Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

440. Een doerak.

Dit scheldwoord dat gebezigd wordt in den zin van gemeene kerel, deugniet, schavuit, loeder, sallepatter (zie Sjof. 169, 200), salamander (Sjof. 270), of van een vrouw gezegd: gemeen kreng, wijf, is ontleend aan het Russische doerák, domoor, dwaas²⁾. Eerst in deze eeuw is het aangetroffen o.a. in Jord. 42; 139 en Het Volk, 5 Maart 1913, 2^e bl. kol. 1: Fuile doerak! Dat sa je nou's niet glad sitte. Me cente sa-je-megeefe! Zandstr. 54; 66; 76 (tegen een meid: Malle doerak, drink eris uit, en la' we gaan tippele); 94; Nest. 75: Hier, ouwe doerak! (tegen een dronken kerel); Ppl. 33: Ze zal me hoore,..... zoo'n doerak..... zoo'n dierazie; 34: kreng-kreng-doerak!; Landl. 200; 169: Leelijke doerak, 't is jouw schuld; 102: Vuile doerak; 110: Kom mee, snauwde nie nijdig, omdat die doeraks (veldwachters) 'm aldoor in onrust hielden; Falkl. V, 52: Ze had 'm 't leven zuur genoeg gemaakt. 't Was 'n doerak; Sjof. 215: 'k Heb al saggerijn genoeg van je opgevrete, luie

2) Franck - v. Wijk, 838; Ndl. Wdb. III, 2738; Nav. XXIX, 38, 260; LXI, 445.

[p. 173]

doerak! Jord. II, 276; 278; 319; 463 (doerak-wijven); Twee W.B. 12: Doeràk, kom niet beneden of ik zal je de beenen breken; Nkr. IV, 3 Juli p. 2: Heb je je door de vuile parlementairen laten omkoopen, vuile doerak? Schakels, 121: 'k Heb 'm betrapt met de meid, de doerak; bl. 122: Ze (de meid) kon 't (stuk vleesch) nie-eens op, de doerak; De Vries, 68: doerak, deugniet; Bergsma, 92: doerjak, wildzang: een doerjak van een wicht¹⁾; Draaijer, 9: dûrak, lichtekooi; Köster Henke, 14: ‘Doerak, deugniet. Wat dee ze zich aan zoo'n doerak te vergooien’; Kalv. II, 172; 183.

1) Voor den uitgang vgl. schobbejak, vuilak, zwijnjak.