Logo DBNL
Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien (1612)

Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien

(1612)–Jan Jansz. Starter–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Van de doodt van den Grave van Barcelone, ende hoe zijnen Zone den Godevaert wrake daer over dede. Van zijne Liefden met de Dochter van den Grave van Vlaenderen ende andere verscheyden geschiedenissen der Historie.

De Achthiende Historie.

Ghy die de Historie van Vranckrijck leest en zijt niet onwetende, dat den grooten Coninck Pepijns Zone was de ghene de welcke teghen de Mooren oorloghe voerende, die inghenomen hadden een deel, ja by na heel Spaignien de overblijfselen der Gotthen daer uyt jaghende, sette die oock uyt het lant van Navarre, ende de landen van de oude Celtiberen, den Gothalanen (die wy qualijck Cathalanen noemen) hare erven ende besittinghen wederomme ge-

vende, ende nederstellende in haere Landen die van de Tarraconoysche Provincie onder den naem van de welcke begrepen sijn de Provincien van Aragon, Valencen, Navarre, ende een deel van het oude Castilien ende het lant van Calissien, dragende desen naem van de Stadt van Tarragone, het hooft ende de Hooft-stadt van alle Provincien. Maer de Mooren vertrocken sijne in Andalousien (een Lant eertijts by de Wenden van de Romeynen ghewonnen) creghen niet soo haest de wete van de doot des Coninckx ende Keysers Kaerel de Grote, of sy en maeckten haer terstondt op, ende haer toerustende bereyden haer om weder te conquesteeren de vruchtbare Landen van Aragon ende Cathalonien, welcke de Fransoysen haer hadden afgenomen, achtende dat Lodowijck de goedertieren Successeur vanden Groten Kaerel de deucht van sijnen Vader niet na volghen en soude, ende niet machtich ende gheluckich ghenoech sijn om sijne conquesten te beschermen: Ende sy trocken derwaerts met sulcke vrijmoedicheyt, dat sy in weynich tijts, ende niemant haer teghenstandt doende, haer meesters maeckten van die heele voorseyde Provincie onder den naem van Taraconoyse begrepen. Den goedertieren Coninck verwitticht sijnde van desen toch ende van de schade door de onghelovighe gedaen, medelijden hebbende met de arme Christenen verdruckt ende uyt haere Landen verdreven, ende die ghedwonghen waren gheweest te vlieden ende haren toevlucht te nemen in de Pijreneysche Berghen, track over in Spagnien, ende dede soo veel dat hy de Mooren overwon, ende de Christenen wederom stelde in hare goederen, Schattinghe treckende van de ghene die gheweyghert hadden ter oorloghe te comen teghen de ongheloovighe, in sulcker wijs dat noch ter tijt dit volck desen imposten onderworpen is, ende de Landen een ijder sijnen Heere, tot ghedachtenisse van haere onghetrouwicheydt, ende die tot een teecken noch ghenoemt sijn Remensans: Maer ghy sult mogen vraghen waeromme dat ick hier verhale de oorloge der Mooren? Niet sonder groote reden, ende om dat sy grotelijcx dient tot onse Historie in de welcke wy spreken van

den Grave van Barcelonne, ende de eerste die oyt desen tijtel ghedraghen heeft onder het consent, authoriteyt ende Manschap des Coninckx van Vranckrijck. Want de Goedertieren Coninck dese voorseyde Landen van de Sarrasinen neder gheconckesteert hebbende, maeckte de uytdeylinghen van de Staten ende heerlijckheden, daer in Stadthouders stellende onder den naem van Graven, Borchgraven, Edele ende Leen-heeren: Ende onder dese Graefschappen was begrepen de Stadt ende de palen van Barcelonne, hooft van het Lant van Catalonien, ende eene van de schoonste, rijckste, ende fraeyste Steden van Spagnien, gheleghen op de middellantsche Zee van de welcke hy Heere genoemt wilde sijn, ende ordonneerde dat sy het hooft soude sijn over de andere Graefschappen ende heerlijcheden. Ende om dieswille dat de teghenwoordicheyt van desen goeden Prince elders van noode was, hy liet voor zijnen Stadthouder een Heere seer uytnemende in edelheyt, ende van de alderoutste huysen van het heele Landt, een vroom Man, ende die hem voor sulck eenen bekent hadde ghemaect op verscheyden plaetsen, ende voornemelijc in dese oorloge tegen de Mahometisten: den welcken gaf gebiet ende opsicht op de andere Stadthouders, betrouwende op sijne wijsheyt ende goet beleyt in het ghene dat belangde de handelinghe van den staet ende de saecken der Provincie. Nu weet ghy indien oyt yet benijt is geweest, ende so de deucht oyt eenigen vyandt ghevonden heeft, dat het is in de groote laste dat sulcke preuve geschiet, ende dat de uytnemende Mannen sijn de eerste die de aenstooten daer van gevoelen: so ooc den Godevaert van Arrien (want also was de Spaensche Heere Grave van Barcelone genoemt) wat getrouwicheyt hy liet blijcken in sijne handelingen, wat schuldige plicht, gerechticheyt oft billicheyt dat hy tegen sijne ondersaten gebruycte, so vant nochtans de nijdicheyt wat op hem te bijten, ende de eergiericheyt van andere wat te berispen in de oprechticheyt van sijn leven. Ende gelijc u niet onbekent en is datter geen hof so heylich en is, noch Coninclijc palays so goede politien hebbende, dat altijt dit bleec ende ongedaen Monster van nijdicheyt sijn fenijn ende besmettinge daer niet en

zaeye, ende dat de alder-oprechtste, wijste, rechtveerdichste, heylichste ende goedertierentste Coningen altijt dit ongeluck aen haren steert hebben gehadt, dat sy bedrogen werden door de eergierighe practijcken van de gheene, die onder den Titel van deucht het verraet van hare valsche beschuldinghen bouwen. Daer was ten hove van desen goeden ende goedertieren Franschen Monarche, eenen Heere ghenoemt Salomon, de welcke seer stondt na het gouvernement ende Graefschap van Barcelonne. Desen den goeden knecht maeckende, was gewoonlijck aen de oore des Coninckx, hem gevende instructien ende waerschouwingen vol van bedroch ende lasteringhe, by de welcke Godevaert belast wiert dat hy pleechde ondraghelijcke verdruckinghen ende schattinghen over de ondersaten des Coninckx, ende dat indien zijne Majesteyt daer in niet en versaeghe, dat hy in perijckel soude staen van noch een mael in Spaignen te trecken met eenen heyrlegher, omme dat de Spaignaerden de Tyrannie vanden Grave niet connende verdraghen, alreede met malcanderen raetslaechden van haer liever in de ghenade van de Barbaren over te gheven, als te leven in die perplexiteyt, ende also ghevilt te zijn door de officiers van zijne Majesteyt. Lodewijck de welcke den genen die dese uytsprake dede niet en mistrouwde, ende die aen d'ander sijde niet en conde ghedencken dat den Heere van Arrien hem in zijne schuldighe plicht soo seer soude vergheten, en wiste wat segghen op dese beschuldinghe, siende dat de beschuldichde een treffelijck Man was ende vermaert van groote gherechticheydt, ende dat de ghene die hem beschuldichde sodanich was dat niemant yet en hadde om in hem te berispen: Geensins te ghelooven het seggen van Salomon dochte hem schadelijck, aenghesien dat indien het warachtich was, ende dat het volck den Mooren hem overgheven soude, gelijck desen seyde, hy en soude den middel niet hebben om daer toe te verstaen, ghemerckt dat het al herwaerts over onseker stont, ende de Normannen alreede de landen aen de Zee gheleghen afliepen, de Denen niet min en deden, ende zijn eyghen kinderen aenslaghen maeckten teghen zijne Majesteyt. Om dese oorsake niet alleen

gepersuadeert van de redenen van den hovelinck, maer oock wel ontfanghende eenighe impressie van misvertrouwen, hy sont Edel-luyden in Spaignen, ende Commissarisen van zijne Majesteyt tot Narbonne bevelen van den Grave van Catalonien bescheydinge te geven om te comen rekeninghe doen van zijn Gouvernement, ende hem te ontschuldigen van de misdaden hem opgheleght. Tot hier toe gingen de saken seer wel, ende de Coninck was ghetrouwelijck van de ghedeputeerde ghedient, voor so veel als de Edel-luyden waren in Catalonien, ende sommeerden den Grave te verschijnen voor des Conincx volc, maer het vervolch betoonde beyde dat de boden ende Commissarisen alle van een slach waren ende dat Salomon de gene was die men gehoorsaem was, ende niet dan Coninck die een uytnemende vrient was van billicheyt ende gherechticheyt. Godevaert die nemmermeer en soude gedacht hebben dat de ghene die quamen om justitie te bedienen, emmermeer yet souden hebben bestaen dat soude moghen besmetten den name des Conincx, na dat hy de opene brieven ghesien hadde en bleef niet in ghebreke van hem te bevlijtighen om daer in ghehoorsaem te zijn, ende hem toerustende nam zijnen wech op Languedock ende quam tot Narbonne, mede-leydende zijnen Zone noch een cleyn kindt, omme so hy t'hove moeste gaen dien te willen opvoeden om daer van eenmael eenighen aengenamen dienst te trecken. Also de Grave nu is met de Gedeputeerde, ende datmen raet hielt op de lants-saken, gelijck ghewoonlijck daer yemant is die altijdt den sot maeckt voor de groote, ende die oock de straffe daer van draget: daer was een Edelman van den huyse des Coninckx de welcke den Grave met woorden aentaste, ende ginck daer mede so ondiscretelijck toe, dat den goeden Heere hem ghevoelende ghepickeert ende geblameert in zijn eere, hiet den ondiscreten ende lichtveerdigen hovelinck lieghen, de welcke willende den cloackert maecken, ende de patientie van den Grave verachtende, hem niet verweerdighende de handt aen zijne wapenen te slaen om op zijn hoede te zijn ende zijn onghelijck te wreken,

greep zijn partije by den baerde, de welcke door dese oneere getercht zijnde, ende alle aensien verghetende, niet teghenstaende dat het was voor de ghene die den persoon des Coninckx representeerden, hy leyde zijn handt aen zijn sweerdt, ende ter selver ure doode den ghenen die hem op twederley wijse hadde geinjuriert, ende hem doodt slaende seyde: Gaet henen ghy deugh-niet ende pluymstrijcker, soo alle uws ghelijck met gelijck gelt betaelt waren, de Coninghen en souden de fauten niet begaen, die sy begaen sonder quaedt op te dencken: ende de vrome lieden en souden in hare officien niet gequelt werden. De Commisen haer voelende gheoffenseert met dese woorden, ende vermoedende dat Godevaert haer hielt voor lasteraers, oft voor de gene die hem dese partijschap hadden aengherecht seyden tot hem: Wat stoutheyt is dit, Heer Grave, dat ghy die hooft van justitie zijt ende officier des Coninckx, ons soo weynich acht, de welcke representeren den arm ende het sweerdt van gherechticheyt, dat ghy tot groote verachtinghe van den ghenen die ghy dient, ende die ons ghesonden heeft om rekeninghe van u leven te hooren, soo dertel zijt geweest dat ghy gedoot hebt een Edelman die treffelijck is ende van den huyse van uwen Prince. Ende wat? indien hy u gheoffenseert hadde, stont het u toe de hant aen hem te leggen, ende sonder andere aenmerckinghe hem te straffen van zijne faute, sonder anders te verbeyden dat wy den welcken de kennisse daer van toequam, uwe redenen souden gehoort hebben, om u daer op recht te doen? Neen, Neen Heer van Arrien, dese daet alleene geeft ons genoech te kennen hoedanich dat ghy zijt, ende hoe dat ghy u aenstelt tegen de arme onderdanen van dese Keyser, onsen ende uwen Heere. Want de richters en zijn niet van u geacht so de Stathouders des Conincx door uwe opgeplasentheyt veracht werden, indien den Adel so weynich by u aengesien is, ende dat de hant ende het woort in u al tsamen gaen, daer is niemant die twijffele dat ghy met minder swaricheyt, ende met min aensiens de cleyne rantsoneert, tormenteert ende pijnicht, die u in het minste niet en durven teghenspreken, maer wy hopen met Gods hulpe u sulck recht te doen, dat de

misdaet gewroken sal zijn, ende ghy gestraft van u quaet feyt, dienende tot een exempel den dwasen die u gelijck zijn, ende den lichten hoofden de welcke de grootheydt haer selven doet vergeten, ende die niet en willen weten van hare eerste conditie. De Grave dese aensprake hoorende vernam wel dat-men geen groote begeerte en hadde hem wel te doen, ende dat indien hy toeliete dat dese hem oordeelen souden, zijn sake seer qualick afloopen soude, heeft haer van stonden aen geantwoort in deser manieren sprekende: Ick sie wel, mijn goede Heeren dat ghy de materien criminelicker verswaert als het reden is, ende indien Godevaert door desen dwasen ende ondiscreten lasteraer ghedoodt hadde gheweest, die hier doot light uytgestreckt in uwe tegenwoordicheyt, het anders niet dan tijtcortinge voor u lieden en soude hebben gheweest die tegen my t'samen-geswooren hebt, ende niet anders en begeert als mijnen onderganck: maer ick protestere van nu af dat ick my voor u lieden niet verantwoorden en sal, noch u voor andere erkennen als partijdighe lieden, ende richters al te onrechtveerdich voor mijne saecke. T'sal voor de Majesteyt des Keysers zijn dat ick hope mijn recht te gaen debateren, ende hem uwe ongherechticheydt te vertoonen: bereyt zijnde te houden staende teghen alle Man die sal willen segghen dat ick anders ben als een Man met eeren ende een goet dienaer van zijne Majesteyt, tghene dat ick gheseyt hebben teghen den ghenen die ghy daer overleden siet, ende teghen hem ghelijcke Courtoisie te ghebruycken voor de bescherminghe van mijne eere ende reputatie. Wy weten wel (seyde een vande Gedeputeerde) dat de Spagniaerden groote pocchers zijn, ende datter meer verthooninghe is als daedt in u lieder manieren van doene.

Ende al hoewel dat wy door de provisie van onse last in dese sake souden mogen voort-varen, soo is het dat ghy een quaet ghevoelen van ons hebbende, by zijne Majesteydt gheleydt sult zijn om aldaer gheloont te wesen nae uwe deucht ende verdiensten.

Alsoo wert Don Godevaert na den Coninck gheleyt, om nae de Wet gheoordeelt te worden ende ghehoordt

in zijne verontschuldinghen, so wel voor de sake van de voorseyde moort, als van de andere saken die men hem opleyde ten aensien van sijne regeringhe. De ghene die anders niet en sochten als sijnen onderganc en vonden niet seer goet dat men hem in het Hof soude brenghen, versekert sijnde dat sijne deucht bekent gheworden sijnde ende hare valsche beschuldinghe ontdeckt, sy niet anders daer uyt en soude voelen als een groote schande ende oneere, ende souden met eenen vallen in de quade gratie des Keysers: ende om dese oorsaecke begonsten sy een ander register te trecken, ende de doodt vanden goeden gratie te pracktiseeren, het welck haer was het alderlichste van de Werelt, aengesien de ghene daer hy mede quam hem totter doot toe haten, soo wel om de moordt van haeren medegheselle, als vresende dat hy hem by den Coninck soude beclagen van hare daden ende handelingen die niet al te redelijck en waeren, ende die den last daer van namen sonder haer wel te laten aensoecken noch bidden, ende rechtent uyt soo wel als sy het beloofden, overmits dat na by het fort van het hof comende de Edel-luyden die van tgevolch van de gedeputeerde waren om te vernemen na den Grave, op eenen avondt begonsten 'tsamen te crackeelen, het sy dat het in ernst was oft dat recht te passe het crackeel ghemaeckt was om t'selve doen eyndighen op den ghenen om wiens wille dat het aengevangen was, gemerct dat de sommighe goet van den Grave seyden, de andere hielden de contrarie partije, ende sy verbitterden daer in so seer den tweedracht, so verre voortgaende dat van schampere monden men quam tot de wapenen ende begonste seer furieuselijc met messen te spelen. Den armen Cathalanschen heere siende dat op sijne occasie de beroerte beginsel hadde genomen wilder mede by sijn, gelijc hy een man was van een hooch herte, ende seer vroom van persone ende soeckende haer te bevredigen, ontstac het vyer noch meer, so seer dat het gerecht verwarmende, ende hy hem selven tusschen beyden stellende om de sake te slissen, de oorloge nam eynde door syne doot, ende de uytstortinge sijnes bloets was de gene die den haet ende den twist der partijen stilde, de welcke blijde waren dat sy so wel haer personagie gespeelt had-

den sonder spreken, dat sy sonder in blamatie te comen so fraey hadden uytgestreken den genen die maer al te seer haer geselschap schadelijc was. Siet daer een vande voornaemstt aeten van dese tragedie, de welcke noch niet en eyndicht, gemerct dat so de grave der zielen des Ridders die hy ghedoot hadde gheoffert was, so is het dat de begeerte der gener die hem doden haer niet uyt en strecte op dese wrake, maer quam gedreven van de heymelijcke toemakingen van den genen die my geseyt hebben te staen na het gouvernement van Catalognen, ende die niet en conde leven in eere indien de grave gehoort wierde inden Coninclijcken Raet, ende Keyserlijcke camer. Ziet welc het gebroetsel der nijdicheyt is, ende wat voor dochters dat sy voort brenct, ende of uyt de bevleckinge van een vervloecte eergiericheyt eenige vrucht can voort comen die niet altijt schadelijc en sy: de lasteringe sproot uyt de begeerte van eens anders goet te hebben, ende hy niet connende de overhant hebben, het verraet comt te velde met verscheyden raetslagen ende versieringhen, ende die ten eynden onder den Mantel van eenighe gherechticheydt quam met forsich gewelt, uytvoeren 'tgene dat de lasteringe simpelijc aengerecht niet en hadde connen volbrenghen. Van dese peste heeft Lucianus een fraey boecxken gemaect, ende van seer goeden geest, by brengende ende afmalende een tafereel eertijts geschildert ende toegemaect van Apelles, ende door het welc hy waerlijc ende met haer eygen coleuren de lasteringe uytdruckt de welcke op het leste haren meester met ghelijcke munte betaelt, als hy ghemunt sal hebben voor den genen die hy wil vangen in de nette ende het garen van sijne afgunste ende achterclap. De gedeputeerde trouden een groot samblant van droefheyt siende dat den Grave doot was, eensdeels om dat sy saghen dat sy by het hof waren, eensdeels om dat sy hoorden de clagen van den sone van desen vermoorden Heere, de welcke beschuldichde de ongetrouwicheyt van de dienaers van sijne majesteyt, ende swoer dat hy hem wreken soude, indien hem Godt verleenen soude te comen tot mannelijcken ouderdom: ende hem troostende seyden tot hem dat den Coninc rechtveerdich ende een goet rechter was: ende voor de reste dat de doot van sijnen Vader een avontuere was, geschiedende gemeynlijc

sulcke verschillen onder de lieden van zijne qualiteyt, ende dat hy patientie nemende hem soude versekeren dat den Coninck niet vergeten en soude hem te beschicken om den Grave zijnes vaders wille. Het kindt was als doen te vreden ghestelt, siende dat het claghen niet baten en soude, ende dat de vyanden des overledenen waren die ghene selve die by den persoon des Princen waren, ende die het meeste aensien hadden in't Hof, ende de grootste macht. Den Coninck van dese Moordt verwitticht zijnde was seer bedroeft, soo wel om dat hy verloren hadde een vroom ende wijs crijchsman, ende een Man, de welcke ervaren zijnde wiste hoe men moeste leven met die van zijne Natie, als om dat de misdaet was bedreven gheweest onder het geley van zijne Majesteyt, ende door die selve die gheordonneert waren gheweest leytslieden van den Heere die alsoo ghedoodt was. Ende de welcke (indien sy haer niet gheabsenteert en hadden op de herte grimmicheydt des Conincx) men hadde gestelt tot een exempel van groote ghedachtenisse voor alle andere die dierghelijcke Traghedien ende schelmerijen souden willen bestaen.

Maer wat was het? sy waren door ghedraghen, ende hadden ghenoech middel om haer vertreck te nemen, nadien de Sonen des Conincx gescheyden waren vanden Vader, ende conspireerden om hem af te setten, gelijck sy daer nae sulckx te weghe brachten ende den Coninck niet en dorste doen al dat hy wel soude gewenscht hebben, niet wel wetende op wien hy hem vertrouwen soude, ende al de werelt van doene hebbende. Hier was het dat Salomon, van den welcken hier te vooren ghesproken is gheweest, zijn Mom-aensicht af leyden, ende toonde hem een Solliciteerder van de doodt des overledenen, aenghesien hy in stede van te begheeren den staet ende successie van de Staten van den verslaghen Grave voor den Sone des selven versocht aen den Coninck die hem te verleenen, hem vertoonende dat zijne Majesteyt den vreemdelinghen niet en behoorde toe te betrouwen sulcke parceelen, ende dat hy alreede ghesien hadde de dertelheyt van den overledenen, die in de teghenwoordicheyt van Ghedeputeerde hadde durven

dooden een heerlick Edelman van zijnen huyse. Daer by voeghende dat hem God schoone ghenade hadde gedaen dat hy ghestorven was in een verschil dat hy selve aenghericht hadde, gelijck hy eenen beweghelicken ende ketelachtighen gheest hadde, ende dat soo hy t'Hove gecomen hadde men soude hem wel so veel honden achter zijn gat gheset hebben, dat-men een yegelick hadde doen sien de schelmerijen des genen den welcken de Coninck so groote eere ende voordeel hadde gedaen. Nu hoe wel de Coninck geen groote genoechte en nam in dese reden, so ist nochtans dat hy een goet gevoelen hebbende van den genen die sprack, als van den genen die hy achte waerachtich te zijn, ende een Man die niet en begheerde als de eere ende het profijt van zijne Majesteyt, hy accordeerde hem het Gouvernement van Catalonien, ende dede hem zijne brieven afveerdigen, de welcke Salomon hebbende nam oorlof van zijne Majesteydt, ende trock nae Spagnien, alwaer hy hem so wel queet ende droech dat een yeghelijck hem beloofde van zijne gerechticheyt, de welcke inder waerheyt prijselijck was, so hy niet met de schade van een ander ende belastinge van zijne conscientie tot dese regeringe ghecomen en waer geweest, waer wy hem laten sullen tot dat een ander hem van daer neme, met al sulcken onderganck als hy Godevaert daer van af-gheset hadde gheweest, zijn leven te pande latende. Hier-en-tusschen den Goedertieren Coninck gaf den cleynen Sone van den Cathalanschen Grave die oock den name zijnes Vaders droech aen And'aker Forestier van het groot bosch Silva Carbonaria ghenoemt, ende gouverneur des lants van Vlaenderen, op dat hy hem soude opvoeden, ende opbrengen als betaemde een Heere van sulcke qualiteyt, ende recommandeerden hem seer heerlijcken als het kint van den genen die hy altijt gekent hadde voor een getrouwe, wijs vroom Man, ende van groot beleyt. Den Vlaemschen Heere nam desen last geerne aen, so wel om den Coninck vrientschap te doen, den welcken hy sach tot de saecke gheneghen te zijn, als om dat hy gheweest hadde groot vrient ende medegheselle van wapenen op veele plaetsen van den Grave van Barcelonne: Ende hem in Vlaenderen leydende bracht hem op met sulcke

sorchvuldicheyt ende neersticheyt, als of het zijn eyghen kint hadde gheweest, hem in alle loffelijcke oeffeninghe onderwijsende, hem voor oogen stellende de liefde Gods ende zijnen dienst boven alle dinghen, ende de trouwe affectie die hy zijnen Coninck schuldich was, de welcke hem so sorchvuldich over hem betoonde, ende de begheerte hadde om hem groot te maken, als hy tot zijnen ouderdom soude gecomen zijn, ende so hy hem weerdich toonde der ghenade ende gunste van so groot eenen Coninck als den Keyser van Westen. Hy en vergat oock niet hem dickwils te ververschen de gheheugenisse der deuchden zijnes Vaders, op dat hy die naevolchde, ende dat hy hem schilderende met so loffelijcke verwen van zijne vromicheyt, niet en soude in ghebreke blijven door den selven middel in tijt ende plaetse daer van wrake te doen, ghemerckt dat hy was ghenoech ende meer als wel versekert wie de ghene was die hem alsoo hadde doen vermoorden. Desen jonghen Spaenschen Heere aenwassende, noteerde wel de woorden van zijnen regheerder, ende druckte die vastelijck ghenoech in zijne Ziele, ghelijck men daer na in de rijpicheyt zijnes ouderdoms can aenmercken ende bekennen: maer veel levendiger, stercker ende meer gheworteldt waren in zijn herte de impressien der liefde, als hy prive gheworden door de gheduerighe verkeringhe ende ghemeynschap die hy nam met de Dochters van den Forestier wiert so uytnemende amoureus van haer dat hy de hefticheydt daer van niet en conde verdraghen, ghelijck de Dochter oock met ghelijck quaet was bevanghen, sonder dat noch d'een noch d'ander eenich samblant daer van en dorsten maken, so seer waren sy noch leerlinghen in het ambacht waer van seer haest daer na de liefde haer maeckte goede ende stoute werck-meesters. Den Cathalen de welcke loos was, als de Zone zijnde van een van de alderscherpsinnichste Heeren zijnes tijts ende een Spaignaert, hoewel hy vernam de affectien der Ioffrouwe met zijne passie over-eencomende, soo dissimuleerde hy seer wijsselijck zijne vrientschap, dit vyer in zijne Ziele gesloten houdende, ende welc hem met meerder cracht brande, hoe het min middelen hadde om zijne vlammen ende

roock uyt te laten vlieghen, vreesende yet te doen welck soude mogen vertoornen desen goeden Prince in wiens huyse hy sach dat hy soo minnelijck opgebracht werdt. Maer wat is het so veel van noode ontrent het bosch te gaen na dien de proye binnen is? Den Cathalan hadde schoon te veynsen ende dissimuleren, ghemerckt hy niet en sochte te verlaten t'gene dat in zijn herte gesloten was ende uyt te doen de impressien des herten, welcke de ghene waren die in hem streden teghen de reden, ende die op het eynde hem ghewelt doende hem deden openbaren, t'ghene hy so seer wilde verborghen houden om de ghene niet te vertoornen, aen de welcke hy dacht dat hy was, ende inder waerheyt was gehouden: Want ghelijck op eenen tijt hy hem vindende ter bequamer tijt alleene met de Ioffrouwe de Dochter vanden Forestier, sy ghevallen waren op amoureuse propoosten, ende dat de Dochter de welcke wilde versoecken het herte van den Spaenschen Edelman, openinghe hadde ghedaen van onmogelijckheden, dat een dinck datmen niet en siet ende dat sy niet en achte gheweest te zijn sulcke cracht hadde, als dat het wech nemen soude de vryheyt der gener die minnen, ende veroorsaecken sulcke accidenten als sy ghewoonelijck hoorde verhalen de ghene die dese natuerelijcke onsinnicheyt hadden geproeft. Godevaert siende den wech so wel ghemaeckt om te loopen ende te doen de reyse die hy voor hadde, trock eenen grooten sucht uyt het alderdiepste van zijne borst, ende sprack tot de Princesse van Vlaenderen in deser manieren: Me Vrouwe, na dat ick sie, ghy en hebt noch niet veel ghesmaeckt van de spijsen die de liefde bereyt, noch gesopen de soete bitterheyt van haren dranck, maer ick ben versekert dat indien ghy ghesmaeckt hadt wat sy begeerlijckx weet te gheven, ghy soudt u wel wachten te segghen dat dese passie alleene hanght aen de opinie der ghener die minnen, ghelijck ghy secht, noch aen de veranderinghe der Zielen die noch niet en weten te oordeelen op het gene dat sy hebben te verkiesen oft te schouwen. Ende hoe, Heer van Arrien, antwoorde de Ioffrouwe, in de groote jonckheyt in de welcke ick u sie, ende die my so ick dencke niet vele in ouderdom te boven gaet, weet ghy wat

van de Liefde is. Waer hebt ghy sulcke ervarentheyt ghecreghen van de cracht oft swackheyt van haer vyer, scheure, oft asen, dat ghy daer van also resolutelijc spreect als oft ghy waert eenigen grooten Paladin vande ronde tafel, of den Decretaris van den aldermeest gequelden onder de Amoureuse Ridders van groot Britannien. So ghy daer in so gheleert zijt, als ghy u ghelaet, toons ons, bid ick u wat daer goet ende nootsaeckelijck is in een dinck het welck ghy so groot vermogen toeschrijft, op dat wy niet en falen, door onwetenheyt tegen staende een so groot goet aengebeden door de natuere: ende laet ons met eenen weten het object tot het welck haer toedragen uwe gedachten, ende welck het wit is van uwe aenslagen, ende die Goddinne tot de welcke ghy henen richtet uwe aldersecreetste affecktien ende ghetrouwe diensten. Ha, Me-vrouwe antwoorde den Spaignaert, daer het subjeckt al te uytnemende is ten aensien van den genen die daer darf nae staen in zijn begheerte ende ghedachte, het is beter dat een alleen lijde, als dat een heel lichaem de hefticheyt verdraghe. Ick bid u, seyde de Dochter, dat ghy claerder spreect, want ick weet dat ghy Spagniaerden sijt seer sententieus, ende woorden hebt met dobbel verstant, ende ick ben eenvoudich ende sonder eenighe schalckheyt, die niet en can begrijpen als het gene dat verclaert is sonder eenighe bewimpelinge, my genoech sijnde te wet en de eene verwe van de andere te onderscheyden, ende het goet te oordeelen van onder de verkeerde ende ghebreckelijcke dinghen. Daer en is gheen erger sot als de wijse contrefeytende t'ghene dat hy niet en is, noch niet meer der liefde contrarie als de dissimulatie. Ghy hebt my ghevraecht (antwoorde den Edelman) of ic het aes der liefden gesmaect hadde, ende of ick weet wat haere hefticheyt is: Ach edele Princesse, men moest een beeste sijn oft gheheel onghevoelich so men soude leven int midden van de schoonheden sonder yet te begrijpen, ende sonder te smaecken de begheerte de welcke in den mensche maeckt de figuere alleenlijck gheimagineert in onsen gheest van eenich schoon dinck: ende also bekenne ick dat ick weet ende levende gevoele de prickelen der liefde, die oyt dede arm

Edelman ter werelt: maer mijn ongheluck is so groot dat ick mijn ghedachte in sulck een plaetse gheset hebbe, van de welcke ick niet en dencke noch en hope oyt yet te trecken welck my verlichtinghe soude gheven. Ende hoe? seyde sy, zijt ghy Amoureus gheworden van een eyghen Figure, ghelijck ick hebbe hooren segghen dat eens dede een jonckman van uwen ouderdom? Of hebt ghy ghenomen eenighen gheest in fantasie van de ghene, welckers lichamen men seyt dat volcomen gheweest zijn in schoonheyt terwijlen dat sy in dese werelt leefden? Me Vrouwe (seyde den Spaignaert) het is goet te spotten met het gene daer-men gansch geen werck van maeckt, ende middelen te soecken om te lachen met de ghene welckers passie ons niet seer en raeckt, noch onse herten en beweecht om medelijden daer mede te hebben. Ick hebbe lief, ick bekenne het, niet mijn eyghen beelt, noch eenighe Hemelsche sake, maer een Ioffrouwe die ick meer respectere als my selven, ende die ick eere even ghelijck de salighe gheesten: ende of Godt gave dat sy oock soo groote ghenoechte name in mijnen dienst, als ick haer wensche te behagen, om haer te laten sien of ick so waerachtich ende stantaftich ben inder daet, als licht ende lichtveerdich in de belofte. Maer, antwoorde de Iofvrouwe, doet my dese weldaet dat ghy my seght welcke die so gheluckighe is der welcker ghy so ghetrouwelijck uwe devotien belooft, u belovende by de trouwe van een Edel vrouwe, dat secreet te houden, ende u daer in te helpen met alle mijne macht. Den Cathalan de welcke aen de woorden ende aen het veranderen der verwe van de Dochter ghewaer gheworden was de veranderinghe die haer bevanghen hadde, seyde tot haer: Nadien het u belieft my so seer gunstich te zijn als dat ghy mijne sake in de hant nemet, ic bidde u ootmoedelijc my bescheet te seggen van de Dochter vanden Heere Audaker Forestier van Vlaenderen, want sy is het de welcke also tormenteert den armen onterfden van Barcelonne, ende die brant het herte van Godevaert, de welcke so langhe zijn quaet verswegen hebbende heeft daerinne gedacht zijn leven te verliesen, niet connende verdraghen de hefticheydt van eene so onmatighe passie. Ende soo de har-

dicheyt van mijne fortuyne my so wel vervolcht hier in ghelijck hy begonnen heeft te quellen mijne alder-teerste jaren, ende dat ick onweerdich sy dat eene soo groote Ioffrouwe als de gene is die ick eere, my caressere ende gunstich sy, dat het my ten minsten sy toeghelaten mijne ghedachte in dese passie te voeden, ende dat ghy niet vreemt en vint dat de Sone van eenen grooten Heere sy de slave van eene soo deuchdelijcke Princesse als de aerde draecht.

De Ioffrouwe hoorende dese reden vergheselschapt met ontallicke suchten des Edelmans, nam hem by der handt, ende met een minnelijcke toelachinghe antwoorde hem in deser manieren. Heer van Arrien, en acht niet de Dochter vanden Gouverneur van Vlaenderen soo qualijck gheleert, dat sy soude weygheren dat een soo volmaeckt Edelman haer vrient sy, maer met het aensien dat ghy behoort te draghen ende tot my ende tot de gene die ick toehoore: want ick soude wel droeve zijn dat eene andere dit voordeel hadde, van u te gebieden, denckende dat ick alleene ben die verdiene tot de welcke dese proye sy geheylicht: ende ick moet u bekennen dat de schaemte alleene de welcke de Dochters van mijnen staet betaemt, my verhindert heeft u claerder te kennen te gheven mijne gheneghentheyt, de welcke so goet ende soo heylichlijck ghefondeert is, dat ghy daer toe verwillighende, ende mijne ouders daer niet teghen zijnde, ick wenschen sal nemmermeer anderen Man te trouwe als den Sone van den Heer van Barcelonne. Op de woorden van dese Dochter andtwoorde de Cathalan t'ghene dat Propertius schrijft op een plaetse aen zijne Cinthia, seggende.

 
Den ouden Krygher die zyn wapen-tuych afleyt
 
sich voort tot rusten stelt en van't Alarmen scheyt,
 
Den stijven crommen Os van ouderdom versleten
 
en wert niet meer int jock ghelijck te voor gesmeten,
 
Het schip leyt op den cant en d'Oever van de Zee:
 
soo haest het is verrot, ghespleten en onree
 
en een verharde schilt den Krijchs-knecht nut bevonden
 
wert inden Tempel vast tot zijnder eer ghebonden,
 
Maer daer en is gheen quael, gheen ouderdom, gheen tijt,
 
Gheen bangheyt, grootsheyt, vreucht, gheen crijghelheydt, geen nyt
 
Die my sou trecken of by daghen of by nachten
 
van d'inghebeelde liefd' ghegront in myn ghedachten,
 
T'sy dat ick d'outheyt self ia Nestor overleef
 
Of dat ick Tithon grys in outheyt overstreeff.

Ende versekerde haer dat de grootste begeerte die hy in dese werelt hadde, was haer te trouwen, als niet denckende partuere te connen vinden die hem so wel ghevallen soude, ende die hy so heerlijck achte, aen-ghemerckt de Ouders van de welcke sy gesproten was, ende de verbintenisse daer mede hy ghevoelde dat hy aen den Heere Forestier verplicht was, die hem so vriendelijck opghebracht hadde. Dese cleyne spelen ende naerderingen der Liefde werden eenen tijt lang ghecontinueert met dese amoureuse propoosten, sonder datmen voort voer, oft proefde yet te doen dat eerlijc soude connen beschuldicht werden onder lieden van haere qualiteyt: maer so gheduerige troetelinghen de gheesten opweckende, ende ontstekende het vyer welck noch onder de hefticheyt der begeerte bedeckt lach, den jonghen Heere de welcke achte dese vriendelijckheden, kussen, ende sotte omhelsingen niet anders als spel van cleyne kinderen, begost te willen tasten dat vermaeckelijcker was, ende in ernst te smaken de ghenoechte welcke de natuere schijnt voor te stellen inde over-een-comende genegentheyt van twee Zielen die in vrientschap ghelijck sijn. Ende also hem vindende met sijne Ioffrouwe op eenen tijt datse niemant en belette, so het haer dickwils ghebuerde, naer eenighe lichte propoosten, ende hebbende ghecontinueert de redenen van sijnen dienst ende trouwe affectie, hy begostse te cussen ende troetelen, in sulcker voeghen dat het vyer ontstekende hy comen wilde tot de aldersecreetste aentastingen, ende tot het punckt alle deuchdelijcke vrouwe verboden, ten zy in den houwelijcken staet, waer van de dochter de gramme maeckende bekeef hem scherpelijc genoech: maer hy siende dat dese gramschap niet al te heftich en was, quam haer naerder, ende dede

sijn beste om sijnen loop te voldoen, welck de oorsaecke was dat de dochter half gewonnen, ende die haer nochtans wilde decken met eenighen lichten ende edelen teghenstant hem seyde: ende hoe mijn grooten vriendt, is het also datmen in u Landt respeckteert de Ioffrouwen van mijne qualiteyt, ende de huysen der Heeren die den Gouverneur van Vlaenderen ghelijck sijn? weet ghy also de vrientschappen, dat u de eerlijcke affectie niet ghenoech en is, noch de versekertheyt van mijn woort, noch de hope van de verwillinghe van mijne ouders, ten zy ghy niet noch met mijn ongheluck en vervolcht den ondanck van de mijne, ende misschien beyde uwen onderganck ende den mijnen al t'samen? Sy willende haer vertroch voorts uyt-segghen, Godevaert overwonnen van een onghewonelijcke veranderinghe, alle aensien ende eerbiedinghe verghetende die hy tot de Princesse placht te draghen, ende siende dat de gheleghentheyt hem den tijt als te wensche aenboot, ende dat meer is vernemende dat sijne partuere niet al te steech noch wreet en soude sijn, greepse aen, ende leerde haer veel aenghenamer suchten als de ghene die hy dede aen de Castillane de selve vervolghende, wat teghenstant dat sy conde doen. Het spel gheeyndicht sijnde, also hy weder wilde beginnen, sy toonde haer vreeselijcker als in den eersten storm, hem beschuldighende van ondiscretie ende ondanckbaerheyt, de welcke so goet tractement vanden Forestier ontfanghen hebbende, hem so magere ende qualijck voeghende vergheldinghe dede, als hem sijn dochter te schande te maecken, ende te onteeren sijn huys ende sijn gheslachte. Maer hy stelde haer te vreden ende beweechde haer so wel, haer sweerende ende belovende de trouwe des houwelijckx, dat niet alleen doen, maer alle reysen als het te passe quam, sy richten aen de artijckelen int sweet haers aenghesichts, ende op de lidecant van de Camer der Dochter, soo wel ende so langhe haer sake continuerende, dat de Princesse swanger wert, niet sonder verbaestheyt van haer ende van haren Bruydegom, die doen zijne faute bekende die hy begaen hadde ende het perijckel daer hy inne gevallen was: de sake comende tot de kennisse van den Heere van Vlaenderen.

Om cort te maecken, also den buyck opginck van dese jonge Ioffrouwe, men moestet de moeder te kennen geven, de welcke haer scherpelijck berispt hebbende werdt ghepaeyt, op trouwe belooft tusschen de partijen, ghemerckt dat noch in dien tijt men niet lichtelijck de beloften des Houwelijckx en brack ghelijck men teghenwoordelijck doet, houdende voorseecker dat de verwillinghe der partijen, ende daer na de versamelinghe het waere houwelijck sijn, ende dat die ghene waerlijck vereenicht sijn de welcke malcanderen belofte van te trouwen gedaen hebben gelijck dese twee lieven deden. Ten eynden de Vrouwe gaf het haeren man te kennen, de welcke hem so seer niet en stoorde als sijn vrouwe gemeynt hadde, maer seyde tot haer dat de jonghe Heere niet anders en hadde ghedaen dan sijn devoir, ende dat hy ende sy meer te berispen waeren als Godevaert noch haere Dochter, om dat sy twee sulcke vyeren so na by d'een den anderen hadden ghelaten, de welcke niet seer langhe en conden tsamen sijn sonder preuve te doen van haer cracht ende hefticheyt. Voor de reste nadien den steen gheworpen was, datmen so veel moeste doen dat den worp niet te vergheefs en waer, maer datmen den Cathalan moeste doen sweeren voor allen, t'gene hy int besonder sijne dochter hadde belooft: waer in also neerstelijck voorsien werdt, als den Spagniaert looselijck sijn personagie hadde ghespeelt, de welcke ondertroude sijn alderliefste, met sijne hoochste vermaeckinghe, ghenoechte van de dochter, ende vernoegen van hare ouderen: Ende siet daer het ghene dat gehandelt is van liefden, ende daerom resteert te vervolghen de leste Tragedische acte van het discours, ende te setten desen jongen Heere weder in sijne Landen, om hem niet te laten in Vlaenderen stil sitten onder de Vrouwen, ghemerckt hy sodanich in sijn leven is gheweest, dat het Lant van Cathaloignen ghevoelt noch ende sijne vromicheden, ende sijne getrouwicheyt, deucht ende heylicheyt des levens. Audaker van het Houwelijck van sijne Dochter versekert sijnde, ende siende hoe sijnen Schoon-sone hem respecteerde ende eerde in alle dingen, nam hem aen in besondere vrientschap, ende hadde wel ghewenscht hem

t'hove ghevordert te sien, om ten lesten te comen tot den graet in den welcken hadde gheweest den Grave Godevaert van Barcelonne, ende om dese oorsake hem op eenen tijt aen een zijde genomen hebbende, vraechde hem wat hy voorghenomen hadde te doen, ende hoe hy hem meynde aen te stellen voor het toecomende, om sijnen Coninck te dienen, ende hem te bewijsen, te sijn den Sone van soo uytnemende een man als gheweest was Godevaert de Grave van Cathaloignen. Den jonghen Heere de welcke ghevoelde datmen hem taste daer het hem meest jeucte, heeft hem terstont geantwoort: Mijn Heere, het is langhe gheleden dat ick (ten hadde gheweest de vrese van u te vergrammen) u soude ootmoedelijck ghebeden hebben my de middelen te gheven om te trecken in mijn Lant, so wel om mijne Vrienden ende ondersaten te sien, als om een eynde te maecken van een mijne sake van groot importantie, ende sonder het uytvoeren van de welcke ic my nemmermeer weerdich achten en can, noch uwe maechschap, noch den name van ghesproten te sijn van den Grave Godevaert van Barcelonne, maer nadien het u belieft dat ick de gene sy die trouwende uwe dochter oock sy een navolgher van uwe deuchden, ende van de deuchden vanden overleden Grave mijnen Heere ende Vader, ick bidde u oock ootmoedelijck my te helpen in dese mijne sake, die voorghenomen hebbe te trecken in Spagnien om te bereyden de wooninge voor mijne beminde Ghesellinne, maer hoedanighe? een vreedsame: ende sonder dat yemant ons onse ruste belette, ombrenghende den ghenen, oft selve mijn leven daer in te laten, de welcke te wege ghebracht heeft mijnes Vaders doot ende mijn ballinghschap, het welck ick niet te min seer gheluckich achte om my ghebracht te hebben tot het maechschap van so uytnemende een man als daer is de Heere van Vlaenderen. Mijn Sone antwoorde Audaker, het en is niet al te delibereren op een sake, maer men moet sien of in het uytvoeren niet verhinderinghen en sijn die u souden schadelijck sijn, soo ghy een ander meynende te bedrieghen sout in perijckel staen van te vallen inden strick toeghericht om haer te vanghen, ghemerckt dat de ghene die een ander gheoffenseert hebben so jalous sijn van het leven, ende neer-

stich om haer lijf te bewaren, datter niemant en is die haer niet weerdich en maecke om nadencken te hebben met een teecken oft eenich woort onbedachtelijc gesproken. Ick wensche so seer oft meer als ghy den onderganck van den ghenen die ghedoot heeft mijnen groten vrient den Grave uwen Vader, ic haet meer dan de doot de ghene die hem heeft doen vermoorden, ick wilde wel dat ghy alreede wrake daer van ghenomen hadt: maer hoe mijn Sone ende goede vrient? So hy weet dat ghy daer gaet, het sal hem lichter zijn u te doen handelen, even ghelijck hy dede in stucken houwen den Cathalanschen Grave, ghy min vergheselschap zijnde, ende ick u niet ghenoechsame machten connende gheven om hem het hooft te bieden, als hy middel hadde om uwen Vader te verraden, ghemerckt dat hy was in het geselschap van de officiers des Conincx, ende ghy met eenen slechten staet: ende uwen vyant sterck ende machtich met de macht selve van zijnen Prince. Ic ben dan van rade dat ghy derwaerts reyst in onbekende ende vercierde cledinghe, treckende na Barcelonne by een van de beste vrienden van uwen huyse, ende dat ghy daer uwe aenslagen aenrichtende, een eynde van u voornemen maecken sult, welck te weghe ghebracht hebbende laet my met de reste gheworden, want ick maecke my sterck den Coninck redelijcker te bevredighen, ende beter te passe als oyt den verrader Salomon aen en richte zijne valsche beschuldinge, welcke oorsake van uwes Vaders doodt was. Also wert den raetslach ghenomen dat Don Godevaert gaen soude ghelijck hy dede, in Spaignen in vercierde cledinghe, ende sonder gheruchte te maecken van zijn vertreck noch aencomste: in sulcker wijs dat hy van Vlaenderen vertrocken zijnde ghecleet ghelijck eenen pelgrem na S. Iacobs gaende, doorwandelde heel Vranckrijck, ende arriveerde ten lesten te Barcelonne, alwaer hy by nachte ende seer heymelijck ginck ten huyse van de Gravinne zijne Moeder, die hem onthaelde met de caressen die ghy dencken muecht dat de Ioffrouwen doen, de welcke lange tijt geweest hebben sonder hare lieve vrucht te sien: Wel is waer dat sy van een sake bedacht was dat haren Sone soude mogen gecomen zijn om zijn ongheluck te halen, aengesien dat op den selven

dach dat hy quam, Salomon oock binnen Barcelonne was gecomen, hoe wel hy hem gewoonelijck hielt in het Eylant van Sardinien.

Derhalven de goede Vrouwe hebbende versamelt hare ghetrouwste vrienden ende maghen, soo wel de hare als van den overleden Grave, om haer mede te deelen hare blijschap, uyt oorsake van de wedercomste van haren Sone, stelde haer oock voor het perijckel voor hem ende haer bereyt, indien Salomon de minste waerschouwinghe ter werelt daer van creghe: Maer den jonghen Heere van Arrien die eenen anderen aenslach hadde als de vreese ende het nadencken van zijne Moeder, stelde zijne vrienden voor alle zijne fortuyne ende houwelijck, ende de occasie die hem ghebracht hadde in deser toerustinge in Spagnien, ende protesteerde liever te sterven als dat een Verrader wandelen soude door het lant zijner gheboorten, de Ziele besoetelt dragende met de Moort, zijns Vaders Moort, waerom hy hem soude wasschen met zijn eyghen bloet. Zijne Vrienden siende het hooghe ende edele herte van den jonghen Heere, presen zijn voornemen, ende baden hem daer in te continueren, hem belovende voor de reste alle gunste ende bystant, als sy sien souden dat het de sake soude vereyschen: hem nochtans biddende hem soo wijsselijck te regeren, dat hy soo een so sorgelijcke daet aengrijpende, hy hem versekeren soude tselve te volvoeren ende meerdere daer van te comen, ende sonder vele menschen in perijckel te stellen, indien hy beyde te ghelijck dwaes ende haestich soude wesen. Waer toe dient het vele woorden te maecken? Eenen dach oft twee na desen, den Gouverneur door de Stadt wandelende met weynich gheselschaps, wert ontmoet van Godevaert op een onghebaende plaetse, die altoos ghewapent ginckt, als hem gereet houdende om zijnen aenslach te vervolghen, so haest hy hem sach heeft hy hem bespronghen, ende hadde hem eer vermoort dan zijn volck by na de hant aen het sweerdt hadden geleyt, Daer wert gheroepen verraet oft Moort, ende andere dinghen, maer also de vrienden van Godevaert de eerste waren die daer over quamen, Salomon doot siende, ende haren vrient bespronghen van de andere viele op

haer, ende brachtense om, ende daer en tusschen een van haer siende dat het volck versamelde op het gheroep, ende op de handelinghe ende gheruchte der wapenen, gaf haer te kennen dat de gene die desen dootslach ghedaen hadde, den eenighen erfghenamen was van den Grave Godevaert, welcken de verslaghene hadde doen dooden, alreede langhe geleden in Vranckrijck, ende dat hy om zijnen Vader ende haren Gouverneur te wreken, expresselijck uyt Vlaenderen ghecomen was te Barcelonne. Dat hy wesende een naturel van den lande, Zone haers Heeren, ende van het oude geslachte van de Edele ende doorluchtighe Heeren van den lande van Tarraconois, haer badt hem te nemen in hare bescherminghe ende beschuttinghe, teghen de dertelheyt van geconsiedereerde des geenen de welcke om de heerschappie van Cataloignen teghen recht te besitten, den overledenen valschelijck hadde beschuldicht, ende ten eynde soo veel ghemaeckt dat hem het leven ghenomen was. Het volck welck inghedruckt hadde de gheheughenisse van het onrecht den Grave Godevaert ghedaen, en stondt niet alleenlijck toe de daet van den jongen Heere, maer beloofde hem hulpe, gunste ende bystant, by alle ende teghen alle, ende op dat hy hem van dier ure af versekert daer af soude houden, sy swoeren hem alle ghetrouwicheydt ende ghehoorsaemheydt, hem uytroepende haren Prince ende Heere, ende haer sterck maeckende hem te onderhouden in zijne heerlijckheyt. Also wert den valschen beschuldiger vergolden zijne boosheyt, ende eenen uytmaker van verraders ende Moordenaers ghedoot om zijn verraet ende onghetrouwicheyt: alsoo was betaelt de eergiericheyt van den ghenen de welcke om hem selven groot te maecken gheen swaricheyt en maeckte zijn ziele te vercoopen, ende zijne eere schandelijcken ten besten te gheven: ende zijne gheveynstheyt na zijn doodt ontdeckt zijnde, was de oorsaecke dat de Coninck niet sorchvuldich en was om de wrake daer van te vervolgen door den Vlaemschen Gouverneur verwitticht zijnde, van den ghenen die hem ghedoodt hadde, ende van de oorsaecken die hem beweecht hadden om dese Moort te doen, als een rechtveerdich wreker van de doot, onrecht-

veerdelijck begaen over een man duechdelijcker, ende ghetrouwer als oyt Salomon hem hadde bewesen in yet dat hadde ghedaen tot sijnen dienst. Maer veel eer de goede Coninck, die om sijne goetheydt ende deucht den tijtel van goedertieren ghedraghen heeft, verghevende den genen den welcken men achte dat hy behoorde te veroordelen, bevestichde hem in de regeringe van Spagnien, ende gaf hem sijn leefdage het Graefschap van Barcelonne: waer van hy hem daer na dede heele ende puere cessie, ende opdracht, eensdeels om dat hy sach dat sijne majesteyt daer aen gheen ander recht en hadde als de gene die eenen anderen Prince hulpe doen, ende door dien middel hem in sijne Landen stellen, als om dat hy den middel niet en hadde om de Tarraconoysche Provincie te helpen, die doen besprongen werdt by de Mooren, de welcke daer uyt hadden ghedreven gheweest door desen Godevaert, toeghenaemt den Ghehaerden, ende eerst Grave van Barcelonne, welckers Historie ick voorghestelt hebbe, soo wel om te sien hoe dat de valsche beschuldighers door de gherechticheydt Godes ghewoonlijck ghestraft werden, als om te toonen dat de almachtighe is de waere hulpe der Weduwen ende Weesen, ghelijck hy hen bekent gemaeckt heeft, de sake van dese arme Weese voorstaende. Ende dese Grave toeghenoemt de Ghehaerde sterf (ghelijck mede brengt de Historie van Aragon ende van de Graven van Barcelonne) int jaer ons Heeren neghen hondert twee ende tneghentich, na dat hy een preuce ghegheven hadde van sijne vromicheyt ende wijsheyt in de oorloghe, ende een ghenoechsame ghetuyghenisse van sijne Godvruchticheyt ende devotie in de dinghen van onse religie. Op het exempel van den welcken, so de ghene die maer beginnen aen te comen, ende die (by maniere van spreken) de eerste Edelluyden van haer-lieder geslachte zijn haer leven wilden fatsonneren, ic en weet niet of de Christenheyt so vele lijden soude, ende of de Coningen also gequelt souden zijn door hare eygen ondersaten. Maer dese discoursen latende, het is tijt te sien of wy noch eenige goede spijse vinden sullen de welcke soude mogen dienen om te netten den appetijt van onse jonckheyt van Vranckrijck.

 

FINIS.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

landen