen worden. Ende terstondt daer naer over-dencken, niet als oft dese dinghen van de menschen ons ontnomen souden worden, maer ghelijck van Godt weder om gheeyscht, onsen wille geheelijck hem over-ghevende, ende dat uyt gantscher herten ende met groote liefde. Noch wy en moeten niet op-houden, tot dat wy in ons gevoelen een vol-maeckt over-gheven tot het een soo wel als het ander, ghelijck onsen S. P. Ignatius vermaendt, als hy handelt van het verkiesen van saecken. Dit heeft de H. Gheertruydt+ uyt ghedruckt, als haer gheboden was van den Heere, te kiesen ghesondtheydt oft de doodt: want sy heeft gheantwoordt: Ick begheere ende verlanghe seer dat ghy mijnen wille niet en doet. Ende aldus was sy ghewoon te volherden in eenen grooten vrede. Want die verstaet dat hy in Godt alle dinghen heeft, ende die alle andere dinghen niet met allen en acht, ende daeren boven bemerckt dat den Goddelijcken wille den alder-besten ende den alder-profijtelijcksten is, die is gheheel+ heel gherust. Hierom is't dat Thomas a Kempis seght: soo wie alle dinghen maer een en zijn, ende alle dingen tot een treckt, ende alle dinghen in een aenschout, die mach ghestadich van herten wesen, ende in Godt vredsamich volherden.

Ten tweeden, overloopt somwijlen, ghelijck in't beghinsel van't jaer van de maent oft weke, eens oft tweemael daechs ja oock elcke ure, in't kort het gene datter+ in de wereldt droevich geschiedt, ende bemerckt dat het selve u oock soude konnen geschieden, ende geeft u over aen de wille van Godt al machtich. Ende aenschout al het ghene dat ghy in de wereldt siet gheschieden, als van hem ghedaen oft wel toe-gelaten. Oeffent u dickwijls maer besonderlijck als ghy u begheeft tot het gebedt, in dese Goddelijcke ende profijtelijcke oeffeninghe: ende en voor-siet niet alleen al dat u mede daet, maer ooc dat u reghen is, ende siet oft ghy u niet met te grooten droefheydt en soudt laten over-vallen, oft met te forten blijdschap, al te seer en sout uyt-storten, waer't dat u dese dinghen in voor-spoedt oft in teghen-spoedt over quamen.

Want is't dat ghy de rechte waerheyt wilt aenschouwen, ende den rechten wech wilt wandelen, soo drijft van u alle onghereghelde blijdschap, ongeregelde vreese, hope, ende droefheyt: want daer dese passien d'overhant hebben, daer is den geest al-tijt verduystert, ende met eenen onbehoorlijcken toom ghebreydelt.

Ten derden, maeckt dat alle uwe wercken ende geleghentheden+ (ghelijck in alle wel-geschickte ordenen geschiedt) wel gheschickt zijn, ende onder-houtsche gelijck ghy siet dat alle goede Religieusen doen, ende gelijc alle werck lieden alle dingen op hare mate, ende recht-snoer passen; pant alle saken behooren met den tijt ghemeten te wesen. Ende dit niet alleen, maer besorght hier en boven dat oock de alder-minste dingen die u aen gaen, met eene sekere gheschickelijckheyt op sijne plaetse geteeckent zijn, gelijck ons de Procureurs ende Notarisen leeren. Sluyt dan by u selven soo veel als't mogelijc is, wat, ende op wat maniere dat ghy dese maendt, weke, dach, ende ure, uwe dinghen doen wilt: want dit siet ghy te werck ghestelt te worden in alle wel gheschickte huys gesinnen ende rechter-plaetsen: maer ghy en moet nochtans hier in gheen benautheydt plaetse gheven. Hierom was't dat de salige moeder Teresa niet en wilde hebben dat men een sekere taeck soude onderhouden, van het ghene dat men moeste doen, op dat aldus alle ancxstelijcke sorch-vuldicheydt soude wech-ghenomen worden. Ende voor-waer aen-gesien dat ghy niet en weet wanneer dat ghy van den Heere gheroepen sult worden, soo moet ghy alle neersticheydt doen om te beherten de sake daer ghy teghenwoordelijck mede besich zijt, ende ghy moet besorghen datter niet by gheval en geschiede, maer al wel bedacht: want het en betaemt eenen wijsen-man niet te segghen: Ick en dochter niet op, nocht veel min betaemt dit aen een kint van den eeuwigen Vader, die alle dinghen van der eeuwicheyt af geschickt heeft. Ende over-sulcks betamet eenen voorsichtigen mensch+ uyter maten wel, rijpelijc t' overleggen wat dat hy seght? ende dat met rechte, aengesien dat men ooc van een ijdel woordt rekeninghe moet gheven; ende dat wy sien dat de kinderen deser wereldt soo sorchvuldich zijn om uytghelesen manieren van spreken by een te vergaderen, hoe veel te meer dan, behooren wy alle neersticheyt te doen,

om Christelijck, ende als kinderen Godts te leeren spreken?+ Hier en boven soo prijsen seer alle geestelijcke Leeraers dat men sijne gedachten souden schicken, ende sekere plaetse gheven, ende sijn voorbeeldende kracht alleen aen profijtelijcke saken te hechten, ende hierom is't datse soo seer aen prijsen, de oeffeninghe van de Goddelijcke teghenwoordicheyt: waer in onder andere, hier hebben uytgeschenen de HH. Bernardus, ende Hugo Lincolniensis, die also lichtelijck hare ghedachten buyten konden sluyten, eer sy haer begaven tot bidden, als Abraham hier voortijdts sijne knechten ende eselen aen den voet van den berch dede verwachten, dot dat hy sijne offerhande vol-bracht hadde.

+Ten vierden, houdt u in stilte, ende buyten alle beroerte: want de stilte, ende ruste des lichaems helpt grootelijcks tot de ruste der siele; want ghelijck dat het water beroert ende ontstelt wort, als het vat geroert wort, alsoo het lichaem gheroert zijnde, kan de siele quaelijck gherust wesen.

Ten vijfden, tot den vrede helpt oock grootelijcks, eens anders ruste niet te beletten, ghelijck Albertus bewijst in't 13. cap van den vrede.

+Ten sesten, en moeyt u in gheender manieren met het ghene dat eenen anderen aen-gaet, noch en ondervraeght hier af niet, noch en hoort een ander daer niet afspreken, besonderlijck van nieuwe tijdinghen; want dese dingen plachten de herten van de onvolmaeckte menschen met hope ende vreese te ontstellen.

Ten sevensten, veracht alle menschelijcke op-sichten, denckende dat ghy Gode dient, ende van hem uwen loon ontfanght, ende niet van de menschen.

Ten achtsten, dickwijls te veranderen van plaetse, oeffeninghe, ende van boecken, is schadelijck aen den vrede: want die aldus doet, is lichtveerdich van herten, na het ghetuyghen van den Wijsen man. Ten laetsten, alsoo langh als ghy niet gheheel over-ghegheven en sult wesen, en sult ghy gheenen volkomen vrede vinden.

Schiet-Ghebedekens.

DEn kelck die my den Vader ghegheven heeft, en wilt ghy+ niet mijne siele, dat ick dien drincke?

Die u raeckt, die raeckt den appel van mijnder ooghen.+

Heere, wat wilt ghy dat ick doe?+

Worpt alle uwe sorchvuldicheydt op hem; want hy heeft+ sorghe voor u-lieden.


Vorige Volgende