'Realisme' in de kunst- en literatuurbeschouwing in Nederland tot 1875

[p. 521]

Bijlage III
Lijst bestudeerde tijdschriften

Vele tijdschriften veranderen in de loop van de onderzochte periode van titel. Bij kleinere wijzigingen heb ik de veranderde titel niet als nieuwe titel opgenomen. Ik geef hier de titelbeschrijving zoals die door Evert Wiskerke en Marita Mathijsen is opgenomen in de ‘Bibliografie literaire tijdschriften 4, 1830-1839’ (of, indien later opgericht, uit een latere aflevering van deze bibliografie). De titelbeschrijving van de tijdschriften uit de periode 1860-1875 is gebaseerd op aflevering 7 en 8 van Wiskerke/Mathijsen.¹

Over de selectie van de tijdschriften kan ik het volgende zeggen. Ten behoeve van eerder onderzoek heb ik vrijwel alle tijdschriften uit de lijst Wiskerke/Mathijsen onderzocht die overgeleverd èn ter inzage zijn uit de periode 1835-1839. Op basis van mijn ervaring met die tijdspanne heb ik een selectie gemaakt uit de tijdschriften uit de periode 1840-1859. Voor de periode 1860-1875 heb ik het aantal tijdschriften nog drastisch verkleind. Ik heb er bij de eerste selectie op gelet dat alle ‘gezindten’ (zowel gelet op religieuze achtergrond, op esthetische opvatting als op de beoogde publieksgroep) aan bod komen. Nieuw opgerichte tijdschriften kregen extra aandacht. De met een asterisk gemerkte titels zijn zowel in de lijst over de periode 1835-1859 als die over 1860-1875 opgenomen. Ik ben in beginsel geïnteresseerd in de reconstructie van de publieke discussie. Omdat de tijdschriften vaak op bijdragen in andere tijdschriften reageren, is er een redelijke garantie dat ik alle tijdschriften bestrijk die in de onderzochte periode ‘toonaangevend’ of ‘smaakmakend’ zijn.

Overigens is het wenselijk op basis van de Bibliografie van M. Mathijsen en E. Wiskerke te komen tot een minder volledig, maar bruikbaarder overzicht, waarin niet alle (mogelijke) literaire tijdschriften opgenomen zijn. Mogen bijgaande lijsten als een eerste aanzet tot een dergelijk overzicht dienen.

1 M. Mathijsen en E. Wiskerke waren zo vriendelijk mij inzage te geven in het ongepubliceerde typoscript van de Bibliografie over de jaren 1850-1880.

De belangrijkste tijdschriften uit de periode 1835-1859

Album van buitenlandsche lettervruchten 1854-1856

Algemeen letterlievend maandschrift 1835-1851

*Algemeene konst- en letter-bode 1835-1859

Astrea. Maandschrift voor schoone kunst, wetenschap en letteren 1851-1858

Athenaeum. Tijdschrift voor wetenschap en kunst 1835-1836

Bijdragen tot boeken- en menschenkennis 1835-1837

De bijwagen. Tijdschrift toegewijd aan wetenschappelijk en gezellig onderhoud 1837

Boeken-verslag tot aanwijzing van den inhoud en de strekking van nieuw uitkomende werken; zonder recensie 1836-1837

[p. 522]

Boekzaal der geleerde wereld, en: Tijdschrift voor de protestantsche kerken, in het koningrijk der Nederlanden 1835-1859

Braga. Dichterlijke mengelingen 1842-1844

Catholijke Nederlandsche stemmen over godsdienst, staat-, geschied- en letterkunde 1835-1856

Christoterpe. Stichtelijk huisboek voor alle standen 1850-1852

De criticus. Tijdschrift voor beminnaars van satire, ironie, humor en wat er meer van dien aard onder de zon is 1847-1848

De dageraad. Tijdschrift toegewijd aan de verspreiding van waarheid en verlichting in den geest van de natuurlijke godsdienst en zedeleer 1856-1859

Daphné. Tweemaandelijksch tijdschrift voor Nederlandsche poëzij 1850-1856

Democriet. Oorspronkelijk tijdschrift, aan humor en satyre gewijd 1856-1857

*De Dietsche Warande. Tijdschrift voor Nederlandsche oudheden 1855-1859

De dorpsbibliotheek. Verzameling van verhalen en karakterschetsen, merkwaardigheden van landen, volken, enz. 1848

Drenthina. Tijdschrift voor Noord- en Zuid-Nederlandsche letterkunde, proza en poëzij 1851-1852

Drie-maandelijksch tijdschrift 1836-1838

Driemaandelijksch tijdschrift tot nut en oefening 1854-1858

Europa. Verzameling van uit- en inlandsche lettervruchten, ter bevordering van wereldkennis en aangenaam onderhoud 1838-1839; 1844-1859

Euthymia. Bijdragen uit het gebied der zede- en letterkunde 1837-1838

Gedenkschriften van eenen student 1838-1841

Gelderland. Tweemaandelijksch tijdschrift voor Nederlandse letterkunde 1852-1857

*De gids. Nieuwe vaderlandsche letteroefeningen 1837-1859

Godgeleerde bijdragen 1835-1859

De godsdienstvriend 1835-1839

Gruno. Algemeen wetenschappelijk tijdschrift 1849

Honigbij 1842-1845; 1850-1859

De huisvriend. Gemengde lectuur voor burgers in stad en land 1843-1859

Het instituut, of: Verslagen en mededeelingen, uitgegeven door de vier klassen van het koninklijk Nederlandsch instituut van wetenschappen, letterkunde en schoone kunsten 1841-1846

Iris. Bloemlezing uit buitenlandsche tijdschriften 1835-1839

*De katholiek. Godsdienstig- geschied- en letterkundig maandschrift 1842-1859

*De kunstkronijk, uitgegeven ter aanmoediging en verspreiding der schoone kunsten 1840-1859

Lectuur voor de huiskamer. Uitgegeven ter aanmoediging der schoone kunsten 1854-1856

*Het leeskabinet. Mengelwerk tot gezellig onderhoud voor beschaafde kringen 1835-1859

Leesmuseum. Uitgezochte verzameling der nieuwste voortbrengselen van buitenlandsche letterkunde 1852

Licht, liefde, leven: Stichtelijke lectuur voor christenen 1854-1859

Maandschrift voor christenen van den beschaafden stand 1837-1859

De muzen. Nederlandsch tijdschrift voor de beschaafde en letterkundige wereld 1835

Muzenalbum 1849-1850

*Nederland. Proza en poëzij van Nederlandsche auteurs 1849-1859

Nederlandsch athenaeum. Algemeen nieuwsblad voor wetenschap, kunst en letteren 1853

Nederlandsch letterblad, ten doel hebbende eene spoedige en beknopte beoordeeling der uitkomende werken 1842-1844

[p. 523]

*Nederlandsch magazijn ter verspreiding van algemeene en nuttige kundigheden 1835-1845

*Nederlandsch magazijn 1859

Nederlandsch museum. Geschied- en letterkundige merkwaardigheden 1850-1859

De Nederlandsche kunstspiegel 1844-1849

Nederlandsche spectator. Weekblad van den ouden heer Smits 1856-1859

Nederlandsche stemmen over godsdienst, staat-, geschied- en letterkunde 1835-1838

Nieuw Nederlandsch magazijn, ter verspreiding van algemeene en nuttige kundigheden 1846-1859

Nieuwe boekzaal. Maandschrift voor de protestantsche kerk 1853-1856

Nieuwe keur van nuttige en aangename mengelingen 1835-1839

De nieuwe recensent. Tijdschrift voor wetenschap en smaak 1858-1859

Onze tijd. Merkwaardige gebeurtenissen onzer dagen, op het gebied van staatkunde, geschiedenis, land-en volkenkunde, kunsten, wetenschappen, nijverheid enz. Mitsgaders levens- en karakterschetsen van vermaarde tijdgenooten 1848-1859

De oogst. Verzameling van revoeringen, bijdragen en mengelingen 1838-1839

Pantheon. Tijdschrift ter verspreiding van nuttige kennis 1853-1858

Quirina. Lectuur voor de huiskamer 1857

De recensent, ook der recensenten 1835-1850

De recensent. Algemeen letterlievend maandschrift 1851-1857

De rederijker. Tijdschrift voor leden van rederijkers-kamers 1855-1859

Stads- en dorpsbibliotheek. Mengelingen uit het gebied der godsdienst 1849-1856

Stemmen en beschouwingen over godsdienst, staat-, geschied- en letterkunde 1838-1840

De spectator van tooneel, concerten en tentoonstellingen 1843

De spektator 1844-1850

De teekenen des tijds. Weekblad aan de belangen der godsdienst gewijd 1858-1859

De tijd. Merkwaardigheden der letterkunde en geschiedenis van den dag, voor de beschaafde wereld 1845-1859

*Tijdspiegel 1844-1859

De tijdstroom. Maandschrift gewijd aan wetenschap, letteren en kunst 1858-1859

De toeschouwer 1857-1858

*Vaderlandsche letteroefeningen, of: Tijdschrift van kunsten en wetenschappen 1835-1859

De vriend des vaderlands: Een tijdschrift, toegewijd aan den roem en de welvaart van Nederland en in het bijzonder aan de hulpbehoeftigen in hetzelve 1835-1839

Vooruitgang. Tijdschrift voor wetenschappen en fraaije letteren 1851-1853

Waarheid in liefde: Een godgeleerd tijdschrift, voor beschaafde christenen 1840-1859

*Wetenschappelijke bladen. Eene bloemlezing van dergelijke werken uit het buitenland 1856-1859

De systematisch bestudeerde tijdschriften en jaarboeken uit de periode 1860-1875

*Algemeene konst- en letter-bode 1860-1861

De banier. Tijdschrift van ‘het jonge Holland’ 1875

*De Dietsche warande. Tijdschrift voor Nederlandsche oudheden 1860-1875

Eigen haard. Geïllustreerd volkstijdschrift 1875

*De gids 1860-1875

[p. 524]

Handelingen van het Nederlandsch taal- en letterkundig congres 1860-1875

*De katholiek. Godsdienstig, geschied- en letterkundig maandschrift 1860-1875

Kennis en kunst. Geïllustreerd volksboek 1867-1871

*Kunstkronijk. Uitgegeven ter aanmoediging en bevordering der schoone kunsten 1860-1875

*Het leeskabinet. Mengelwerk tot gezellig onderhoud voor beschaafde kringen 1860-1875

De levensbode. Tijdschrift op onbepaalde tijden 1865-1875

Los en vast. Uit de briefwisseling van een Leidsch student 1866-1875

*Nederland 1860-1875

*Nederlandsch magazijn 1860-1869

Nederlandsche kunstbode tot opwekking, aankweeking, en veredeling van den Nederlandschen kunstsmaak en schoonheidszin 1874-1875

De Nederlandsche spectator 1860-1875

Onze tolk. Centraalblad voor kunst- en letternieuws 1869-1875

Quatuor 1870-1871

Spar en hulst 1872

*De tijdspiegel 1860-1875

*Vaderlandsche letteroefeningen, of: Tijdschrift voor kunsten en wetenschappen 1860-1875

Verslag van het verhandelde op de Algemeene Vergadering der Hollandsche Maatschappij van fraaije kunsten en wetenschappen 1860-1875

Volksblad, aan de algemeene maatschappelijke belangen gewijd 1860-1869

Volksblad: Korte tijdsbeschouwingen en berichten 1869-1871

*Wetenschappelijke bladen. Eene bloemlezing van dergelijke werken uit het buitenland 1860-1875