Den wech des eeuwich levens
(1622)–Antonius Sucquet– Auteursrechtvrij
Het XVII. Capittel.
| |
[pagina 399]
| |
Het 2. point. Bemerckt de privilegien ende uytnementheden van de suyverheydt. Ten eersten, dat sy den mensch de Engelen gelijck maeckt, ja dat meerGa naar margenoot+ is, door dien dat d'Engelen geen lichaem en hebben, ende dies-volgende geenen strijdt onder-worpen en zijn, soo gaen de suyvere menschen d'Engelen hier in te boven, naer het gevoelen van den H. Bernardus. Ten tweeden, die in reynicheyt leeft wordt van de Enghelen omcingelt ende bewaert, ghelijckerwijs de kinderen in het forneys gebuert is, ende sy worden verkoelt met eenen hemelschen dauw, die den brandt der onkuysheyt uyt-bluscht. Ten derden, den suyveren mensch is Gode alder-aengenaemst, ende sijn ghenuechte is, gelijck den H. Basilius seght, teGa naar margenoot+ verkeeren met soodanige menschen. Hier om is't dat de H. Maghedt Maria verkosen is gheweest onder duysenden, ende dat den H. Ioannes boven alle d'andere discipelen bemindt is geweest. Ten vierden, de suyvere siele wordt van onsen Salich-maker ghetroutGa naar margenoot+ in 't gheloove ende in bermherticheyt, ende wort over-goten met geestelijcke genuechten, door dien datse de vleeschelijcke verlaten heeft; soo dat sy hondert-mael in dese werelt ontfanght, overmidts dat sy van ontallijcke ellenden verlost, ende met veelderley goeden vervult wordt. Hier om is't dat denGa naar margenoot+ Heere belooft den besnedenen te gheven eenen beteren naem dan der sonen ende der dochteren, ende dat haer deel alder-aenghenaemste sal wesen in den tempel Godts. Het 3. point. Bemerckt dat de reynicheyt den mensche alder-bequaemste maect tot de liefde Godts, ter oorsake van de vrijheyt die hy gheniet; maer die aen eene vrouwe gebonden is, en heeft geene macht van sijn lichaem. Want die sonder huys-vrouwe is, die is besorght voor het ghene dat den Heere aengaet,Ga naar margenoot+ hoe dat hy Gode behagen mach; maer die met een huys-vrouwe is, die is ghedeelt. Ten tweeden, door dien dat eene suyvere siele, Christum voor haren bruydegom heeft in den hemel, ende het woordt Godts in den schoot van Godt den Vader; want hy maeghdt zijnde, heeft een maeghdt verkosen. Ten derden, bemerckt dat dese deught, de menschen GodeGa naar margenoot+ gelijck maect: want de onbedervelijckheyt maeckt | |
[pagina 400]
| |
den mensch Gode alder-ghelijckste, ende dat hy eenen suyveren en onbevleckten spieghel is. Ten vierden, dat het eene offerande is, de welcke gelijc Origenes seght, Gode alder-aenghenaemste is, ende waer door wy-alder-best Godt konnen versoenen. Ten vijfden, dat dese deught, naer het getuygen van den H.Ga naar margenoot+ Hieronymus, vergeleken wort met de martelie, ja selve martelaers voorts brenght. Ten sesten, datse eenen grooten loon in den hemel ghereedt maeckt,Ga naar margenoot+ ende doet dat wy 't Lam volghen al-waer dat het gaet, ende dat wy mogen singen sijnen sanck. Bemerckt voorts met wat eene sorge dat wy dese kostelijcke peerle behooren te bewaren ende gade te slaen, overmidts de groote perijckelen in de welcke wy dagelijcks ghestelt zijn om die te verliesen. Wy moeten over-sulcks van ons keeren, al te grooten gemeynschap ende occasie van onghelijcke persoonen. Ten tweeden, wy moeten schildt-wachte houden door d' ootmoedicheyt. Ten derden, de gehoorsaemheydt neerstelijck te wercke stellen. Want naerGa naar margenoot+ het segghen van den H. Bernardus, alsoo voeght hem ons onderste deel naer onse siele, even-eens gelijck wy ons voeghen naer het ghebodt van onsen Oversten, ende de wederspannicheydt des vleeschs geeft te kennen onse ongehoorsaemheyt. Ten vierden, hier toe sal oock grootelijcx helpen, sijne beloften dick-wijls te vernieuwen. | |
De tweede Meditatie, van de Suyverheydt.DE voor-stellinghe der plaetse. Aen-siet de H. Moeder Godts Maria, omcinghelt met heylige Maeghdekens, ende klaer-blinckende in den hemel. Het 1. point. Bemerckt dat men tegen dese EngelscheGa naar margenoot+ suyverheyt sondight: In den eersten, door onreyne ghedachten; Ten tweeden, door woorden die eenichsins hier toe strecken; Ten derden, door de genoechte die men sijn vijf sinnen aen-doet. Maer deGa naar margenoot+ teeckenen van dese deught zijn: de ooghen, tonghe ende ooren wel te bewaren. Ten tweeden, seer weynich ghebruycken het ghene dat de sinnekens mede gaet, ende van hem weyren, al wat sacht ende ghemackelijck is. Ten derden, reynicheyt in den mont. Ten vierden, reynicheyt in alle vrientschap, schou- | |
[pagina 401]
| |
wende te groot ghemeynschap van vrouwen, hareGa naar margenoot+ t'samen-sprekingen ende ghiften. Ten vijfden, vlieden al wat dese deught tegen is, gelijck zijn, grammoedicheydt, hooverdije ende gheselschappen. Ten sesten, suyverheydt in onse gedachten, ende alle beroerten, 't zy wakende, t' zy slapende. Dit zijn de bladeren van de alder-schoonste lelie der suyverheydt. Het 2. point. Overleght de leelijckheyt van de contrarieGa naar margenoot+ sonde, aen-merckende den oorspronck van ons lichaem, het welck is d'oorsake van veelderley vuylicheden ende ontallijcke sieckten, ende ten laetsten een spijse der wormen: Slaet hier op eens uwe oogen, ende ghy sult bemercken de leelijckheydt van dese sonde, in sulcker voeghen, dat de nature den mensch gheleert heeft, altijdt hier toe eenighe verborghen plaetsen te soecken. Stelt hier-en-teghen d'edelheyt der siele, ende bemerckt dat hare ghenoeghten veel suyverder zijn: dies versaect alle genoeghte, die het lichaem aengaen, ende soeckt de wellusten, ende genoeghten der siele, ende stiert de selve tot het ghene, dat hemelsch is. Ten tweeden, bemerckt hare wercken:Ga naar margenoot+ de welcke zijn verblintheyt des herten, onbedachticheydt, onghestadigheyt, haesticheydt, liefde sijns selfs, haer van Godt, eene begheerte tot het tegenwoordich leven, ende eenen schroom ende wanhope van het toekomende. Ten laetsten, dese sonde dwinght den mensch, tot alle onbehoorelijcke dingen, ende is ghelijck den Propheet Iob seght: Een vierGa naar margenoot+ totter bedervenisse toe verslindende. Ten derden, overleght, in hoe veel sonden, dat de menschen vallen, die met dit vier ontsteken zijn, in hoe veel perijckelen datse komen van haren naem ende faem, ende van de krachten soo der sielen als des lichaems te verliesen; de menschen worden hier door den beesten ghelijck, oock naer het gevoelen van de Heydenen, ende het is een onversadelijcke genoechte, die niet lichtelijck t'ontkomen en is. Bemerckt hoe Christus onsen Salich-maker, ende sijne Heyligen, met hare oogen, ende gantsch haer uyt-wendich gelaet, dese contrarie deught betoonen: siet, hoe datse hare oogen bewaert hebben; wat eenen haet dat sy ghehadt hebben van alle nieusgiericheydt, ende hoe sy | |
[pagina 402]
| |
alle occasie eenichsins tot sonden treckende, gevloden hebben, gelijckerwijs gedaen hebben de Heyligen Bernardus, Benedictus, Thomas, Edmundus, Xaverius: ende aenmerckt hierentegen, hoe schandelijck datse gevallen zijn, die hier in niet wel toegesien hebben, al was't dat sy anders heylich van leven waren; ghelijck David, Salomon, Sampson endeGa naar margenoot+ andere, waer af den Heyligen Augustinus seght: Ick heb bevonden dat de Ceder-boomen van Libanus, die leytsmannen van d'andere waeren, door dese schadelijcke peste van onkuyscheyt gevallen zijn; van de welcke ick met meer achterdenckens en hadde, dan van het oneerlijck leven van Ambrosius, oft Hieronymus: ende derret ghy in den sleur ende jeughdt van u leven, wel ghetoetst zijnde, in 't midden van alle perijckelen, hopen dat ghy suyverlijck sult konnen leven? Ga naar margenoot+Het 3. point. Bemerckt hoe dat Godt in de wereldt dese sonde ghestraft heeft. Ten eersten, met den alghemeynenGa naar margenoot+ over-vloedt; Ten tweeden, met het vernielenGa naar margenoot+ van Sodoma. Ten derden, door de doot van deGa naar margenoot+ 24. duysent Israeliten, door de verdervenisse vanGa naar margenoot+ de kinderen van Heli, door het ongheluckich eyndeGa naar margenoot+ van Salomon, door de vervolghinghe die DavidGa naar margenoot+ heeft moeten lijden van sijnen eyghen Sone, ende door den val van Sampson, ect. Bemerckt daer-en-boven de straffen ende pijnen, die de onsuyvere in der eeuwicheydt lijden, ter oorsake van eene genoechte die eenen oogenblick tijdts geduert heeft, besonderlijck in de lidtmaten met de welcke sy de sonde volbrocht hebben, gesteken zijnde in eenen brandenden poel, daer sy oock grouwelijcke tormenten lijden, in alle hare sinnen, gelijc ons verscheyden visioenen, ende openbaringhen gheleert hebben. | |
Ghebedt.O Alder-heylichste Maghedt, ende Koninghinne van alle maeghden, aensien ons doch, met uwe minnelijcke ooghen, ende aensiet onsen strijdt, ende d'oorloghen van de kinderen van Adam. Eylaes! sy leven in het midden van hare vijanden, in 't midden van ontallijcke perijckelen; ja sy zijn ghedwonghen, | |
[pagina 403]
| |
hare vijanden by haer te logeren, te voeden, ende t'onder-houden; want niemant sijn eyghen vleesch oyt ghehaet en heeft: ende wie sal het gheweldt van desen vijandt konnen ontgaen? Siet van desen is verwonnen gheweest, den alder-heylichsten David, eenen man na het herte Godts; den alder-wijsten Salomon, den alder-stercksten Sampson. VVie sal hem dan konnen verwinnen? O hoe veel duysenden heeft dese beeste vernielt, ende ghestooten tot in den af-grondt van der hellen oock op dese ure? Och hoe veel verborgen ende secrete sonden ende boosheden sullender te voor-schijn komen van menschen, die nu Godtvruchtich ende heylich schijnen te wesen! VVant dit is eene al-ghemeyne sonde, die ons in-gheboren is, ende de vvelcke den vijandt vander hellen ghedurichlijck soeckt in ons t'onsteken. Och hoe on-gheluckich zijn vvy ellendige menschen! o mijne siele, die van sulcken vvreeden vijant sonder op-houden bevochten vvordt, daelt neder tot in der hellen; ende is't dat het u lust in der eeuvvicheyt te branden, op dat ghy voor eenen ooghen-b lick soudt moghen smaken eene bittere ghenoechte, soo gaet voordt, ende en schouvvt d'occasien niet, maer bemindt de perijckelen, ende gaet in de selve verloren. Indien nochtans dat ghy vvilt vvys zijn, soo houdt dese begeerlijckheydt in't bedvvanck, stiert u herte op-vvaerts tot uvven bruydegom, die sijn vermaeck neemt, te handelen met de kinderen der menschen. VVaer-om lust het ons meer te vventelen in't slijc met de verckens, dan te ghenieten sijn om-helsen, ende met de Enghelen te verkeeren; ende haer-lieden ghelijck te vvesen? VVeest in-dachtich hoe edel dat ghy zijt, ende en vvilt u-selven niet al te seer vervvorpen om u lichaem te dienen; maer neemt de vlucht: in de vlucht is de victorie ende uvve salicheyt gheleghen; in harde saken is dese soeticheyt te vinden, in moeyelijckheydt is den meesten troost te behalen. O mijnen goeden Enghel, die my hebt in uvve bevvarenisse, ende die eenen leytsman zijt mijnder siele, keert doch altijdt mijne ooghen af, dat ick gheene ijdelheydt en sie, op dat mijne ooghe mijne siele niet en verrade; dat my de vreese van mijnen Godt vveder-houde, dat ick sijn Godlijck aenschijn alle eer-biedinge bevvijse, op dat mijne vijanden tot gheender tijden den spot met my en houden. | |
[pagina 404]
| |
Practijcke om de Suyverheydt t'onder-houden.Ga naar margenoot+TEn eersten; vliedt alle occasien: want is't dat dese navolghende schrifture erghens te passe komt, soo is 't hier, te weten, die het perijckel bemint die salder in vergaen.Ga naar margenoot+ Hierom was 't, dat den H. Coprianus seght, datGa naar margenoot+ men niet behoorde langh te blijven in de teghen woordicheydt van vrouw-persoonen. Ende den H. Basilius,Ga naar margenoot+ leert, dat men alle neersticheyt sal doen, om alle conversatie van brouwen, is 't mogelijck, teenemael te schouwen; maer is 't dat dit niet doenelijck en is, dat men immers soude beneerstighen, dat de selve seer selden, ende op het alder-korste geschieden. Maer de wereltlijcke menschen, en moeten haer niet laten voorstaen, dat dit alleen voor de religieusen dient. Want sy moghen eens over-dencken, oft sy in't midden van soo veel perijckelen meer voorsekert zijn dan al-sulcke, die door gheduerighe oeffeningen der Godtvruchticheyt gewapent zijn? Ribadeniera verhaelt van den G. P. Franciscus Borgia, dat als hy noch in de wereldt was, nimmermeer eenighe vrouwen ghinck besoecken, dan een hayren kleedt aen-ghetrocken hebbende. Ten tweeden, d'eerste op-rijsende gedachten, terstont verdrijven ende weder staen, tellende, oft de ruyten van de gelasen, oft de kepers van de solderinge, oft iet sulcks aennemende waer mede wy onse gedachten souden mogen verstroyen, oft wel eenighe droeve, oft wonderbare gheschiedenissen metter herten over legghende. Ten derden, sijn lichaem kastijden, sonderlinghe door vasten: want hier door wordt het voetsel van dit vierGa naar margenoot+ vermindeert: Ick kastijde mijn lichaem, seght den heylighen Apostel Paulus, ende brenghe dat onder 't bedwanck. Ten vierden, niet soecken van onghelijcke persoonen, op eene sonderlinge maniere, bemint, ge-eert, noch gesien te wesen, ende alle ghemeynschap, ende het besoecken af-snijden, oock van sijnen Biecht-Vader selve, 't en ware dat den noodt anders waer vereyschende, ghelijck de Heylighen ghewoon zijn te doen. Ende hierom is 't dat men sorghelijck wandelt, als men te lang t'samen-spreeckt: waer uyt kome, dat men zijn herte te seer op malkanderen stelt, ende dat sonder het selve ghewaer | |
[pagina 405]
| |
te worden. Want al is 't, dat ons oock de Heylighen desen raedt gheven, van altijdt eenen Bicht-Vader te ghebruycken; nochtans aen hem ghelijck ghehecht te wesen, ende als hy wech is, al te seer naer hem te verlanghen, en is niet sonder perijckel, ja is seer schadelijck in den gheestelijcken wech. Ten vijfden, Alle ledicheydt op het alder neerstichste schouwen: want veel quaedts heeft de ledicheyt geleert; dit is gheweest de boosheydt uwer suster Sodoma,Ga naar margenoot+ seyde den Propheet, hooverdije, versaedtheyt van broode, ende overvloedicheyt, ende hare, ende haerder dochterenGa naar margenoot+ ledicheydt. Ten sesten, Let op de teeckenen van de vleeschelijckeGa naar margenoot+ liefde, de welcke den heylighen Bonaventura ons gheeft. Ten eersten, ijdele fabelen, ende onprofijtelijcke t'samen sprekinghen ghebruycken, daer ter contrarie de gheestelijcke liefde placht ghevoedt te wesen door gestichtighe t'samen-spraken. Ten tweeden, onbehoorelijckeGa naar margenoot+ manieren, ende roeringhen der leden: want de geestelijcke liefde, is gheseten, ende voorsichtich, ende doet dat men sijne ooghen wel bewaert, ende alle d'andere leden onder het bedwanck van eenen goeden reghel houdt Ten derden, eene ongherusticheydt des herten, spruytende uyt het wech-wesen van den ghenen die men lief heeft, over-denckende wat hy doet, waer dat hy is: maer de gheestelijcke liefde, en vraeght hier niet naer. Ten vierden, qualijck nemen dat hy eenen anderen lief heeft, jaloers wesen, dat hy eenen anderen aenspreeckt, oft dat hem iemandt raedt vraeght. TenGa naar margenoot+ vijfden, de heylighe liefde en weet niet, van snutdoecxkens, van leckernijen, verscheyden giftkens, minnelijcke ende amoreuse brieven te seynden, Ten sevensten, al te seer gheveynsen, als oft wy de sonden van den ghenen die wy aldus beminnen, niet en saghen, soo dat men de selve, oock som-tijdts schijnt te beminnen. Dit uyt den H. Hieronymus. De sevenste practijcke, ende eene alder beste waerschouwinghe is, die oock door de ervarentheydt van veel beproeft is, eenen anderen niet lichtelijck te oordeelen, of te vonnissen van dese sonde: want het gebeurt seer dick-wijls, dat men in het ghene waer | |
[pagina 406]
| |
Ga naar margenoot+af men eenen anderen oordeelt, ghelijck den Heylighen Apostel seer wel seght: Sy-selven verdoemt; want dit gheenen anderen oorspronck en heeft, dan de hooveerdije, die dick wijls in soodanighe menschen niet eer ghenesen en wordt, voor dat sy selver in onkuyschheydt ghevallen zijn? Siet hier af verscheyden exempelen in t leven van de Oudt-Vaders. Ga naar margenoot+De achtste is, sijne uytwendighe sinnen op het alder-neerstichste te bewaren want hier uyt komt al het quaet in de siele. Hier toe dient uyt sijn huys te bannen, alle naeckte ende oneerlijcke beelden: want is't sake, dat nae het vermaen van den H. Apostel niet ghenoemt en mach worden onder de Christenen dat vuyl of oneerlijck is, hoe veel te min mogen sy het selve aenschouwen? Maer men siet, eylaes! by nae over al dat sulcke verweckselen voorts gestelt worden. Is't dat de spijse mijnen broederGa naar margenoot+ verarghert, seght den H. Apostel Paulus, soo en sal ick gheen vleesch eten inder eeuwicheyt: is't dat uwe oogeGa naar margenoot+ oft uwen voet u verarghert, soo ghebiedt de Heere datGa naar margenoot+ wy dien af sullen snijden, ende wech worpen. Ende wie sal aen dese konnen wijs maken, datse een verwecksel ende instrument van de Goddinne Venus wel ende konstelijck geschildert, maer naeckt, wech souden worpen? sy en willen niet dat de konste verloren gae, ende sy zijn niet vervaert de sielen, die met Christi dierbaer bloet gekocht zijn, te vernielen ende te bederven, sy zijn bedroeft dat de beelden van eenen exellenten konstenaer bedorven worden, ende en zijn niet beladen, dat de beelden van Godt al-machtich geschent, ende tot de helsche vlammenGa naar margenoot+ verwesen worden. O Heere Iesu, hoe is't te vergheefs 't gene ghy haer-lieden gheseydt hebt: Wat baet het den mensch, is't dat hy alle de werelt wint, maer sijnder siele verlies lijt? Hoe kont ghy, o hoe kont ghy ooc alderminnelijcste moeder met goede oogen aensien met uwen gebenedijden Sone, dat huys, waer in 't verwecsel der onkuyscheyt, boosheyt ende bedervenisse alleen den ghenen die daer in-komen, voor-ghestelt wordt? Want waer toe is't dat eene vuyle ende oneerlijcke schilderije de salen van de Christenen onteert? is't mogelijc om dat den meester vanden huyse indachtich soude zijn, om hem tot oneer te begheven, ende op dat den genen, die van buyten en komt ende sulcs siet, 't selve met der herten ooc soude | |
[pagina 407]
| |
begeeren? oft om dat hy de konste soude mogen aenschouwen ende sijne siele verliesen? Ick late my ontwijfelijck voorstaen, dat den duyvel daer ontrent is, die d'ooghen der gener die daer inkomen, derwaerts stiert, om in deser voegen de sielen, die sulcks niet verwachten, te moghen betrappen, ende haer sijn venijn in te gheven, 't welck onder den honich gedect is. Ende wat gevoelen dat ick hebbe van de ghene die dusdanighe schilderijen maken, kan men genoech verstaen, al en segghe ick anders niet. Dese uwe wercken en zijn geene afgoden beelden, maer den vijandt der siele heeft door u ghemaeckt eenen konstighen strick, om de sielen te vanghen door het gesichte: Is't sake, dat u verstant ende konste hier aldermeest in speelt ende meest vermach, soo thoont ghy wel, waer uwen aert u toe drijft. Den vijant selfs, en kan niet in alle siele verbeelden eenige oneerbaerheyt; maer hy wenscht dat van u-lieven soude in een schoon paneel uyt-gedruct worden een ghedurich verwecksel van sijne on-eerbare boosheydt, ende de teeckenen van sijne victorie, door de welcke hy ghemaeckt heeft, dat de leden Christi, souden worden leden van eene oneerbare vrouwe. Waer't sake, dat ghy thoondet ende leerdet door schilderijen, met wat middel dat u vader lant verraden soude konnen worden, oft de gemeyne financie oft Thresorier-kamer soude konnen berooft worden, en sout ghy niet met recht, als eenen verrader moeten worden gestraft? Ende waer't dat ghy sulcs in de kercke bedreeft, en soude men u niet als eenen kerck-schender houden? Ende nu, en weet ghy niet dat de siele het huys ende het kasteel is van uwen Salichmaker, ende dat de selve alder-kranckste is van de zijde daer sy vereenight is met het vleesch? En weet ghy niet dat het den tempel Gods is, daer ghy dese schandelijcke beelden in-stelt. Soo daer ontbreeckt de bekoringe des duyvels, ghy gaet selfs ende doet het werc van desen boosen vijant met alle uwe konste ende vernuftheyt. Ick en wille hier oock niet verswijghen, te vermanen, dat men het lesen van oneerbare dingen in aller maneieren moet schouwen, ende de nieus-giericheyt moet temmen ende bedwingen. Want wat begeert ghy te weten, dat ghy sonder sonde niet en mooght doen? Qualijck sullen de dienaers van Venus 'tselve by de Heydenen goet vinden, ende sal dit den Christenen wel-behaghen? Maer ghy sult my voor | |
[pagina 408]
| |
antwoorde gheven, dat ghy soeckt de konste van de welsprekentheydt, ende om u selven in verscheyden talen te oeffenen: maer wilt ghy hier door uwe goede manieren, ende siele verliesen? Ghy wilt leeren wel spreken, ende qualijck ende ongheschicktelijck leven; oft om beter te segghen qualijck spreken, ende qualijck leven: Want uyt de over-vloedicheydt van het ghene daer het herte vol af is, daer spreeckt men gheerne af. Ende waer toe worden dese saken ghelesen, dan om naderhant voorts te vertellen; ende op dat het soude schijnen dat men ervaren is ende wel-sprekende in het gene dat de konste van minnen aen-gaet, ende oock dat men menichmael gheoeffent is inden winkel van alderley boosheyt: insghelijcks op dat men den kostelijcken tijt onnuttelijck soude moghen verquisten, ende dat hier door veel sielen souden verloren gaen. Ten laetsten op dat in t midden van haer-lieden soude bevonden worden den doodelijcken vijandt van de suyverheydt, als men van daer verdreven heeft, door onnutte ende oneerbare woorden, den lief hebber van alle reynicheydt, den Sone van een Maghedt. | |
Schiet-Ghebedekens.Ga naar margenoot+DOor-steeckt mijn vleesch met uvve vreese, vvant van uvve oordeelen heb ick ghevreest. Ga naar margenoot+Heere voor u is alle de begheerte mijns herten, ende mijn suchten en is voor u niet verborghen. |
|