Le théâtre villageois en Flandre. Deel 2

D.
(Page 195).
Requêtes adressées, en 1752, à Marie-Thérèse, en vue de faire rejeter la demande d'un octroi autorisant l'érection d'une gilde de rhétorique à Ramscapelle.

Aen de Keyserinne ende Koninghinne.

Pastor, hooftman ende ghemeenen supposten van de ghilde van den edelen ridder Sinte Sebastiaen, mitsgaders differente groote ghebruyckers der prochie van Ramscappel, casselreye van Veurne, vernoemen hebbende datter eenighe andere persoonen, soo ghetrouwde als ongetrouwe, aen uwe Majesteyt ghepresenteert hebben requeste tot becommen voor de selve een octroy, omme binnen de selve prochie te moeghen opstellen een gulde van rethorica, alwaer noydt gheen en is gheweest, ende ghelyck uwe Majesteyt ghedient is gheweest de requeste te senden op het advys van die van het magistraet van Veurne, de welcke vooraleer aen uwe Majesteyt te reschriberen, hebben ghevraeght het advys van desen eersten en die van de voorschrevene gulde, mitsgaders andere van de selve prochie, elks hun advys in 't particulier, dies den eersten reschribent by syn advys heeft gedeclareert niet geraedigh te vynden dusdanighe gulde op te stellen, eens deels omme datter binnen de selve prochie noydt soodaenighe gulde en is gheweest, ende dat het versouck van de supplianten diere maer en is uyt haet ende nydt die sy hebben jeghens de voorschrevene gulde van Sinte-Sebastiaen, die aldaer meenighte jaeren heeft ghefloreert, over sulcx met een genoegh is tot recreatie van het ghemeente, dat maer en bestaet in 300 communicanten, en ten anderen

[p. 301]

dat eene gulde van Rethorica niets anders en dient dan tot het verderf van de jonckheyt, ende oock van de ghetrouwde, de gonne door het frequenteren van diere hunne familien ende werck vernegligeren, ende soo verre, dat sy hunne sinnen stellen op de spelen, pasquillen, die sy soo directelyck als indirectelyck syn maeckende, niet connen hun werck doen, tot aermoede worden gheredigeert, daer van de voorschrevene prochie genoegh voorsien is, ende ter dier causen genootsaeckt is gheweest eene merckelycke somme van penninghen op te nemen, en dat meer is omme dat dusdaenighe Rethorycque gulden veroorsaecken veele quaede vergaederinghen van jonckheyt, inde herberghen singhende onbetaemelycke liedekens, ende houden infaemeuse discoursen, soo dat dese gulde maer goedt en is voor de herbergiers, alwaer door het drincken den goddelycken dienst wordt vernegligeert, ten welcken eynde syn hoogweirdigheyd den bisschop van Iperen, in gheender maniere geraedigh en vyndt dusdaenighe gulde te laeten opstellen, volghens den brief aen desen eersten onderschreven toeghesonden, daeroppe hy syn advys aen die van Vuerne heeft verleent, daerom hy hem refereert, biddende uwe Majesteyt ghedient te wesen daeroppe te reflecteren.

In conformiteyte van welcke, hebben die van de confrerie van Sinte-Sebastiaen oock d'eere van uwe Majesteyt over te senden copie van hunne rescriptie verleent aen het magistraet van Veurne, daer by sy betrouwen ghenoeghsaem betooght t'hebben dat het opstellen van eene gulde van Rethorica aen het ghemeente groote schaede bybrenght, ende oock aen hunne gulde, mits de Rethorica niets anders en bestaet dan in een partie, ten meerderen deele gefingeerde saecke, omme d'eere van den eenen ende den anderen te nemen, mitsgaders het geldt uyt de bourse te jaeghen, niet alleene van de gonne die spelen, maer oock van de gonne voor die de welcke het commen sien, dat sonder teire niet en can ghebeuren, soo verre dat hunne familien daer door commen te lyden, omme die redenen dusdanighe gulden in veele plaetsen niet ghepermitteerd en worden, ghelyck betrouwt word oock niet en ghebeuren, ter causen van het cleen ghemeente en den aermen tyt, te meer die van het magistraet van Veurne van desen jaere aen eenighe libre persoonen verboden hebben, binnen dezer prochie een spel te vertoonen iedereen bekent.

De derde rescribenten in desen synde ghebruyckers in dese

[p. 302]

prochie, soo groote als cleene, hebben oock d'eere van uwe Majesteyt te vertoonen dat het opstellen van dusdaenighe gulde voor hun en alle andere ghebruyckers pernicieus is, ter causen hunne knechten, hun in de selve gulden begevende met quaede gheselschappen, nachten en daeghen verdrynken al dat sy hebben, ende hun werck syn vernegligerende, het welcke selfs by uwe Majesteyt placcaeten syn verboden, ende daer naer hun broodt moeten bedelen, dat wederom een last waere voor de prochie, redenen waeromme dese rescribenten uwe Majesteyt oodtmoedelyck bidden ghelieve ghedient te wesen het versouck tot opstellen een gulde van Rethorica, omme de redenen voorseyt, teenemael af te slaen.

't Welcke doende, etc.

F.R. Huese, pastor in Ramscappel.

F.G. Boddart, presbyter ordinis praemonstratensis, habitans in villâ de Noorthof.

Frans Provoost, ouden hooftman.

B. Provoost, oudt hooftman ende teghenwoordighen kerkmeester.

P. Judocus De Baeker, 1752.

R.A. Lesterme.

Den 18 decembre 1752.

De onderschreven hoofman, coningh, deken, gheswoeren ende ghemeene gilde-broeders van den h. ridder Sebastiaen, onderhouden binnen de prochie van Ramscappel, ghesien hebbende de requeste ghepresenteert aen haere Majesteyt tot Brussel, den 6^en novembre 1752, alsmede den brief aen U Edelen in consequentie dies gheschreven, draegende de selve daete, onderteekent Bollaert, alsmede U Edelts ordonnantie daerop gevolght, gheteeckent Vander Fosse, inhoudende versouck van daerop te verleenen onse reschriptie, segghen: omme daer-

[p. 303]

aen te voldoen, van advise te wesen van gheensints te consenteren in het gonne versocht by de voornoemde requeste, uyt dies dat dese pretense gulde van Rethorica, soo by aldien dat sy voor sulcx aenghenoemen word, sal causeren een grooten haet ende nydt met 's onderschrevens gulde van Sint-Sebastiaen, vermits dat sy hun alreede daeghelycx vanteren dat sy alle de prochiaenen der voornoemde prochie sullen excluderen van de pat gaende in de processie omtrent 't H. Sacrement ende te draeghen het balachinum, 't gonne sekerlyck eenen grooten oproer onder het ghemeente ende schandael soude veroorsaecken, boven dat' er te considereren doet dat' er van alle tyden noyd gheen twee gulden op dese prochie en hebben gheweest, selfs inde florante tyden, daer dat in teghendeel de selve alsnu belast is gheworden met ontrent de 5000 guldens rente, tot soulagement van verscheyde prochiaenen die niet in staete waeren van hunne quoote te betaelen aen haere Majesteyt, dienende niet min noch voorder in consideratie ghenoemen dat dese nieuwe opgerapte gulde altyt sal bestaen in jonghe libertynen ende van de minste classe van volck, als daghwerckers ende domestycquen, de welcke ten respecte van het spelen in de exercitie van de gulde, dikwils vier à vyf daeghen lanck hun werck sullen veronachtsaemen ende de vruchten laeten vernietighen op den acker, ten groote naedeele ende intreste van hun meesters, waerdoor veele geschillen, brutalitheyten, gheldtverquisten, brasserien sullen ontstaen, door alle het welcke sy hun soodanigh sullen uytputten dat' er ten lesten veele sullen moeten gealimenteert worden door de dischen, 't gonne alreede preparatoirelyck is blyckende, ghemerckt de libertinen op de gheseyde prochie het spel van Sinte Laurentius gespeelt hebben, ledent ontrent de twee jaeren, tot noch toe d'oncosten daeraen dependerende ten vollen niet betaelt hebben, uyt al het welcke U Edelen ghevoeghelyck connen afmeten dat de voornoemde gulde in gheen deelen en can bestaen, als streckende teenemael jeghens de alghemeene ruste der prochiaenen van de voornoemde prochie, laetende niet min alles ter discretie ende ordonnantie van U Edelen.

Actum tot Ramscappel, desen 23 novembre 1752.

Soit mis à la filasse de mémoire, le 18 décembre 1752⁽¹⁾.

(1) Archives du Royaume; Conseil Privé, carton n^o 440^bis.