Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 433]

1102. Dat is geen kaf(je) om zonder handschoenen aan te pakken (of aan te tasten),¹¹⁰²

d.w.z. dat is een bijdehandje; eene vrouw, die niet op haar mondje gevallen is, die zich goed weet te verweren, van zich af kan bijten; ook wel van mannen gezegd. Op het einde der middeleeuwen was deze zegswijze bekend blijkens Despars, 2, 478: (De Engelschen) die doen ter tijt gheen catten en waren om zonder hantschoen te vanghene. In de 17^de eeuw vinden we haar o.a. bij Pers, 641 b; Coster, 534, vs. 1200:

Want nae ick verstae ist reden, dat wy die man schromen,
En 't en is gheen kat om sonder handtschoenen te vanghen.
Hy sel hem weeren.

Zie ook Paffenr. 66; Interest, 266, waar het van Holland gezegd wordt; Halma, 257, waar het ook op ‘een wakker man’ wordt toegepast; Harreb. I, 283; Ndl. Wdb. V. 2001. Ook in het Fransch zegt men: on ne prend pas tel chat sans mouffles; eng. she is not to be handled without gloves. In het Nd. luidt de zegswijze: dat is kên Katt sunder Hansken an to faten (Eckart, 249; Wander II, 1169; 1177). Bij overdracht werd (en wordt?) het verder ook gezegd van een netelige zaak, een moeilijk werk; zie Tuinman I, 236. Voor Zuid-Nederland vgl. De Bo, 498: Dat es geen katte om zonder handschoe'n te grijpen zegt men van iemand dien 't gevaarlijk is aan te randen; Teirl. II, 116: 't En es geen katte om zonder handschoenen (of wanten) an te pakken, het is een kerel die zich verdedigen kan; Waasch Idiot. 329 b; Antw. Idiot. 626; Volkskunde IX, 210 of De Cock², 47; vgl. het mlat. non facile manibus vacuis occiditur ursus.

1102 l. sans moufles.