616. Gedachten zijn tolvrij,
‘ieder heeft de vrijheid om te denken wat bij hem opkomt’ (Ndl. Wdb. IV, 559); eene meening, die de Romeinen uitdrukten door cogitationis poenam nemo patitur, voor zijne gedachten wordt niemand gestraft (Ulpian. digest. 48, 19, 18). Onze zegswijze is eene vertaling van het lat. liberae sunt nostrae cogitationes (Cicero, pro Mil. 29, 79), wat evenwel beteekent: onze phantasie kent geen grenzen (Büchmann, 409). Zij is opgeteekend bij Goedthals, 54: Tghepeins is vry, ten gheeft gheenen tol, nul n'a puissance de tollir aux gens leur penser; le penser ne couste pas cher; Campen, 20: Gedachten syn tol vry; Spieghel, 278; De Brune, 326:
Ghedachten, diem' in 't hert bewaert,
Zijn tol-vry, al van ouds verklaert.
Tuinman II, 14: Gedachten, zegt men, zijn tolvry; Sewel, 791: Iemands gedagten zyn tolvry, thoughts are free; Harreb. I, 210 b; Wander I, 1395; fr. les pensées sont libres; hd. Gedanken sind zollfrei; eng. thoughts are toll-free.