Logo DBNL
Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien (1612)

Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien

(1612)–Jan Jansz. Starter–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Pandolphe de Nero wesende met zijn gestorven Lief levende begraven, ontquam dit perikel door een onbedachten middel.

De Derthiende Historie.

Rumini is een oude Stadt in Romanie Provincie in Ganle eertijdts Ombria ende Flaminia ghenaemt, ghesticht so de oude segghen van Hercule Egyptio. Tot Rumini dan was een bescheyden ende aerdich jonck Edelman tamelijck rijck ende in Romanie wel bekent, die hem nerghens mede becommerde dan zijnen tijt te corten altemet met jaghen, oft dansen, ende schermen, mitsgaders andere oeffeninghen der jonckheydt, als niemanden hebbende die zijne daden berispte, ofte hem in alle zijne voornemen strafte, ende was genoemt Pandolphe de Nero, die over de Vonte was ghehouden gheweest van Pandolphe laetste Heere van Rumini, welcke schuwende des Paus toorn vertrocken was naer Ferrare daer hy in armoede sterf, niet tegenstaende zijne Huysvrouwe Jolandt Dochter was des Heeren van Bouloihne. Pandolphe, geluckiger als zijn Peter ende Heere, welcke levende op zijn gemack ende goederen inde Stadt, ende geselschap van zijn vrienden ende magen, nergens aendenckende dan naer zijn lusten te leven, wert

vander liefde aengevochten, die haer selden aen yemanden hecht dan die in ledicheyt leven, en die haer nergens mede bemoyen, den selven onderwerpende hare sinnelijcheyt.

Het was een lichte sake dien te verwinnen die gheen wederstant en dede, ende hem liet stieren naer den wille van zijnen Winner, want so haest hy zijn ooch hadde geworpen op de Ioncvrouwe zijn gebuere, wert op haer so seer verlieft dat hy alle lijtsaemheydt verloor, noch niet gevoelt hebbende het lijden der liefde noch den wellust ofte onlust die in haer wesen mach.

Dese, wiens Dienaer hy geworden was, hadde een ouder ende swacker Man als de sotte Ioncvrouwe wenschte, maer die so getrouwelijck zijne Huysvrouwe beminde, dat hy geen dingen en spaerde welcke haer behagen mochten, uytgenomen dat sy (volgens het gebruyck vanden Lande) geen vrijheyt en hadde yemant openbaerlijc aen te spreken, twelck de jonge Vrouwe seer quelde, die alreede ghemerckt hadde de liefde die Pandolphe haer droech, ende daerom en vraeghde sy met seer na wat vrientschap oft blijde gelaet dat haren Man haer toonde, door dien als hy arbeyde haren lust te versadigen, den goeden Man die meer moets als crachts hadde, bedwongen was haer in haren meesten honger te verlaten, niet connende volbrengen d'orden van het vermeynde bancket. Dit onvermogen des Mans hebbende dese Ionckvrouwe (gulsich naer de goede bete) een walge ende onvrede verweckt, was oorsake dat sy den genen wenschte die niet en wiste hoe haer zijne liefde te kennen geven, ende genen middel en vont haer te spreken oft zijne Brieven te bestellen: nochtans so werden in dese sake de blintste alderscherpst siende, ende de onverstandichste de aldersubtijlste: want Pandolphe die niet leven conde, noch niet eenen dach doorbrengen sonder zijn Lief te zien, vond op een tijdt middel inde omkeer eender strate eene vande Dienstmaechden zijnder Vrouwe ende die haer alder-liefgetalst was te spreken: tot welcke hy met een vrolijc ende blijde aensichte seyde: Of het God beliefde, mijn Vriendinne, dat ick sulcken deel in uwe goede gratien hadde als ick u geern vrientschap doen soude, ende als ic om een goet insien, my soude laten gebruycken in eenige sake die u mochte aen-

genaem wesen. De Dochter die hem wel kende, ende de oochwencxkens gemerct hadde die hare Vrouwe toewerp, hoe hy oock dagelijcx rontsom haer Huys swermde, seyde tot hem: Wat soude u baten, Heere Pandolphe deel te hebben in mijne gratien, die maer een slechte Dochter ben, sonder middel om yet sonderlings te doen voor een Man als ghy sijt? Och Vriendinne sprack den Edelman, ic weet dat ghy een Goddinne bewaert, die de gene is tot welcke haer mijne innicheden keeren, ist dat ghy my so veel gunsts bewijsen wilt, als mijne sake voor haer verdedighen, ende haer mijnen dienst doen aennemen, ic versekere my dat ghy alleen dit mijn arme quellende herte sout connen verlossen uyt de ellenden daer in het is, door dien het den middel niet en heeft haer te kennen te gheven, ende te doen verstaen den goeden ijver die ic hebbe haer te doen seer onderdanigen dienst: Helpt my dan, so het u belieft, ende verbint my u te erkennen de weldaet die ic van u ontfangen sal, die u sweere ende betuyge, dat ic my so dancbaer bewijsen sal dat ghy oorsake hebben sult te seggen, dat ic niet alleen can geloven, maer veel eer volbrengen, ende dat ic sodanich ende so ront ben in mijn doen, dat ic de geveynstheyt meer hate als de doot. De Dochter die hem met een half woort verstont, veynsende nochtans niet te verstaen wat hy seggen of waer hy henen woude, seyde tot hem: Ic weet niet mijn Heere, wie die is daer van ghy spreect, ende wie so wreet is u aldus te quellen: ende te weygeren de vrientschap van so een schoon Ioncman als ghy zijt, ende waerlijc so icse kende ic soude mijn beste doen om hare ongelijck te doen verstaen, ende de reden die ghy hebt u hares te beclagen, niet ten aensien van eenige beloninge, maer alleen om het metlijden dat ick van u hebbe, ende om de schade die het wesen soude, so u yet misquame, om een so cleynen sake. Ick bedancke u seer sprack Pandolphe, ende nadien ghy my soo grooten zake aenbiet, als haer te willen aenspreken, die my sulcken geneuchlijcken ongeneuchte veroorsaeckt, ten is anders gheene als u Vrouwe, diens schoonheyt ende behaeghlijcke seden so seer mijn hert bevangen hebben, ende mijn ziele verstrict: dat so ic haer niet en mach spreken, so ic die weldaet niet en

verwerve als voor haer Dienaer ontfangen te werden, versekert u dat ic sal moeten sterven. Och mijn Heere seyde sy, verghevet my so ic hier late u yets te beloven, want om geen ding ter werelt en soude ic derven den mont openen om haer het minste woort te spreken, ick sal u wel seggen so ghy haer schrijft, ick sal haer den brief geven, ende daer naer sal ick al doen wat my moghelijck wesen sal om u te verlichten, gemerckt den onvoldoenden Man die sy heeft om soo een blijden Ionckvrouwe te paeyen. Maer (seyde Pandolphe) ick en hebbe niet gheschreven, ende ghy gaet voorts, hoe sal ick u mijn brieven connen geven? Daer toe sprack sy sal ick u voldoen, morgen ter deser ure sal ick hier voorby gaen, hebbende te doen tot een vande nichten van mijn Ioncvrouwe, hebt terwijlen uwe saken vaerdich, ende ick belove u alles te doen wat ick om u te gerieven soude connen ofte mogen, al soude ick vallen inde onghenade van mijn Vrouwe.

Dit geseght, gaet sy henen latende Pandolphe vol sorge ende hope van sorge, opt overleggen ende voornemen van het vervolch van zijnen lust, ende verhopende eenige hulpe door den middel van dese, die hy wiste met zijn lief seer ghemeen te wesen. Tot welcke so haest de Dienstmaecht gecomen was niet en miste haer te seggen: Ioncvrouwe seer qualijck sout ghy connen geraden wie de gene is die hem u seer onderdanichlijck doet gebieden: en hoe soude ic dat connen geraden, seyde sy, die niet en weet van wien sulcx vermoeden, ten sy van yemanden van mijnen vrienden, anders geen kennisse hebbende ten minsten die eerlijc soude mogen verstouten alsulcken grooten vrymoedicheyt te gebruycken. Ick en weet niet hoe ghyt verstaet antwoorde de Dochter: soo ist nochtans dat Pandolphe de Nero my seer versocht ende gemaent heeft om u te doen zijne onderdanige gebiedenissen, seggende dat hy soo seer uwen Dienaer is, datter gheen soo swaren noch soo periculeusen saecke is tot welcken hy hem niet soude laten ghebruycken, midts hy versekert ware uwe liefde te winnen ende eeuwichlijck uwe te blijven. De Ionckvrouwe veranderde datmael van verwe, betoonende door een blosentheydt twelck haer aenghesicht vercierde, de veranderinge haers herten hoorende spreken vanden ge-

nen die alreede so levende in haer gheprent was: nochtans so bekeef sy de Dochter dat sy so stout geweest hadde als metten Edelman te spreken, maer het was met woorden van so weynich gramschap, ende een aensicht betoonende so vele soeticheyt dat de Dienstmaecht haer versekerde dat Pandolphe geenen verloren arbeyt doen soude het eynde vervolgende, ende sijne zake benaerstigende, alsomen het ijser smeden moet ter wijlen het heet is, ende die den tijt verliest in tgene hanght aenden wille der Vrouwen, selden oft te laet becomt hy dien, so seer is d'onghestadicheyt van d'een ende d'andere over een stemmende. Des anderen daeghs morghens en miste Pandolphe niet de ronde te gaen doen op de selve plaets daer hy daechs te voren sijne vermeynde Boyinne ghesproocken hadde, die oock van hare zyde in gheen ghebreke was, wesende aldus elckanderen ontmoet gaf haer Pandolphe den Brief, haer biddende sijns te gedencken, ende sijnen Advocaet te wesen by hare vrouwe: de Dochter den selven ontfanghende, antwoorde, dat oft wel de bootschap een weynich moeyelijc was, sy nochtans haer belofte volbrenghen soude, ja versekerde hem sulcken goeden ende aenghenamen antwoorden te geven, dat hy goede oorsake soude hebben hare naersticheyt te prijsen. Dus ghinck den Minnaer naer zijn ghewoonte wandelen voor het huys van zijn lief, ende siende haer inde venster, groete haer met sulcken deerlijcken gelaet, dat sy niet en conde laten om hem te verblijden, hem weder te groeten (twelck sy noch niet ghedaen en hadde) ende dat met sulcken vrijmoedighen ende blijden aengesicht dat Pandolphe na zijn huys keerde, so wel te vreden al oft yemandt hem Heere hadde ghemaeckt van het Lant ende Vaderlijcke Erve der Kercke. Ondertusschen so quam de Dienstmaeght, welcke sonder andere ceremonien oft reden, hare Vrouwe gaf den brief van Pandolphe, die den selven openende sonder te vraghen van waer die quam, als twijffelende vande plaetse daer van sy ghescheyden was, vont daer in tghene volght:

Brief van Pandolphe aen zijn Lief.

Ioncvrouwe, so ick te doene hadde met eenighe Vrouwe van cleynen verstande, ende weynich insien, de welcke liefde tot mijn ongheluck ghevanclijck hadde ghelevert om des te meer mijn herte te pijnighen, soo moeste ick insghelijckx arbeyden te spreken na de rouwicheydt van het voorwerp, tot het welcke my mijn ongheval ghestiert hadde: maer hebbende mijne hope ghesteldt, mijn ghedachte ghevest op de alderschoonste, beleeftste, ende verstandichste Ionckvrouwe van dit gheheele Landt, soo hebbe ick gheen andere sorghe dan haer te bidden dat haer believe van my te oordeelen, ende de moeyte te nemen mijne gheduericheyt in te sien, oft ick waerdich ben bemint te werden, ende tot belooninghe te hebben de vrucht soo seer begheert tot verlichtinghe der gene die trouwelijck minnen: ick bedancke de liefde dat het voorwerp van uwe godlijcke schoonheyt de stralen harer claerheydt soo seer in mijne ziele ghevest heeft, dat ghy het zijt welcken ick mijne innicheden ende ghedachten opgheoffert hebbe, versekert wesende van de goedtheydt van u rechtvaerdich oordeel, dat ick die onghelijck ben uwer volmaecktheydt, de selve mits uwe ghenade ghelijck ghemaeckt sal werden, ende verhoocht tot dat geluck ghy tselve also oordeelende, door mijne heuscheyt ende ghetrouwen dienst, die ick u aenbiede: ende u met eenen bidde, desen uwen slave niet so seer te veronwaerdighen, oft ghy en neemt de moeyte dit insien op hem te nemen tot een proeve van zijn volstandicheydt, ende om u te versekeren dat de gheene die u eeuwichlijck wenscht te dienen ghetoetst is aenden steen vanden dichtste die d'aerde draecht, hebbende daerom de lijcteyckenen vande trouheydt, sulcken dat haers ghelijcken niet en is noch emmermeer wesen sal, midts dat u believe hem soo veel te vereeren als hem aen te nemen voor den onderdanichsten van uwe Dienaren, ende die hem versekerende op uwe eerbaerheydt ende beleeftheydt ghebeeldt in goedertierentheydt uwes aenghesichts, verwachten sal tvonnis twelc u believen sal over hem te geven, tsy tot mijnder verlichtinge, ofte verderf, die het leven niet behoeve, so het niet en mach gebruyckt werden om te dienen, ende my te bewaren om u behagen, ende verlichtinge vande smerten

die ghy lijt, wesende gepaert anders dan uwe uytnementheydt verdient, my onderdanichlijck ghebiedende aen uwe goede gratie.

De ghene die leeft alleen aen u te ghedencken,

die sijn leven onderhoudt,

Pandolphe de Nero,

 

Wel aen sprac het Ioncwijf, schrijft hy u zijne genegentheden so stoutelijc, als hy die uytdruckt, als hy my spreect van de liefde die hy u draecht, ende den ijver die hy heeft om u gehoorsaem te wesen: Ghy zijt een sottinne seyde de Ioncvrouwe, dat ghy hem hebt hooren spreken, want door dien middel hebt ghy hem stout ghemaeckt voorts te varen, ende my te schrijven met soo weynich aensien van mijnen staet als hy doet: hoe wel hy zijn stuc seer fijntgens verwet, hem gheheelijc gedragende aen mijn oordeel ende goeden wille: en waerlijc hy heeft eenige oorsaecke tselve te doen, want so het in mijne macht ware hem te helpen, oft dat hy elders liefde droech, daer ick yet vermocht hem te helpen, ic soude my willichlijck laten ghebruycken om hem vrientschap te doen. Ic ben van meyninge (sprac de Dochter) dat ghy soo overdadich niet en zijt van tgene u so noodich is als Vrouwe inde heele Stat, ende en veynst so seer niet twelc lichtlijc genoech te oordeelen is voor den genen die u lustighen aert kennen: ende nadien Pandolphe hem u overgeeft, ende onderwerpt zijn leven ende vrijheyt, en oordeelt niet onbescheydentlijc, op dat ick en weet om wat licht welduncken van uwen goeden name, ghy niet en verliest tgene ghy aldermeest wenst te winnen ende te bewaren, als het leven van den genen die u besit. O erge Teef (seyde de Vrouwe) wie soude emmermeer gedacht hebben dat ghy so schalck geweest hadt, als acht te slaen op mijn heymelijcste manieren, om also te oordeelen het voornemen mijns herten? Het is wel waer het ghene ghy seght, ende so ick orodeele vande liefde van desen Edelman naer de genegentheden mijns herten, sal het aen my staen hem voor mijn lief te kiesen, ende aen hem my te dienen, so het dienst genoemt mach werden de macht welcke wy een lief over ons geven, ende de vrientschap die wy hen doen hen ons gelijck makende, ende de helft van ons eygen selven: maer daer zijn verhinderingen die my belet-

ten, ende oorsaken die bynaer onmogelijc maken twelcke ic wel wilde dat gemackelijcker waren om mijn genoegen, ende om de wellust van den ghenen die hem so gewillichlijc my aenbiet, die so seer wenscht mijne vrientschap ende my gheerne dienen soude, hoewel buyten mijn verdienste: nochtans, mijn lief so moeten wy dese onse cleynherticheyt niet laten blijcken, noch de swacheyt onses vernufts, op dat de Mannen hen niet en roemen in hare haestige verwinninge ende van ons weynich wercx makende, sy dencken dat also haest als wy hen alleen metter ooge wencken, niet met begheerlijckheyt bevangen werden, ende hare vrientschap wenschen.

Ic wil wel dat Pandolphe my beminde, ende neme wellust in zijn affectien, hem hopende t'eenigher tijt van zijn moeyten te loonen, maer ic moet sijn lijdtsaemheyt beproeven, ende sijne trouwicheyt mercken, ende inde proeve van stantvasticheyt hem doen gevoelen onse tegenweere, ende hoe dat wy arbeyden ons vernuft te breken inde begeerlijcheden selfs daer toe ons nature leydet, op dat hy ons niet en beschuldige van lichtvaerdicheyt, ende ongestadicheyt: en wat soude hy seggen so ic hem zijne begeerte bewillichde voor d'eerste mael dat hy my gheschreven heeft, om my te bewegem zijnen sin te volghen: wat soude hy anders dencken dan dat ic een sottinne ben, ende dat de eerst comende my lichtelijc verwinnen soude, my maer slechtelijc versocht hebbende? So hebbe ic voorgenomen een weynich te veynsen tgene ick dencke, ende den Minnaer te doen gevoelen hoe een Vrouwe meer moets in haer heeft, sy haer met meerder geschictheyt van haren staet die sy voert regieren moet: tis wel waer dat ic droeve soude wesen hem te verliesen, ende dat hy dachte dat ic so aelwaerdich ben als hem te verachten, ende hem te weygheren eenige eerlijcke beleeftheyt te betoonen: ende daerom lief comt het u toe hier in toe te sien, ende hem te handelen naer uwe wijsheyt, den tijt nemende, niet na de sinnelijcheyt des Minnaers, maer mijnen staet ende eerbaerheyt, ende na den middel die ghy siet dat ic hebbe anders te doen, mijn lust te boeten, ende zijn begeerte te volbrengen: so hy u spreect, ghy zijt listich genoech, na dat ic sie, hem smoutpeeren te geven, sonder nochtans hem van my te verjagen, ende als het den tijt wesen sal, ic belove u dat ick

hem soo wel voldoen sal, dat hy daer van te vreden sijn sal. Wel mijn Ionckvrouwe (seyde de Dochter) waer toe dient dit vertoeven ende veynsen? zijt ghy van meyninge desen Edelman te minnen, wilt ghy hem vrientschap bewijsen, ist niet also goet nu als over lange als ghy mogelijck verandert sult wesen van sinnen, oft dat hem verdrieten sal dus langhe sonder hope te verbeyden.

En wat weet ghy wat verhinderinge ondertusschen comen mach, die u voornemen beletten sal, als ghy meer op desen sult verliest wesen, ende het onmogelijc sijn sal u daer van te ontrecken dan met groot hertenleet ende claghen? Hy en soude van nu en twee maenden geen erger gedachten hebben, als oft ghy van stonden aen hem toeliet t gene hy begeert: en oft hy u al blameerde om u te verlaten, wie sal hem beletten tselve te, doen niet tegenstaende hy u langen tijt vervolcht heeft, ghemerckt hy so slecht niet en is oft hy en weet wel op wat voet de vrouwen gaen, ende hoedanich hare geveynstheden, listen, ende velerley sinnelijcheden zijn? Ende men moet niet steunen opt exempel vande oude, mits dat onse manieren geheel verschillen, ende dat de schalcheyt van desen tijt verre te boven gaet de simpelheyt van dien tijt datmen op gheloof minde, ende dat de Schaepwachtsters metten Princen pareden. Als de Ionckvrouwe hare Dienstmaecht aldus hoorde spreken, verwonderde sy haer waer sy dese sprake geleert hadde, ende mercte alsdoen dat desen tijt waerlijc de rechte Schole der verdorventheyt ende schalcheyt was, so seyde sy nochtans, al moest sy leven ende wellust derven, dat sy soo haest gheen ghehoor oft ghunst bieden soude, den ghenen die hem wel behoorde te genueghen dat sy met soo blijden ghelaet sijn brieven ende bootschappen ontfinck. Ten anderen, Pandolphe die niet en wist op wat tijt hy sijnen Tolck soude mogen spreken, om te verstaen de tijdinghe van sijn leven oft doot: wesende in sijn Huys begon in hemselven te overleggen d'ontmoetingen der liefde, ende de verscheydenheyt der vrouwen sinnen: niet dat hy hem besich hielt met de ongestadicheden ende aengheboren boosheyt van dit gheslachte, als die des niet ghelooven woude, ende hem selven kittelde om te lachen, schreef eenige Veersen, ende waren aldus luydende.

 
De Moeder aller dinghen
 
Die bouwt in ons het levende beroeren,
 
Een treck, een seecker dwinghen,
 
Een sinne-lust, om harten t'saam te voeren,
 
Sy bint en paart ,, wat opter Aard
 
Verschijnt, of is verscheenen.
 
VVy sijn gheneghen ,, alleen door haer beweghen
 
Tot vereenen.
 
 
 
2
 
Maer boven alle saacken
 
Die ons natuer ter werelt ging vereeren,
 
Heeft sy de Vrouw gaan maaken
 
Die het Man-volck, can stieren en beheeren,
 
Slechts met een swinck ,, of oogen-winck
 
O Vriendelijcke menschen,
 
Ghy weet de Mannen ,, te vanghen en te spannen,
 
Na u wenschen.
 
 
 
3
 
De hooghe Goden machtich
 
Cunt ghy seer haast, met u ghesicht besweeren,
 
Dijn oogjens Tooverachtich
 
Die deden haar in stier, in Gout verkeeren,
 
VVant die u yet ,, recht wel besiet
 
Moet in zijn borst ontvoncken.
 
Geen Circis Cunsten ,, maer u soete gunsten
 
Ons maakt droncken.
 
 
 
4
 
O hooch vermoogen Vrouwen
 
Daar al t'gewelt voor beven moet en wijcken,
 
Al wat wy hier beschouwen
 
van Aartsche Pracht, uyt verre vreemde Rijcken
 
T'sy hoe verweent ,, wat eel gesteent
 
Of sonderlinghe Tueltgis
 
Die man can vinden ,, sijn al voor ons beminde
 
Lieve bueltgis,
 
 
 
5
 
wat sal ick Lief u gheven?
 
want u schoonheyt van selfs genoech can brallen,
 
Mijn Hart, mijn Ziel, mijn Leven,
 
Schenck ick u Troost, mijn selven gants in allen,
 
Ghy leeft in my ,, ick wensch dat wy
 
in alles soo vereenen
 
Dat als wy sterven ,, een Tombe mach verwerven
 
Onse beenen.
 
 
 
6
 
Ghy zijt alleen Goddinne
 
Mijn vreucht, mijn hoop, mijn steunsel van myn ziele,
 
De Altaer van myn sinne
 
Daer mynen Geest ootmoedich voor gaet kniellen,
 
want siet van nu ,, offer ick u
 
Myn Hemelsche Ionckvrouwe:
 
Na al myn smarte ,, ontfangt myn dienstich harte,
 
En myn trouwe.

Een dach of twee daer na, so hy langs de Stadt wandelde, ontmoete hem by ghevalle zijn lief, welcke ghegroet hebbende, en miste sy niet hem gelijcke beleeftheyt te doen, ende hy hem ootmoedelijc by haer voegende, nam so beleefdelijck sijn gheselschap aen, als hy haer dat met een goede gratie aenboot, ende hadden verscheyden geneuchlijcke redenen met malcander, tredende so verre int punt der liefde, dat sy hem hebbende gesproken vanden Brief die hy haer gesonden hadde, hy haer om vergiffenisse badt, ende met eenen te dencken, dat de alte groote liefde hem bevangen hebbende, bedwongen hadde t'openbaren het ghene hy meest verwachte tot zijn verlichtinghe, haer biddende zijn stantvasticheyt in te sien, ende sijn oprechticheyt te oordelen ende, eyntlijc dat sy wel eenen welsprekender soude mogen vinden, maer geenen getrouwer erkennen in alle haer leven, ende so hy eenen wist die hem des soude willen beroemen, hy hem bevechten soude, om hem dien tittel te doen verliesen, haer biddende hem so veel deuchts te willen doen als hem tijt ende plaets te gunnen naerder met haer te spreken, om haer beter te doen verstaen tgene hy niet en conde noch mochte openbaren so hy wel wilde, noch met alsulcken openbaren proeve so hy sonder ghetuyghen afghesondert in eenighe plaetse ware.

De Ioncvrouwe die hem wel gewilt hadde langer ende met meerder moet spreken, ende hielt hem niet lange op, want sy naerderde zeker huys daer sy ginc het middachmael eten: maer afscheydt van hem nemende, seyde sy tot

hem heymelijc, dat sy hem hare wille soude te kennen geven door hare trouwe Boyinne, ende belangende de reste, dat hy hem daer in te vreden stelde dat hy so seer gemint was als Edelman in Romanie. Dit woort verheuchde so seer het herte van Pandolphe, dat hy te Huys sijnde niet en wist waer hyt vast hadde, wesende so hem dochte sijn Huys niet groot ghenoech om sijn ghedachten te begrijpen, ende de blijschap ende vreuchde die hy in zijn herte hadde, gehoort hebbende sulcken behaechlijcken sententie als d'uytsprake van sijn toecomende ruste ende gheneuchte: so wert oock sijne vreuchde gemeerdert weynich dagen daer na, als de Dienstmaecht hem tijdinge bracht van sijn Lief, die wilde dat hy terstonts by haer quam, dat haren Man daer niet en was, ende dat hy gelegentheyt hadde haer alles te segghen wat hy opt herte hadde. Daerom, sonder te dencken aen eenich perikel nocht het naturelijc ergwanen van die van sijner Natie ginc hy zijn Lief besoecken, die hem met so goeden aendacht vertoefde, als hy blijdelijck ende van goeder herten de reyse aennam, twelc oorsake was dat alzo haest hy binnen gecomen was, na vele onderlinge eerbiedingen ende redenen die nerghens toe en dienen, door dien ic niet voorgenomen hebbe dan te vertellen de dwase uytcomste van dese Ghelieven, ghinghen sy inde camer, daer Pandolphe vrymoedelijc ende stoutelijc zijn lief openbaerde, tgene hy haer de voorgaende dagen als hyse op strate vont niet en derf vertonen. Want hy leerde haer (wat wederstant sy oock dede, ende niet tegenstaende sy haer veynsde seer droevich te wesen vande groote stouticheyt ende lichtvaerdicheyt van Pandolphe) hoe vele hy lustiger was als den ouden Man, ende hoe hy haer het spijsen conde als den goeden Man haer maer te doen waterbecken: in voegen dat aleer hy den vogel van zijn vuyst nam, ende op de stange sette, sy gedwongen was hem den prijs ende voordeel te geven boven haren eersten Valckenier, hem biddende dat sy elcanderen meer mochten zien, ende dat sy voortaen noch ruste noch blijschap hebben soude dan hem siende, ende ghebruyckende hare wellusten.

Sy dan verleckert op dat smakelijcke beetken ende beter als hares Mans, begon hare Fortune te vervloecken, dat sy tot sulcken ongheluck ghecomen was als oyt een out

Man ghetroudt te hebben, ende dat sy haer niet meer en verwonderde so hy jalours was, gemerct sijn schade quam van zijn onvermoghentheydt, niet hebbende om de wellusticheyt zijnder Vrouwe te voldoen, houdende voor versekert dat gheen Man soude connen jalours zijn die van hem selven machtich ware zijne Vrouwe te payen: so dat den onmatigen lust van dese Vrouwe Pandolphe menichmael in noot zijns levens brocht, om haer te ghebruycken ende te believen, dien sy dicmael dede bergen in een houten Kiste daer in sy hare costelijcste Iuweelen hadde, hoorende de comste hares Mans, welcke so hy yet van dese saecken ghedacht hadde, Pandolphe soude zijne handen niet ontgaen hebben, ende sy soude noch in grooten noot gheweest hebben het leven te verliesen.

Sy pleeghden vreetsamelijck genoech hunne liefde den tijt van twee jaren, sonder dat het den Man oyt merckte, ende weynich vanden Huyse twijffelden daer noch aen, oft so daer yemant sulckx vermoede, en soude tselve niet derven seggen hebben, wetende hoe Lief den Man zijn Huysvrouwe hadde, ende dat het schier hun onmogelijck soude geweest hebben haer opt werck te betrapen, so behendelijc wist hem de Dochter die de ronde dede door den Hof uyten Huyse te laten, hem verbergende sonder eenighen hinder.

Maer fortuyne die haer stoorde van een so langen gheneuchte, ende siende hoe sy meer vreuchde hadden in hare wellust, hoe hare liefde grooter wert, nam voor haer dese geneuchte te stooren: want de Ioncvrouwe wert so cranck ende swac dat sy in corter tijt geheel vanden Medecijnen verlaten wert, hoe wel den Man hadde laten halen de geleertste, ende ervarenste Doctoren vande Vniversiteyt van Boloigne, welcke siende dat het te vergeefs was daer tegen te wesen, rieden den Man dat hy haer dede dencken aen hare siele: want belangende het lichaem gheen menschen raet conde haer helpen, doch so sy bequam, het soude de joncheyt wesen die haer soude behouden, twelc geen Medecijne hadde connen doen. Zoo haest Pandolphe hoorde spreken van desen noot zijns liefs, ende hoe de Medecijnen haer verlaten hadden, hy was om te wanhopen, ende geheel versekert houdende, dat zijn lief van deser siecte sterven soude, dat het onmogelijck soude wesen dat hy bleef leven, so groot was de

vrientschap die haer te samen gevonden hielt: ende beclaechde hem van sulcken ongheval, beschuldighende de nature selfs also te breken tghene sy voortghebracht hadde, selfs inde bloeme hares tijts, ende in het saysoen dat hare schoonheyt hare meeste volcomenheyt betoonde, verbitterde hem tegen tgesternte, die so wredelijc hare cracht baerden tegen de gene die een sachter ende vrientlijcker onthael verdiende als een soo straffen ende droevighen scheydinghe, ende beswaerde de Medecijnen van hare beesticheyt ende onwetenheyt, die wel conden genesen een out Man geheel ghebroken, ende niet voorderende op deser Werelt, daer hare wetenschap sonder vermogen was om so een schoonen Vrouwe te behouden: hy vergrimde op de Droguen ende Simplicien die inde hant van een Tooveresse ende Besweerster so groote ende wonderbare werckingen deden, daer het scheen dat om de gesontheyt van dese Ioncvrouwe, Hemel, Aerde, de Menschen, de planten ende de geheele nature des Aertrijcx tsamen ghespannen hadden om haer te dooden: en Godt weet oft hy de Liefde verschoonde, loochende dattet een God was, oft eenige macht in hem hadde, nadien die hy so lief hadde, ende die eerde in alles dat hy vermochte, int minste van hem geholpen wert: riep teghen de wreetheyt ende weynige oordeel des doots, welcke sparende eenen hoop oude Wijven die niet en dienden dan om d'Aerde te verlasten, ende de claerheyt der Sonne te benemen, arbeyt uyter Werelt te rucken een van haer lichtste claerheden, ende het cieraet van de heele Stadt Rumini, die hy seyde ledich te blijven, dus verliesende de volmaecktheyt van het ghene in desen Werelt mocht volcomen wesen, ende duysent andere sotternijen, eenen sotten Minnaer betamende.

Daer naer vindende de Dienstmaeght ghetuyghe van zijne gestolen beetkens der Liefde, badt haer met tranen de Ioncvrouwe van zijnent wegen te groeten, ende haer te bidden datse om zijnen wille moet name, ende haer pijnde te vercloecken, dat hy so seer om hare krencte bedroeft was, dat so sy mits stortinghe zijns bloets ghesondt conde werden, hy het niet verschoonen soude al waert met verlies zijns levens. De Dienstmaecht dit haer Vrouwe wederom vertellende, dede haer een groote weldaet, als die nemmermeer van haren Pandolphe hoorde spreken, oft sy en ontfinc een

sonderlinghe vernoeghen, als hem meer beminnende dan haer leven: daerom seyde sy totte Dochter, dat het sterven haer sachter vallen soude, ende de benautheyt verdraechlijcker, dat eer sy quame aflijvich te werden, dese weldaet genieten mochte als haer Lief te mogen spreken, ende hem den laetsten adieu gheven, om hem te bevelen de ghedachtenis vande vrientschap die sy tsamen gehadt hadden. Maer de sottinne ende onsinnige als sy was, viel in dese rasernije dat naer hare doot een ander haren Pandolphe genieten soude, twelc haer meer quelde als de doot selfs: ende daerom verdacht sy den middel hoe het mochte geschieden dat sy beyde gelijckelijck storven, hebbende een ghemeyne doot ende begraefnisse, even als sy levende maer een herte, ende begeerte gehat hadden, ende de begeerte ende den wellust, die haer aldus in desen so gheneuchlijcken bant vereenichde. Siet toch in wat sotter verblintheyt de rasernije der liefde haer geworpen hadde, dat in plaetse van aen Godt te dencken, ende haer met hare conscientie te beraden gelijc elc goet Christen schuldich is, soo betracht sy den doot vanden ghenen die sy veel liever hadde als haer eygen selven. O verdrayt oordeel, ick segge niet alleen van dit geslachte, maer vande ghene die teghen de Wetten Godes, ende het recht der nature selfs hen vergeten te hechten aen een andere partije als die haer eygen is: dese onghevallige beswaert met sieckte, naby den schrickelijcken wech des doots, so vele scheelt het dat sy berouwen hebbe van haer overspel, haer daer in verheugende, haren overspeelder sien wil om het behagen dat sy aen sijn teghenwoordicheyt heeft, ende ghevoelende dat haer de crachten onbreken, wil tot een aenwas van hare eerste sonde daer by voeghen een schandelijcke moort: soo belast sy haer Ionckwijf ghetrouwe Secretaris van hare hoererije dat sy Pandolphe by haer dede comen, op den selven nacht dat sy sterf, meynende hem de perte te spelen die ghy terstont horen sult. De Dochter was haer gehoorsaem, ende gaet totten Minnaer, die Casteelen inde lucht bouwede, ende hem quelde om de liefde vande ghene die hem so lief hadde dat sy hem voor een lief ende metgheselle so wel begeerde op de Riviere, op welcke Charon Schipper is als hyt gheweest was inde Camer haers Mans, hem in sijn afwesen de hoornen settende. Den sotten Minnaer gaet der-

waerts sonder te bedencken dat sulcken comste hem schadelijcker als voorderlijc zijn soude, ende wert van sijnen ouden Leytsman ingelaten, die hem dede vertoeven in een cleyn vertrec camerken, afgesondert vande camer vande Siecke, tot dat den Man die met haer gesproken hadde, was wech gegaen. De siecke Ionckvrouwe hoewel sy met ernst ghevoelde hare crachten beswijcken, ende mercte dat sy niet veel langer soude connen leven, so badt sy nochtans dat haren man woude wech gaen (want hy en sliep niet meer in hare kamer) also sy begeerde te rusten, ende niemant by haer hebben woude als de Dienstmaecht. Den Man welcke in haer het gesicht ende sprake redelijck merckte, ende sonder stamelen hadde eenige hope van hare beteringhe, ende daerom ginck hy wech, ende seyde tot de Dochter, so haer Vrouw yets overquame dat sy hem roepen soude. Den Man en was so haest niet uytgegaen, oft den Minnaer quam in, ende de deure wert ghesloten: so hy by het bedde was van zijn Lief, ten waren niet dan kuskens, omhelsingen, tranen ende duysent lieflijcke woorden ende lieflockingen, soo dat haer te sien, men geoordeelt soude hebben dat dese Sottinne sonder eenighe pijne gheweest ware, ende dat den dwasen Minnaer de sprake verloren hadde, sulcken wellust hadde hy die te omhelsen ende te kussen, die maer een weynich adems hadde welck haer leven onderhielt: de welcke haer Lief gelijcke ende meerder vrientschap bewesen hebbende, eyntlijck seer hertelijck versuchtende, gevoelende alreede de benautheden des doots die haer quamen bevechten, sprac haer lief aldus aen: Och Pandolphe mijn diere leven de eenige begeerte mijner ziele ende naclagen mijns herten, zijt ghy niet bedroeft u lief te sien in sulcken ellendigen staet, dat sy gedwongen wert te sterven aldus int beginsel ende beste hares levens? Zal het u niet een groot herten leetwesen, ende sonderlinge smerte, dat ghy niet meer hier sult moghen comen om den brant uwer liefde te lesschen, ende u alderliefste te versoecken? Och mijn lief, ic en weet niet hoe ghy dit scheyden nemen sult, maer wat my belanct, het is de meeste van alle mijne sorgen, ende de droefheyt die my meest quelt niet de Weerelt te verlaten, maer den genen die ic meer beminne als mijn eygen selven, ende welcken ic niet naerlaten can dan de gedachtenis van mijn liefde. Hoe (sprac Pandol-

phe) mijn soete lief, ende d'eenighe vreuchde mijns levens, twijffelt ghy aende oprechticheyt ende volstandicheyt vande liefde uwes Dienaers? wiste ic dat mijn leven, ja duysent (hadde icker so vele) ghenoechsaem ware u het leven te behouden, weest versekert dat ic het niet meer sparen soude als mijn begeerten gebruyct zijn geweest om u lief te hebben so ghetrouwelijck als oyt Vrouwe gedient werde, ofte van Edelman ghemint: ende en weet niet hoedanich mijn leven soude wesen, so (twelc God niet toelate) ghy quaemt te sterven, gemerckt de ghedachtenisse van desen noot, de crachten mijner Ziele beneemt, maer Godt lof, ghy en zijt niet so seer afghegaen, oft so geheel onder de voet, datmen van uwe gesontheyt behoort te wanhopen, ghy zijt jonc ende cloeck, ende moet u alleen vertroosten ende moedt nemen, want ic hope in God dat ghy dit perikel ontcomen sult, ende wy noch middel hebben sullen malcander te versoecken meer als te voren. Och Pandolphe, mijn lief seyde sy, t'is gedaen met mijn leven, ende wat noch geests ende crachts in my is, dat is so swack ende afgegaen, dat den noot die my aencomt sulcx is, dat ic qualijc tot aenden dach leven sal, so seer gevoele ic mijn leven afgaen, ende de cracht mijns bloets smelt, gelijc de snee by de hitte der Sonnen: en God weet de meeste droefheyt die ic hebbe te sterven, is, dat ick henen ga sonder u, ende dat een ander dat costelijcste pant genieten sal, twelc ic meynde alleen voor my bewaert te wesen, die alleene des dachte waerdich te zijn, om de volcomen liefde die ick u drage, die geen gelijckenisse hebben mach: ten minsten dat ick so vele conde te weghe brenghen dat in eenen oogenblic onse Zielen dese lichamen ter Werelt lieten, op dat even als sy in het leven vereenicht sijn gheweest, zy een gemeyn ende selve begraefnisse hadden, ick soude te vrediger sterven, hebbende noch u geselschap, blijdelijc met u swevende inde wellustige velden. Pandolphe verschrict van dese reden, siende dat het de vreese des doots was die haer dus dede spreken, hadde groot metlijden met hare swacheyt, ende pijnde haer met alle middelen te vertroosten, ende moet te geven, haer altijt voorwerpende de hope van weder gesont te werden, hoewel hy sekerlijc mercte, dat sy niet lange en soude leven: so dese Gelieven in hare meeste reden waren, siet den Man, die door tsegghen vande Medecijnen

dat sijn Huysvrouwe op den middernacht sterven soude op stont, ende roepende sijn volc om licht te hebben, dede dat de Dochter die de wacht hielt Pandolphe waerschuwede, welcke door den gewoonlijcken wech woude uyt gaen, maer de Ioncvrouwe hielt hem, hem biddende dat hy inde camer hem in zijn gewoontelijcke oort verbergen soude, twelck de kist was die van selfs toesloot, ende van welcke wy te voren ghesproken hebben, op dat als den Man wech ghegaen ware, sy noch eenigen tijt lanck met hem spreken mochte, waer in den ongheluckigen Minnaer ghehoorsaem was, als welcken nemmermeer sijns liefs geselschap verdroot, ende ginc also inde koffer, die van selfs terstonts sloot: den Man quam, hebbende alreede vande Dienstmaecht verstaen hoe dat de Vrouwe een weynich gherust hadde, daer van den goeden Man eenige hope ontfing, die weder vorts daer naer verghingh: want wesende by sijn Huysvrouwe ende haer vertroostende als die noch lange leven mochte, so seyde sy hem datmen niet meer mochte spreken van haer leven, aengesien de weynige cracht die sy gevoelde, eyntlijc bat sy haren Man dat hy alle het volc uyt de camer dede gaen, ende dat sy hem wat verborghens te segghen hadde, twelc geschiede, want het snoode wijfken woude niet dat het Ioncwijf verstont den trec die sy Pandolphe meynde te spelen: sy keerde haer tot haren Man ghebruyckende dese oft gelijcke woorden: Mijn Heere, ende lieve Man, ic ben gelijck ghy siet ghecomen ten uytersten van mijn leven, tot het welc een yegelijck, tzy vroech tzy late comen moet, also niemanden dese vrijheyt van Godt ontfangen heeft als te mogen ontgaen de dienstbaerheyt tot welcke ons den eersten mensche alle gebracht heeft: den corten tijt da tic by u gheweest ben heeft my doen bekennen uwe sonderlinghe liefde ende vrientschap tmywaerts, ende hoe lieflijck ende vriendelijc ghy gearbeyt hebt my te behagen in allen dinghen, so dat ghy my noyt yet gheweyghert hebt, des ick u versocht hebbe: dese voorgaende beleeftheyt doet my verhopen Heere, ende lieve Man, dat ghy tegenwoordichlijck op mijn scheyden my sult laten gemeten gelijcke gunste ende weldaet. Twelcke veroorsaect dat ick u des te stouter ende met meerder versekertheyt bidde my een gifte te schencken van cleynder waerde, ende een groot vernoegen voor my,

ende waer op ghy my terstont uwe trouwe ende bel ofte geven sult, op dat ick des te blijder ende geruster gaen mach naer d'ander Werelt, voldaen vande laetste beleeftheyt mijnes Mans, die my levende so veel gunsts bewesen heeft. Den goeden Man die haer waerlijc lief hadde, meer als de sottinne waerdich was, van alsulcken eerlijcken Edelman bemint te worden, seyde tot haer: Ic bidde u mijn lief doet uyt uwen sin dese opinien des doots, want ic hope dat ghy alleen hier in het erghste hebben sult: nochtans op dat ghy niet anders en denckt, dan dat ic ben u goede ende getrouwe Man, so sweere ic u op mijn trouwe datter niet en is twelc in mijnder macht sy dat ic voor u niet en doe, ende schencke u van nu aen tgene dat ghy aen my versoect, u sweerende in alles te sullen believen ende u onverbrekelijc mijne trouwe te houden, al soude ic daer toe mijn bloet moeten gebruycken twelc ic niet sparen soude om u leven te coopen. Ick danc u hertelijc sprack sy, ende bidde u met eenen met so goeder herten, als ick gewillichlijck den doot sterve die my na by is, hebbende mijn begeerte so lichtelijc vercreghen, dat als ick sal gestorven wesen ghy met my dese koffer die voor u staet doet begraven, sonder te besien nochte te ondersoecken wat daer in is, twelc u niet vele soude connen baten, daer in niet wesende de waerde van tien gulden, sulcx weynich voor u wesen soude, ende dat also latende sult ghy veroorsaken dat ick so heuchlijc sterven sal, al oft ic blijvende leven, ghy my eenich costelijc juweel ende rijcken schat geschoncken haddet. Den Man die na zijn beduncken daer in van den zijnen niet verliesen conde, denckende dat het eenige cleederen waren ende slechte rommelinghe die sy door superstitie bewaerde tot hare begraefnisse, beloofde ende swoer het haer so lichtelijc, als hy uyt goeder herten zijne Huysvrouwe beminde ende haer in meerder sake belieft soude hebben, ende gelijck hy haer naer hare doot zijne belofte getrouwelijc hielt. Ic laet u dencken in wat staet den armen Pandolphe was, hoorende alsulcken vonnisse over zijn leven, want hy hadde alles aenghehoort watter tusschen den Man ende de Vrouwe geschiet was: raet hoedanich zijn leetwesen was, also ghecomen te wesen door raet van een Vrouwe buyten verstande, ende hare raserije ghehoorsaem geweest te hebben haer alreede gehoort hebbende spreken van hem om te brengen,

ende hoe seer sy wenschte haer tsamen voeginghe soo wel inde doodt als in het leven. Och seyde den armen gevangen, en wat mensche soude connen in zijn ziele de boosheyt bedencken, ende de dulle sotheyt van dit geslachte, veel onredelijcker als het gebreck der reden selfs? Wie soude emmermeer dencken dat so grooten onmenschelijcheyt in therte van een Vrouwe soude werden ghevonden als dien den doot te veroorsaken die noyt en misdede ten sy in al te getrouwelijck te minnen? Och hoe geluckich zijn die, welcke also hare sinnelijcheydt setten als een wijse Vrouwe lief te hebben (so het mogelijck is dat de wijsheyt plaetse grijpe in een so onvolmaecten dingen als een Vrouwe, om niet te gevoelen eenen noodt vol alsulcken leetwesen, als ick sie dat mijn leven gestelt is: o bedriegelijcken geest der Vrouwen, o herte vol fenijns, ende sonder eenige vrientschap. Is dit den loon van mijne trouheyt, ende den buyt van mijne getrouwe volherden van volcomelijc te minnen, als een so ellendigen doot dien ic levendich sterven moet, ende dat ick inde dootkiste gheselschap houdende het lichaem van dese sottinne, midden inden stanck sticken moet, bevangen met verbaestheyt, vreese ende wanhope byde wormen inde graven? Och getrouwe Minnaers, die u selven inde gehoorsaemheyt van dese wreede ende onghestadighe furien tot beesten maect so mijn ongeluck eenmael tot uwer kennisse comt, ende dat mijn misval u vertelt werdt, en weent niet om mijn ongheval, noch en bedroeft u niet dat ick aldus bedrogen ben, maer beschuldicht mijne slechtheyt, die my vertrout hebbe in een dier sonder verstant, sinnen, noch bescheydenheyt, de figuere ende de daet der ondancbaerheyt selfs: Eylaes so alle Vrouwen mijn wreede lief gelijck zijn, so haren aert eene is, hoe ellendich is der Mannen conditie also sy moeten leven in het geselschap van een dier ergher ende schadelijcker, als die dol, ende dorstich naer het bloet loopen langhs de wildernissen van Libie: Eylaes mijn God, het is mijn sonde die my hier gebracht heeft, daer ic mijn boete doen moet: maer ic bidde u, oft my te verlossen buyten schande van dese Vrouwe, ende perikel mijns selfs, oft geeft my de cracht, ende lijtsaemheyt om volstandelijc de doot die my naby is te lijden, ende welcke ick sonder u genade niet vermach te ontgaen. Dese sottinne hebbende van

haren Man becomen tgene sy voor genomen hadden, versekerde haer dat haren Pandolphe haer ter doodt goet gheselschap houden soude tsy hy niet en sprake, want hy soude met haer ter aerden ghedraghen werden, tsy hy hem openbaerde, want hem openbarende en conde het niet missen oft hy soude van haren Man ende Huysgesin tot stucken ghekapt worden, ende soo moest hy sterven door het sweert, oft inde kiste versticken, hoewel daer een gat in was om den adem te scheppen voor desen dooden noch levende. Zeer corts daernaer sterf dese Vrouwe sonder groote sorge voor hare ziele, als die noyt eenige andere becommeringe gehadt en hadde als vande wellusten hares vleeschs, het geschrey verheft hem seer inden huyse, de Vrienden comen van allen hoecken om den Man te troosten, die hem bedroefde om het verlies vande gene die hy meer behoorde te haten als de doot selfs: men wil de kiste van Pandolphe besoecken: maer den Man woude het noyt lijden, seggende dat hy veel liever hadde te sterven als dese zijn trouwe te breken die hy levende so lief hadde gehadt, ende die hy nemmermeer soude vergheten. Des anderendaeghs teghen den avont bereytmen het Lijc, ende wert met een groot gevolch van volcke tlichaem gedragen in de kercke van S. Catalde, wesende het convent vande Prekebroers. Als Pandolphe hem hoorde opnemen als een heylich lichaem, den dienst hoorde singen, ende de Lijc-ghebeden over hem doen, als oft hy ghestorven ware gheweest, was so seer verschrickt, dat hy schier van vervaertheyt sterf, ende was twee oft dry mael om te roepen, ende hem te openbaren, maer denckende dat hy evenwel een doot man was, so hyt dede, nam voor hem te sterven, ooc om die niet t'onteeren, welcke een yegelijc dochte een seer eerlijcke Vrouwe te wesen, ende dat noch verwonnen door de groote liefde die hy haer droech hoe doot hy haer gevoelde, anders geen werc makende van zijn leven dan dat hy God badt hem zijn sonden te willen vergeven, ende zijn leetwesen aen te nemen, alsoo hem den middel benomen was beter te doen. Terwijlen datmen inde kercke singht de ghewoonlijcke diensten over het lichaem vande afghestorvene, so stelt men de kiste in eenen hoeck van het graf, twelc seer ruym was, ende daer naer wert het lichaem begraven, ende den steen daer over gewentelt sonder toe te

pleysteren, also het alreede nacht was, ende datmen de reste uytstelde tot des anderen daechs. So ahest een yeghelijck vertrocken was, Pandolphe die hem van zijn plaets niet verroert en hadde tzedert hy in zijn vertrec-camer gegaen was, begon hem te verroeren om met meerder ghemack te sterven, ende hem verroerende vont hy eenige doecxkens vol juweelen, maer sijn herte en was daer niet, hebbende meerder dingen te verrichten als te dencken op de rijcdommen deser Werelt ofte op eenighen wellust die op der aerden was, nergens van werck makende als in sulcken benautheyt te sterven, als die alreede gevoelde de lucht dicken mits den groven ende bedorven damp van het graf, sulcx so hy langer daer gebleven hadde soude ongetwijffelt aldaer geeyndicht hebben: maer Godt sorge dragende van het welvaren deses weynich bedachten Edelmans bet als hy selfs gedaen soude hebben, om sijn leven te bewaren, opende hem den middel om hem te bergen, ende so sekeren noot te ontgaen: want eenen Neve des overleden Vrouwe Man verstaen hebbende van het Ioncwijf der Gelieven Secretaris, dat inde kiste gesloten waren de costelijcke juweelen van de Ioncvrouwe, ginc derwaert ontrent der middernacht, eer de Moniken opstonden om na de Metten te gaen, met twee sijne ghesellen die hy de sake openbaerde, ende int convent gecomen sijnde vonden sy het graf, van twelcke den steen doende deden soo veel met hun ghereetschap, ende instrumenten, dat de schat-kiste gheopent werdt: maer alsoo sy meynden voorts te varen, ende te versoecken watter in was, siet hier Pandolphe, die sijn geluc waernemende opstont, uyt het koffer quam met sulc ijselijck gheschrey, dat de andere meynende dat het een Duyvel was, verlatende schat ende kercke, vloden so haestelijck alst hen mogelijck was, altijt denckende dat sy eenen boosen geest achter, t'gat hadden: Pandolphe verblijt van sijn verlossinghe ende versekert, als die alreede alle vervaertheyt van zijn herte afgheleyt hadde, comt uyt het graf ende aenstekende een tortse die hy inde Capelle van zijne ruste vont, woude sijns liefs lichaem besien, tot welcken hy hem beclaechde al of sy noch geleeft hadde, haer beschuldighende van al te grooten liefde ende jalousie, ende dat den middel niet en was hem by haer te hebben als hem te doen sterven, doordien hy te lijve blijvende sy

meerder versekertheyt hadde van zijn getrouheyt, als gedachtenis naer sijn doot. Daer naer bekennende sijne neuswijsicheyt, beschuldichde hy zijne slechtheyt van so lange te blijven op een plaets daer so weynich gheneuchte was, ende by het lichaem vande gene welcke stervende hem so weynich gerespecteert hadde, als hem t'onderwerpen den toorn van hare vrienden so sy de kiste geopent hadden, ja de doot selfs de ellendichste die oyt Tyran hadde connen bedencken, hem willende den seven slapenden gelijc maken eer den tijt van zijnen vaeck gecomen was: verlatende daerom het lichaem, begon hy zijn legher te besien, ende de camer sijns ballingschaps, daer hy veel juweelen vont van uytnemender waerden: ende enige goude ketenen van zijn Lief, met een goede somme gelts, twelc hem dede dencken dat de begeerlijckheyt van desen schat te becomen zijne verlossinge veroorsaect hadde: daerom nam hy alles mede, ende gaende uyt de kercke wech door de hoven des Cloosters tot in zijn huys, om zijn voorgaende ellende te verlichten. Nochtans eer hy uyt de kercke ginc leyde hy den steen op de selve plaets ende dancte Godt dat hy hem door zijn genade verlost hadde uyt het meeste perikel daer in hy van sijn leven was geweest ende by hem selven wesende hielt hy hem een tijt lanc ghesloten noch vervaert wesende van tgene hem gheschiet was, ende soo hy daer meer om docht, min quam hem inden sin emmermeer aen Vrouwe te betrouwen, nadien so grooten ontrouwe haer geopenbaert hadde inde gene die haer veynsde hem boven alle dingen te beminnen, ende welcke nochtans stervende geen vreese Gods gehat en hadde noch ontsach haer ziele te besmetten, pijnende dien te doen sterven die haer doen sy leefde ghedient, ende byna gheert hadde.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

landen