Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XVIII. Capittel.
Meditatie van de Seeghbaerheydt.

+DE lichamelijcke seeghbaerheydt, helpt grootelijcks naer het ghevoelen van alle wijsen, tot de gherusticheydt ende gheschicktheydt: Hier om is't dat ghy eenighen voordt-ganck wilt doen, denckt hier op rijpelijck, ende aen-veerdt de selve met alle neersticheydt, ende mediteert hier dick-wijls af.

De voor-stellinghe der plaetse, sal wesen u te stellen in Godts tegenwoordicheyt, als oft ghy eerstmael geschapen waert, ende u lichaem met alle sijne litmaten ontfangen hadt, op dat ghy de selve ter eeren Godts sout moghen gebruycken, ende dat sy u souden mogen wesen wapenen, dienende tot de gerech-

ticheyt, niet tot de boosheydt, ghelijck den Apostel+ spreeckt.

Het 1. point. Bemerckt dat de seeghbaerheydt eene+ deughdt is, de welcke de eerlijckheyt, ende het wel staen in alle roeringhen des lichaems onder-hout, maer besonderlijc in de teeckenen die men met d'ooghen placht te doen, acht-nemende op den persoon, plaetse, ende tijdt: men mis-doet hier teghen door plompe, door broot-droncken ende door gemaeckte manieren: bemerckt, over-loopende uwe wercken, oft alle de roeringhen ende beweginghen uwes lichaems hier na , ende nae het uyt-wijsen van hare reghelen, ghepast zijn; oft de rijpicheydt, oodtmoedicheydt,+ Godtvruchticheydt hier in uyt-schijnen; oft uwe oogen vriendelijck, ende niet stuer en staen, niet herwaerts ende derwaerts dragende, niet al te seer op-ghegeven; want dese versaeckt den Heere: het hooft moet recht ghehouden worden, een weynich nederwaerts buygende, niet lichtveerdichlijc herwaerts ende derwaerts ghedraeyt worden, de lippen matelijck ghesloten; ten laetsten het gheheel aensicht blijde; den ganc, waer in den H. Ambrosius+ d'autoriteyt seght ghelegen te wesen, ende een teecken is van eene inwendighe stilte des herten, moet met simpelheyt ende eenvoudicheydt versaemt wesen; de kleederen reyn, de handen moeten stil gehouden worden; de stemme niet al te stil, ghebroken,+ oft boer-achtich, maer soet, ende t'samen eenighe mannelijckheydt behoudende; de sprake sonder beroerte, vreedsamich, vriendelijck ende stil: want een soet woordt maeckt dick-wijls veel vrienden, ende+ een woort helpt dicwijls hier meer toe, dan groote giften. Ende den H. Ambrosius seght op eene andere plaetse, dat uwe sprake, claer, simpel, open ende sonder omwegen zy, met alle degelijcheyt ende staticheydt, niet gheveynst. Als ghy me iemant met woorden niet over een en kont komen, dat ghy niet en kijft met eenige gramschap, dat ghy niemant en vermaent met bitterheyt, niemant en onderrecht met quaede gratie. Ende men soude niet konnen seggen, hoe grootelijcs dat dese dingen helpen tot de deught, ende tot d'inwendige vereeninge des herten. Al hier

+dient oock de deught de welcke helpt om alle bootsen ende jockerijen te matigen, waer af Seneca aldus+ seght: Dat uwe genoegelijcke t'samen-sprekinge zy sonder spijticheyt, u gecken ende bootsen, sonder snootheydt want dese somwijlen noodtsakelijck zijn, by maniere van eenich eerlijck ende degelijck vermaec: gelijck men oock eenich spel deughdelijck mach gebruycken. Men moet hier nochtans gade slaen seght+ den H. Ambrosius, dat wy geheel het accoort niet en breken van alle de deughden als door eene verachtinge. Daerom o Religieus, gecken ende gabberen, ende van eenen anderen begeckt te worden, laet dat voor+de wereldtlijcke persoonen, uwen persoon betaemt eene ghestadicheyt. Ia oock Tobias wordt hierom ghepresen, om dat hy niet kinderachtichs ghedaen en heeft, als hy noch jonck was.

+Het 2. point. Bemerckt hoe neerstelijck dat dese deught geoeffent moet worden Ten eersten, door de leelijckheyt van de onmanierlijckheydt, de welcke d'oogen van alle die haer aensien mishaeght, gelijck hier-en-tegen, de seeghbaerheyt, eenen-ieghelijcken+ treckt, om hem te beminnen. Ten tweeden, door dien datse van den H. Gheest seer berisp wordt. Gelijck den Propheet seght: Om dat de dochteren van Sion, opgeheven zijn geweest, ende hebben gewandelt met eenen uyt-gesteken hals, daerom heeft den Heere caluwe+ gemaeckt den top haers hoofts. Ende den Wijsenman- Een afvallende mensch, die met Godt niet overeen en komt, een onnut man gaet met eenen verkeerden mondt, hy winckt met de ooghen, hy vrijft met den voete, met den vinger spreeckt hy Hierom is't dat ons soo dicwijls op verscheyden plaetsen de+ seeghbaerheyt aengepresen wort, ende op dat alle dingen eerlijck, ende met goede manieren onder ons souden mogen geschieden, Uwe manierlijckheyt seght den Apostel, zy kennelijck alle menschen. Ende onsen+ Salichmaker seght: Laet u licht alsoo schijnen, voor de menschen, op dat sy sien mogen uwe goede wercken, ende glorificeren uwen vader, die inde hemelen is. Bemerckt ten derden, dat eenen wijsen ende voorsichtigen mensch, hier uyt oordeelt, van het gene dat inwendich is; want uyt de gesichte wort eenen man

gekent, ende dat habijt des lichaems, ende het lacchen+ der tanden, ende den ganck des mensch verkondigen+ van hem. Want, is't by aldien seght den H. Ambrosius,+ dat de roeringe der leden is, gelijck eene sekere stemme der sielen, soo mach men met recht seggen, dat als de uytwendige ledenen qualijck gemaniert zijn, te kennen geven, dat het herte oock ongeschickt ende qualijck gemaniert is. Waer uyt den H. Gregorius Nazianzenus langh van te voren voorseyt heeft, dat den afvallighen Iulianus, de gheheele wereldt schadelijck soude zijn Maer leert, dat de seeghbaerheyt, niet gheveynst en moet wesen, maer gelijck den H. Thomas seght, moet komen uyt het+ binnenste, bemerckende dat Godt onsen Vader, ende meester al-omme by ons is.

Het 3. point Bemerckt gelijck datter niet ghevonden+ wort dat de menschen meer onsticht als d'onmanierlijckheyt, dat hier en-tegen oock niet en is, 't welck de menschen soo seer verweckt tot de Godt-vruchticheyt als de seeghbaerheyt ende manierlijcheydt aen-gesien dat d'exempelen trecken, daer de woorden quaelijck eens verwecken. Och hoe profijtelijck is 't aldus met den H. Franciscus te prediken! soo dat hy te vergeefs veel woorden gebruyckt, die met de wercken, ende sijne quade manieren 't gene hy geseyt heeft wederom bederft. Hierom is 't dat den+ H. Apostel, de vrouwen vermaent, datse door hare seeghbaerheyt, ende manierlijcheyt (de welcke krachtich is in de tegenwoordicheyt Godts) hare mans, die de woorden niet en gelooven, souden bekeeren. Dit is altijt waer, dat de menschen, met de welcke den H. Gregorius Thaumaturgus verkeerde, beleden+ hebben, datse meer door sijne gestichtige maniere, ende de ootmoedicheyt bekeert wierden, en hem beminden, dan ter oorsake van sijne mirakelen: want sonder de bestandige deughden, en kan geene vrientschap, die nochtans het meeste goedt is, 't welck den mensche soude moghen toe-komen, ghestaen. Ten derden, bemerckt dat de lichtveerdighe manieren, de siele bederven, ghelijck diesghelijcks de quade t'samen-sprekingen. Hierom seght aldus, den H.+Basilius: Laet ons, ons begeven tot seeghbaerheyt:

want onse siele, die wort ghelijck aen hare oeffeninghen, ende sulcks als sy werckt, alsulck een beeldt ende ghedaente treckt sy oock aen. Ten vierden, dat oock alle de geneyghelijckheden, is't dat men d'uytwendige wercken bedwinght, versmacht ende verdooft worden, ghelijck het vier, datmen bluscht+ het welck oock lichtelijck ende sonder moeyte gheschiet. Ten vijfden, bemerct dat sonder dese deught alle devotie ende Godtvruchticheydt gantsch ende gheheel te niet gaet, ghelijck een vat het welck vol gaten is, al datter in besloten is, uyt-loopt. Ten sesten, dat d' on-manierlijckheydt den mensch, al is hy anders goedt, ten minsten besmet. Ende al wat besmet is, oft eenighe vlecke heeft, dat en mach Gode almachtich niet op-ghedraghen worden tot eene aenghename offerande. De lichtveerdicheydt van manieren kan somtijdts voor eenen korten tijdt wesen, en den ghenen, die anders oock goedt is, maer niemermeer in eenen die devoot is, seght den+ H. Bonaventura, is't dat hy waerachtelijck devoot is. Ten laetsten, is't dat ghy eenen Religieus zijt, bemerckt de manierlijckheydt van veel wereldtsche menschen, die hier af nochtans selden, oft niemermeer vermaent, oft onder-wesen en worden; bemerckt oock dat men uyt u alleen, oordeelt van alle uwe mede-broeders: Ende hoe groote schade, ende achter-deel dat hier uyt komt.

+Het 4. point. Bemerckt de gestichtige ende ootmoedige conversatie van Christus onsen Salichmaker, soo binnen als buyten den huyse; desgelijcken vande H. Maghet Maria, ende van d'andere heylighen. Overleght, hoe dat den S. P. Ignatius, gelijc men oock verhaelt van den H. Malachias, nouwelijcks een litmaet en roerde sonder redenen: hoe datter veel door't aen-sien alleen van den H. Lucianus martelaer bekeert hebben geweest. Den H. Chrysostomus seght, dat d'Apostelen, niet soo seer door mirakelen, als door haer H. leven de werelt bekeert hebben, het welc meest uyt-scheen in haer-lieden gestichtige maniere van doen, ende seeghbaerheyt: ghelijck men besonder mach bemercken vanden H. Ioannes, die niet een mirakel gedaen en heeft, ende desgelijcken

den Patriarch Abraham, die nochtans het gheloof wijt ende breedt verbreydt heeft.

Het 5. point. Bemerckt dat ghy eenen tempel des+ Heeren zijt, ende gelijc een graf, het welck ontwijfelijck+ behoorde glorieus te wesen, aenghesien, dat ghy soo menich-mael deelachtich zijt van t H. Lichaem des Heeren. Ten tweeden, dat alle uwe litmaten aen Godt toe-geeygent zijn, soo dat ghy daer over geene macht en hebt. Hier om is't dat den H. Augustinus sijne broeders aensprekende, seght: Dus+ cruyst u-lieden met sijne heylige vreese, ende siet wel toe, dat de tonghe, de welcke de macht ontfanghen heeft van den sone Godts uyt den hemel te trecken, teghen den Heere niet en spreke; ende dat de handen, de welcke ghevervet worden met het bloet van Christus onsen Salich-maker, niet besmeurt ende ghevervet en worden door't bloedt der sonde. Ten laetsten, siet, hoe dat niet alleen de siele Godt en moet dienen, maer dat oock het lichaem mede-draghen moet de verstervinghe van onsen Heere Iesvs, door gheschickte manieren ende door de seeghbaerheyt, op dat den Heere ghelovet worde van een gestadich+ volck. Voor het alder-laetste aenschout alle de litmaten Christi uwes Salich-makers, voor u doorwondt, ende spreeckt den Heer aen, ende vraeght hem, wat hem daer tot ghebrocht heeft? ende ghy sult verstaen, dat het is gheweest, dat ghy hem met elck lit in't bijsonder soudt loven ende prijsen, gelijc hy u, met sijne ledekens verlost heeft.

Eenighe vermaninghen van den S. P. Ignatius aengaende het verkeeren met de menschen.

TEn eersten, hy gaf desen raedt, datmen alle kijvagie soude schouwen, ende hy belijdde, dat hy liever soude sien, maer eenen trap van volmaecktheydt in sijnen even-naesten sonder dese faute, dan verscheyden trappen, met dese.

Ten tweeden, dat men eenen-ieghelijcken soude vol-doen: want daer niet soo kostelijck en is, dat de broederlijcke liefde, als die eens gequetst is, soude konnen vermaken. Ende datmen hierom verdulde-

lijck alle teghensprake soude moeten lijden, ja oock dickwijls langhe ende onnutte propoosten.

Ten derden, hy eyschte tijdt alsser iet te besorghen was, ende als dien eens ghestelt was, soo begheerde hy, dat men den selven tijdt door sijne neersticheydt soude voor-komen.

Ten vierden, hy seght, dat men soo voorsichtich gehoorde te wesen in't spreken, als oft al het ghene, dat men seght, soude moeten in't openbaer komen.

Ten vijfden, dat men luttel woorden moeste ghebruycken, ende de selve traghelijck voorts-brenghen. Ende dat men verduldich behoorde te wesen, in't langh verhael van andere t'aen-hooren.

+Ten sesten, hy vermaende, dat men hem om Gods wille, soude voeghen nae den aerdt van eenen-iegelijcken, ende niet droevich wesen met den genen, die blijde was; maer dat men met den bedroefden lieflijck soude handelen. Ende met den grammoedighen oock rasch spreken. Ten laetsten, seght hy, dat ghelijckerwijs den vijant in-sluypt met het ghene, dat hem niet toe en behoort, ende gaet uyt met het gene dat hem toe-behoort: want hy komt in sonder hem te stellen tegen den aert van den genen, die hy wilt bevechten; ja hy geeft hem goede gedachten voor het eerste, ende daer na gheeft hy hem ghedachten, die schijnen goet te zijn; ende dit gedaen zijnde, gaet uyt met het sijne, dat is, hy krijgt het quaet eynde daer hy ha heeft verlanght. Aldus behooren wy ooc eerst, in onsen even-naesten het goet te prijsen, ende daer naer al soetelijck het quaedt te verbeteren.

Ten sevensten, dat men noyt af en moeste scheyden, vanden ghenen, die men soeckt tot goet te trecken, hem latende bedroeft oft qualijck te vreden.

Ten achtsten, dat men hem soo veel, als onse maniere van leven toe-laet, voege ende teghemoet kome aen eenen anderen, op dat men alsoo doende, eenen-ieghelijcken vol-doe.

Ten neghensten, dat men niet terstondt tot het hooghste en klimme, maer allenghskens, ende alsoo eenen anderen soetelijck make te vervoorderen.

Ten thiensten, dat men hem voeghe, naer eens-ieghelijcks vermoghen. Want waer 't dat iemandt

in eenen pot met eenen enghen hals veel t'samen soude willen ghieten, desen soude eer storten, dan daer in-ghieten.

Ten elfsten, hy seght: Dat men hem moeste wachten,+ dat in ons dese navolgende fauten niet bemerct en wierden: als zijn, overdaet in eten ende drincken, manieren van spreken, die de saken grooter maken dat sy en zijn, ende met de waerheyt niet wel over een en komen; ooc woorden, die ijdel ende twistich zijn, ende eenighe onmanierlijcheden in't roeren sijnder leden: want soodanighe dinghen, gelijckse schadelijck zijn, ende beletten het goedt ghevoelen dat men van ons heeft; alsoo verminderen sy oock de liefde, ende de affectie, die men ons soude moghen draghen. Dus vereyschte hy in den uyt-wendigen mensch, eene betamelijcke ghesteltenisse ende eene seeghbare ghelijck-vormicheydt, welck een teecken is van de in-wendighe ghesteltenisse des herten.

Ghebedt, om de seeghbaerheydt, ende eene heylighe conversatie te verkrijghen.

O Alder-minnelijcksten Iesv, die ter oorsake van de onghereghelde manieren, ende roeringhen mijnder leden, in alle uwe lit-maten seer grouwelijck gepijnight hebt gheweest; gheeft my gratie, door uwe seeghbaerheydt, dat ick al-omme ghedachtich zy wie dat ick ben, ende het goedt exempel, het welck ghy my hier in ghegheven hebt, op dat om mijnen t'wille uwen naem niet ghelastert en worde. Het is wel+ waer, dat ick eene andere wet in mijne leden vinde, strijdende teghen de wet mijns verstandts: maer ick, die mijne leden heb doen dienen aen de sonden, waer-om sal ick de selve niet brenghen tot den dienst van de gherechtigheydt? Is t dat+ mijne ooghe my verarghert, oft mijne handt, ghy ghebiet my de selve af te snijden, ende van my te worpen: hoe veel te meer moet ick mijne leden dwinghen met de wetten van de seeghbaerheyt,+ op dat ick niet en verarghere eene van de kleyne, die+ in u ghelooven? Ick en wille, noch door spijse, oft door mijne manieren, oft roeringhen der leden iemandt bederven van de

ghene daer ghy voor ghestorven zijt: maer ick sal met uwen+ Apostel in uwe Goddelijcke teghen-woordicheydt segghen: Is't dat mijn eten, mijnen ganck, mijne kleedinghe, oft mijnen handel mijnen broeder verarghert, ick sal my hier af in der+ eeuwicheydt onthouden, op dat ick niemandt en verarghere, op dat onsen dienst niet veracht en worde; maer dat alle de ghene, die my sien sullen, uwen naem moghen ghebenedijden,+ ende segghen: Siet dit is het saedt, heet welck den Heere ghebenedijdt heeft. VVant ghy hebt ons ghestelt, op dat wy souden moghen wesen sonder klachte, ende simpele kinderen Godts, on-berispelijck, in't midden der quader, ende verkeerder Natien;+ Op dat wy souden moghen wesen een exempel der gheloovighe, in't woordt, en wandelinghe, in liefde, in't gheloove, in suyverheydt; op dat uwen voordt-ganck eenen-ieghelijcken kennelijck zy, ende onse conversatie goedt zy, op datse in het ghene daer sy ons in lasteren, siende onse goede wercken, loven u onsen Godt in den dach van de besoeckinghe. Ick wete wel dat het niet ghenoech en is, dat ick my van de grofste sonden onthoude.+ VVant hier vraeght seer wel den heylighen Apostel Iacobus, segghende: VVie isser wijs ende gheleert onder u-lieden? dat die thoone uyt sijne goede wandelinghe sijn werck, in de+ sachtmoedicheydt der wijsheydt. VVant aldus is't den wille Godts, dat ghy wel doende, stom maecken sult der on-wijser+ menschen ontwetentheydt; ende dat u licht al-soo lichte voor de menschen, op datse aen-siende onse goede wercken, souden moghen loven ende dancken u onsen Vader, die in de hemelen zijt, ende wordt ghebenedijdt in der eeuwicheydt, Amen.

Practijcke om een Seeghbaerheydt der manieren te verkrijghen.

D'Eerste, te letten op alle de fauten, de welcke wy met elck lit doen, ende hier op ons oock bevragen by andere. Want het kan qualijck gheschieden, dat men hem naer de reghelen der seeghbaerheydt soude konnen voeghen, 't en zy sake dat men van andere gade gheslaghen worde. Hier door sien wy geschieden dat men in de tegenwoordicheydt van andere menschen meer gedachtich is

de seeghbaerheydt t'onder-houden, dan elders: dit recommandeert+ nochtans den H. Bonaventura neerstelijck, dat een-ieghelijck hem in sulcker voeghen soude draghen alleen zijnde, oock besloten in sijn kamer, ghelijck hy doet als hy by d'andere is. Want boven dien dat den ghenen die aldus doet, lichtelijcker komt tot eene gewoonte van seeghbaer te zijn, geraeckt oock des-ghelijcken lichtelijcker tot een vol-maeckt gebedt, ende tot de ruste der sielen, waer toe een groot beletsel zijn de uyt ghestorte ende on-ghereghelde manieren van doen. De tweede, te lesen eenighe boecken die her af gheschreven zijn, ghelijck van den H. Bonaventura tot de Nieuwelingen oft Novitien, als oock van andere. Want al is 't sake dat d' uyt-wendighe seeghbaerheydt, 't en zy sake dat sy spruyt uyt het accoort van d'andere deughden, niet langh en sal blijven staen, sy is nochtans een groot behulp tot de deughdt, ende het ghene dat in 't beghinsel met swaricheydt, ende teghen de nature gheschiedt, wordt allenghskens licht ende ghenuechelijck.

Schiet-Ghebedekens.

VWe manierlijckheydt zy kennelijck alle menschen.+

Laet u licht alsoo schijnen voor de menschen, op dat sy sien moghen uwe goede wercken.+


Vorige Volgende