Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden
(1923-1925)–F.A. Stoett–
Auteursrecht onbekend2145. Het loopt de spuigaten uit,d.w.z. het loopt over de hooge schoenen; het gaat uit de kerf; 't is deur 't eksoamen hen (Gron.); fri.: it rint ut 'e kinken; de doop loopt over de visch, zooals de Zaanlander zegt, het wordt te erg; dit eet de pelle af (in Zuid-Nederland). Eene scheepsuitdrukking, die vroeger luidde: de spygaten uitloopen, zooals in de Com. Vet. 72 en in Winschooten, 275, die spiegaaten verklaart als de ‘gaaten, die in het boord van het schip booven de waaringen werden gemaakt, op dat daar door het waater, daar de scheepen meede gespoeld werden, soude van selfs weg loopen: dog in een scheeps gevegt gebeurd het wel, dat het bloed van de gequetsten, en dooden, als waater de spiegaaten uit loopt’. Vgl. Van Eck, bl. 52: Het menschenbloet dat tot allerweeghen de spigaeten uytliep (16de eeuw); Middelb. Avant. (anno 1760), bl. 89: Thans ontstond een bloedig gevegt stromende het bloed uit de spiegaten; Spaan, 98: Voorts vermoorden ze het alles, zoo dat het bloed de spygaten uit kwam loopenGa naar voetnoot1). Dat deze zegswijze bij uitbreiding de bet. kon aannemen van het wordt te erg, is na hetgeen Winschooten mededeelt, duidelijkGa naar voetnoot2). In fig. gebruik wordt ze aangetroffen bij Harreb. II, 288: Het loopt de spijgaten uit, van iemand die het al te grof maakt; Falkl. IV, 110; Handelsblad, 3 Maart 1914, p. 5 k. 2 (avondbl.); Het Volk, 17 Febr. 1914, p. 4 k. 2; 21 April 1914, p. 1 k. 2: De aanvallen in laatstgenoemd blad liepen zoo de spuigaten uit, dat het plan werd overwogen dit blad te boykotten. In Zuid-Nederland onbekend; fri. it rint de spuigatten ut. Syn. 18de eeuw er overheen loopen. |
|