Het bereysde Oosten

Beschrijvinghe van 't Heyligh Landt.

DE heylighe Landen zijn ghedeylt gheweest in vier Landtschappen, te weten: Idumeën, Iudeën, Samarien, ende Galileën; Noë gaf-se voor erf-deel aen sijnen Sone Sem, maer Chanaän zich niet vernoegende met de Landen die Noë sijnen Vader Cham by-geleydt hadde, ontweldighde die aende Kinders van Sem, doende die noemen het Landt van Chanaam; sijn Kinders gebruyckten't tot dat Iosuë hun verjaeghde, ende daer de Israëlisten in-stelde, aen wien het van rechts-wege toe-quam,

[p. 325]

als nae-komelingen van Sem; naederhandt wierden sy aende Twaelf Gheslachten uyt-ghedeylt, diese geregeert hebben door Rechters en Coninghen, tot dat Godt toe-gelaeten heeft dat sy omme hunne boosheden gheleydt wierden naer de gevangenisse van Babylonien.

Dit Landt is ghelegen ende verspreydt zich vanden dertighsten graedt der breedde tot aenden dry-en-dertighsten tusschen het midden van het derde ende vierde Climaet; het paelt aen Phenicien aenden Noorden, aenden Westen aen de Middelandsche-zee, ende vanden Zuyden ende Oosten is het omringht vande Woestijnen van Arabien; sijn lenghde is vanden Zuyden na den Noorden begrijpende ontrent 80. mijlen: sijn breedde de welcke is vanden Westen naer den Oosten, behelst ontrent de 20. mijlen: dit kleyn Landt was eertijdts soo bevolckt, dat de gene daer van Coningen geweest zijn, Legers hebben op de been gebracht van vijfthien hondert tseventigh duysent vechtbaere Mannen: Flora zijnde Pro-Consul van Ierusalem, onderrichte Nero dat-men op een Paesch-dagh inde stadt getelt hadde twee millioenen ende seven hondert duysent zielen, maer nu gelooft-men dat-men nauwelijckx in dat geheel Landt 'tsestigh duysent soude vinden: men hoeft gheen ander reden op-te-soecken van desen wonderlijcken omkeer, als de straffen Godts, die dit volck heeft onderstaen door de menighvuldige ghevangenissen, vervolgingen, dwingelandige heerschappyen der Sarazijnen ende Turcken, die dese landen beseten hebben t'zedert soo veel jaeren.

Van soo veel schoonder steden die daer t'anderen tijdens geweest zijn, en zijnder by nae gheen vervallingen als van Ierusalem, de welcke niet en staet als door het gheloof dat de Turcken hebben, dat dese stadt heyligh is, ende oock om het gelt dat sy strijcken vande Christenen, de welcke het H.Graf ons Heeren gaen besoecken.

Het kleen getalt der Inwoonders die daer heden-daeghs

[p. 326]

zijn in gheheel dat Landt, is oorsaecke dat het soo vruchtbaer niet en is als voor desen, 't welck door het groot getal der menschen, zich begevende tot den landtbauw, eertijdts wonderlijck in-braght. Iudeën ende Samarien zijn vol bergen, de welcke ten tijde der Joden soo wel gade-geslagen waeren, datm'er niet onvruchtbaers en sagh, door dien het Landt ondersteunt wiert door kleyne mueren, inder-voegen dat dese berghen schouw-tonneelen schenen te wesen, maer tegenwoordigh dese mueren niet hebbende onderhouden geweest, hebben al de grondt met steenen bedeckt, soo dat-men het landt niet bauwen en kan 't zy met groote moeyte, al-hoe-wel het ghene daer gebauwt wordt in overvloedt voorts-brenght, want de grondt is t'eenemael nut, ende de locht uyt-nemende goedt: het regent'er selden, maer in vergeldinge den morgen- ende avondt-dauw is'er seer groot ende soo nut, dat hy de landen vervochtight ende vet maeckt, die een menighte van Olijven, Vygen ende Wijnen voorts-brenghen.

Galileën ende Iudeën, zijn den meesten-deel Velden, die Graen ende Cattoen in overvloedigheyt voorts-brengen: alle de Inwoonders van dat landt zijn Mooren ende Arabiaenen: d'Arabaiaenen houden zich als Edelmannen, ende en steken gheen handt tot eenigh werck, begeven hun alleenelijck tot de wapenen, ende tot den queeck des Vee: sy woonen altijdt in het Veldt onder hunne tenten, loopende van't een naer t'ander ghewest: de Mooren houden hun inde dorpen, ende bekommeren zich met het landt bauwen, maer worden seer wreedelijck gehandelt vande Arabiaenen, nemende hun al af dat sy hebben konnen by-een-vergaderen, soo dat sy het wercken soo niet en bevlijtighen, ende en bauwen maer alleenelijck t' ghen' hun noodigh is om te leven, behalven dat sy noch van hun-selven seer luyaerdigh zijn.