Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 108]

1699. Een hooge (of groote) oome,¹⁶⁹⁹

d.w.z. iemand, die een hooge positie in de maatschappij bekleedt, zooals een generaal, een professor, in het algemeen iemand die met gezag is bekleed (in 't leger); eng. a. big pot; fr. un gros légume; hd. ein groszes Tier; ein Hauptkerl. Onder de oomes verstaat men de hooge heeren, in studententaal de professoren of vroeger ook de oudere studenten (vgl. lat. avunculi). Vgl. Nw. School II, 199: Zoet naar school, zoet naar huis en de hooge oomes ontzien. Kruipen maar; V, 342: De hooge oomes, die boekjes leuteren, zullen veeren moeten laten; VI, 258: De omes (keurende Hoofden eener School) keerden zich weer naar de baas (het Hoofd der School) en fluisterden heel gewichtig; VIII, 214: Arme bliksem, loop je nou al die maanden al hier te bedelen of je asje-asje-blieft een baantje krijgt van de omes?; Op R. en T. 123: Dreyfus is een knap man, maar hij wist te veel van de streken van de groote oomes; Ndl. Wdb. XI, 21. Dit gebruik van oom is sedert de Middeleeuwen bekend. Het werd gebezigd als vereerende toespraak tot bejaarde en aanzienlijke personen, herhaaldelijk in de dierfabel (Mnl. Wdb. X, 1611); vgl. nog ons heeroom, pastoor.

1699 l. une grosse légume.