Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 220]

1958. Rouwkoop.

Onder rouwkoop, hd. Reukauf, Reugeld, verstond men in de 16^de eeuw eene som geld, die men moest betalen, om een gesloten koop te vernietigen, ongedaan te maken (hd. Reugeld; eng. smart-money¹⁾). Zie Kiliaen: Rouwkoop, pretium sive mulcta rescissae emptionis; vandaar: rouwkoop gheven, rescindere emptionem certo pretio. De eerste bet. zal dus zijn: het pactum displicentiae, contract, waarbij bepaald is, hoeveel men moet betalen, ingeval men den koop wenscht te vernietigen; daarna die som zelve, welke handgift of godspenning genoemd werd, en eindelijk het berouw, dat men over een koop heeft of berouw over iets in het algemeen²⁾. Vgl. Spieghel, 287: Eerkoop, rouwkoop; Westerb. I (Ockenb. bl. 137); II, 143; Coster, 64, 1607; Halma, 551: Rouwkoop z.m., berouw over eenigen koop; rouwkoop hebben, se repentir d'avoir acheté. Zie verder Harreb. I, 434 b; Kalv. II, 112 (rouwkoop betalen); Bouman, 90; Schuermans, 559; Antw. Idiot. 1047: rouwkoop hebben, spijt gevoelen over iets, dat men verricht heeft; fri.: roukeap jaen, hawwe; eng. rue-bargain.

1) In sommige streken van Noord-Holland wordt dit koopbreken boffen of katten genoemd; Bouman, 14; 51; Ndl. Wdb. III, 248.

2) Grimm VIII, 843; Mnl. Wdb. II, 2013; III, 127; Stallaert, I, 524; Ndl. Wdb. V, 1957 en Hugo de Groot, Inleidinge III, 4, § 27: Zoo lang de koop op d'een of d'ander wijze niet en is voltrocken, mag den een of den ander daer uit scheiden zonder eenige schade, anders dan dat den kooper verliest het hand-gift zoo daer eenige is gegeven, welck hand-gift by ons oock genoemt werd een godspenning, om dat het gemeenlick niet veel meer en bedraegt alsmen wel ghewoon is aen den armen om godswille te gheven, maer den verkooper rou-koop hebbende moet het hand-gift, zoo hy des ontfangen heeft, tweschat weder geven.