Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

4. Nieuwsgierig Aagje.

Deze zegswijze, zonder of met het bijvoegsel van Enkhuizen, is ontleend aan ‘T Leven en Bedrijf van Clement Marot. Uit het Fransch in

[p. 2]

het Nederduyts vertaalt Door Jan Soet’. Aan het einde volgt een ‘Bijvoeghsel, Bestaende in verscheyde Quinckslagen en aerdige Poetsen, op de voorgaende Materie dienende’ en daaronder komt in een uitgave van 1655 voor ‘het kluchtigh Avontuurtje van 't Nieuwgierigh Aeghje van Enckhuysen’¹⁾, waarin het wedervaren wordt geschetst van eene vrouw uit Enkhuizen, die uit nieuwsgierigheid met haar buurman, een schipper, naar Antwerpen ging en daar in deerlijke ongelegenheid geraakte. Vgl. Gew. Weuw. III, 57: Wat schepzel staat daar! ey, komt vry wat nader, Nieuwsgierig Aagjen van Enkhuizen; en Comique en vermaaklijke Boerenreis, 1804, bl. 29: 't Zal u even eens vergaan, als nieuwsgierig Aagje van Enkhuizen, daar ik van in den Almanak geleezen hebbe. Thans zegt men in Friesland nog wel: sa nijsgjirrich as Aechje fen Inkhuzen; in Groningen echter zonder dit toevoegsel: een neisgierig Oagtje; oostfri. nêsgirige âgtje (Molema, 545 a); Waasch Idiot. 157: crieuze Beth. Vergelijk hiermede andere uitdrr. als: een stijve Piet (ontleend aan een klucht van W.D. Hooft); een vroolijk Fransje (zie ald.); een Jan Splinters testament²⁾, die eveneens aan oude tooneelstukken of verhalen ontleend zijn.

1) Zie Tijdschrift XX, bl. 291-301 en Noord en Zuid XXVII, 283-288.

2) Uit de klucht: het Testament van Jan Splinter, een waerachtighe historie, enz. o.a. reeds uitgegeven door den verzamelaar der Veelderhande Geneuchlijcke Dichten, anno 1600 (ed. Letterk., bl. 199); zie Tijdschrift XVIII, bl. 210-215, waar bewezen wordt, dat dit verhaal reeds in het begin der 16e eeuw bekend geweest is.