Den wech des eeuwich levens
(1622)–Antonius Sucquet– Auteursrechtvrij
Het II. Capittel.
| |
[pagina 218]
| |
bracht soude moghen worden; ende my, die een patroon ende voor-beeldt ben van alle volmaecktheyt, naer te volghen. Datse haer selven altijdt met gheruster herten betrouwen aen mijne Goddelijck voorsichticheyt, ende haer laten voor-staen dat mijnGa naar margenoot+ oordeelen rechtveerdich zijn, ende met recht gherechtveerdicht in hen selven. Waer uyt komt datse noyt klaegh-achtich, noyt droevich, maer altijt blijde van herten zijn. Den mensch. Maer de volmaectheyt is eene sware sake, vol arbeydts, ende van langen tijdt: Wie sal daer toe, o Heere Iesu, konnen gheraken? Ga naar margenoot+Christus. Sone, is 't dat ghy een weynich wilt arbeyden, ende dat uyter herten, in de waerachtighe verstervinghe ende in't ghebedt; niet met soo grooten arbeydt als wel de kinderen van deser wereldt om wereltsche saken doen: maer doet alleen het seste deel voor uwe siele, dat sy voor de wereldt doen, voor-waer ghy sult moghen gherekent worden in het ghetal van mijne vol-maecte. Ick heb een weynichGa naar margenoot+ gearbeydt, seyde mijnen Ecclesiastes, ende ick heb eene groote ruste gevonden. Maer wil iemandt kloeckelijck voorts-gaen, sonder hem te keeren noch aen de rechter, noch aen de slincker zijde; ick sal hem in korten tijdt tot de volmaecktheydt brenghen: ghelijck ick in seer korten tijdt veel kinderen ende dochterkens, maeghdekens van twaelf jaren, tot d'oprechte volmaecktheydt van de Goddelijcke liefde ghebrocht heb. Van de welcke met recht gheseydtGa naar margenoot+ mach worden, datse in korten tijdt vol-eyndt, veel tijdt vervult hebben. Wat dunckt u, wilt ghy haerlieden voet-stappen naer volghen? Ga naar margenoot+Den mensch. Aen-hoort mijn woordt, want hier in is den gheest ende het leven ghelegen. Ende salich sult ghy wesen, is't dat ghy naer my gheluystert sult hebben, ende ghewandelt in mijne geboden. Siet ghyGa naar margenoot+ weet nu het eynde dat u voor-ghestelt is, want ghy loopt alle-gader in de loop-bane, maer eenen isser die den prijs behaelt: ghy zijt al na-volgers, maer een verkrijcht de victorie: ghy zijt alle mijne discipelen, maer eenen wordter ghekroont. Wie is dit anders | |
[pagina 219]
| |
dan den genen die alle sijne wercken volmaecktelijck doet, sy selven verwint, ende sijnen moet temt? Want desen, ghelijck op eenen wech ghestelt zijnde, volcht de rechte bane; maer die anders doet, gaet door omweghen, ende komt qualijck met groote moeyten ten laetsten tot het eynde, dat hy voor-ghenomen hadde. Soudt ghy uwen vriendt wel raden, als hy soude konnen hebben eenen wech, huys, huys-vrouwe, acker, hof, spijse, dranck, ofte eenighe andere goederen, dat hy de snootste soude kiesen; dat hy het huys, kleedt, ende alle andere dinghen altijdt onvolmaeckt soude laten? ende siet oft ghy in alles oockGa naar margenoot+ niet al-tijdt het volmaeckste ende beste en kiest, behalven het ghene at uwe siele aen-gaet, ende hoe dat ghy alle dingen vol-maeckt wenscht, behalven u selven. Dit is voorwaer een groote dwaesheydt, want waer 't by al-dien dat ghy een vol-maeckte siele hadt, soo soude 't voorts al goedt wesen: maer is't sake dat alle andere dingen goedt zijn, ende de siele quaedt, soo worden u oock alle dingen quaedt. Want gelijckerwijs de gene die my beminnen, alle dinghe tot goedt keeren: alsoo den ghenen die my niet en beminnen, ende den quaden worden alle dinghen tot quaedt gherekent. Ende seght my doch, wat de redene is dat ghy tot gheender tijden en veronachtsaemt, als ghy kont oft moocht, gemackelijck woonen, ghesont wesen, eten, drincken, slapen, gaen, spreken, wercken, schilderen ende spelen: ende nochtans niet en acht, dat ghy wel soudt moghen leven, bidden, ende my behaghen? Waer om doet ghy dit tot mijnder, oft tot uwer eyghen spijt? om wie te ghelieven? my, oft uwen vijandt? Gaet u selven te rade, zijt hier in uwen eygen rechter ende scheydts-man. Als ghy ghekomen sult wesen tot het eynde uws levens: och met wat een groote droefheydt sult ghy als-dan bevangen worden, die soo slappelijcken ende slaperachtelijcken behert, hetGa naar margenoot+ ghene dat ghy alleenlijck behoordet behert te hebben, daer ghy nochtans soo neerstelijck ende sorchvuldelijck alle andere dinghen beloopt? Want als ghy u selven als-dan vragen sult, waer toe dat ghy geleeft hebt, sult bevinden dat ghy qualijck begonst hebt te leven, ende niet voordt-gegaen en zijt: Ick | |
[pagina 220]
| |
hadde u nochtans ghestelt op dat uwe paden wassen souden ghelijck een claer-blinckende licht tot den vol-maeckten dach; ende siet, moghelijck sal het laetste by u erger wesen dan het eerste, die, als ghy eerst de handt aen den ploegh stelde, kloeck, neerstich ende vierich waert, achte na hebt om-ghesien ende u van my af-ghekeert. Och, hoe luttel wordender ghevonden, die den selven gheest behouden ende al-tijdt bewaren, die sy hadden als sy eerst bekeert hebben gheweest! Den mensch. O Heere, wat sullen wy in den dach des oordeels segghen, is 't by al-dien, dat wy, hoe wy langher in de schole van de deughdt ende volmaecktheydt gheweest hebben, de heylighe Sacramenten, gebruyckt, nochtans soo veel te onvolmaecter, min verstorven, d'oodtmoedicheydt ende overgheven ons selfs min toe-ghedaen sullen gevonden worden! Als dan sal de kloeckheydt ende neerstichheydt van eenen ieder in't besonder voor al de wereldt kennelijck ghemaeckt worden, ende als-dan sal beschaemt blijven, den ghenen die wijs in sijn eyghen ooghen gheweest heeft, ende sal van de gheheele wereldt voor sot gherekent worden. Och, hoe grootelijcks sal hem als-dan beklaghen uwen louwen ende flouwen discipel, die ghy met soo veel exempelen onder-wesen ende gheleert hebt, op dat hy saeghtmoedich ende oodtmoedich van herten soude wesen! hy sal als dan grootelijcks voor de gheheele werelt beschaemt wesen, dat hy u sijnen meester ende leydts-man versmaedt heeft. Ga naar margenoot+Christus. Maer de heyligen sullen haer verheugen die de vol-maecktheydt, dat is de salicheydt, soo neerstelijck hier ghevolght hebben, soo datse hare ouders, kinderen, ja hare siele selve versaeckt hebben, op datse niet en souden af-wijcken van het gene sy wisten, daer de volmaeckheydt in gheleghen was. Sy hebben gedurichlijck ghetracht tot mijne meerder glorie, ende tot het ghene dat my alderbehagelijcksteGa naar margenoot+ was: ja mijne Teresia heeft haer selven oock met eene belofte verbonden, altijdt te volgen het ghene dat volmaeckter gerekent soude worden. Want sy waren waerachtige kinderen, wiens spijse ende vermaec was, in alles te doen, ende te volbrenghen | |
[pagina 221]
| |
mijnen wille, ende den wille van mijnen hemelschen Vader. Daer en was onder haerlieden geenen strijt, dan alleen van ootmoedicheyt, verstervinge ende liefde. Och wat een schoone worstelinghe was dese! WatGa naar margenoot+ heerlijck victorie! Voorwaer eenen mensch en mach niet voor goet gerekent worden, die niet beter en begeert te worden, ende op dien ooghen-blick als ghy niet beter en begeert te worden, als dan laet ghy goet te wesen: want die sach ende slap is in sijne wercken, die is eenen broeder des genes, die sijne eygen wercken bederft. Ende daer en wordt niet ghevonden dat mijne siele meer haet, als louwe ende flouwe menschen, van de welcke ick aldus ghesproken heb door mijnen Apostel: Och oft ghy kout waert, oftGa naar margenoot+ heet: maer want ghy lou zijt, soo sal ick u beghinnen uyt te braken uyt mijnen mondt. Den mensch. Dit is voor-waer eenen vreedsamen stijdt, ende seer behaghelijck aen allen het hemelsch heyr: want hier door komt onder haer ende in haer, eenen uyt-nemenden vrede, eene ghedurighe blijdschap, ende eene vreughdt in den H. Gheest. Want de volmaeckte loopen in den wech der ghebeden, sy nemen vleugelen aen als arenden, sy vlieghen sonder moede te worden: overmits de boosheden niemermeerGa naar margenoot+ sonder pijnen en zijn, ende de deughden niemermeer sonder pijnen en zijn, ende de deughden noyt sonder prijs ende loon; ende dat in sy-selven eerlijc endeGa naar margenoot+ deughdelijck is, brenght sijne vergheldinghe mede. Ende ghelijckerwijs als ghy de gene, die u dry daghen gevolght hebben, o Heere ghespijst hebt in de woestijne; ende de kinderen van Israel met het hemelsch broodt, het welck alderley vermakelijckheyt in hem hadde; alsoo hebt ghy dese getroost ende van den steen der mortificatie zijn haer-lieden gesproten de alder-soetste ende alder-smakelijckste wateren: ende de bittere wateren, door 't hout des heyligen cruys, zijn haer soet ende smakelijck geworden. Ende dat met recht, om dat sy hebben ghehoorsaem geweest, ende uwe stemme ende voys aen-gehoort:Ga naar margenoot+ die hebt gheseyt: Weest vol-maeckt, ghelijck uwen hemelschen Vader vol-maeckt is. Waer toe uwen Apostel Petrus ons ooc vermaent: Op dat ghy-lieden,Ga naar margenoot+ seght hy, in al uwen wandelende handel, heylich zijt; want daer staet gheschreven: Ghy sult heylich | |
[pagina 222]
| |
wesen, om dat ick heylich ben. Ende den heylighenGa naar margenoot+ Iacobus vermaent eenen ieghelijcken, datse doch vol-maeckt, gheheel, ende nerghens in ghebrekende souden zijn. Christus. Waer om als sy sagen, datse van my, met soo menige weldaden voor-komen wierden, en konden sy niet laten my in alle manieren wederom te behagen;Ga naar margenoot+ dit altijdt in't herte hebbende: Wat sal ick den Heere wederom geven, voor al het gene dat hy my verleent heeft? over-deckt hoe aen-genaem dat my dit is. Want waer't by al-dien, dat de kinderen van eenen Koninck, niet achte en lieten dat verboden ware, oft den Koninck soude moghen mishaghen, dan alleen dat op lijf-straffe verboden ware: maer een kindt nochtans wilde oock het minste ghebodt vol-brenghen, ja niet een wenck laten voor-by passeren, soude 't niet redelijck wesen, dat dit kint bovenGa naar margenoot+ alle d'andere bemindt wierde? Dus over-leght met u-selven, ende siet welcke kinderen dat ghy gelijck zijt/ ende hoe schandighen sake dat het is, om eene snoode wel-luste, den wech der vol-maecktheydt te verlaten, welck is het alder-meeste geluck, ende blijdschap deser werelt. Want ick en roepe u-lieden nietGa naar margenoot+ tot onsuyverheydt, maer tot heylich-makinghe, op dat ghy soudt mogen smaken ende sien, hoe soet dat ick ben den genen die my beminnen; ende wat eene over-vloedighe soeticheydt ick haer-lieden gereedtGa naar margenoot+ ghemaeckt hebbe. Laet mijne Heylighen u segghen ende verkondighen, hoe veel dat ick haer ghedaen hebbe: hoe soet dat het haer gheweest is, de bitterheydt des werelts verlaten te hebben, ende te smaken de beecken mijnder soeticheydt, waer mede sy droncken sullen gemaeckt worden in 't huys mijns Vaders. Maer sy en hebben hier om niet alleen goet gevonden my aen te hanghen, maer ontsteken ende verlicht wesende van mijne liefde, sagen klaerlijck, hoe redelijck dat het was, datse my souden dienen met een vol-maeckt herte, ende wierden grootelijcks in haer-selven beschaemt, als sy ghewaer wierden, dat de menschen haer vlijtichlijcker begaven om de wereldt, dat om my te dienen. Och hoe waren sy gedreven door minne liefde? en konden niet rusten, noch slapen, sy wandelden met alle sorchvuldicheyt | |
[pagina 223]
| |
in mijne teghen-woordicheydt, om my t' eenemael, ende alleen te behaghen: sy ghinghen voordt van deughden tot deughden, haer wegen wieschen, ghelijck een claer-blinckende licht. Maer als sy het alGa naar margenoot+ ghedaen hadden, seyden sy, wy zijn onnutte knechten, het ghene dat wy ghehouden waren te doen, hebben wy gedaen; ende ontallijcke andere dinghen de welcke wy, o Heere Godt, ende Koninck der Koninghen u schuldich waren te bewijsen, hebben wy achter-ghelaten te vol-brenghen., Den mensch. Mijne onvolmaecktheyt hebben uweGa naar margenoot+ ooghen aen-sien, volmaeckt het maecksel uwer handen, ende onfanghet als eenen reuck-offer in uwe Goddelijcke teghen-woordicheydt. Want ghy zijt weerdich dat in uwen name alle knien gheboghen moet worden, dat alle menschen u in heylicheydt ende rechtveerdicheydt dienen, alle de daghen huns levens, ende van dese pelgrimagie. | |
Sommighe hoofdt-stucken, die al-hier by exempel voorts ghebrocht worden, de welcke souden moghen te passe komen, om daer op te beraden.Voor treffelijcke persoonen onder de ghemeynte.
VAn den Magistraet, oft een officie ghesocht, oft aen-veerdt behoort te wesen. Hoe dat de vijanden Godts, tot Godts dienst behooren ghebrocht te worden, ende de sielen bekeert, van Heydenschap oft ketterije. Wie datter behooren vervoordert te worden tot eere. Hoe dat men sal de Godt-vruchticheydt vermeerderen, ende het ghene dat den dienst Godts aengaet, in sy-selven, ende in sijne ondersaten. Hoe dat men de Iustitie sal moeten bedienen. Wat ende hoedanighe raedts-mannen, dat men sal ghebruycken. Hoe dat men den armen sal moghen behulpsaem zijn. Hoe dat men de vijanden sal konnen versoenen. Van het vergheten van het on-ghelijck dat ons gedaen is. Van het betalen onser schulden. Van sijn huys-ghesin te schicken. | |
[pagina 224]
| |
Oft men eenich officie moeten aen-veerden. Oft men hem sal begeven tot den houwelijcken staet, oft dat men on-ghehouwt sal blijven. Hoe ende in wat maniere, dat men besonderlijck de Godtvruchtigheydt sal moghen onder-houden. Hoe dat men sijn huys-ghesin sal schicken aengaende de Godtvruchtigheydt ende andere nootsakelijcke dinghen. Van het op-voeden sijnder kinderen. Van peys ende vrede t'onder-houden met sijn maeghschap. Hoe datmen allen twist, processen ende vijantschap sal schouwen. Van alle on-noodighe kosten ende maeltijden te matighen. Van alle quaede jalousie ende eer-ghiericheydt uyt te roeyen. Om sonderlinghe sorghe voor den armen te draghen. | |
Voor anderen.Tot wat staet dat men hem behoort te begeven, den houwelijcken oft den Religieusen, ende van welcke religie, ende wat vrouwe, etc. Tot wat konste, oft ambacht dat men hem sal begeven om sijn leven eerlijck t' onder-houden. Hoe datmen de Godtvruchticheyt sal oeffenen, ende hoe dick-wijls dat men hem sal biechten. Oft men hem sal begheven tot eenich broederschap oft Sodaliteyt. Wat ende hoedanighe mede-ghesellen dat men sal verkiesen. Om eenen vermaender oft waerschouwer van onse ghebreken te verkiesen. Van het uyt-deylen der aelmoessen. Van de neersticheydt die wy moeten ghebruycken in het ghebedt. Van de recreatie oft vermaeck des gheestst. Van de sonderlinghe devotie tot de heylighe maghedt Maria. | |
[pagina 225]
| |
Ghebedt om tot de volmaecktheydt te gheraken.DE siele. VVie sal my vleughelen geven als van eene duyve,Ga naar margenoot+ ende dat ick sal vlieghen ende rusten. Christus. Staet op, haest u, mijne vrindinne, mijne duyve,Ga naar margenoot+ mijne schoone, ende komt vvant den vvinter is nu voor by, den reghen is over-ghegaen, ende ghepasseert; de bloemen zijn ghesien in ons landt, den tijde des snoeyens is aengekomen, de stemme der tortelduyven is ghehoort in ons landt, den vijge-boom heeft sijne vroeghe vijghen voort ghebracht, de bloeyende vvijngaerden hebben haren reuck ghegheven; Staet op mijne vrindinne, mijne schoone, ende komt, mijne duijve inde gaten der steen-roetse, in dat hol van den muer. De siele. Ick hebbe alder-soetsten Iesv, uwe stemme ghehoort ick hebse hooren klincken in de ooren mijnder herten: nademael dat den vvinter mijnder sonden voor by gepasseert is, ende ghy noodt my, dat ick u die mijne siele bemindt, soude naervolghen: Maer gheeft my te kennen vvaer ghy vveydt, vvaer ghy rust in den middach, op dat ick niet en beginne hervvaerts ende dervvaerts vvoestelijck te loopen naer de kudden mijnder gesellen. VVant u alleen begheere ick naer te volghen, want ghy zijtGa naar margenoot+ mijne salicheydt: Ende wie isser die my sal af-scheyden van uwe liefde, van den wech der volmaecktheydt? is 't tribulatie, oft benautheydt, oft hongher, oft dorst, oft eenighe andere creature? Ick sal op den wilden vijgheboom klimmen, ende sal de ijdelheydt des wereldts met Zacheus versmaden, op dat ick u soude mogen sien, die daer zijt, den genen die vander eeuvvicheydt vervvacht hebt ghevveest: ick sal op den palmboomGa naar margenoot+ klimmen, ende sijne vruchten aen-grijpen, ick sal aen-veerden de volmaeckte liefde de vvelcke is de volheydt des vvets O soeten Iesv, hoe kleynen arbeydt sal u dit vvesen! hoe lanck-durighe ruste, hoe lieflijck sal het vvesen u te volghen o Heere! met u te hanteren, en brenght gheene bitterheydt mede; maer u naer te volghen vervveckt eene onsprekelijcke soeticheydt. VVant sietGa naar margenoot+ ghy zijt schoon mijn lief, ende cierlijck: vertoont my u aenschijn, | |
[pagina 226]
| |
het welck de Enghelen verlanghen t' aenschouwen, ende het sal my ghenoech zijn. Maer eylaes! wat isser, o Heere, dat mijne begheerten, ende den voortganck van de volmaecktheyt, in my belet? Siet, siet o Heere, dese NN. verachteren my u te volghen, ende beletten dat ick niet en smake hoe soet dat uwe vrucht is aen mijnen mondt. Dat my vermane, ende verwecke ten minsten het exempel van de begheerlijckheyt der wereldscher menschen:Ga naar margenoot+ want wie heeft oyt eenen eer-gierighen mensch ghesien, die versaeyt was met d'eere, die hy nu bekomen hadde, ende niet altijdt hier op uyt was, om noch tot eenighe andere te geraken?Ga naar margenoot+ Desghelijcken en wordt d'ooghe door het sien, noch d'oore, door het aen-hooren van eenen nieus-gierigen mensch noyt versaeyt, noch oock de begheerten der ghener die door ghiericheyt noyt te vreden en zijn met de rijckdommen die sy besitten; desgelijcken van de ghene, die wereltsche wellusten, lof ende prijs van de wereldt soecken; En zijn dese niet ghenoechsaem, om my van mijne luyicheydt ende traecheydt te beschuldighen? VVy behoorden ons te schamen dat wy gheene meerdere begheerte en ghevoelen om gheestelijcke rijckdommen te vergaederen. Dat dan mijne siele beschaemt blijve, de wijle sy nu bekeert zijnde tot u o Heere, nochtans met mindere affectie, de deughdt vervolght, dan sy van de voren ghedaen heeft de boosheyt ende de sonde; sy moest haer schamen, datse nu onachtsaemlijcker het leven soeckt, dan te voren de doodt; ende met mindere neersticheydt hare salicheyt, dan sy hier voor-tijts hare bedervenisse vervolght heeft. VVant op dat wy in gheender manieren t' ontschuldighen en souden zijn in den wech des levens te vervolgen, soo is 't hoe dat men daer in rasscher loopt, hoe dat men ghemackelijcker over de wech gheraeckt: ende u licht jock, hoe het meerder wordt, hoe het beter om draghen is. VVat sal ick antwoorden? moet ick soo dier bekoopen, ellendich, ende veel onvolmaecktheden onder-worpen te wesen? moet my d'ijdelheydt soo dier staen, dat ick niet volmaeckt, ende goedt en begeere te wesen, ende u niet en begheere toe te behooren oft aen te hanghen? In mijn beddeken ende mijne welluste hebbe ick u ghesocht, ende | |
[pagina 227]
| |
niet ghevonden: ick sal op-staen, ende om-gaen de stadt, door de straetkens: in de straten sal ick u soecken dien mijne siele bemindt. Ick heb u ghesocht, ende niet ghevonden, ick en heb gheene ruste ghevonden, ick heb niet ghevonden al-waer mijnen voet soude moghen rusten, ick en heb in mijne siele niet ghevonden, waer in ghy soudt rusten. Treckt my, dat bidde ickGa naar margenoot+ u, naer u, ende wy sullen loopen in den reuck van uwe salven. VVant siet, ick belijde heden in uwe Goddelijcke teghen-woordicheydt o Heere; die mijne siele van de doodt verlost hebt, ende mijne voeten van den val, op dat ick behaghen mach. In derGa naar margenoot+ eeuwicheydt en sal ick van uwe gheboden niet af-wijcken: Ick hebbe my ontkleedt van mijnen rock, hoe sal ick daer medeGa naar margenoot+ gekleedt worden? ick heb mijne voeten ghewasschen, hoe sal ick die vuyl maken? maer ick sal gaen van deughden tot deughde, tot dat ick u aenschouwe, den Godt der Goden in Sion, ende dat ick woonachtich zy in u huys, alle de daghen mijns leven. | |
Practijcke om de vol-maecktheydt te verkrijghen.TEn eersten, overleght, tot wat trap der deughden, datGa naar margenoot+ ghy ghekomen zijt; Ende op dat ghy soudt weten, over-siet wat hier af seggen Albertus Magnus, oft den H. Bonaventura, ende tot dese kennisse gekomen zijnde, stelt u een seker eynde, oft eenen sekeren trap voorder, tot den welcken ghy binnen eenen gestelden tijdt sekerlijck met alle neersticheydt wilt trachten, noch en rust oft en slaept niet, tot dat ghy daer toe ghekomen zijt. Ten tweeden, het sal hier en boven profijtelijck wesen,Ga naar margenoot+ sijnen heyligen Enghel oft sijnen Patroon dese begeerte oft victorie op te draghen; op dat ghy in sulcker voeghen haer lieden hulpe soude mogen ghenieten, ende soodanighe sonde mooght uyt-roeyen. Hier toe vermaende ende verweckte den H. Chrysostomus alle menschen Hom. 2. in Genes. Als hy seght: Ick bidde u-lieden al t'samen, dat ghy een paerlijck u beste wilt doen, soo ghy het selve van te voren niet ghedaen en hebt, dat ghy de faute die de affectien uwer herten alder-meest beroert ende ontrust, uyt uwe siele wilt bannen, ende door eene devote ghedachte, als met een gheestelijck sweerdt, u selven van alle quade beroerten wilt verlossen. | |
[pagina 228]
| |
Schiet-Ghebedekens.Ga naar margenoot+LOopt alsoo, seght ghy Heere, dat ghy verkrijghen moocht. Ga naar margenoot+Treckt ons naer u, ende vvy sullen loopen in den reuck uvver salven. Ga naar margenoot+Komt, ende laet ons op-klimmen tot den berch des Heeren, ende tot dat huys van Iacobs Godt, ende hy sal ons sijne vveghen leeren, ende vvy sullen vvandelen in sijne paden. Ga naar margenoot+Ick hebbe gheseydt, nu hebbe ick begonst. Ga naar margenoot+Ick bidde u, vol-maeckt mijne ganghen in uvve paden. Ga naar margenoot+Salich is den man vviens hulpe van u is, hy heeft op-klimminge in sijn herte gheschickt, in 't dat der tranen, in de plaetse die hy ghestelt hadde. Maer vvie kan komen tot u Heere, 't en zy dat ghy hem ghetrocken hebt. |
|