Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XIV. Capittel.
Meditatie van de Hooveerdicheydt.

DE voor-stellinghe der plaetse is, Bemerckt ende stelt u voor ooghen den af-grondt der hellen, ende hoe dat alle pijnen der verdoemde haren oorspronck nemen van de hooveerdicheydt alleen.

 

Het Gebedt, als voren.

 

+Het 1. point. Bemerckt ten eersten, dat de hooverdije is eene ongheregelde begeerte van uytnementheydt, 't zy in tijdelijcke oft gheestelijcke dinghen, waer door iemant sy selven meerder maeckt oft begheert te wesen, dan hy in der waerheydt is: ende dit is al soo grooten sotticheydt, als oft een naentken quaelijck te vreden ware, dat-men seyde, dat hy geenen reuse en is, oft dat het kleedt vvan eenen anderen hem niet en past. Hier om is't dat den heylighen+ Chrysostomus seer wel seght: Daer en is niet quader dan de hooveerdicheydt, die de krachten der sielen, die de menschen van Godt ghegheven zijn, in sulcker voegen neder-druct, datse haer de wijsheyt beneemt, ende van wijse dwase maeckt. Want is't dat iemandt in sijne lengde de maet van anderhalven voet niet te boven en gaet, hem laet voorstaen dat hy hoogher is dan de berghen, ende dat hy over sulcks sy selven verheft, als oft hy boven de berghen ware, men soude voor-waer gheen ander teecken van sijne dwaesheyt behoeven te veerwachten: aldus als ghy eenen hooveerdighen mensch vindt, die sy selven laet voor staen dat hy beter is als een ander, ende meyndt dat hy veracht wordt, als hy met iemandt anders vergheleken wordt: voor-waer ghy mooght wel op-houden van eenich ander teecken te soecken van sijne uyt-sinnicheydt: want desen is veel meer weerdich bespot te zijn, dan de ghene die uyter naturen dul ende onverstandich is, door dien dat hy sy selven dese uytsinnicheydt aen ghedaen heeft. Ende een weynich daer naer seght den selven Chrysostomus: Desen heeft den duyvel voor-waer als een verworpen slave, ende

eenen miserabelen ghevanghen wech-ghevoert, onthaelt hem met slaghen, ende doet hem alle spijt aen, waer hy kan oft mach. Ten tweeden, overdenckt, dat de hooveerdije komt door dien dat-men+ geene kennisse sijns selfs en heeft, ende uyt eene oprechte dwaesheyt, gelijck het blijct uyt het bovengestelde exempel. Hier uyt komt, dat den mensch hem valschelijck laet voor-staen, datmen hem veel schuldich is, dat hem veel gheoorloft is; ende aldus doende gheschiedet dat hy noch de wetten onderdanich en is, noch danckbaer en is voor de ontfanghen weldaden; want hy laet hem duncken dat hy in niemandt ghehouden en is, daer hy nochtans in eenen ieghelijcken verbonden is, hy worpt van hem alle gheboden, hy en acht niet met allen de wetten ende reghelen, hy soeckt eenen anderen te ghebieden, hy doet alle dinghen, als oft hy eenich bevel hadde. Dus over-leght ghy, die dit leest voor een remedie wat dat ghy naer soo veel sonden verdient hebt. ende op dat ghy tot dese kennisse soudt moghen geraken, denckt neerstelijck wat ghy gheweest hebt, wat ghy zijt, ende wesen sult. Ten derden, bemerckt datter in dese werelt gheen quaedt en is, noch aengaende de siele, noch aen-gaende het lichaem, het welck u niet en soude moghen over-komen, jae dat meer is, dat ghy niet verdient en hebt: Want is het niet wel redelijck, dat alle creaturen wrake nemen van het on-ghelijck dat ghy den Schepper aen-ghedaen hebt, dus verwondert u, dat de Enghelen, ende Godt voor al, u verdraghen, die ghy door uwe wercken lastert, verwondert u oock, dat Christus uwen Salich-maecker u niet en straft, dien ghy soo weder-spannich valt door uwe manieren ende sonden, ende in sijne schole van oodt-moedicheydt anders niet voordts en brenght dan traegheydt, onbeleeftheydt, ende versteentheydt des herten, jae selve den minsten arbeyt niet en doet om hem open te doen, als hy voor uwe deure klopt. Ende gaet aldus voordts tot de creaturen.

Het 2. point. Bemerckt dat ghy als eene creature behoordt uwen Heere ende Godt onder-worpen, ende onderdanigh te zijn, als een Christen mensch de Heylige Kercke, als een borgher de gemeynte;

jae dat meer is, is 't dat ghy op-rechtelijcken oordeelt, ghy zijt aen eenen-ieghelijcken verbonden: want die Godt door de sonden weder-spannich is, die doet des-ghelijcken alle creaturen onghelijck:+ waer in sult ghy u dan konnen glorieren ende verheffen? Ten tweeden, dat ghy sulcks in der waerheydt zijt, ende anders niet dan waer voor ghy van Godt den Heere ghehouden wordt. Overleght dan, hoe-danich dat ghy in sijne teghenwoordicheydt zijt, ter oorsake van veel quade wercken, maer weynich goede, ende die noch on-vol-maeckt; soo dat ghy u selven wel te recht met een sweer vol etters mooght vergelijcken. Ten derden vergelijckt u met de beesten, aen-gaende de ghesteltenissen des lichaems; en sult ghy niet bevinden datse u hier in te boven gaen? ende aen-gaende u verstant, ghy en zijt niet alleen van de duyvelen verwonnen, maer gaet haer oock in boosheyt te boven, ten opsichte dat ghy naer soo veel ontfanghen weldaden, soo menichmael wederom in sonden ghevallen zijt; ende wat sal 't wesen, is 't dat ghy u wilt verghelijcken by de verdoemde, die veel min sonden ghedaen hebben dan ghy? Wat salder gheschieden is't dat ghy u vergelijckt met de Heydenen, die haer soo neerstelijck tot de deught begheven hebben, ende tot den dienst van hare valsche Goden?

+Het 3. point. Bemerckt hoe seer dat Godt al-machtich de hooveerdicheydt haet. Ten eersten, uyt de ghetuyghenisse van de H. Schrifture, die al-omme de hooveerdighe ende op-gheblasen menschen verfoeyt.+ Want de hooveerdije is hatelijck voor Godt ende voor de menschen, ende is 't beghinsel van alle sonde, ende den Heere haet de ghene, die daer mede besmet zijn. Ende dese sonde en is niet alleen hatelijck voor GOdt, maer oock voor de menschen; soo dat de Schrifture seght: Dat het beter is hem te verootmoedigen met den sachtmoedighen dan den roof te deylen met den hooveerdighen. Voor-waer,+ ghelijck den H. Augustinus seer wel betuyght, daer is qualijck een bladt van heylighe boecken, waer in ons niet gheleert en wordt, dat Godt den hooveerdigen weder-staet. Ten tweeden, bemerct de straffe van de hooveerdige menschen, soo wel hier, als

hier namaels. Och hoe grouwelijcke exempelen hebben wy van Lucifer, Adam, Aman, ende Nabuchodonosor! Ten derden, bemerckt d'ellendighe slavernije+ van de hooveerdige menschen ende haer leven,+ welck vol benautheden ende sorchvuldicheden is, hoe sy met vreese ende hope geduerichlijck bevochten worden: ende versaeckt dit leven uyt herten. Ten vierden, aen-merckt dat den mensch, door het rechtveerdich oordeel Godts, ter oorsake van de schroomelijcke sonde van hooverdije, valt in alderley onkuysheyt, ende andere sonden. Want de hooveerdicheyt berooft ons van alle deuchden; ende ghelijck+ den H. Gregorius seydt: De Koninginne van alle sonden is de hooveerdicheydt, want als sy het+ herte gheheelijck bevanghen heeft, soo levert sy het selve aen de seven hoofdt-sonden, als aen soo veel+ wreede bevel-hebbers, om dat teenemael te vernielen; ende sy is een klaer teecken van de verdoemde menschen, ghelijck d'ootmoedicheydt van de uytverkoren is. Bemerckt ten laetsten, de schande die+ den hooveerdigen sal moeten lijden in sijn uyterste: want die bevel hebben over andere, sullen een strangh ende swaer vonnisse verwachten; maer den ootmoedighen sal ghenade ghebeuren, als den machtigen machtelijcke tormenten sal lijden. Och hoe lastich sal den hooveerdighen het begeck ende de bespottinge der duyvelen vallen, als sy haer sullen bespotten ende segghen: Ghy zijt ghewont ghelijck wy, ghy zijt ons ghelijck gheworden, uwe hooverdije is tot in de helle ghetrocken.

Meditatie van de Ootmoedicheydt.

DE voor-stellinge der plaetse. Laet u voor-staen dat ghy nu eerst van niet gheschapen, naeckt, on-ghewapent, ende van als berooft zijnde, staet in de teghen-woordicheydt van Godt al-machtich, ende geheel het hemelsch heyr, dat voor u is den af-gront van alle sonden; achter u, ende van alle kanten ontallijcke vijanden die u voordt-stooten; onder u de helle open; boven u den hemel ende het hemelsch heyr u aen-schouwende.

Bidt den Heere, dat hy u wilt verleenen eene oprechte ootmoedicheydt des herten.

+Het 1. point. Bemerckt dat d'ootmoedicheydt eene deughdt is, waer door den mensch uyt de kennisse sijns selfs, kleyn wordt in sijn eyghen ooghen, ende kent hem waerachtelijck verworpen te zijn, uyt het ghene dat hy van sijn selven is. Ende wat is't dat hy uyt sijn selven is? voorwaer niet met allen: want den mensch is van niet, ende soude wederom in niet veranderen, het en ware dat hy bewaert wierde door de machtighe handt Godts; jae dat meer is, soude min dan niet worden, te weten, hem tot de+ sonden keeren, een alder-grootste quaedt. Besiet nu oft ghy wel sulcken ghevoelen van u selven hebt, want is't dat ghy u laet duncken dat ghy wat zijt' daer ghy niet en zijt, soo bedrieght ghy u selven,+ ghelijck den Apostel ghetuyght. Ten tweeden, aenghesien dat ghy van u selven niet en hebt, soo overdenct wat ghy van een ander, te weten van Godt, van de menschen, ende van d'andere creaturen hebt. Scheydt dese dingen van u, ende leghtse aen d'een zijde te weten, u wesen, u leven, ende u verstant, ende gheeftse wederom den ghenen daer ghyse af ontfanghen+ hebt: ende besiet wat u sal over-blijven: voorwaer niet met allen. Houdt u dan hier aen, dat ghy u selven soudt moghen kennen, ende leeren verootmoedighen onder de machtighe handt Godts. Ten derden, bemerct u selven (voor soo veel als ghy iet zijt) den dach uwer gheboorte, u gheheel leven, ende den uyt-ganck uyt dese bedruckte werelt, ende ghy sult in der waerheyt bevinden, dat ghy in alle de deelen uwes levens katijvich ende ellendich zijt.+ Want wat hebt ghy gheweest? niet. Wel aen, wat zijt ghy nu? aen-siet u lichaem, wat is't anders dan eenen sack vol vuylicheydts ende wormen? aenmerckt uwe siele, soo veel als 't verstandt aen-gaet, vol dolinghen ende onwetentheydt, soo dat het van gheene goede sake teenemael oprechtelijck en kan oordeelen; aen-gaende den wille, wederspannich tot al dat goedt is, geneyght tot alle quaedt. Want en hebt ghy in u selven niet den vonck van alle hoofdt-sonden, ende den wortel die gheduerichlijck wederom groeyt, ende wordt ghewaer de brandende gheneyghelijckheden van den lust der begheerte; ende de gheneyghelijckheden van den grammoedighen,

traech tot alle het ghene dat goedt is? Wat sal ick segghen van de memorie? eylaes! met hoe veel ijdelheydts isse besmet? Ten vierden, bemerckt doch het+ quaedt dat u omringhelt, ghelijck wy boven in de voor-stellinghe der plaetse gheseydt hebben; de perijckelen der sonden daer ghy in vallen kondt; de voor-leden sonden, ghelijck een swaer ende lastich pack over u hanghende; de duyvelen die u van alle kanten bevechten; de helle die onder u sijnen mondt open doet; den hemel boven u open, ende den Rechter die u verwacht om vonnisse over u te strijcken.

Ten vijfden, over-leght wat ghy worden sult; voorwaer,+ aen-gaende het lichaem, naer eenen korten tijdt, naer sieckten, ende naer veel ellenden ende miserien die ghy sult gheleden hebben, een spijse der wormen, ende dat tot den dach des oordeels toe. Blijft hier een weynich staen beminden Leser, ende daelt (noch levende) in de graven. Hier naer peyst wat dat ghy worden sult naer de siele, te weten, naer veel dwalinghen, naer eene langhduerighe quellinge des gheests ende sonden, sult ghy moeten sterven, ende sult ghetrocken worden voor den rechter-stoel van Godt al-machtich, onseker zijnde van uwe salicheydt, ende door sijne sententie sult ghy verwesen worden ten minsten ghebrandt te zijn in't vaghevier, want luttel wordender ghevonden die hier op dese wereldt ten vollen ghesuyvert zijn. Ende is't oock wel mogelijck dat ghy uwen horen+ derret op heffen, ende tegens Godt boosheydt spreken?+ Ghy die anders niet en zijt dan eenen domp, die een luttel tijdts ghesien wordt, die van daech zijt, ende morghen sult verdwijnen?

Het 2. point. Peynst dat ghy van u selven niet met+ allen en vermoocht noch en weet, maer dat Godt alle dingen in alles werckt, ende dat ghy zijt ghelijck een kleyn kindeken, dat noch op staen, noch sy selven beschermen, noch staen, noch onder-houden, noch de selve van een ander eysschen en kan. Ende leert van den alder-sachtmoedichsten Iesus, sachtmoedich ende+ ootmoedich van herten te zijn, schrijvet hem al toe, ende u selven niet met allen. Want hy is het licht, het welck alle dingen door-licht, ghy zijt ghelijck eene lanteerne, die, al is 't dat men in haer eenich licht

stelt, en verlicht nochtans uyt haer selven niet, maer het licht datter in-ghestelt is: ja dat meer is verduystert het selve licht, het welck, naer het goedtduncken van den ghebruycker al-omme ghestelt mach worden. Leert dan ootmoedich van herten wesen, van der alder-ootmoedichsten Iesvs. O Heere, zijn hier toe ghekomen alle de thresooren ende schatten van wijsheyt ende wetenschap die in u verborghen zijn, dat wy dit als eene wonderbare sake leeren, dat ghy saechtmoedich ende ootmoedich van herten zijt? Is het sulcken grooten sake, kleyn te wesen, dat 't en waer sake dat het van u te werck ghestelt wierde, die groot zijt, van niemanden+ en soude konnen gheleert worden? ende dit is immers inder waerheydt alsoo, want de ruste der sielen en wordt anders niet ghevonden, dan als de on-gheruste op-gheblasentheydt verteert is, waer door den mensch sy-selven laet voor-staen groot te wesen, als hy noch vol on-ghesonde humeuren steeckt.

+Het 3. point. Aen-siet de volmaecktheden van d'andere creaturen, ende dat ghy niet boven d'andere en hebt, maer dat u hier-en-teghen veel ghebreeckt, ende dat ghy van d'andere in veele dinghen overwonnen wordt, al is't dat ghy haer moghelijck in een te boven gaet. Hier om over-leght wat u betaemt aen-gaende den kost ende kleedinge, (die niemandt kostelijck en begheert, dan op dat hy soude moghen ghesien worden) oock aen-gaende u officie ende woon-plaetse, op dat ghy niet beschaemt en wordt in den dach des oordeels, ende dat u gheboden wordt de leechste plaetse te nemen, soo ghy nu u selven al te veel toe-gheeft. Ghy sult met der waerheydt bevinden, ís't dat ghy alle dingen wel in-siet, dat de alder-slechtste ende alder-verworpenste u alder-best soude betamen. Want is't dat het spotteus weerdich ware, dat eenen slechtsten boer hem soude willen boven den Koninck verheffen, oft dat iemandt hem liet duncken groot te wesen, door dien dat hy op eenen berch verheven stonde; veel meer sult ghy oock begheckt ende bespot worden, is't dat ghy wilt trachten naer iet dat boven u verstandt is, is't dat ghy u wilt verheffen

ter oorsake van de gaven die ghy van Godt ontfanghen hebt, daer ghy nochtans siet, dat onsen Salich-maker sy selven vernedert, ende eenen anderen ghedient heeft. Verheught u dan naer het exempel der Heylighen, in het versmaden uwes selfs, belijdt dat ghy anders niet weerdich en zijt, maer dat andere menschen, alle eere, privilegien, ende eerlijcke ampten ende officien verdient hebben: en klaeght over niemandt, want alle creature ende Godt besonder, kan hem grootelijcks over u beklaghen: ende is't dat ghy u selven voor slecht ende verworpen acht, soo wacht u om voor iet anders te willen gherekent oft ghetracteert worden; want dit is eene groot gheveynstheydt, ende boosheyt: ende is't dat ghy alle andere voor beter ende wijser houdt als ghy zijt, soo moet ghy haer-lieden alle eere bewijsen, ghy en moocht se niet bedroeven, niet oordeelen, maer moet van eenen-ieghelijcken goedt ghevoelen hebben, ende wel spreken, ende hun het beste jonnen, ende oock toe-schicken.

Het tweede deel.

HEt 4. point. Bemerckt de menichte uwer sonden,+ die ghy tot spijt van uwen Heere gedaen hebt, ende leert kleyn wesen in u eyghen ooghen. Is't dat ghy bevochten wordt door eenighe ijdelheydt, weder-houdt u door dese ghedachtenisse, ende overdenckt het alder-swaerste, waer door ghy de eeuwighe pijnen ende tormenten der hellen verdient hebt, waer af al is't dat ghy moghelijck vergiffenisse verkreghen hebt, en behoordt nochtans niemermeer sonder vreese te wesen, aen-ghesien dat ghy niet en weet, oft ghy des haets oft der liefden+ weerdich zijt. Ten tweeden, bemerckt in hoe groote sonden dat ghy noch soudt moghen vallen.+ Want daer en wordt gheene sonde soo groot ghevonden, die den eenen mensch doet, oft eenen anderen en soude de selve doen, 't en ware dat den Schepper der menschen hem, nu vallende, weder-hiele. Want wy staen op eene slibberachtighe plaetse, ende eenen berch die stel af-dalende is, ende eylaes! wy worden van alle kanten gedreven om te vallen; maer besonderlijck door ons natuerlijcke gheney-

ghelijckheydt. Ten derden, bemerckt dat ghy niet voor seker en weet, oft ghy oyt eenich werck ghedaen hebt, dat Godt aen-ghenaem is gheweest:+ Want wie heeft den sin des Heeren ghekent? Ende+ siet alle onse rechtveerdicheden zijn als 't laecken+ der maensuchtigher vrouwen, ende als wy al ghedaen hebben dat ons bevolen is, soo en zijn wy anders niet dan onnutte knechten: is 't dat de gaven Godts vermenichvuldicht worden, soo wordt oock onse verbintenisse ende rekeninghe meerder, waer aen wy niemermeer ten vollen en sullen konnen vol-doen. Ten vierden, bemerckt dat ghy niet met allen machtich en zijt uyt u-selven te doen, maer dat ghy zijt ghelijck een landt 't welck anders niet voordts en brenght dan dijstelen ende doornen, het en zy dat ghy in u hebt het saedt van de gratie Godts, ende hoe menichmael hebt ghy dit in u wel verdooft ende versmacht, ende als ghy hondertwerf vruchten hadt moeten voordts-brenghen, en hebt het minste niet ghedaen? Ten vijfden, overloopt alle uwe wercken, ende ghy en sulter niet een vinden, waer in ghy u selven niet en soudt konnen berispen, oft waer op den genen die de herten ende nieren door-straelt, niet en soude konnen vinden te segghen.

+Het 5. point. Bemerckt dat dese deughdt soo nootsakelijck is, dat sonder de selve gheen andere Gode en behaeght: Want 't en zy dat ghy wordt als kleyne kinderen, getuyght ons de Waerheyt selfs, soo en sult ghy in het rijcke der hemelen niet komen. Door dien dat het is den grondt ende het steunsel van het gheestelijck bousel, ende wy moeten door ootmoedicheydt om hooch klimmen, ghemerckt dit alleen den wech is; ende die eenen anderen wech in-gaet, die daelt meer dan hy opklimt, want d'ootmoedicheydt alleen verheft ons, sy is alleen die ons tot+ het leven leydt. Dus leert ons den H. Bernardus. Ende den heylighen Chrysostomus seght: Dat sy is de moeder, den wortel, de voetster, het steunsel,+ ende den bandt van alle goedt, ghelijck de hooverdije is van alle quaedt, daer en is niet krachtigher ende machtigher dan d'ootmoedicheydt, sy is stercker dan de steenen, vaster dan eenen Diamant-steen.

Bemerckt ten tweeden, dat het Ghebedt van den ghenen die hem verootmoedicht, altijdt verhoordt wordt. Hy heeft ghesien tot den ghebeden der ootmoedighen,+ seght David, ende hy en heeft hen Ghebedt niet versmaedt. Ia dat meer is, hy en siet op niemandt anders. Want tot wien, seght hy, sal ick sien, dan tot den armen, ende den heel ghebroken+ van gheeste, ende die van mijnen woorden beeft? maer Godt weder-staet den hooveerdighen.+

Het 6. point. Bemerckt dat ghy ghestelt zijt op de stellagie van deser wereldt, ende in de teghenwoordigheydt van het gantsch hemelsch heyr; sluyt by u selven oft ghy liever van die gheselschap ghepresen wilt wesen, oft van eenen worm der aerden. Ten tweeden, bemerckt dat de gheheele volmaecktheyt van een Christen leven in d'ootmoedicheydt gheleghen is, dese is de hoocheydt van den mensch, dese is sijne glorie ende sijne hooch-dadicheydt, oprechtelijck te bekennen het ghene dat groot is, ende het selve aen te hangen, ende glorie te soecken van den Heere der glorien. Ten derden, let op d'exempelen van Christus onsen Salich-maker, die sy selven verootmoedicht heeft totter doodt, op dat ghy in+ der eeuwicheydt soudt blijven leven. Ten vierden, over-leght de waerheydt van dese sententie: Alle+ die hem verheft sal vernedert worden, ende wie hem vernedert sal verheven worden. Ten vijfden, over-loopt de exempelen der Heylighen, die glorieerden, ende hun vermaeck namen in het cruys des Heeren: sy verheuchden haer, om datse weerdich+ waren gheacht voor sijnen naem versmaedtheydt te lijden. Sy hadden liever ghepijnicht te+ worden met Moyses ende Godts volck, dan der tijdelijcke ghenoechte te ghenieten. Ten laetsten, bemerckt dat den grooten Godt alleen van de ootmoedighe+ ghe-eert wordt, ende dat sijn sprake is met den simpelen; ende datter niet en is dat hem aenghenamer is, dan dat wy ons rekenen onder de minste.

Ghebedt.

O Alder-ootmoedichsten Iesu, mijnen Schepper ende Verlosser, en hebt ghy my niet van niet gheschapen, ende met u dierbaer bloedt verlost? Voor-waer hier-omme behoore ick u teenemael toe: mijn memorie, mijn verstandt, mijnen wille, het is al u, ende het maecksel uwer handen, ende al het ghene dat ick hier uyt-rechte, door uwe gratie, komt u toe, maer ghy hebbet my mildelijck ghegheven, op dat ick 't soude ghebruycken, met conditie dat ick van alles na-der-handt scherpe rekeninghe soude gheven. Is't dan dat ick dit van uwe handt ontfanghen hebbe, om dit al te ghebruycken, ende is't dat ick het selve al qualijck doe, wat heb ick dan daer ick my in kan verheffen oft glorieren, dan in mijne kranckheden, oft hoe sal ick my selven boven eenen anderen stellen? Eylaes? sal ick wel eens konnen danckbaer wesen voor duysent ende duysent weldaden, die ick van uwe milde handt ontfanghen hebbe: mach ick wel+ van een sonde sonder vreese wesen, als oft de selve my vergheven ware? Ick weet wel dat ick menich-mael de helle verdient hebbe, maer ick en kan niet weten, oft ick daer voor ten+ volle betaelt hebbe, ende oft ick uwe liefde, oft vvel uvven+ haet vveerdich ben. Ick sien oock datter ontallijcke allenden ende sonden zijn, vvaer inne ick soude konnen vallen. VVant daer en is gheene sonde soo groot die den eenen mensch doet, die den anderen niet doen en soude, vvaer't dat hy van u, o Heere, niet gheholpen en vvierde. Siet ick ben in uvve tegenvvoordichheydt, als een kindt dat eerst gheboren is, ick en kan niet staen, noch ghevallen zijnde op staen, noch eten, noch ick en ben niet machtich om my selven te beschermen, in't midden van mijne vijanden, ende van veel benautheden. Voor-vvaer met recht mach ick bekennen, o Heere, dat ick den alder-snootsten ben; sulck een ghevoelen moet ick van my hebben, soo moet ick van my spreken, soo moet ick my selven tracteren, ende voor sulcks van eenen anderen gheacht vvorden; ende alle andere menschen voor beter ende vvijser houden dat ick ben. Maer siet,

o Heere, niet teghen-staende dat ick sulck ben, soo kranck ende soo allendich, nochtans ick misprijse eenen anderen, ick stelle mijn ghevoelen, ende mijn selven boven haer, ick ontschuldige mijne fauten, ick soeckse te verborghen, ick ben gheern groot gheacht ende ghepresen, ick vreese veracht ende mispresen te zijn. Ter contrarie, o alder-ootmoedichsten Iesu, die my d'ootmoedicheydt van uvve gheboorte af, tot uvve doodt toe gheleert hebt, die om mijnen vville eenen Samaritaen ende eenen schimp van de gheheele vvereldt hebt vvillen vvorden, sult ghy, o Heere; de alder-leeghste plaetse verkiesen, die mijnen Koninck zijt, ende sal ick naer de hooghste staen? in gheender manieren, o Heere; vvant ick en ben 't niet vveerdich, ende sal noch vervvorpender vvorden door uvve gratie in mijn eyghen ooghen, vvant ghy veracht de hooveerdighe van herten, ende verheft uvve ootmoedighe vrienden. Sulcks begheere ick te leven ende te sterven, geholpen zijnde door uvve Goddelijck gratie, ende vvensche dat ick dese mijne begheerte soude moghen bevestighen met mijn eyghen bloedt, o machtighen ende alder-ootmoedichsten Iesu, tot uvver eeren ende glorie Amen.

Practijcke om d'ootmoedicheydt te oeffenen.

D'Eerste sal wesen, som-wijlen t' overloopen de trappen van de ootmoedicheydt, die wy hier beneden sullen stellen, ende ons selven daer op onder-soecken.

De tweede, ghelijck 't in de meditatie gheseydt is, te bemercken dat wy van alle kanten om ringelt zijn met alderley perijckelen, welcke bemerckinge uyter maten profijtelijck is, ende al omme te passe komt in de bekoringhen.

De derde, het selve sal konnen geschieden, over-denckende+ dat wy gelijck een nieu-geboren kint zijn, 't welck alle miserien ende katijvicheden onder worpen is, ende berooft van alle wapenen ende hulp om sy-selven te beschermen, oft gelijck eenen lanteerne, soo ick in de meditatie bewesen heb. Dese bemerckinge moeten wy in alle geleghentheydt van ijdele glorie ghebruycken, ende men

moet den genen die ons prijst, houden voor eenen, die door mis verstant, oft door bedroch, Godt te vergeefs soeckt t' ontrecken dat hem toe-komt, ende schijnt ons tselve te willen gheven, ende in sulcker voegen ons deelachtich te willen maken van sijnen roof die hy Godt door ons te prijsen ontrocken heeft; oft wel, die ons soeckt oft door haet, oft door onwetentheydt te benemen de eeuwighe glorie van ons goedt werck, ende nemen ghelijck de kroone van ons hooft, om in de plaetse een ijdele te stellen, ende aldus met ons den spodt te houden.

De vierde, by ghetal hebben sijn onvolmaecktheden, ende dat naer den uyt wijs vanden A. B. ende den selven over loopen als ons eenighe bekoringhe van ijdelheydt over-komt. Want het gene eens aen eenen Keyser gheraden wierde, om de haestige gramschap te verwinnen, dat hy eerst sijnen A. B. soude op segghen eer hy eenige sententie oft vonnisse soude uyt-spreken; 't selve salmen hier niet sonder groot profijt konnen te wercke stellen, ende den selven lichtelijck daghelijcks som-wijlen overloopen.

De vijfde. Een op rechte biechte dick-wijls ghesproken, helpt hier toe grootelijcks.

Ten sesten, bemercken dat wy al-omme zijn gelijc op een stellagie ghestelt, ende dat wy van boven van Godt al-machtich ende van sijne Heylighen ghesien worden; ende dat hier teghen een verworpen dierken van ijdelheydt in ons op-staet. Dit sal ons konnen te passe komen teghen d'ijdele glorie, ende de op-geblasentheyt der herten, die somwijlen komt uyt eenige goede wercken, oft ter oorsake van de gaven die wy ontfanghen hebben. Als oock is't dat wy bemercken, hoe onweerdich dat het is dat wy met d'ontfanghen wel-daden teghen Godt opstaen, als hy ons eert, dat wy hem onteeren; als hy ons vertroost, dat wy den heyligen Geest bedroeven; als hy t' ons-waerts milt ende liberael is, dat wy ter contrarie het ghene dat hem toe-behoort ende eyghen is, ons toeschrijven.+ Want wat doet eenen hooveerdighen mensch anders, dan van Godt t' ontfanghen sijne gaven, ende de selve terstondt daer naer gheven aen sijnen ghesworen vijandt tot spijt van sijnen Heere, oft met de selve hem bevechten; van Godt verheven te worden, ende soecken daer teghen Godt weder-om te verkleynen? Ende hier-

om is't dat hy door den Propheet Isaias hem beklaeght,+ segghende: Ick heb kinderen op-ghebrocht ende verheven, maer sy hebben my veracht.

Hier sal oock grootelijcks toe helpen, is't dat wy noyt in't spreken ons selven te veel en laten voorstaen, maer dat wy alle dingen der Goddelijcke majesteyt toe schrijven, waer af alle gaven af dalende zijn, ende dat-men te werck stelle dat den Apostel seght: Is 't dat iemandt+ spreecke, dat het zy van Godt; is 't dat hy eenigh ampt bedient, dat het selve gheschiede als door de kracht die van Godt komt. Ende hier-om en moeten wy noyt dese woorden gebruycken: Ick heb dit oft dat ghedaen: maer, door de gratie Godts is dit oft dat gedaen: Ende al-dus spreeckt den Apostel, als hy seyde: Ick niet, maer de+ gratie Godts met my.

De sevenste, in al 't ghene dat u ontmoet, weest altijt de leeringhe van de ootmoedicheydt indachtich: Wat wordt anders door de valleyen over-vloedich in koren door de dorrigheydt ende onvruchtbaerheydt op de berghen beteeckent van ootmoedicheydt, etc.

D'achtste, somwijlen bemercken sevenderley vallen; d'eerste is, van de ghene die uwes ghelijck zijnde, ende leelijck gevallen zijn: de tweede, van de heydenen: de derde, der kinderen die voor het Doopsel sterven: de vierde, der ghener die wanhopen: de vijfde, van die haer te seer beroemen op Godts bermhertigheydt: Den sesten, van alsulcken die tot de volmaecktheydt gekomen waren: Den sevensten, van die by naer volherdt hadden, ende noch ghevallen zijn.

Ten neghensten, eenige deughden in andere bemercken, ende die sy-selven voor oogen stellen om naer te volghen, oock sy-selven boven niemanden te stellen.

Ten thiensten, eenen verkiesen die ons uyt vrientschap ende ghetrouwelijck vermane, ende soodanigen die ons niet en soeck naer den mondt te spreken, maer oprechtelijck de waerheydt segghe.

Ten elfsten, oeffenen wercken van oodtmoedicheyt, ende ghehoorsaemheyt, naer het exempel Christi onses Salich-makers. Ende daer en wordt niemant soo groot gevonden, oft hy en moet hem som-wijlen voegen naer den wille der gener die hem onder-worpen zijn: het welc hy met groote vruchten sal doen, is't by al-dien dat hy

geern waer-neme de gheleghentheden ende occasien van deughden te beoeffenen.

Ten twaelfsten, op wegh zijnde, gheern volghen den raedt van sijnen mede gheselle, in het ghene dat voor de handt te doen staet; tot gheender tijden beroemelijck en spreken van sy selven, oft van het ghene dat ons aengaet.

Bemerckt dese teeckenen ende trappen van de ootmoedigheydt.

+DEn eersten, sijn eygen snootheyt kennen: Den tweeden, hier af leet-wesen hebben: Den derden, gener sijn schult bekennen: Ten vierden, sijn beste doen dat d'andere sulck ghevoelen van ons hebben: Den vijfden, verduldich verdragen als sy 't segghen: Den sesten, verdragen dat wy als slecht ende verworpen menschen getracteert worden: Den sevensten, wenschen dat het in sulcker manieren gheschiede.

Pracktijcke dienende tot de kennisse sijns selfs van den E. P. Robertus Sotovvellus.

WAt heb ick geweest o Heere? wat ben ick? wat sal ick wesen? Ic en heb niet geweest, ic en ben niet-met-allen, ende ick sal mogelijck min dan niet wesen. Ic heb ontfangen geweest in de erf sonde, ic ben vol dadelijcke sonden, ende wie weet oft ic niet verwesen sal worden, tot d'eeuwige straffe? Ick heb allendich gheweest in 't beghinsel, ick ben noch allendiger in mijnen voort-ganck, ick sal alder-allendichste wesen in mijnen uyt-ganc. Ic ben geboren van onsuyver saedt, ick ben eenen sack vol vuylicheydts, ick sal wesen eene spijse der wormen. Als ick niet-met-allen en was, was ic buyten 't perijckel van verdoemt en oock van salich te worden; ende als-nu ben ick in groote twijfelachticheyt van het selve: ic sal, oft gheluckich wesen door 't gene ick verhope, oft door 'tghene den tijdt ende het perijckel soude konnen medebrenghen, seer ongheluckich. Ick heb gheweest, dat ick niet en konde verdoemt worden; ick ben soo gestelt, dat ick qualijck kan salich worden; Ick sal sulks wesen dat ick oft inder eeuwicheyt verloren, oft in der eeuwicheyt behouden sal wesen. Ick wete wat ic gheweest heb te

weten den alder-boosten, wat ick nu ben, en wete ic niet; want ick geene sekerheyt en heb, oft ick in de gratie ben; wat ick wesen sal, en wete ick oock niet, want mijne saligheydt onseker is. Vergheeft my Heere dat ick geweest heb, verbetert dat ick nu ben: Schickt my tot het gene dat ick wesen sal: keert my af van de voorleden quaden, stiert my in het teghenwoordich goet, ende tot den eeuwighen loon. Amen.

Schiet-ghebedekens.

O Heere geeft my dat ick u ende my-selven mach kennen,+ dat ick u beminne, ende my selven verachte.

Wie ben ick o Heere Godt, ende vvat is het huys mijns Vaders.+ dat ghy my veel vvel-daden soudt bevvijsen?

Wat is een mensch dat ghy hem groot acht, oft vvaer toe+ stelt ghy u herte aen hen?

Wie is ghelijck den Heere onsen Godt, die in de hooghde+ vvoont, ende de oodtmoedighe aensiet in den hemel, ende op de aerde.


Vorige Volgende