Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XXI. Capittel.
Meditatie, hoe goedt dat het is alleen te zijn.

Het eerste voor-bereydsel. Stelt u ghelijck in de wildernisse met onsen Salich-maker, als hy was vastende, ende biddende.

Het 2. voor-bereydsel. Een ghebedt naer den eysch van dese materie.

Het 1. point. Bemerckt dat men op twee manieren alleen kan wesen; op een maniere, naer de siele, ende op eene andere maniere naer het lichaem. Alleen+ te wesen, naer de siele, 't welck van een-iegelijck kan verkreghen worden, is hier in gheleghen dat den mensch sijn herte somwijlen aftreckt van uytwendige dingen, ende in sy-selven vereenight worde. Ick heb my, seyde Seneca, niet alleen vertrocken van de menschen, maer oock van alle saken. Want een-ieghelijck+ kan hem onledighen, die 't begheert: niemandt en wordt daer gevonden, die de saken naer-loopen, een-ieghelijck neemt de selve aen, ende sy laten haer voor-staen, dat het groot gheluck is, seer belammmert, ende bekommert te wesen. Men kan dese afgetrockentheyt, oock in 't midden van het ghetier der menschen ghenieten. Aldus sien wy, datter sommighe ghevonden worden, die het ghene dat voor haer is niet en sien, noch en hooren, noch en smaken. D' andere eenicheydt gaet het lichaem aen, waer+ door men hem oock aftreckt lichamelijck van het geselschap der menschen, ende dat op dat men hier door soude mogen geraken tot eene heylighe eenicheydt des herten, ende het selve soo veel te beter tot hemelsche saken soude moghen stieren, naer het ghene dat+ ons de Schrifture leert, hy sal alleen sitten ende swijghen; want hy heeft sy-selven boven sy-selven gehe-

ven. Siet oft ghy dese eenicheyt bemindt, ende hoe veel dat ghy hier in vervoordert zijt. Bemerckt ten tweeden, hoe grootelijcks dat de Heylighen dese eenicheyt des herten gheacht hebben. Want wat hebben anders ghetuyght de HH. Ioannes Baptista, Paulus, Antonius ende soo veel duysent Heremijten, die haer leven, afghetrocken zijnde van de wereldt, in de wildernisse over-ghebracht hebben, dan datse de stemme van den H. Gheest metter herten gehoort hadden, de welcke Arsenius oock uytwendichlijck ghewaer gheworden is, als hem gheseyt wierde; Vliet, schuylt, ende swijght? Ia daer en wort by-na niemant onder de Heyligen ghevonden, die+ dese niet toe-ghedaen en is geweest. Aenschout het exempel van Christus onsen Salich-maker, die van den H. Gheest gheleydt is gheweest in de woestijne naer sijn doopsel, ende heeft al-daer veertich dagen volherdt, ende desghelijcken vernacht in't ghebedt, hy vertrack alleen op den berch, ende gaf hem tot het gebedt, ende seer dick-wijls op den berch van Oliveten:+ want gelijck den H. Ioannes getuyght, Iudas wist de plaets wist de plaetse, want Iesus daer dick-wijls t' samen gekomen hadde met sijne discipelen. Volght+ uwen Heere, ende d'eeuwighe wijsheydt naer. Bemerckt ten derden, hoe noodtsakelijck dat de selve is: want gelijcker-wijs dat men qualijck iet onder het getier van 't volck kan uyt rechten; alsoo is dit veel meer waerachtich in't ghene dat onse salicheyt aengaet Want is 't sake dat niemandt wijsheyt en schaft, dan alleen zijnde, ende in stilte, noch iet treffelijcks ter herten en treckt, 't en zy dat hy belet dat men hem niet en stoore, oft eenich getier en make; ja, is 't dat men selven in't spelen, over tafel, by nachte in't slapen, ruste soeckt; wat en behoort men niet te doen, om sijne salicheydt te vervoorderen, is 't dat men dese behert? Wat en sullen veel perijckelen, vermaninghen, het exempel selve, ende de leeringhe van onsen Salich-maker hier in niet doen?+ Hoot hem u vermanende: Als ghy bidt soo gaet binnen uwe slaep-kamer, ende niet met gesloten dueren soo bidt uwen Vader in't heymelijck. Aenhoort hem+ tot u spreken door den Propheet: Ick salse leyden inde

woestijne, ende ick sal tot haer herte spreken; als oft hy wilde segghen, dat hy onder het ghetier van 't volck niet ghewoon en was te spreken, oft wel niet tot het herte, om iemandt te bekeeren. Noch hy en gheeft gheene voorderinghe in den gheest, dan alleen den ghenen, die hem af-ghetrocken heeft, ende met ghesloten dueren, bemerckt de paden van sijn huys. De vrouwe de welcke den H. Propheet Eliseus+plach te herberghen en konde haer schulden niet betalen, soo lanck als sy haer deure niet en hadde gesloten, noch d'olie ghegoten in de ijdele vaten. Ende den mensch moet menichmael veel schulden maken, ende met ontallijcke sonden over-vallen worden, 't en zy dat hy hem selven somwijlen vertrecke. Dit heeft den Heere willen te kennen geven Marci in't 6. als hy sijne discipelen seer belet zijnde in de predicatie gheseyt heeft: Komt aen d' een sijde, in eene verlaten plaetse, ende rust een weynich. Hierom is't+ dat den H. Franciscus op den berch Alvernus, den S. Ignatius op den berch Cassinus haer vertrocken hebben. Ende den H. Martinus was gewoonelijck alle jaren een maent lanck, alle dingen uyt sluytende, buyten de stadt, in eene eensame plaetse te vertrecken, om aldaer sijnen geest ende herte met Godt te vereenighen: Het selve dede den H. Carolus Boromeus, ende is noch hedens-daeghs ja heeft altijt alle heylighe mannen eyghen gheweest. Overleght hier met wat eenen gheest, sy-lieden gesocht hebben alleen te wesen, ende in dese maniere van leven soo langhen tijdt volhert hebben: en is't niet geweest, door eenen H. Gheest? Dus kont ghy ghenoech bemercken, dat men van den quaden gheest gedreven wordt, alsmen eenen grouwel heeft van alleen te wesen. Wilt gy dan, dat u Godt aen u herte spreeckt? begheert ghy eene sekere maniere van leven met Moyses t'ontfanghen? soeckt alleen te wesen. Wilt ghy Iesum sien verschijnen, wilt ghy dit vinden, komt buyten in't veldt, verlaet het gedruys van't volck, niet soo seer lichamelijck, als wel metter herten; vlietje nochtans oock met den lichame soo veel als uw maniere van leven toe-laet.

+Het 2. point. Bemerckt waer uyt dat het komt, dat dese eenicheyt des lichaems soo seer gepresen wordt. Dit gheschiedt, om datse den gheest, die herwaerts ende derwaerts verstroyt is, vergadert; end die van de voren gelijck verdooft was, wacker maeckt, ende doet luysteren naer de stemme des Heeren: soo datse dien beghint t'aen-hooren, diese van te voren niet ghekent en hadde, ende beghint te smaken de soeticheyt van de deught in haren oorspronck. Hier-en-teghen, gelijck het accoordt van de musijcke, als daer eenich ghetier is, niet gehoort en kan worden, noch oock de stemme van den genen die spreeckt: alsoo en kan oock d'insprake van den H. Gheest, noch d'inwendige vertroostinghe niet ghesmaeckt worden dan alsmen alleen is: ja dat meer is, den mensch en kan niet bedachtelijcken iet doen, dan wesende in dese eenicheyt. Wie soude konnen schilderen, schrijven, oft iet van buyten leeren in 't midden van een verckens merckt, oft daer het vol gekrijsch is? men kan dan gheen werck ernstelijck doen sonder dese eenicheydt; noch het lichaem en kan zijn ghemack niet hebben, oft de siele hare ruste. Dus bemindt de eenicheydt uyter herten, ende neemt voor u, dat ghy Godt almachtich begheert te hooren spreken aen u herte. Bemerckt hier-en-boven, wat eene behulpsaemheydt dat dit alleen-wesen mede-brenght. Ten eersten, den genen die de eenicheydt aenneemt door dien dat hy den troost der menschen vrij-willichlijc derft, maeckt hem weerdich om den Goddelijcken troost te smaken; ende hoe grootelijcks dat dit te achten is, is kennelijck ghenoech. Voorts die hem+ alleen vint, ontreckt sy selven by na alle aenlockinghen der sonden. Ja dat meer is, gelijck die met de peste bevanghen zijn, niet gheneselijck en zijn, 't en zy datse van de andere siecken afgescheyden worden, alsoo en kan de siele niet gesont worden, 't en zy dat sy haer aftreckt van de ghene die met besmettende ende aenklevende sonden behangen zijn. Hierom is't dat den Propheet van sy selven gheseydt heeft; Siet ick hebbe my verre ghemaekt al vliedende, ende ick+ bleef woonende in de woestijne. Desen soeckt eene+ woestijne, seyde Seneca, die met den onnooselen,

ende onbevlechten begheert te leven: Ende waerom+ dat? ten eersten, om dat hy al daer met sijne tonghe en niet en kan misdoen. Ende is't dat iemandt met de woorden, oft tonghe niet en misdoet, dit is een volmaeckt man: ja oock de Philosophen seyden, dat den genen dit stil konde swijgen, den Goden alder-gelijckste was; ende om te komen tot het opperste van de volmaecktheyt, soo vereyschten sy, dat men luttel woorden soude ghebruycken, selden ende stillekens spreken. Soo dickwijls, seght daer eenen als ick onder+ de menschen geweest hebbe, ben ick minder mensch t'huys gekomen. Den H. Ambrosius seyde: Te konnen swijgen, ende op sijnen tijdt te spreken, ende het versmaden van de rijckdommen, zijn de meeste steunselen ende fondamenten der deughden. Hier-en-boven,+ men wordt soo lichtelijck niet ghetrocken om sijn herte op eenige creature te stellen, alsmen alleen is; want dat verre ghestelt is, en lockt soo seer niet aen, als 't ghene dat voor ooghen is: daer-en-boven als wy alleen zijn, dat verleyden ons gheene quade exempelen. Hierom seyde den H. Antonius, die in de+ woestijne sit ende rust, wordt van dry quaden bevrijt, te weten, van hooren, spreken, ende sien. Ende+ tot Arsenius wierdt gheseydt, ghelijck boven noch vermelt is. Vliedt, swijght, ende rust; want dit zin de wortelen om niet te sondighen. Hierom is't oock dat men hem door het in-geven van den H. Gheest begheeft tot het klosterlijck leven, ende tot de wildernisse. Ende al is't dat de wereldtsche menschen, hier in niet al even veel voordeels en hebben, sy kunnen nochtans menich-mael eenigen tijt vinden, om den selven te besteden in devotie, ende in het lesen van Godtvruchtige boecken: ja dat meer is, ick late my voorstaen met Seneca, dat het een van de vermaerste ende sekerste teeckenen is van een wel ghestelt herte als iemandt in sy-selven vereenight ende versaemt is. Dit siet men immers dickwijls gebeuren, dat den genen, die door het aen-hooren van sermoonen ende vermaninghen niet bekeert en wordt, menichmael het selve verkrijght, met hem eenen dach, oft eenige uren te vertrecken, ende rijpelijck op sijne saken te letten.

+Het 3. point. Bemerckt wat goederen dat medebrenght alleen te wesen. Want hier door komt den+ mensch tot sy-selven, ende overleght sijne saken rijpelijck, ende schicktse wijselijck, ghesuyvert hebbende d' ooge sijns verstandts; ende al is't dat hy niet en+ schijnt te doen, soo doet hy nochtans groote saken. Hy wordt oock bequaem om met Godt te spreken, ende den selven te genieten. Ende seght my eens, is het niet veel soeter met Godt, dan met eenen mensch te spreken, met Godt segghe ick, die daer is de fonteyne van alle gheluck-salicheydt ende goedtheydt, waer mede den mensch door het gebedt vereenight wordt, 't welck nochtans niet en kan gebeuren, dan als hy hem vertrect, ende besorght, dat hy aleen is? Want waer heeft Godt almachtich Elias, waer heeft hy Moyses aengesproken? is't niet in de woestijne geweest? het welck hy ons oock door den Propheet+ Isaias geweerdight heeft te beloven, seggende: Hy sal hare verwoestheyt stellen, als wellustichheden, ende hare verlatentheydt, als den hof des Heeren. Blijdtschap ende vrolijcheydt sal dar in gevonden worden, dancksegginge, ende de stemme+ des lofs. Soo dat seer wel seght den H. Augustinus: Soeter zijn de tranen, der gener die bidden, dan de blijdschappen ende vreughden die men schept in't aensien van de schou-spelen. Hier by mach seer wel ghevoeght worden het lesen van de boecken van de Oudt-Vaders, ende de ghenoeghte die ghetrocken wort in't gemeyn uyt de studien. Ghy siet dan wel, hoeveel goets datter spruyt uyt dese eenicheyt. Met wat een vry ghemoet aenschout men van hier den hemel, hoe blijdelijcken verachtmen van hier d'aerde ende d'aertsche saken. Hier in weten wy dat den S. Ignatius hem ghewoon was te oeffenen, ende als hy overgoten was met hemelsche vertroostinghen, met luyder stemmen te roepen: Hoe stinckt my d'aerde, als ick mijne ooghen slae op den hemel.

Ghebedt om te verkrijghen de deught van alleen te wesen, ende van stil-swijghen.

O Liefhebber der menschen die uwe woon-plaetse gestelt hebt in een licht, tot het welck wy niet en konnen gheraken,

(want niemandt en kan u aenschouwen, ende blijven leven) wat hope souden wy konnen hebben van u te vinden? gheen voorwaer 't en waer sake, dat ghy om onsen t'wille neder ghedaelt waer uyt uwen Konincklijcken throon, uyt u hemelsch paleys, in dese wildernisse, in een verlaten ende woest landt. VVant wy waren gelijck schapen dolende sonder herder op de geberchten. Ende wat soudt ghy anders konnen doen, wiens nature, de goetheyt, ende bermherticheyt selve is? En soudt ghy voor ons niet oprijsen in't alder-hoochste, op dat het volck, welck sat in duysternisse,+ soude een groot licht aen-schouwen? Ende waerom dit? opdat wy wederom souden keeren, ende ons bekeeren tot u die eenen herder onser siele zijt, ende op dat wy u souden volgen in de woestijne, den tijdt van dry daghen reysens, al-waer ghy ons soudt spijsen, met het hemelsch broodt van u dierbaer bloet, ende lichaem; op dat het oordeel in de woestijne soude moghen woonen,+ ende het werck der recht-veerdicheydt vrede soude wesen, ende d'oeffeninghe der recht-veerdicheydt stille swijghen, ende vrijheydt tot in der eeuwicheydt. Vwen Propheet hadde voorseyt:+ De verlaten wildernisse, ende de af-wegen sullen haer verblijden, ende de vvoestijne sal haer verheughen, ende sal bloeyen als eene lelie groeyende sal sy groyen, ende haer verheughen vol blijdschap, ende lovende, de glorie van Libanus is haer ghegeven, de schoonheydt van Carmelus, ende van Saron, sy sullen de glorie des Heeren sien, ende de schonheydt onses Godts. Dan sal den kreupelen springhen als eenen hert, ende de tonghe der stommen sal gheopent zijn; vvant in de vvoestijne zijn de vvateren, ghescheyden, ende de beken in de verlaten plaetse. Ende 't landt dat drooghe vvas, sal vvesen tot een staende vvater, ende het dorstich landt tot fonteynen der vvateren. In de rust plaetsen daer te voren draken vvoonden, daer sal op gaen de groenheydt des riets ende der biesen. VVat beteekent dit anders mijnen Heere, mijnen Godt, dan dat de siele haer verheught alsse alleen is, ende niet in 't midden van het ghetier der menschen: datse alleen, ende afghescheyden zijnde van de gemeynschap der menschen, bloeyt ende groeyt, ende uwer glorie deelachtich wordt? datse vvateren over-vloedelijck drinckt van uvve fonteynen, o

Salich-maker, ende dat de siele, de welcke van te voren dorre ende drooch was, wordt gelijck eenen vloedt der wateren? want den ghenen die van de wateren drinckt, die ghy hem gheven sult uyt hem sullen oock levende wateren in alle over-vloedicheyt vloeyen. Verleent my dan o Heere dat ick u ghewillichlijck van+ alle de jaren, maenden, ende daghen mijns levens eenighe thienden op-drage, dat ick u volghe in de woestijne, ende al-daer aen-hoore wat dat ghy in my spreeckt; want het en brenght gheen verdriet mede, met u te verkeeren, o eeuwighe wijsheydt, maer over-vloedich is de soeticheydt die ghy verborghen ende bewaert+ hebt, voor den ghenen die u vreesen. Ghy ghebiedt ons+ o Heere, ledich te vvesen, ende te sien, dat ghy Godt zijt, dat is, alle goedt: Ende men seght dat ghy uvve verkorenen verborght, in de verborghentheydt van uvven aensicht voor de verstooringhe der menschen. Och oft ick mijn vermaeckt name, om uvven t' vville verborghen te voorden, ende dat ick ghevvillichlijck van soo veel daghen der ijdelheydt in dit leven, eenighe soude moghen besteden in stilte ende ruste tot salicheydt mijnde siele, op dat ick u mochte hooren spreken aen mijn herte; op dat ick met u, ende met uvve Heylighen liever sprake, dan met de menschen. VVant vvie heeft uvven sin, o Heere ghekent, oft vvie heeft uvven raets-man ghevveest? Onbegrijpelijck zijn uvve oordeelen, ende ick en vveet niet, door vvat vvech, dat ghy my in mijn Vaderlandt begheert te leyden. Maer d' ongherusticheydt der herten, ende de verduysterheydt mijns verstandts en laet mijn lichaem niet rusten: my lust te gaen sien, ende te hooren, ende siet ick keere vveder-om ijdel, vvant dit en kan my niet versaeden; ick keere vermoeydt, vvant daer gheen rust ghevonden en vvordt buyten u. Dus mijne siele gaet uyt u landt, uyt u+ maeghschap, uyt het huys uvvs Vaders, vergeet u volc, ende uvvs+ Vaders huys, ende den Koninck sal begheeren uvve schoonheydt. O mijne siele, vveest alleen, op dat ghy u-selven alleen soudt moghen bevvaren voor den ghenen, die het alleen al toe-komt, den vvelcken ghy u, onder alle datter is, gekosen hebt. Schout onder de menschen te komen, vertreckt u van uvve huysghenooten, vrinden, ende die alder-naeste zijn, oock van den genen die u dient;

vertrect u, niet met den lichaem, maer metter herten, met goede meyninghe, met devotie, met den geest. O wie sal my dit gheven, dat ick u alleen sal mogen vinden, o alder-lieffsten mijnder siele! ende dat ick in u mach rusten, ende dat alle verstroytheden van my geweyrt zijnde, ick in't binnenste mijnder herten my soude+ mogen verheugen, in deughden voorts-gaen, in ruste blijdelijck leven, dat ick mochte doot zijn, ende mijn leven mocht verborgen zijn in mijnen Salich-maker, in u mijnen Godt, tot dat ghy komt, ende ons leyt in uwen schoonen hemel, in 't geselschap der Heylighen, al-waer wy ons eeuwelijck sullen verblijden, Amen.

Practijcke om gheerne alleen te zijn.

D' Eerste, met alle neersticheyt, ghelijck de Schrifture+ ons vermant, Bewaert u herte, ende uwe uyt-wendighe sinnen. Siet wel toe, dat de redene goede wachte+ houde, op dat den vijant in u herte niet en kome, ende uwe ruste, noch d'eenicheydt uwer siele niet wech en neme. Want eenen mensch, die sy-selven in hooren, sien ende spreken niet en kan bedwinghen; is gelijck eene stadt, die van alle kanten open light, sonder muren oft poorten: ende mach met recht ooc vergeleken worden, aen eenen hof sonder tuyn, waer van den Wijsen-man seght: Die den tuyn wech nemen sal, die sal gebeten worden vande slanghe, te weten, van de slanghe der hellen. Hier uyt komet, dat dit het eerste teecken is, datter in een klooster eenen goeden regel ende ordre is: indien dat de seegbaerheyt, ende eenicheyt daer wel onderhouden worden, 't welck in sulcker voegen, ten tijden van de S. Ignatius in't gebruyck was (ghelijck ick verstaen hebbe van de gene, die met hem gheleeft hebben) dat het scheen datter niemant in huys en was, daer sy nochtans seer groot van ghetal waren; Ia dat meer is, als daer iemandt eenich ghetier maeckte, soo quam hy oock Generael wesende, uyt sijne kamer, ende vermaende den selven rijpelijck: soo dat ick er eenen gekent hebbe, die alsoo dickwijls als hy voor-by de kamer van desen salighen man moest passeren, sijne schoenen in sijne handen nam, op dat hy geen gheruchte en soude maken, oft hem eenige moeyelijcheyt aen doen. Dit is den geest der Heylighen; die anders wandelt, die gaet achterwaerts, gelijck den H. Bernardus wel seght.

De tweede, Neemt daghelijcks, ten minsten eenighen tijdt om uwe salicheydt te beneerstighen, vertreckende u alleen van d'andere. Aldus weten wy, dat gedaen heeft Thomas Morus, ende ander mannen, die claer in heylicheydt gheweest hebben. Is't dat ghy dit t'huys niet doen en kont, neemt hier toe den tijdt, in ene Religieuse plaetse, ende vertreckt u al-daer, ende brenght daer eenighen tijdt over, in eene profijtelijcke ledicheydt.

+De derde, alsoo dickwijls als ghy kont, oft mooght, soo schickt alle uwe dinghen in stilte, ende alleen zijnde, ende overleght in deser manieren de paden uwes huys. Daer en is voorwaer niet profijtelijcker, dat alle sijne saken bedachtelijck te doen, ende niet by gheval, gelijck ick oock op andere tijden vermaent hebbe. Hier om als ghy eene sake van eenigher weerde, reyse, oft ampt wilt aen-nemen, vertreckt u eenighe daghen, ende volght uwen Salich-maker naer, die sy-selven 40. daghen in 't ghebedt ende vasten gheoeffent heeft, eer hy hem gaf tot predicken. Scipio Africanus by de Romeynen plach te segghen: dat hy niemermeer min ledich en was, dan als hy ledich was; door dien dat hy in dese ledicheydt overleyde wat hem te doen stondt.

De vierde, Alsser eenige groote feest-dagen aenstaende zijn, nae 't exempel van veel, soo houdt u, t'huys zijnde, dicwijls alleen, oft is't sake, dat dit niet doenlijck en is, vertrect u in eenich klooster. Maer ghy sult my mogen seggen, dat dit alleen de wech niet en is, die den mensch ter salicheyt leydt. Het is waer: maer sult ghy den sekersten, ende den bequaemsten, die u tot rijckdommen, eere ende glorie kan leyden, verachten?

+De vijfde, Al is 't dat alle menschen, maer besonder Religieuse persoonen, jaerlijcks eenige daghen behoorden te nemen, om haer te versinnen laet ons alle maenden, eenen dach hier toe verkiesen, aen-ghesien dat wy van Arsenius lesen, dat hy dit alle weken ghewoonlijck was te doen. Maer dit moet vooral gheraden worden den ghenen, die hem wil beraden van eenighe treffelijcke sake, van het verkiesen van eenighe maniere van leven, oft iet sulcks, op dat hy mach hooren wat dat den H. Gheest in hem spreeckt, ende op dat hy mach gheleyt worden van den ghenen, dien alleen kennelijck zijn de weghen der menschen, ende die alleen kan onse onsekere

voorsienicheden door sijne vaderlijcke voorsichticheydt stieren ende regeren.

Ten sesten, Is t by al dien dat het u niet ghelegen en+ is veel dagen alleen te wesen, kiest immers eenen voor uwe siele, ghy die soo veel geeft aen u lichaem, ende aen uytwendighe ende wereltlijcke oeffeningen: blijft eenen dach by uwen Salich-maker naer het exempel van de Apostelen, maer niet sonder eenige voorgaende bereydinge. Ende overleght voor al, hoe veel datter door het aennemen van het Kloosterlijck leven de wereldt verlaten, ende dit aennemen als eenen sonderlinghen middel, om tot hare salicheyt te geraken. Waer om en wort ghy niet beweeght door de perijckelen die u omringhelen, op dat ghy ten minsten de wereldt voor eenen tijdt soudt verlaten? Siet wel toe, dat ghy dese gelegentheyt niet en laet voor by gaen, op dat ghy u inder eeuwicheydt niet al te laet en beklaeght. Siet hoe veel misdadigen wordender in de kerckers gedwongen alleen te zijn? hoe veel Princen houden haer alleen, om hare autoriteyt te bewaren? hoe veel krancken worden hier toe bedwongen door noot? Bemerckt ghy oock uwe siecte, ballinckschap, ghevanghenisse, ende gheneest u selven in dese eenicheydt. De welcke voorwaer veel menschen soo profijtelijc geweest heeft, dat sy gheheel haer leven gebetert hebben van onsprekelijcke quellingen des geest, dat wy van ontallijcke benoutheden verlost zijn, ende verwinders haers selfs gheworden zijn, 't welck sy noyt van te voren en hadden konnen verkrijghen; daer-en-boven noch den haet ende nijdt af-gheleydt hebben, vrede met hare vijanden ghemaeckt hebben, ende sonderlinghe weldaden van Godt almachtich verkregen hebben, etc. Ende waerom wil ick dit breeder bevestighen? Dit bewijsen ons genoechsaem d'oeffeningen vanden S. Ignatius, die de geheele werelt door ghenoech bekent zijn, ende de vruchten, die daer uyt-spruyten, ghelijck ons de jaerlijcke brieven onser Societeyt ghetuyghen. Ende op dat onsen alder-heylichsten Vader, Paus van Roomen Paulus den vijfden alle Religieuse tot d'eenicheydt van dese oeffeninghen soude verwecken, heeft mildelijck vollen af-laet ghegheven aen de ghene, die haer daer toe souden begheven.

Maer bemerckt dat dese oeffeninghen de welcke geschieden als men hem aldus alleen vertreckt, ses ver

+scheyden deelen oft eynden in haer begrijpen. Ten eersten, eene generale biechte: Ten tweeden een beraedt, van het schicken sijnder saecken: Ten derden, een leetwesen van het ghene, dat ghepasseert is: Ten vierden, een voornemen van sijn leven dickwijls te vernieuwen, door eenighe recollectie, oft versinnen sijnder oeffeninghen alle weken: Ten vijfden, van ons voor ooghen te stellen, in wat staet oft trap der deughden, dat wy souden begheeren te sterven: Ten sesten, eene wel-gheschickte manier van leven: ende dat weder om: Ten eersten, aen gaende het gebedt: Ten tweeden, de mortificatie oft verstervinghe: Ten derden, de bedeylinghe des tijdts: Ten vierden, de reformatie oft verbeteringhe van de manieren, ende besonderlijck aen-gaende de meyninghe: Ten vijfden, aen gaende de gheleghentheden om deughden te werck te stellen: Ten sesten, de+ begheerte, ende mede wercken om tot de vol-maecktheydt te gheraecken. Want den ghenen, die hem tot dese eenicheydt oft oeffeninghen begheeft, en moet sy selven niet laten voorstaen, dat het zijn eenige hooghe contemplatien, maer de kennisse sijns selfs, ende beteringhe sijns selfs: ende hier om is dit eene alder beste bereydinghe, te over-sien, welcke faute dat ons alder-meest belet, wat geneygelijckheyt ons meest onstelt, ende dus moet men de selve gheestelijcke oeffeninghen derwaerts+ schicken. Hier toe dient het gene, dat den H. Bernardus seght, de meditatie oft bemerckinghe, suyvert voor al de+ fonteyne daer sy uyt-spruyt, te weten de siele; voorts sy regeert de begheerlijckheden, schickt onse wercken, verbetert dat on-matich is, stilt ende verbetert de manieren, ten laetsten gheeft sy ons de wetenschap soo van Goddelijcke, als van wereldtlijcke dinghen. Dese is de welcke al het ghene dat verwoest is uyt een scheydt, het ghene dat te seer verdeylt is, by een vergadert, dat verborghen is onder-soeckt, het gene dat waer-schijnich is, ende de waerheyt achterhaelt, van alle kanten weeght, ende het ghene dat gheveynst is, door-siet. Dese is, de welcke van te voren schickt, dat ons te doen staet, het ghene dat voor-by ghepasseert is, over-leght, op datter in de siele niet-met-allen ghevonden en worde het welck on-vol maeckt zy, oft verbetert soude moeten worden. Dese is, de welcke in voor-spoedt, de tegen-

spoedt door siet, ende in teghen-spoedt wesende de selve by-na niet en ghevoelt: waer dan het eene de vromichheydt, ende het ander de voorsichticheydt, ende wijsheydt aen-gaet. En dunckt u niet dat den ghenen, die hem in sijn leven tot dese Godtvruchtighe eenicheyt ende profijtelijcke stilte niet en begheeft, sijnen tijdt laet verloren gaen?

De sevenste, Is't sake dat ghy noch door het gebedt,+ noch door het lesen van gheestelijcke boecken, noch door het aen hooren van de sermoonen u vindt gheholpen te wesen, soo vraeght u-selven, oft ghy oock begheert gheholpen te zijn? Want waer 't by aldien, dat ghy kranck zijnde naer den lichaem te vergheefs gheproeft hadt u met eenige middelen te helpen, ende dat men u een sonderlingh remedie gave, het welck ghy sonder eenighen hinder soudt konnen ghebruycken, soudt ghy wel soo sot wesen om het selve te verachten? Voeght dit tot uwe siele: ende proeft dit alder salichste remedie. Vertreckt u eenighe weken, oft kont ghy dat niet doen, eenighe daghen, ende is't dat ghy dit oock niet en vermooght, ten minsten eenen dach: kan dat oock niet zijn, soo maeckt dat ghy uyt sommighe daghen een urken uyt-splijt, tot salicheydt uwer siele, voor u selven, om Gode almachtich eene aen ghename sake te doen; ende dit en sal niet wesen om eenen guychelaer, oft eenen kamer-spelder gehoor te gheven, maer om Godt al-machtich te moghen hooren spreken aen u herte. Aen-hoort hem, ende en wilt uwe ooren ende herte niet sluyten; maer schaemt u, dat ghy menich-mael uwen kostelijcken tijdt met lust over-brenght in't klappen; ende dat dickwijls, ghelijck den H. Bernardus seght, tot dat d'ure voor by is, de welcke+ u van den Heere gegeven was om penitentie te doen, om vergevenisse te verwerven, om gratie te verkrijghen, om glorie te verdienen; ende dat het u niet en lust een urken oft twee te besteden om u tot ruste, eenicheyt, ende stil swijghen te begheven: waer uyt een-ieghelijck naer het ghevoelen van alle wijse mannen; maer besonderlijck alle+ religieuse persoonen, soo veel goets konnen genieten. Het is voorseker, dat het dicwijls meerder profijt medebrengt eene ure over-gebracht te hebben in 't bemercken oft betrachten van Godlijcke dinghen in stilte, ende met aendachticheyt, dat veel sermoonen onder de menichte vande

menschen gehoort te hebben. Soo dat seer wel tot desen propooste Seneca geantwoort heeft, aen eenen die hem+ vraeghde, wat hy aldermeest moeste schouwen, seggende: dat hy hem aldermeest moeste wachten van veel volcks dat in roeren is, ende hy voeght daer by dese woorden: Ick en brenghe niemermeer de manieren weder om van eenich ghetier komende, die ick daer ghedraghen heb.

De achtste. Ghelijckerwijs dat men in alle deughden allenghskens op-klimmen moet, alsoo oock hier in. Maeckt u dan dit met der tijdt gewoon, ende bedwinght u-selven een weynich tijts alleen te wesen, ende daer na reckt desen tijdt noch wat uyt, ende voet uwen geest aldus zijn, met veelderley vertroostingen: ende doet dat, by exempel den tijdt van een oft twee quartier urs, ter eeren van de H. Maghet Maria, op dat ghy alsoo sout moghen ghenoechte nemen van alleen te zijn.

+De neghenste. Men placht somwijlen dus alleen wesende, eenich verdriet te krijgen: Maer mede den H. Antonius in sijne eerste proevinghe bevochten is geweest: maer hy is geleert gheweest door het vermaen van den Enghel, hoe hy dat selve soude moghen verwinnen, te weren, onder-brekende somwijlen het ghebedt, met eenich uyt-wendich handt-werck; in deser manieren sult ghy u oock met verscheyden oeffeninghen moghen bekommeren, ende aldus dit verdriet versoeten. Dese zijn, ten eersten, het stemmelijck ghebedt, schickende hiertoe som wijlen de statien ende heylighe plaetsen, die men te Roomen placht te gaen besoecken: Ten tweeden, het inwendich oft verstandelijck ghebedt, het welck men gemeynelijck meditatie noemt: Ten derden, het lesen van gheestelijcke boecken.

Schiet-Ghebedekens.

+IN 't midden van de vvildernisse, ende in de plaetsen, die niet door-vvandelt en vvaren, die dorre ende droogh vvaren, daer ben ick voor u verschenen, op dat ick soude sien uvve kracht ende uvve glorie.

+Siet ick hebbe my verre ghemaeckt al vliedende, ende ick bleef vvoonende in de vvoestijne.

+Ick salse leyden in de vvoestijne, ende ick sal tot haerder herte spreken.


Vorige Volgende