Logo DBNL
Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien (1612)

Het derde deel van de tragische of claechlijcke historien

(1612)–Jan Jansz. Starter–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Hoe een jaloerschen Man, door middel van eenen Minnebroeder, sijner huysvrouwen biechte hoorde, ende van haer verstaende meer als hem lief was, dede haer eenen wreeden doot aen.

De derde Historie.

Het oude ghemeyne spreec-woordt is warachtich, te weten dat die te veel ondersoec dicwils vint dat hy niet en soect te weten, de begeerte van te leeren en weten is prijsselijc, maer de curieusheyt is grootelijcx te misprijsen, also den Leser by tvervolgh deser Historien sal konne speuren. Te Milanen, een vande fraeyste rijcste ende bewoonste steden van Italien, alwaer de vrouwen gemeynsamer, vrijer beleefder ende vriendelijcker zijn, als in eenige van d'andere steden is comen woonen een Edelman, die om sekere sijne landen die buyten Milanen lagen, te verdedigen ende by rechte te behouden, gedwongen was aldaer te rechte te comen, ende bemerckende dat tgedinge so haest niet te eynde soude wesen, so huerde hy aldaer een huys, twelc hy wel stoffeerde van

alderley huysraet. Hy dan kennisse ghemaect hebbende met de Rechters, heeft hun sijn gerechticheyt verclaert, als ooc sijn Procureurs ende Advocaten, ende die geheelijc bevolen en in handen gelaten sijnen Solliciteerder, een manschalc ende doortrapt in alle listicheden ende pleytingen die te hove te gebruycken waren, ende hy en deden niet anders als wandelen ende dienen de Ioncvrouwen inde Koetsen hem ontmoetende: maer onder alle verkoos hy eene die hy Meestersse maecte ende sijne ghedachten toestierde, de welcke ooc wel te vreden was van hem belonct ende vriendelijc aengesien te worden, gelijc gemeynlijc de jonge vrouwen behaghen hebben in haers ghelijcke. Nu dit al en soude den Edelman (Lactance ghenaemt) niet gheholpen hebben, soo gheen andere middelen sich niet ontdect en hadden, om ten eynde sijns voornemens te komen, de welcke aldus beleyt werden. Daer was een Edelman genaemt Graef Anthonis Crivelle lustich ende geestich, behagen hebbende in allerley lieflijcheden, ende die goede middelen hebbende, den meestendeel sijns incomens besteede met tornoyen op te rechten, tonneelspelen te laten spelen ende maeltijden aen te rechten so wel voor de Heeren als voor de Milaensche Ioffrouwen. Desen Grave, goet vrient van Lactance dede een Comedie spelen, ende noode met eenen grooten menichte van Edelmans ende Ioffrouwen, wetende dat sijnen vrient een Santinne vercoren hadde daer sijn devotien toestrecten ende op datse (misschien) onder de selve soude wesen gelijck ooc gebeurde maer om dat Babel den Authuer haren eyghenen naem niet en wil bekent maken soo salse hier onder den naem van Lucretia verhaelt worden. Als die nu alle tsavonts ter tafelen saten so gebeurdent by gheluck dat den Edelman sat recht over sijn uytvercorene dies hy met verwonderinge ende als half verbaest niet en dede als besien, de ghene die hy noyt met sulcken ghemake en hadde konnen aenschouwen: ende alsdoen begaf hem Cupido so verre int spel dat dit een beginsel was van het Treurspel daer van den uytganck bloedich ende ongheluckich was. Ende dit meer door een ongeluck beleyt van de fortuyne als van ongeluck welck de natuere voortbrenght in de gene die minnen,

die van een ander beschadicht worden, ende door een accident ende by gevalle in perijckel ghestelt. Ende soo men wilde beschuldigen de ongestadicheyt van de gene die haer de selve onderwerpen, laetse hooren tgene dat een oudt Griecx Poëte singht met dese veersen.

 
De sachte Venus heeft op Iovem sulcken kans
 
Dat sy zijn hartebuycht: sy sonder scharpe Lans
 
Of hardt ghevlijmde stael, kan d'heymelijckste treken
 
Beyd' van de groote Goon en van de menschen breken.

Ende op dat ick vrylijcker daer van spreke ick ben droeve dat men een nootsaeckelijc quaet in ons beschuldicht, so de Edelheyt selve quaet genaemt behoort te zijn, gemerckt ic elders geseyt hebbe, dat de Musen Dochters der liefde sijn, het welck soo yemant loochenen wil, dat hy niet en meyne dat ick soo stout sy dat ick soo verre daer van spreken soude sonder autheur die door sijn aensien mijne saecke verdedige, want Dion een fraey Poëte onder de oude spreeckt daer van in deser manieren.

 
De Musen minnen al des liefdens soeticheyt,
 
En volghen staech het spoor daer hun de liefde leyt,
 
En so een liefd'loos hart verstout sich haer te volghen
 
Sy schuwent, ende zijn terstont daer op verbolghen
 
Maer so een minnaer trou omhelst t'gheboochde wicht
 
(De Vader des vernufts) dien met een bly ghesicht
 
Bien sy heur sanghen aen, en t'by sijn van hun allen
 
Hun voegend' by sijn dicht, sijn maten, sijn ghetallen.

Lactance dan bedwelmt door dese aenschouwinge ende gevangen door dese nieuwe ende lieflijcke spijse nalatende alle andere spijse te nutten, en dede niet anders als sien besien ende diende haer seer beleefdelijc tgantsce maeltijt geduerende, doch niet sonder sijn aenlockende gesichte te verselschappen met suchten, genoechsame tuygnissen zijnde van veranderinge ende ontsettinge ter liefden vande gene die verstandich ghenoch was, om door de voorgaende teeckenen van den Edelman te bemercken dat sijt was tot de welcke zijne lonckingen ende suchten strecten,

ende dat hare teghenwoordicheydt alleen zijn herte so bevanghen ahdde, dat hy van al de reste luttel wercke maeckte, ende by hem selven overleyde, dat hy opentlijck niet derfde alsdoen verclaren: maer (ghelijck te voren verhaelt is) de maniere tot Milanen zijnde dat de vrouwen meerder vrijheyt aldaer hebben om te couten als in eenighe andere steden van Italien, so heeft de Ioffrouwe gheestich ende beleeft zijnde, den Edelman aenghesproken met alsulcken vrolijcken redenen, dat hy, als uyt den slaep ontspringhende, zijn hooft oplichtede, ene tot haer sprack in deser manieren: Ick hebbe menichmael hooren verhalen ende prijsen de welleventheyt, beleeftheyt ende eerbaerheyt der Ioffrouwen van Milanen ende hiel die in grooter weerden, houdende ende achtende de selve de principaelste van theele lant, maer nu met mijn eygen oogens ende de volcomentheyt van heel Italien, daer desghelijcx gheen meer en is, so moet ic metter waerheyt betuygen, dat den Hemel dese Stat gunstiger is als een andere, dewijle de inbeeldinghen vande schoonheyt, Ia de schoonheyt selve soo overvloedich is, so dattet schijnt dat den Hoorn des overvloets alle volcomentheden alhier uytghestort heeft: Ende ick en weet niet oft ic beter soude doen, daer van swijgende, dan dat ick met luttele woorden ende cleyne welsprekentheyt niet en verclare d'uytnementheyt so de saken die vereyschen, ende ben grootelijckx verwondert ende verbaest my vindende by so vele Goddinnen, ende bedroeft, my voelende niet ghenoech bequaem om die na hunne verdiensten ende weerde te dienen, weerdich zijnde Meestersen te wesen vande volcomenste Edel-lieden der weerelt: ende t'is onnoodich dat icker om liege, dat hoewel ick eenichsins van dat ic eerst in dese stadt gecomen ben mijne vrijheyt verloren hebbe, slave wordende door het enghelsche gesichte van eene die ic inwendichlijc eere ende diene, nu tegenwoordichlijc my gehelijc stelle te volbrengen tgene mijne Goddinne believen sal my te gebieden, wenschende altijt haer dienaer te zijn ende blijven. Sy alle dese woorden hun selven toepassende, hadden genuechte int couten van desen Edelman, ende Lucretia die de slechtste van tgeselschap niet en wilde geacht wesen,

ende die byna voor seker hiel dat dese redenen thaerwaerts waren streckende, antwoorde hem seer minnelijcken: Ick weet wel mijn Heere, dat al de beleefde Edelmans tot wat plaetsen die oock zijn, qualijck konnen binnen houden oft verbergen de straten hunner deughden diese inwendich voeden: maer men vinter oock die om voor alsulcke geacht te wesen hun vroom ende eerbaer gelaten, oock beleefdelijck weten de redenen ende dat met een geveynst gemoet ende uyt spotternije, niet dat ick u by de selve wil vergelijcken, maer op dat wy meer houden van u eerbaer vervolghen, mijnen raet is, dat ghy nalate de dese onse prijsinge ende verheffinge tot beter gheleghentheyt den voorderen tijt besteet tot tvoeden ws lichaems twelck niet ghehouden en is uwe bedenckingen te prijsen, daer door berooft zijnde van zijn behoorlijck onderhout. Lactance boven maten verblijdt zijnde, dat zijn lief hem antwoorde wert root soo wel van schaemte als van blijschap, ende haer toewerpende een gesicht vol soeticheyts ende goede genegentheyts, seyde tot haer: Tis onmoghelijck dat het lichaem (zijnde de slave des ghemoets) sonder blijschap ende vergenoeginge zy, als zijn meester voor hem heeft alle zijns herten ghenoechte, ende ick wenschte dat de ghene die my haer slave gemaeckt heeft soo wel mijn herte kende, als sy my wel kan hooren spreken, op datse also mocht sien dat mijn hert oprecht ende mijn begheerte wel gefondeert is, ende met sulcken reden vergeselschapt, dattet my onmogelijc is niet alleene met haer niet te konnen gecken, maer oock selfs niet te konnen veynsen de pijne die ick lijde om mijn herte so hooge gestelt te hebben dat ick my spieghelende inde schoonheden van dit gheselschap sulcx mijn lichaem genoch is, dat den geest alleene hem verheughe ende versadighen in alsulcken lieflijcken aenschouwen. Ick bedancke u mijn Heere, seyde Lucretia, half al lachende, dat de schoonheyt van dese Ioffrouwen u dienstich zy tot een tijtkortinghe, ende u versadicht ghescheyden zijnde als nu van uwe Goddinne, ende ick verblijde my dat ghy om ws herten genuechte, het uytwendighe quelt, ende en weet niet oft int selve meer discretie verborgen is, als uwe tonge wel

heeft meynen te verclaren int prijsen van dese Ioffrouwen. Hoewel Lactance verstont dat sy aerdichlijc met hem wat spottede so en trock hy hem sulcx niet aen, ende merckte wel dat hy al deel hadde in de goede gratien van Lucretia, die haer geliet wel te vreden te wesen, om dat hy gheseyt hadde zijn Meestersse in dit geselschap niet te wesen. Ende hunne redenen werden belet, door dien de Grave Crivelle met Lactance wert koutende van hunne onderlinghe oude ghemeynschap ende prees hem grootelijcx voor al tgheselschap, hopende hem alsoo meer bemint te maecken van de gene die hy beminde, hoe wel den naem hem onbekent was twelck oock also gebeurde also ghy hier na sult verstaen. Den dans na den avontmael aengegaen zijnde, veroorsaecte den Edelman by zijn lief te komen, haer biddende met hem te dansen, twelck sy soo ghewillichlijck ende beleefdelijck aenveerde, als sy lustich was om te weten wat Lactance int herte hadde, de welcke haer byder handt nemende, niet na en liet telcken alsmen ophiel van dansen, eenighe amoureuse propoosten met haer te houden, die tsijnen voordeele waren, ende merckende ten lesten dattet haer niet tegen en was, noch sijne redenen en verwierp, zoo verklaerde hy haer tgene hy op therte hadde, segghende: Ioffrouwe, ghesien hebbende d'uytnemende schoonheyt met so veele deughden ende goede gratien vergheselschapt, daer Godt u mede begaeft heeft, als oock inwendighe volcomentheden om dat aen uwen persoon niet en soude ontbreken so en sult ghyt niet qualijck nemen, dat ick de stoutheyt hebbe te verclaren, dat ick van over langen tijt door uwe groote schoonheyt alsoo ontsteken ben gheweest in uwe liefde dat ic my desselfs niet en hebbe konnen ontslaen, ende ofter al schoon in mijne macht hadde gheweest, so waer my leet te verlaten een sake die mijn hert so grootelijcx verheucht, ende daer alle mijn lust, ghenuechte ende ruste mijner Zielen in gheleghen is. Voorder is mijn hert alsoo brandende ende mijn binnenste alsoo ontsteken, dat ick vreese, tgeheel lichaem tot asschien worden sal, ten sy dat u lieden die besprenghe metten Hemelschen dou uwer goeder gratien, ende bloeyende beleeft-

heyt blijvende anders tlichaem vernieticht ende de ziele sonder cracht, dewelcke geen gevoelen noch leven en heeft, als dat u lieden die is gunnende. Ende ic bidde u door u ghewoonlijcke goetheyt ende door de cracht der liefden, met mijne quale medelijden te hebben, ende acht te nemen op mijne getrouwe liefde, my nemened voor u getrouwe dienaer, die niet en dencke yets te doen, dan tgene u sal believen. Sy root van schaemte, geleec veel schoonder door tlicht der fackelen ende toortsen inde sale brandende, daer door den vrijer noch meer ontsteken wert, die sonder antwoorde te hebben (tdansen een eynde hebbende) zijn Meestersse aen tsitten bracht vervolghende zijn vrijagie, dien sy seer beleefdelijcken ende wijslijcken antworde: Ionckheer ick en ben so onwetende noch onbeleeft, niet, dat ic soude misprijsen dat een fray edelman, eerbaer, wijs ende beleeft, als daer ick u voor houde, zijnen dienst presentere ende liefde toedrage de vrouwen, ende vlijtich zy om die te behagen, versekert zijnde dat alsulcken vriendelijcken gemoet niet en comt als in die edel van herten zijn, ende van alle plompheyt gereynicht, de welcke verduystert de stralen des herten der gener die wijt van alle beleeftheyt, verachten de volcomenste ende nootwendichste passien die wy van natueren hebben. Ten heeft my ooc noyt verdroten van u bemint te wesen, deur dien ick u voor so vroom ende deuchtsaem houde, ende achtende den goede faem ende naem van sulc een vrouwe als ick ben, dat ghy om ghene saken ter werelt en sout begheeren, oft aen my versoeck willen doen van dat veroorsaken soude mijn verderf ende verlies van eere: want soo ick wiste dat u herte besmet ware met alsulcken ongetrouwe listicheden daer den meestendeel vande mans mede besmet zijn, zijt versekert dat ghy na desen gheen vrientschap meer en sout ghenieten van my, die niet en ontkennen u te beminnen, doch so verre my d'eerbaerheydt toelaet, ende ick vermach sonder mijnen naem ende faem te besmetten die ic boven tleven achte: ende op dese conditie ende bespreck nam sy hem aen voor haer getrouwe Dienaer: maer hy versekert zijnde dat zijn lief so straf niet en was, ende hem altijts sodanigen antwoorden niet en soude geven dede

haer duysent eeden van getrouwicheyt, belovende nimmeer geen andere als haer te beminnen, ende dat hy voorts so voorsichtich soude wesen in zijne beleydinghe, dat sy tot gheenen daghen oorsaecke soude hebben haer over zijne onghetrouheydt te claghen, ende begheerde dat sy hem beproeven soude, ende versekerde haer zijn leven noch eere te sparen om haer begheeren te volbrengen, maer dat zy hem ooc zijn bede wilde toestaen ende medelijden hebbende met zijn lijden, blusschen wilde den brandt der liefden, die hem alle ruste benam, op dat zy lieden t'samen eens willens zijnde, ende met eenen onbrekelijcken bandt der liefde gheknocht, hy te beteren middel mocht hebben om haer te dienen want sonder sulcke versekertheyt te hebben, docht het hem onmoghelijck haer ghenoech te connen beminnen.

Als de Ionckvrouwe hem alsoo hoorde spreken, ende dat hy sonder gheveynstheyt aen haer versocht, tghene men ghemeynlijck inden handel der liefde versoeckt, wat voor bedeckte woorden men oock daer toe gebruyct so seyde sy tot hem: Hoe dus Ionckheere, acht ghy mijn eerbaerheyt soo cleyn, dat ghy soeckt die te verminderen als ofte een sake ware diemen den eerst versoeckenden soude toelaten? Ick verghevet u om uwe joncheyt ende de groote liefde, die u soo onbedachtelijck doet spreken, want ten ware om die oorsaken, ick soude uwe vermetenteyt wel verghelden. V is bekent dat ick eenen man hebbe dien ick mijn trouwe gegeven hebbe, ende ic hebbe mijn eere ende de zijne in sulcker weerde dat ic veel eer de doot soude lijden, als oorsaecke te geven om d'eene oft d'ander te verduysteren: Hierom (seyde sy) zijt te vreden dat ic u beminne, sonder voorder te versoecken ofte ghy en sult met alleenlijc verliesen alle dat ghy alreede vercregen hebt, maer ooc wel van d'uwe daer toe laten. Alsoo den Edelman zijn onschult wilde doen, soos tont alle tgeselschap op, ende namen oorlof aen den Grave, die hun gheleydde tot aenden uytganck zijns Hofs, alwaer hy tot Lactance seyde: Ic verblijde my, dat ic middel gehadt hebbe u in eene cleyne sake te believen, ende wenschte u Lief ende de Meestersse ws herten te kennen, op dat ic haer mocht verclaren uwe deuchden ende ver-

diensten, ende sy door mijne getuyghnissen te meer oorsake hadde u te verghelden de pijnen ende trouwe vervolghinghen. Den Vrijer bedanckte hem grootelijcx van zijne goede geneghentheyt, ende sonder veel woorden met hem te maecken, is hy na huys ghegaen, naer dat hy tgheselschap goeden avont ghewenscht hadde. Dien nacht heeft hy weynich gherust, door de muysenesten die hy int hooft hadde. Ende de slaepstede te kleyn zijnde om zijne ghedachten te beslaen, is hy op ghestaen wandelende langhs de kamer, stichtende veel Kasteelen inde locht, ende hadde soo veele verscheyden gedachten alsser diversche accidenten den Vrijers ontmoeten: ten lesten nam hy inct ende pampier, ende schref dese volghende Dichten.

 
VVelcke zijn de Beken daer.
 
VVelcke de Fonteynen klare,
 
vvat voor VVater ist voorwaer
 
Dat mijn lijden openbare.
 
 
 
VVat Nymphen zijns die verstaen
 
De blijtschappen die my voeden,
 
En connen begrijpen zaen
 
Tlyden twelck my doet woeden.
 
 
 
Noch den Po, noch Athesin,
 
Gheladen met veel rijckdommen,
 
VVeten niet den rechten zin
 
Van mijn Lief, zonder verblommen.
 
 
 
De groene Beke playsant,
 
De wel schoone Navilie,
 
Zal dees eer hebben byder handt
 
Te besoeckin mijn Amye.
 
 
 
T'staende VVater van Lugan
 
Zal mijn lyden nu verhalen,
 
En langhs Olan noch Bravolan
 
En blijve ick niet sonder stralen.
 
 
 
Valeyen en woude schoon,
 
Als oock de groeyende Berghen,
 
Aensiende mijn Lief idoon
 
Zullen mijn klacht niet verberghen.
 
 
 
Oock de Rootsen steyl en hoogh
 
Zullen vele Nymphen voortbringhen
 
Die Cupidons lust met ghedoogh
 
Aende waters sullen singhen.
 
 
 
Als oock der Liefden tempeest,
 
Met des Cupidoos onweder,
 
Tgaen en wederkeeren meest
 
En van dat ons brenght ter neder.
 
 
 
Twelck my nu inbeelden doet
 
Hondert dooden teghenwoordich,
 
Maer een ghedachtenis goet
 
Verdrijft die alle seer spoedich.
 
 
 
Zoo ick my onthoud' alleen
 
In de Bosschen ende velden
 
End oock mijn gheluck beween
 
Aen den Berghen hoogh als Helden.
 
 
 
VVat sal sulcx dan baten my
 
Als vervolghe mijn lusten,
 
En behouden tleven vry
 
Als tgoet by my niet wilrusten?
 
 
 
Neen, Neen, blijft ghy Beecxkens schoon
 
Loopende door de groen vveyden,
 
Ghy staende vvatersidoon
 
En Fonteynen wilt verspreyden.
 
 
 
VVel sy Thesin en Olan,
 
Oock den Lambroische Goddinnen:
 
Mijnen lust is tot Milan,
 
En de Milaensche vriendinnen.
 
 
 
Ten is nu gheen stervenstijt
 
Al staet blijschap nu besijden,
 
Noch vergaen sonder respijt
 
Sonder Cupido verblijden.
 
 
 
Seer schandelijck waer de doot
 
Te sterven nu sonder hope,
 
Te meer om dat tot den noot
 
De hulpe alsnoch staet open.
 
 
 
Reden en heb ick noch recht
 
My des ghelucx te beclaghen,
 
Noch my te houden voor Knecht
 
Na des onghelucx behaghen.
 
 
 
Veel meer is my aenghenaem
 
Mijn wesen ende langh leven,
 
Ende d'onghemack onbequaem
 
verdrijven ende begheven.
 
 
 
Om met grooter trouwicheyt
 
De groote vreught te ghenieten,
 
Diemen schept in de schoonheyt
 
Sijns Liefs sonder verdrieten.
 
 
 
Den tijt bequaem en 'tsaisoen
 
van mijn Princes verheven,
 
Zal mijn leedt te nietedoen
 
Twelc my als nu doorbeven.
 
 
 
Haer vriendelijckheyt versterct
 
De hop die my hout int leven,
 
En soo langh' sy leeft (dit merct)
 
En sal ick haer niet begheven.
 
 
 
V veysnen mijn Lief bequaem
 
vertroostet my boven maten,
 
end' u spraeck my aenghenaem
 
Doet my alle druck verlaten,
 
v dan mijn hert en ghemoet
 
Is voor u tot allen tijden,
 
end' blijf u trou Dienaer goedt
 
Om eens eeuwich te verblijden.

Den Minnaer zijn Liedt voleyndt hebbende, even als oft hy inde teghenwoordicheyt van zijn Liefste geweest, ende eenighe goede antwoorde ontfangen hadde, stelde hem tot ruste, ende niet langhe na dat hy hem daer toe ghesteldt hadde, oft hy en viel in slape, ende rustede tot dat het schoon dach was. De Ioncvrouwe ter ander zijden, ligghende by haren man, die verdrietich, onghenuechlijck ende haestich was sonder eenige vriendelijckheydt, ende die haer qualijck handelde ende liefde droech inde Stat, sy seggh'ic te bedde zijnde, begon by haer selven t'overlegghen ende te dencken op de beleeftheyt ende aerdicheyt haers Dienaers, ende met wat manierlijcheyt ende welvoegentheyt hy haer zijnen dienst aengedient hadde, ende vergelijckende zijne weerdicheyt by de ongherijmde manieren haers mans, soo was sy in verscheyden strijdende ghedachten: somtijts nam sy voor haer desen voor haren Dienaer aentenemen tot wrake der onbeleeftheden ende hardicheden haers Mans, ende hem te laten betalen het acterstel twelck haer man buyten huys bracht: daer na terstont al bevende ende gevoelende eenige cloppinge des herten, soo verwierp sy dese onbehoorlijcke gedachten, ende geven de reden plaetse, dacht haer beter te wesen gheen gemeynschap te houden ofte vrientschap te toonen den genen die sonder schijn van liefde haer socht tot oneere te brenghen, ende daer niet dan quaet en konde na volghen. Aldus was haer voornemen Lactance gantschlijck te verlaten ende hem niet meer willen sien ofte hooren spreken soo het haer moghelijck waer: Ende soo sy sulcx volbracht hadde sy en soude haer eere ende leven niet verloren hebben, noch oock haer man gelijc daerna ghebeurde. Maer wat, sy en conde haer ongelijck niet ontloopen ofte om beter te seggen, sy ketelde haer selven in hare gedachten ende gaf haer sinlijcheyt te veel toe also dat haer Vrijer, die den tijt wilde waernemen ende by na

meer lydens hadde, als hy wel konde verdraghen, ende haer gheen gheveynsde liefde toe en droech, alle middelen socht om haer sijne ghestadige liefde te kennen te gheuen, ende maecte zoo vele dat hy wist waer Catharine ghewoonlijcke ter Kercken ginck, ende met eenen waer sy woonde ende gaende dicwils ter Kerken met sijne medegesellen, konde niet na laten sijn gesichte te stieren na syn wtverkoren de welcke (teghen haer voornemen) hem een vriendelijck ghelaet toonde, ende dat soodanich dat hy daer by konde bemercken datse hem gheen quaet hert toe en droech, ende syn zaken vervolgen soude: hierom waer nemende den Vastenauont tijt, alsmen in Italien een gantsche maent langhs der straten vermomt loopt, soo is hy op eenen auont sittende op een schoon Spaensch peert, soo vermomt als hy was gereden na de woonplaetse van zijn Mestersse die by ghelucke aende poorte was, ende verclarende by teeckenen wie hy was quam hy by haer, ende sonder veele andere redenen sprack hy haer aen van liefde, ende badt haer met hem medelyden te hebben, versekerende zijne liefde geene gemeynde liefde te wesen, maer sodanighen, die hem gheheel in haer veranderde, geen onderhout en hadde als zijne eyghene gedachten: ende so sy lust hadde aen zijn doot ende qualijck-varen, daer toe niet anders en behoefde als hem soo qualijck t'onthalen ende soo luttel vrientschap te bewijsen, als hem tot alsdoen bewesen was. Sy onthaelde hem met meerder vrientschap ende beleeftheyt als sy oyt gedaen hadde, door dien sy voorghenomen hadde hem voor haer Lief aen te nemen, by aldien sy hem bevondt ghetrou ende stantvastich, oock weerdich om hem te vertrouwen saken van alsulcken aensiene als daer waren hare eerbaerheydt ende ghestadicheyt. Dit gaf Lactance eenen moet om haer de handen te kussen, die haer des een weynich gheliet ontstelt te wesen, ende haer presenterende de voorschreven ghedichten, badt haer zijns te ghedencken, ende versekert te wesen dat hy was haren oprechten ende onderdanighen Dienaer, twelck ghedaen zijnde is alsoo vermomt van daer vertrocken. Catherine die eertijts verscheyden brieven ontfanghen

hadde van die haer beminden, ende weynich daer van ghehouden hadde, t'sy ofte die te lichtveerdich achtede ofte haere gunste onweerdich, ofte wel om datse als doen meer van haer Man hiel, siende nu dese schriften van haer Lief, ende verstaen hebbende het inhouden ende den zin der selver, zijnde subtijl ende gheestich genoech, soo prees sy Lactance seer by haer selven, ende bedenckende met wat een yverich hert hy haer gebeden, ende hoe langhen tijdt hy haer sonder hem dat te laten verdrieten, vervolght ende ghedient hadde, so besloot sy by haer selven desen voor haren Minnaer te behouden, dewijle hy schoon, kloec, ende lustich was, ende hem de plaetse te laten bewaren van haren gewoonlijcken stalknecht. Nu en ontbracker niet als de middelen te bedencken daer door haer hert ende ghemoet mocht versadicht worden, welcken tijdt gheduerende sy hem soo vriendelijcken ghelaet toonde, dat Lactance claerlijcken merckte dat het uytstel zijner vreught niet en was gheleghen aen zijn Liefste, maer aen d'ongheleghentheyt, ende dat sy niet en wist daer in te voorsien: maer alsoo daer niet en is dat tghesicht klaerder heeft als die mint, insonder alst tot zijnen voordeel is, hoe wel sy van eenen blinden gheleyt worden, alsoo oock Catherine, hebbende groote gemeynsaemheydt met een haer buere ende ghevader, door de welcke sy vernomen hadde de plaetse daer haer man zijn offerhande dede, nam voor haer de selve in desen handel te gebruycken, ende haer Secretaris te maken van hare edachten, tot vergenoeginge van heur ende heuren wel verwachten Vrijer.

Hier in dan ist dat sommige Catherine lasteren ende schelden souden, om dat sy haer socht te wreken over de misdaden haers Mans, ende dat met vercleninge haers naems: nochtans indien dat alsulcke wel insien wat een hertseer het eene schoone lustige Vrouwe is, haer veracht vindende, sal dese misdaet te lichter achten. Ende wat reden oft voordeel heeft den Man meer tot ontschuldinge zijner wellusten als de Vrouwe, dien de vriendelijcheden ende lieflijcheden gemeynder zijn? ofte welcke is de wet, die den Mannen toelaet meerder straffe over de Vrouwen bevonden by hun Liefste als sy over

de mans, wetende datmen haer ontneemt de vreught ende lieflijcheyt die hen toecomt soo wel by de Wet als vande nature selve?

Catherine dan, op eenen tijt dan als haer Man uyt was na zijn ghewoonte, noode haer gebuere ten noenmale ende soo haest tselve ghehouden was begaven sy hen ter vensteren, om de vermomde te sien die langhs der straten reden, also het int leste vande vleesch-tijdt was, ende niet langhe en hadden sy daer geweest, ofte daer en quam voor by een fraey gheselschap van Masques ofte vermomde, onder de welcke Lactance was, doch ontdeckt, geseten op een fraey ende lustich peert, het welcke hy dede springen ende vliegelen, met sulcken behendicheyt, datmen daer door lichtelijc conde oordelen de cloeckheyt zijns persoons ende gestaltenis zijns lichaems, ende hy zijnde voor de venster zijner Goddinne, en versuymde niet haer te groeten met grooter eerbiedinge, twelc sy haer niet aen en troc om haer geselschap, als oock om van den Edelman geen quaet vermoeden te doen hebben: want indien sy hem wederom ghegroet hadde, ten soude daer sonder niet geweest hebben, ofte yemant en hadde daer door nadencken ghehadt, die nu van hunne vrijagie niet en wist: maer als de Mommers voor by waren so sprack sy tot haer Gevaerken in deser manieren: Ic en dencke niet Gevaerken dat ghy dien lustigen Edelman kent die ons int voorby gaen groetede? Hoe soud'ic hem kennen (seyde d'andere) die niet en weet hem oyt in eenich geselschap daer ic geweest ben, gesien te hebben. Indien ghy wilt beloven (seyde de Ioncvrouwe) secreet te houden een sake die ic u geerne wilde openbaren, ic sal u verhalen een geschiedenisse daer ghy over verwonderen sult. De gevader erch ende listich ende die alreede bemercte wat muysenesten dese jonge Vrijersse int hooft hadde, swoer haer ende beloofde alles so secreet te houden, als oft zijt haren Biechtvader te kennen gegeven hadde. Dus begon de Ioncvrouwe haer verhael clach-wijs, doch met een goede gratie, segghende: V is genoech bekent mijn Gevaerken ende goede vriendinne, hoe menichmael ic u geclaecht hebbe het groot ongelijck twelc my mijn Man is aen doende, ende dat hy luttel be-

denckede mijne afcomste ende dat ic zijn ghetroude huysvrou ben, dagelijcx hem verloopt, ende zijne onkuyssche begheerlijcheden versadicht, loopende als nu by d'eene alsdan by d'andere, verdoende also het beste van zijn incomen. Ghy zijt ooc de ghene die (als goede vriendinne ende ghetrouwe ghebuere) my ghewaerschout hebt vande groote gemeynsaemheyt die hy is houdende met de Edel Vrouwe in S. Raphaels Prochie, om welckers wille ic dickmael qualijck ghehandelt ben gheweest, als ic mijn man verhaelde het ongelijck dat hy my aendede, ende dat ick vrouwe genoech was om zijnen lust te boeten so wel ofte beter als die ongeschicte, die met hem doet al datse wil: maer den booswicht als hy is, in plaetse van my erghens in te behaghen, ende my te verlichten vande swaricheyt die mijn herte is knagende, my selven also veracht siende, soo seynt hy noch daghelijckx geschencken aen haer die ick meer hate als de doot, ende is hare boden vriendelijcker als my, die alle mijn leven oprecht ende getrou ben geweest. Een sake sout ghy my mogen voor wenden, dat is dat hy my fraey gecleet heeft ghehouden, hebbe mogen gaen daert my gelieft heeft, ende uyt ende in gheven na mijn behaghen: maer wat heb ic met dese voordeelen te doen, als my tbeste ontbreect? wat ghenuechte kan ick scheppen in mijne fraeye ende lsutige cleederen, als hy (diese my gheeft) veracht mijne vriendelijcke omhelsinghen? Meynt ghy dat ic vrolijck can wesen, hoorende van hem niet als spijtige ende smadighe woorden, in plaetse dat eene openbare ende ghemeyne alle vriendelijckheyt van hem is genietende, ende ontfanght. Ick en ben immers soo leelijck ende onghemaniert niet, oft ick en mach wel comen ende my laten vinden by de schoonste ende wellevenste deser Stede, noch oock soo cleyn gheacht, ofte veel Edelmannen van goeden huyse en hebben hun beste ghedaen om my te dienen ende om mijn liefde te verwerven, vande welcke ic ooc wel vele en verscheyden brieven ende bootschappen ontfanghen hebbe, sonder dat ic yemant van hun allen ergens in hebbe willen believen. Ic hebbe te veel wercx van hem gemaect ende dat tot mijnder schade, ende hebbe

my nedrich gehouden meer als mijn afkomst toequam themwaerts, zijnde alsulcke als ick ben, hebbende mogen trouwen Edelmans beter ende van beteren doens als hy, ende die my meer in weerden souden gehouden hebben als desen Bock ende hitsigen haen, dienende voor een gantsch dorp. Maer dat ick nu out oft leelijck ware, soo soude ick hem ontschuldigen, ende niemant sulckx claghen als my selven, als hebbende eenen onbequamen voet tot mijnen schoen gecoren: maer ick hebbe noch qualijc tweeentwintich Iaren, ben frisch, niet gerimpelt noch gebroken, ja ben noch weerdich eenen cloeckeren ende lusterigen als hy om my t'omhelsen, ende daerom dewijle hy veracht ende de walge heeft van eenen soo goeden beet, soo heb ick voor my genomen op gelijckerwijse my te voorsien, van een Lief die my gerieve in plaetse van desen verdrietigen ende onsaligen man. Nu dan desen Edelman die daer stracx voorby passeerde ende ons groete, behaeght my boven alle andere, ende dat door zijn beleeftheyt, wijsheyt ende eerbaerheyt, hy heeft my dickwils zijnen dienst aengedient heeft my aengesproken, ende langen tijt vervolght, biddende dat ick hem mijne liefde wilde gunnen, ende hoe wel hy my gantsch lief ende aengenaem is, ende ic hem wel hadde willen believen ende zijnen wille volbrengen, soo en heb ic tot noch toe hem niet geantwoort als met Liedekens sonder hem te toonen eenige meerdere liefde, dan nu sindert weynige dagen herwaerts heb ic een beter ende vriendelijcker gelaet getoont als voorhenen, door dien ick vastelijck voor my genomen hebbe (t'sy by dage oft by nachte) hem Lieutenant te maken van mijnen dwasen man, die de beste spijse verlaet, ende met de slechtere hem laet genoegen. Soo ist dan tot u mijn Gevaerken dat ic my wende, op dat ghy my radet, gunstich zijt ende bystant doet in dese mijne saken: van u sit dat ick troost verwachte, want alleen en weet ick niet te wege te brengen de verlichtinge mijns Liefsten, ende van my selven, die in wille ende lijden hem te boven gae: ende dewijle ghy ouder als ick zijdt, ende meerder ervarentheyt hebt, soo bid ick u my in dit verdriet niet te laten, ende met uwe wijsheyt mijn slecht verstant te vooren te

comen, twelck niet en siet als sy by de stralen ende lichten der Liefde, ende en lette niet als opt gene dat mijn lijden mach verlichten. Och, Gevader, ten is niet mogelijck ofte ghy en hebt wel eertijts ghevoelt Cupidos schichten, ende dien volgens wel weet raet ende daet te geven in mijne saken, want om u de waerheyt te seggen, ick en weet niet hoe ickt hebbe, noch wat ick doe, alleenlijck gevoel ick by my selven dat ick desen Edelman beminne, ende wilde wel den middel hebben hem behulpich te wesen, gelijck ick wel verseeckert ben dat hy my lief heeft ende dienst soect te doen. Ic wilde ooc wel om mijn voornemen te beter voortganc te doen hebben dit secreet mijn oude Cameniere openbaren, door dien ick sonder haer in dese sake niet en can uytrechten, hierom sal u believen haer te beraden ende aen onser zijde te trecken. De Gevader hoorende de vrymoedige ontdeckinge des ghemoets deser arme minnende Ioffrouwe, gaf haer oock antwoorde nae haere sieckte, ende seyde: Ioffrou ic hebbe langen tijt medelijden met u ghehadt, siende het onbehoorlijck leven ws mans, ende u so jonck, schoon, frisch ende van goeder gratien, ende die so verteerdelijc opgebracht zijt, sonder t'gehoor van sulcken roeper ende twister aen u ooren te hebben: ende ic hebbe my dicwils verwondert over uwe groote lijtsaemheyt, dat ghy verdraghende zijne swacheyt ende onlijdelijcke quellinge, hem tot noch toe getrou zijt gebleven, genen anderen kiesende, die u hadde moghen opleggen ende betalen, tgene hy buytens huys droech, ende u ten achteren bleef. Dus betrout u op mijne getrouwicheyt en dat ickt wel helen sal ende mijn beste doen om u Lief te vreden te stellen ende u begeerte te volbrengen, ende wat aengaet uwe Camer-bewaerster, laet my met haer gewerden, want ick hopet so wel te maken, dat sy veerdiger sal wesen u te dienen, als ghy haer te bevelen saken daer u so veel aengelegen is. Sijt dan wel gemoet, rust dan op my, ende laet my u schip stieren, want indien ickt niet ter behouden haven en brenge, so en betrout geen persoon ter werelt meer. Dit vertroostede d'arme Vrijersse, kennende hare listicheyt, ende dat sy wel een saecke wist uyt te voeren, alsse die maer aengenomen en

hadde, de welcke haer voegende by d'oude Dienstmaecht van Ioffrou Catharine, sprac met haer na vele verscheyden redenen, vande groote ontrouwicheyt des Mans, ende groote deucht ende vromicheyt der Ioffrouwen, ende ten lesten seyde sy: Ic verwondere my, dat uwe Ioffrou so slecht is, dat sy die so schoon ende jonc is, ende van vele Edelmannen bemint, die niet en soecken als haer alle dienstbaerheyt te bewijsen, sy deses niet tegenstaende, lijt desen quellijcken ende moeyelicken Man, die haer dus moeyelijck ende lastich valt, ende haer alleen latende, gaet daert hem goet dunct ende belieft by zijn Hoeren ende Concubijnen: Daerenboven verwondere ic my oock dat ghy een erge ende verstandige vrouwe zijnde, geen medelijden en hebt met dese arme bedructe Ioncvrouwe ende haer niet en beradet haer van een Vrijer ende Lief te voorsien, soo wel als haren Man zijne wellusten volght ende bejaecht. Wat is u seggen, Ioffrou seyde d'oude? mijn Vrou is haren Man so ghetrou, dat ick niet eens en soude willen dencken den mont daer van open te doen, haer te raden tot wellusticheyt, ende haren Man gelijck met ghelijck te betalen, die haer soo grooten ongelijck doet. Ten is niet by gebreke van goeden wille, wenschende haer selven meer vreuchden ende gemacx als sy haer selven aendoet, ende so sy mijnen raet wilde volgen sy en soude so dicwils niet sonder goet geselschap slapen als sy nu wel doet, ende en soude thuys so niet bewaren, als oftse een Clooster vrouwe ware, haer selven geen ghenuechte aendoende, door dien alsulcken verdrietigen leven hare jaren vercorten sal, ende doen verliesen hare schoonheyt, int beste ende bequaemste haers levens. Maer ofter nu also waer seyde de Gevader, dat uwe Ioffrou voorgenomen hadde liefde te dragen, ofte alreede een Lief vercoren hadde, dien sy so veel voordeels gunde als hem in huys te comen, om te genoegen soo wel haer selven als den genen die haer Dienaer is, soudy haer niet willen getrou wesen, ende met al uwe macht haer daer toe helpen ende tselve secreet houden sonder niemandt ter wereldt daer van te vermanen?

Datse sulcx beghinne als sy wil (seyde d'oude) ende indien ick haer niet by en sta soo wel met getrouheydt,

na de saecke vereysschen sal, datse my houde voor de patijvichste der wereldt. Ende wat aengaet om haer ghetrou ende secreet te wesen, alleenlijck de doodt ende niet anders sal my uyt het herte rucken daer inne besloten is ten dienste mijner Ioffrouwen in hare liefde. De belofte van ghetrouwicheydt by de Ghevader ontfanghen zijnde, soo gaf sy de oude dienstmaecht alle den handel te kennen, haer biddende daer in te voorsien, ende wat haer aenginck, ten soude aen haer niet lieghen, om Lactance te doen kommen lanckx de strate sonder eynde, uytcommende achter aen thuys van Catharine, by aldien sy middel stelde om hem langhs aldaer in te brenghen. Dese oude die slimmer ende erchlistiger was als een ouder Simme, ende meer schelmerijen wist als eenen Vos, werdt terstont denckende om eenen kelder uytcommende inde voroschreven strate, vol oude tonnen die nerghens toe en dienden, ende achter eene der selver een loose deure adde, twelck sy ahre medegesellinne in koppelaerdije te kennen gaf, seggende ick moet na den sleutel van die deure sien, op de welcke mijn Vrouwe noyt gedacht en soude hebben, laet alsdans den Edelman comen als ghy wilt, ende ghy sult ghewaer werden dat ick beter doen can ende volbrenghen, als segghen oft beloven: want t'is de bequaemste plaetse der werelt om hem lancx daer in te laten, ende daer op niemant gheen vermoeden en sal hebben, ja ick achte dat niemandt vanden huyse vande selve en weet te spreken: en'is de bequaemste plaetse der werelt om hem lancx daer in te laten, ende daer op niemant gheen vermoeden en sal hebben, ja ick achte dat niemandt vanden huyse vande selve en weet te spreken: ende al creech den Heere des huys eenich na dencken, so waert hem onmogelijc dese deure te vinden door dien sy beset is met een groote tonne, die 'tgesichte daer van beneemt. De Ioncvrouwe siende de sake na wensch gaen, ende bemerckende de ghetrouwicheydt ende goede gheneghentheydt haerder dienstmaecht, en was van haerder zijden ooc niet traec, maer dede sulcken neersticheyt, datse met scherp soecken vont een koppel oude verroeste sleutelen, ende ginck met de Maerte na den kelder, aenden welcken sy na vele versoeckens vonden dien de poorte der Amoureuse secreten opende: De Ioffrouwe dit siende, omhelsde hare Maerte, ende bevangen zijnde met grooter blijschappe, kuste haer meer

als hondertmael seggende: Och mijn weertste vriendinne hoe seer ben ick in u gehouden, dewijle ick door uwen middel weder levendich ben geworden, ende voortaen sal mogen genieten dat my op dese werelt het aengenaemste is Zijt versekert dat ic u lonen sal de vrientschap die ghy my nu doet, my bystaende in mijn verdriet, ende middel ghevende my te wreken van mijnen ongetrouwen Man. Laet dese redenen blijven (seyde d'oude) ende bedenct alleenlijck waer in ick u eenigen dienst can gedoen, want al hingh oock tleven daer aen, soo en sal ick my daer in niet meer sparen, als ick in desen cleynen dienst gedaen hebbe. Ick geve u ende mijn Gevader (seyde sy) geheelijck den last hier van, ende betrouwe u toe mijn eere ende leven, als mijne getrouste vriendinnen.

Hier ist dat de Fortuyne begint haer ongestadicheyt te toonen, breydende 'tnet ende den voetstrick inden welcke dese arme Edelvrouwe ghevallen zijnde, sy de vierde uytcomste van haere tragedie speelde, de welcke haer begin hadde vermomt zijnde, maer ten laetsten den doeck der soeticheydt afdoende, wert sy ghewaer tbloedige sweert twelck in eenen ooghenblick afsneet alle dese vreuchden ende tijtcortingen, qualijck aengeleght ende schandelijcken vervolght ende onderhouden. De Ionckvrouwe dan en verwachtede niet anders als de voorbycomste haers alderliefsten om hem haren goet voornemen te verclaren, ende de middelen die sy ghevonden hadde om hem te voldoen ende te loonen van so veele gaen ende staen om te genieten de volcomentheyt sijner vreughde. Alsoo sy in dese gedachten was, so quam de vermomde joncheyt daer voorby, om dat de vrolijck-avonden begonnen ten eynde te comen. Lactance dien het verdroten soude hebben dese ghelegentheyt te laten passeren sonder sijne soete tegenpartije te bespringen, quam mede als d'andere toegerust, ende van d'andere afgeweken zijnde aenden avont, soo sach hy zijn Liefste aende poorte, ende met groote eerbiedinge groetende, ende van haer seer beleefdelijck onthaelt zijnde, soo en conde hy hem niet onthouden ofte hy en seyde tot haer al suchtende: Ioffrou wat heb ick u mis-

daen, dat het u niet en belieft te blusschen het wreede vier twelck my verteert, ende van niemant anders als van u verlichtinge en can ontfangen, daer u nochtans genoech bekent is mijne oprechte ende getrouwe liefde tot uwaerts? Indien mijn ongeluck u behaeght, ende lust hebt aen mijn verderf, zijt versekert dat ick, om u te behaghen, bereyt ben den doot te smaken, by aldien uwe lieffelijcke handen dat ampt aen my willen uytvoeren, aenghesien dat doch even wel uwe hardicheyt my den doot veroorsaect, tot loon der grooter liefde de ick u ben toedragende. Sy die versekert was dat Lactance in ernste sprack, ende soo veel ofte meer lijdens hadde als hy wel conde dragen ofte uytspreken, dicwils suchtende, soo antwoorde sy hem met de tranen op de oogen: Wel mijn liefste vrient, wat wilt ghy dat ick u doe, meer als tghene ick alreede u gedaen hebbe? Zijt ghy niet te vreden met de versekertheyt die ick gedaen hebbe van mijne liefde tuwaerts, ende de deught die ick u gunne als aen mijn eyghen Broeder? Och seyde den Edelman, wat mach my dese getuygenisse geven, anders dan mijn hert meerder quellinge aendoen, wetende bemint te zijn, sonder te moghen ghenieten de vruchten van dese liefde? Welck is de oorsake datmen de vruchten ende bloemen aen de Boomen bemint, ist alleenlijck om de soeticheyt des reucx? Die nutticheyt soude haest voor by zijn, ende de vreucht niet langhe dueren: de liefde is eenen vruchtbaren boom, ende wy zijne Bloemen: indien de Bloeme haer alleenlijck ontluyckt sonder voorts te brenghen datmen van haer verwachtede, tis so veel te meer t'haren nadeel ende schande, ende wy en behoeven niet te verbergen tghene in onse ghedachten besloten is, noch sich voor malcanderen te veynsen: Ionckvrouwe ick wensche onser beyder versamelinge, ende bidde u my oorlof te gheven om met u alleen int verborgen te spreken, ende wijder van eenige getuygen als dese plaetse, om u geheelijc den gront mijns herten te openbaren, ende u te bewijsen metter daet de liefde die ick u toedrage, ende hoedanigen Dienaer ick u ben. Nae dat ick bemercke Ionckheer ghy spreeckt al dat u goetdunckt, ende verclaert beschey-

dentlijc dat u opt herte light, het welcke my niet en mishaecht, dewijle het alsulcken volc, als ghy, toeghelaten is te versoecken ende te bejaghen daer sy na trachten: Maer hoe soude ic my derren betrouwen op de gewoonlijcke onghestadicheyt der Mannen, de welcke men daghelijckx meer ende meer siet toenemen? Waer ick soo wel versekert van uwe ghetrouwicheyt als wel uwe woorden schrijven ende ghedichtselen luyden ende inhouden, ick soude (misschien) u noch soecken te helpen ende te believen: maer vreesende met een vrientschap te bewijsen schande ende onghemack te behalen, ende een ander believende my selve te grieven ende leet te doen, soo ist beter dat ick my over mijne liefde bestraffe, ende mijne genegentheden laten vercoelen, aleer tvier overwinne, ende my tot eenen roof make, des ghenen, die misschien genoech soude hebben met het eerste gerichte, om daer na my te stellen ende te rekenen onder tghetal der dwaser Ionckvrouwen, die hun laten becouten ende betooveren selfs vande geringhste wistrijckers ende nochtans onghetrouwe.

Catherine seyde dit alleenlick om haer lief wat ongerustheyt aen te jagen, ende om hem te doen gevoelen de soeticheyt met bitterheydt ghemengt: maer hy, meynende dattet een afscheyt voor altijts ende eeuwich was, als die noch niet lange den handel der liefde ghepleecht en hadde, noch de listicheden die int vervolgen gebruyckt worden, ende meynende dat yemant hem aen zijn Lief vermaect hadde, begon hem te onschuldigen, sweerende dat even als zijn tonge ende mont spraken, hy even ooc also de getrouwicheyt inden gront zijns herten droech: ende dat sy d'eerste zijnde die oyt zijn ghemoet hadde vermeestert, de best ghediende soude wesen, ende dat met alsulcker trouherticheyt als oyt Ionckvrouwe ter werelt: biddende haer voorts ootmoedelijck dese gunste hem niet te weygeren ende dese bequame gelegentheyt niet te laten voorby gaen, om daer na gheen oorsake te hebben alsulcken bequaemheydt te hebben laten voorby gaen: dat oock alleenlijck de doot, ende niet anders desen strick der Liefden ontbinden en soude vanden welcken hy hem ghevanghen vont, ende dat in sulcken

uytnemende schoone plaetse, dat hy hem selven daer door achtede den geluckichsten Edelman van Milanen. Sy niet langer connende verborgen houden hare gewenschte vreucht, ende de deught die sy Lactance gunde, antwoorde hem al lachende met sulcken bevallicheyt, dat Orpheus daer door selve haer gevolght soude hebben tot inder hellen, ende seyde: mijn weertste Lief, ick ben te vreden u te ghelooven ende toe te vertrouwen tbeste dat ic hebbe, dat is mijn eere, faem ende naem, om te sien oft uwe daden ende wercken sullen overeen comen met tghene ghy so wel ende aerdichlijc weet te seggen. Zo wanneer dan als ghy wilt sult ghy alleen vinden int verborghen, sonder yemants by wese, om my alsdan te verclaren tgene opt herte light, ende om van my te verstaen tsecreetste voornemen mijns gemoets, ende merckt in wat manieren: Siet daer dat cleyne straetken t'eynde mijner wooninghe, tselve sal u brenghen aen een achterpoortken, ende sult langhs daer comen t'elcker reysen als mijn Man van huys is. Ende om niet dickwils over en weder te seynden om te weten d'afwesen mijns Mans, daer door ons voornemen mocht belet worden, siet daer de woonplaetse van mijne Gevader (hem toonende met eenen thuys van d'andere) alwaer ghy u sonder eenighe vreese meught laten vinden ende aldaer onthouden, want haer zijn alle mijne saecken bekent, ende mijne meeste secreten, sy sal u van als verwittighen: handeldt met haer wijsselijck, want sy is een wijse ende voorsichtighe Vrouwe, ende die lust sal hebben (wetende wie ghy zijt) u in alles te dienen. Lactance overmaten verheucht ende by na van hem selven, door groote blijtschap, wilde eenige redenen gebruycken, ende haer bedancken der grooter onverwachte deuchden ende de selve noch niet verdient en hadde, ten ware door de suyverheyt ende geheelheyt zijns ghemoets, ende tvaste voornemen van haer altijt ghetroulijck te dienen, maer Catharine zijne redenen brekende, seyde hem: Dit en is niet al dat ic voren hebbe te doenne om u te genoegen ende my selven genochte aen te doen, u loonende voor uwe pijne ende smerten: Indien ict wel voren hebbe, so meyne ic dat mijnen Man desen

avont my niet verselschappen en sal aende Tafel, ende dien volgende oock niet te huys slapen: also sal ic mijn Gevader tusschen seven en achten by my hebben, ende ten negen oft thien uren sal ick mijn volck slapen doen gaen: Hierom indien ghy soo grooten begeerte hebt ende soo lustich zijt met my te spreken, als ghy seght, so come ten thien uren tot mijn Ghevaders, die sal u weten te seggen oft de bane claer is oft niet, ende oft de plaetse beset is. Maer eene sake begeer ick aen u my te gevalle te doen, dat is dat ghy niemant van u Dienaers mede en brenght (ist doenlijck,) ende dat om tperijckel daer ick my in stelle ende dat om uwent wille, ende beter is luttel als veel geselschaps, want soo sy my werden kennende, ende daer nae uyt uwen dienste vertrocken, gelijckt soude connen gebeuren, sy dan geen orosake en zijn van mijn eeuwighe oneere, jae verderf van u ende my, soo mijnen Man ofte Broeders sulcx quamen te weten. Lactance dese ghewenschte antwoorde verstaen hebbende, ende niet wetende hoe hy zijn Meestersse genoech bedancken soude, welckers ghesichte was brandende van liefde, ende begeerlijckheyt om te volbrengen dat sy voorghenomen hadde, was soo ontstelt van blijtschap, dat zijn Tonge haer ampt niet en conde bedienen, latende therte ende de oogen tbeste doen, d'eende denckende om de deught ende eerbiedinge die dese Ioffrouwe hem was bewijsende, vernaemt zijnde voor eenen van de eerbaerste der Stadt, ende d'ander versadigende int aenschouwen haerder schoonheydt, de welcke veel vermeerdert was door de veranderinge des ghemoets, verdrijvende alle schaemte, ende de stoutheyt hebbende alsoo met haren Vrijer te spreken, de welcke ten lesten als ontspringhende uyt eenen droom haer antwoorde: O Godt mijn Vrouwe, hoe verquickt ghy tbenaut herte ende gemoet ws getrouwen Dienaers, hem gunnende de heylsaemheyt zijner wonde ende siecte, aende welcke hy wanhoopte, achtende de selve ongheneselijck. Zijt versekert, dat de Ziele veel eer het Lichaem sal verlaten, als int minste te overtreden tgene my sal bevolen werden te doene t'uwen diensten ende welbehagen, ende niemant en sal mijner vreught deelachtich wesen, als

mijn eygen herte, dewijle noyt yemant anders als v. l. ende tselve mijne benautheden en zijn bekent geweest, u beminnende ende vervolghende als mijne eenighe Meestersse, uytgenomen de gene daer ghy my aenseyndet, ende by de selve gaende, sal ick (nae dat ick versta) comen by de bestemminge ws gemoets selve, dewijle sy de leyts vrouwe sal wesen om my te brengen tot de volcomentheyt mijns wenschens. Gaet, gaet, seyde sy: tis langh genoech hier gheweest, daer zijnder alrede die de ooghe op ons hebben, ende quaet vermoeden souden mogen crijgen door ons lange by een wesen, alleenlijck zijt my ende mijner eere gedachtich, ende draecht u hier in soo wijsselijck als ick u toe betrouwe ende de saecke vereyscht. Lactance was haer gehoorsaem, ende ginck wech, gemerck nemende soo wel op de cleyne strate, als op de wooninghe der ghener die hem voor een Sibille soude dienen, om hem te brengen t'zijner gheluckigher rustplaetse. T'huys zijnde, soo wandelde hy ende overleyde by hem selven, heel verheught zijnde, hoet mogelijck was, dat t'geluck hem so mede ghewilt hadde, dat hy sonder groote moeyte noch arbeyt gedaen te hebben tot dese verhoopte ende gewenschte vreucht hadde connen geraecken. Hy was soo droncken in liefde, ende hadde thooft soo licht van blijschap, dat zijn avontmael niet veel te bedieden en hadde, niet denckende, dan om de vriendelijcke kuskens ende vaste omhelsinghen zijner Liefste: Ende ick achte so hy alleen in eenich velt hadde geweest, dat sijnen Geest tLichaem soude hebben doen wandelen als van hem selven, door de over groote blijschap, niet ghebruyckende als een schaduwe van zijn doen, niet droomende als van liefde ende omhelsingen, ende versadichde hem alle dat een Minnaer soude mogen bedencken. Hy prees zijn Liefste hare schoonheyt, ende spiegelde hem van haer wesende, alsdan in haer vriendelijcke ende lachende oogen, inde welcke de liefde selfs haere wooninghe scheen te hebben, om van aldaer haere schichten te schieten, ende tghemoet te quellen der gener die hun souden bemoeyen te aenschouwen een sulcken Hemelschen claerheyt: daer nae wert hy lettende op den welghemaeckten Neuse, soetelijck

aessem gehevende, ende op de rootverwighe lipkens als korael, uyt de welcke alsulcken welrieckenden aessem quam, dat hy den amber ende muskus, ja alle de welrieckende cruyden uyt den Oosten verre te boven ginc, selfs oock die den Lenten tot vercieringhe der aerden voorbrenght. Maer als hy nu quam tot de uytnemende witticheyt haerder kelen, ende de adem ende Zenuwen de welcke vercierden tputteken des hals, soo was hy so grootelijcx verwondert, dat hy niet en wist wat meer segghen, dan nam een Luyte, op de welcke hy met een besondere lieflijckheyt speelde dese volghende dichten.

 
Hebt nu wat rust mijn hert, verlatend' u offici
 
Ghenoeght u dese reys dat de schoonste der vrouwen
 
Mijn ooghen oock met vreught haer wel mogen aenschouwen,
 
Dewijl ghy nu verwacht u blijde sacrafici.
 
 
 
Verlaet alle verdriet, want dees Fortuyn weldadich
 
My sien en smaken doet der Goden blijschap groot
 
Diese ghenieten soet inden Hemel minioot,
 
Voer liefde reyn en goet die ic niet ben versmadich.
 
 
 
En ghy ô lichten claer voor die ick nu verschijne
 
En door u gunst voorwaer nu sta en niet verdwijne
 
Verlaet u schijnen niet, noch mijn herte t'ontsteken,
 
VVant mijnes herten rust en vreught mijnes ghemoets
 
Oock mijner ooghen lust, gheluck ende voorspoets
 
Begrijpt de schoonheyt al mijner Liefste onbesweken.

Hebbende den Edelman sulcke ende dierghelijcke verhalinghen veele ende verscheyden uytghesproken, hoorende de bestemde ende ghewenschte ure daer hy met grooter sorchvuldicheyt ende verlanghen na gewacht hadde, soo nam hy zijn kappe ende rapier, ende is alleen ghegaen by zijne nieuwe gheley-vrouwe, ende die hy voor Leysterre soude dienen, om te volbrengen zijne aengenomene Venus reyse. Hy vont haer aen de poorte hem verwachtende om hem blijde tijdinghen te condi-

gen. So haest als Lactance haer sach, soo wenschte hy haer goeden avont, den welcken sy hem wederom wenschte, segghende voorts met bevallijcke woorden: Mijn Heere, hoe wel ick u. l. onbekent ben, als de gene die my (so ick achte) noyt en sach, so ben ick nochtans de gene in de welcke ghy (eene uyt-ghesondert) na mijn goetduncken meest gehouden zijt op deser werelt, ende om dese schult noch te vermeerderen, so sal ick u alsnu noch dienen voor een voorsprake ende gheleysvrouwe. V believe dan te weten dat de gene met de welcke ghy op heden also vermomt so vele redenen gehadt hebt, my belast heeft u te seggen dat haer Man uyt is, ende sijn avontmael houdt in sijn gewoonlijck hoeren huys, ende dat ghy derhalven seer willecom sult wesen ende noch beter onthaelt werden, kennende den wech die sy u getoont heeft, ende op den welcken ick u nu voor dese reyse brenghen sal, op dat ghy (u vindende sonder wapenen ende cloecmoedicheydt) den slach niet en mist by ghebreck van hulpe. Lactance die gheneuchte hadde inde redenen deser Vrouwen, doch meer lust tot andere vreught, bedanckte haer hooghlijcx, niet twijffelende ofte sy en was de gene die Catherine gheraden hadde hem voor Dienaer aen te nemen, ende seyde haer alle sijne leefdagen de weldaet te bedencken, ende metter daet te bewijsen, dat int herte eens Edelmans gheen ondancbaerheydt te vinden en was: ende dewijle sy alrede soo veel voor hem ghedaen hadde, datse nu noch soo veel dede, ende hem gheleyden wilde ter plaetse daer sijn ruste gheleghen was, ende de eenighe verquickinghe sijner smerten. Aldus ginghen sy t'samen inde donckerheydt ten huyse van Catherine, ende comende aen de poorte, gaf de Gevader Lactance 'twoort ofte lose, door 't welcke hy by d'oude Deurwachtersse inghelaten soude werden. Den Vrijer aldus alleen zijnde, by de deure zijner vreughden, en vondt aldaer gheenen Cerberus maer een out verrompelt Wijf, de welcke soo moeyelijck niet en was als de geene die haer van Eneas soo liet bidden die zijn Vader inder Hellen wilde besoecken, maer sy twoort verstaen hebbende, bracht Lactance terstont ter Kameren van hare Ioffrouwe. Hier te beschrijven alle de

omhelsinghen, vriendelijckheden ende liefde die dese twee malcanderen bewesen, is onnoodich te verclaren, want elck een in sulcken doen geweest zijnde die lichtelijck can bedencken ende afmeten, dewijle sy eens ghesint waren ende malcanderen seer beminden, soo veel isser af dan Catherine t'sanderdaechs haere Ghevader bekende dien nacht alleen meer vreughden genoten te hebben van Lactance haer Lief, als van alle den tijdt datse haer Man gehadt hadde. Hy ter ander zijden vont oock soo goeden smaeck in dese soete ende aenghename spijse, dat hy hem niet en hadde connen versadighen, maer t'elcker reysen mijn Heere den Man op zijn bejach ginc so bewaerde desen zijn plaetse, ende om de plaetse altijdt open ende veerdich te houden, ende op dat niemant zijn geleyde ende deurwaerstere en vervoerde ofte hem teghen en maeckte, soo dede hy van Iupiters dan reghenen in hare handen.

Dese gewoonte van also wellustelijc te leven, duerde een Iaer ende meer, ghenoeghende seer wel den Edelman, als oock de Ioffrouwe die haer voor gantsch gheluckich achtede te hebben sulcken getrouwen vrijer. De Fortuyne dien het verdroot dat dese twee Gelievers de liefde hun gheluck toeschreven ende die alleen dancten ende presen, sonder haer eenichsins te ghedencken, als oftse met d'ander niet wel en mocht tsamen gaen, zijnde van ghelijcker ghestadicheydt, berockte hun een spel veel verdrietiger, als wel geweest was de meeste vreugt die sy lieden genoten hadden, geduerende hunne vrijagie ende omhelsinghen. Ende om de waerheydt te segghen, daer en is niemant eenighe reden ofte verstandt hebbende, dien niet bekent en is, d'onghestadicheydt van alles dat ter werelt is ofte ghebeurt, ende derhalven onnoodich eenighe geschiedenissen daer van te verhalen, dewijle dese onbehoorlijcke liefde tselfde ooc wel te kennen gheeft. Den Man dan van dese Ioncvrouwe de Liefste van Lactance, als voren verhaelt is, was seer gheneghen tot zijne onkuyssche wellusticheden, ende alsoo hy luttel werck maeckte van zijn huysvrouwe, hoewel sy schoon, jonck ende lustich was, soo sliep hy meestendeel buytens huys, ende ginck te gaste met eene

die hy binnen der stadt onderhiel. Desen Man sonder te weten hoe, waerom ofte van wien, wert achterdenkich, ende begon te peynsen, oft niet wel yemant anders dewijle hy om zijn bejach ende wellusticheyt uyt was, hem oock alsulcken spel niet en speelde binnen zijnen huyse, ende hem versadichde met tghene hy verachtede. Dese ghedachten en maecten hem jalours, sonder te weten van wien, ten ware gheweest van zijn selfs schaduwe, gelijck de Italianen dit schadelijck ghebreck seer onderworpen zijn: ende om dese oorsake bleef hy meer by huys als hy wel ghewoon was, en vooral en sliep hy niet veel uyten huyse, dan seer selden, twelck Ioffrou Catherine een grote hertsweer was, als die gheen groot behaghen en hadde inde onbequame ende traghe omhelsingen van haren Man half afghereden ende machteloos, te min oock om dat de liefde die sy hem te vooren hadde toe ghedraghen, in haet ende nijt verandert was, soo wel om datse wist dat hy met eens anders liefde bevanghen was, als oock om datse van voedtsel verandert hadde, meer ende beter smaecx int leste als int eerste hebbende. Nu hoewel haer de Vrouwe soo wijslijck droegh, dat hy in geender manieren aen haer doen en konde bemercken, daer hy nochtans quaet vermoeden van hadde, door dien den Edelman zijnen Stadthouder zijn ampt niet meer en bediende, dien het verdrietich genoech was, ende wel ghewilt hadde dat den Man soo sorchvuldich niet en ware gheweest: nochtans desen beul der jalousie, ende afgrijsselijck Monster bevinck soo gehelijck tbinnenste deses Hoer-jaghers, dat hy hem selven liet voren staen ende voorseeker hiel dattet onmoeghelijck was, dat zijn Huysvrouwe soo eerlijck ware als sy haer geliet, ende datter eenigen andere listigen ende wijsen Ridder moeste wesen die haer bewandelde ende andere ghanghen leerde gaen: Hierom besloot hy by hemselven hier van de waerheyt te weten, ende te willen kennen den ghenen die zijn bedde besliep in zijn afwesen ende hem int Landt van Hoornen sont.

Het was inden Vasten als dese vervloecte ghedachten bevinden therte van desen wreeden Man, ende vont den tijt effen bequaem tot zijn voornemen, door dien hy voren

nam de heylicheyt tot sijn ongerechticheyt te gebruycken. De Ioffrouwe die goetaerdich ende seer devootich was, ginck alle Iaer ten Minnebroeders binnen Milanen te S. Engelen kercke ende hadde eenen besonderen Biecht vader, dien sy de secreten hares herten ende zielen te kennen gaf. Tot desen ist dat den Man hem begeeft, hy noodt hem ten Banckette ende dede hem seer goede onthalinghe al eer hy hem yets ontdeckte van sijn boos voornemen, ende brocht hem so verre met soete woorden (onder schijn van deuchtsaemheyt) ende met hantvullinghe van zeeckere somme, die den devoten Broeder niet en dorste aen roeren, maer belaste hem die in sijn kappe te steken, vreesende meer sijn handen te besondigen, als sijn herte ende ghemoet, 'twelck met giericheyt ontsteken was, dat hy vanden Broeder vercreech hem in sijn Celle te brengen ten daghe als Catherine haer soude willen biechten, ende soude hem verclaren den middel om te weten de meeste secreten harer zielen. Een afgrijsselijcke daet ende schrickelijcke giericheyt van desen Clooster-Munninck, de welcke schendende de bedieninge, ende vercopende Godes gaven, oorzake was vande doot der gene wiens ziele hy hadde behooren te heelen ende te ghenesen met heylighe vermaningen, ende niet te stellen inde ongenade van eenen woedenden Man, overwonnen van jalousie. Maer laten wy berusten dese geltgierige Biechtvaders, ende keeren tot onse boetveerdighe, de welcke haer beghevende tot heylicheyt, Sondt-daeghs te vooren tot haren Biechtvader, dat hy hem veerdich wilde houden om haer Biechte te aenhooren. Den vercoper der verborgentheydt der zielen, vanden jalourschen onderwesen zijnde wat hy de belijdende soude af vragen, liet den Man terstont weten dat de Vrou des anderdaeghs ten twee uren na middage soude comen om haer biechte te spreken, ende om een vremde quijtscheldinghe der sonden te ontfanghen. Ten cortsten geseyt, Ioffrou Catherine zat tsanderdaechs na middage in den Coets wagen, ende reet na S. Ange, alwaer alrede den jalourschen was gecomen in de vertreck-camer van den Lollebroeder, die de Biechte aenhoorde door zekere tralie. De Ioffrou ghecomen zijnde, sach haer Man heur neder knielen voor den gheveynsden Moninck, de welcke overslaende lichtelijck alle ghebreken, volgende het onderwijs

van die hem te wercke stelde, quam tot het ondersoeck der onkuysheden, na het welcke den Man nau luysterde, om te hooren dat hy minst wenschte, ende socht nochtans tgene hy wel ghewilt hadde niet te vinden. De Ioffrouwe veel gedachtiger als die haer verraedde, sprac vrijmoedelijc, ende gaf claerlijc te kennen de sonden die zy met Lactance was begaende, niet denckende datter alsulcken verdrietighen getuyge als haer man daer by was, die't alles aenhoorde, zijnde by na aen haren mont.

Desen schelmschen Moninc, hoorende dese vrijwillighe bekentenisse, riep overluyde, seggende: O Godt mijn dochter, wat is dit dat ghy verclaert: En is u niet indachtich hoe strengelijc ic u tvoorleden jaer bestrafte over dese selve sonde, ende dat ghy my beloofdet (om quijtscheldinge van sonden te vercrijghen, dese misdaet na te laten?) Is dusdanich uwe trouwe, die ghy Gode ende dese heylighe bedienige hout, ende den Priester in plaetse van Gode gestelt? Waer toe dienen de belijdenissen uwer misdaden, als de gheneghentheyt ende wille niet en verandert ende voorts gaet inde boosheden daer over men u bestraft heeft? Och mijn vader seyde de Ioncvrouwe (vindende haer gemoet ontstelt) ic belijde swaerlijc gesondicht te hebben, ende bidde u mijns in uwe gebeden gedachtich te wesen doordien tvleesch my so bestrijt ende dat door de gramschap over het boose ende ongeschict leven mijns mans, so als ick u t'anderen tijden meer geseght hebbe, dat ic qualijc dese sonde can aflegghen, ten zy my Godt van dit sware pat ontlaste, ende my in genaden aenneme: ende om de waerheyt te seggen, mijnen Man heeft groot ongelijc, ende is oorsake mijnes quaets midtsdien hy mijns niet en moeyt, die jonc, cloec ende gesont ben ende loopt by alle hoeren die hy gereetst vint, daer door hy zijn lichaem bederft, zijnen naem ende faem verliest, ende verquist meest alle de middelen die ons God verleent heeft. Ic bekenne dat ic qualijc voor Godt doe, ende bidde hem ootmoedelijck my dat te vergeven, maer ic wilde ooc wel dat mijnen man een ander leven aenname, ende zijn ongeschicte leven naliete. Dusdanigen leven (seyde den Heyligen Vader, haer ten besten radende) is onbetamelijc, ende en konnen alle dese wtvluchten u voor Godt niet ontschuldigen, die een berou ende

beteringe vanden mensche vereyscht: Indien uwen Man boos is, ten volght daerom niet dat ghy hem in boosheyt moet nakomen: veel beter ist met ghedult dit ongelijck te lijden, ende Godt te bidden zijn herte te bewegen op dat hy leetwesen sijner sonden hebbe, ende zijn boos leven betere. Dit alles stont den Monninc vry te seggen, ende sprac als een Dienaer Godts toe quam, maer tquaeste was dat hy tegen alle geestelijcke Rechten eenen verdrietigen Toehoorder hadde, ende vanden zijnen daer toe dede, meer vragende als hem toequam.

Den Biecht vader voorts varende vraechde der Ioffrouwe wie desen cloecken Minnaer was, die haer so vervolgt ende van haers mans liefde afgekeert hadde: den welcken sy antwoorde, dattet een schoon, jonc ende lustich Edelman was. Maer als hy den naem des Edelmans begeerde te weten, so stont sy vertwijffelt, ende vreesde voor verraderije maer te laet, ende seyde: waer toe dient dese vrage, zijnde onbehoorlijc ende tegen uwe instellingen? V sy ghenoech eerw. Vader, dat ic u mijn sonden belijde, sonder u te verclaren den name des genen, wiens ziele onder mijn gebiet niet en is, daerom eyndicht uwe reden, sonder voorder ondersoec, dewijle het evenwel verloren moeyte soude wesen. Den Biechtvader, aenghestooten zijnde vanden Man, twistede met haer, so wel om te weten den naem van dien zy soo verborgen hiel, als om den selven haer teghen te maken, maer siende sulcx te vergeefs te wesen, en wilde haer hare schulden niet quijtschelden: Sy ghewaer wordende d'opgeblasentheyt des monincx, daer zijt voren hiel, stont op ende ginc hare devotie doen inde Kercke: hierentusschen ginc den man vol quade gedachten uyt het clooster, spouwende vier ende vlamme, met een volkomen voornemen hen over dit onghelijc te wreken. De Ioffrouwe hare devotie gedaen hebbende, clom op haren Koetswaghen, om te keeren daer zy noyt levende en quam, want siende haren man thaerwaerts comen beval zy den voerman tot haren nadeele stil te houden, want soo haest haer man by haer was, seyde hy: O ghy ongeschicte ende vuyle hoere, moest ict wesen dien ghy de horens planten soudet? so haest en hadde hy dese woorden niet voleyndicht, ofte hy en doude haer den poenjaert in den Boesem, haer soo recht

treffende, dat de arme Ioncvrouwe stracx haren geest gaf: ende niet tegenstaende daer groot gekerm was om de vermoorde, zijnde van goeden huyse, so is hijt nochtans ontcomen, ende gevloden by den Venetianen, vreesende op de daet betrapt te worden ende in der Rechters handen te vallen. Dit moordadich feyt aen dese Edelvrouwe geschiet, wert terstont vercondicht over de gantsche Stadt, ende werdt wel verscheyden daer van gesproken, also niemant en conde bedencken d'oorsaecke van des mans wreetheydt over dese onschuldighe soo elck een meynde. Maer na dat den Koets voerder ondervraecht wert, ende men verstont datse haer gebiecht hadde, so verstonden de listige ende schalcke daer uyt wel de verraderije des Mans, ende de secrete faute: de Ionckvrouwe, de welcke so beclaecht wert alsser in langhen tijdt eenighe Ioffrouwe binnen Milanen beclaecht hadde gheweest, ende wert seer Heerlijcken begraven, na den eysch haerder afcomste ende staet, niet sonder grootelijcx beweent te worden, vande ghene die met ghelijcke minnende siecte ghequelt waren, daer over vele de beest-achtighe wreetheyt der jaloesien verfoeyden, ende maeckten ter eeren vande overledene verscheyden grafgheschriften, onder de welcke ick dese becomen hebbe, overgeset uyt de Latijnsche tale, die my by een goet vrient behandicht is om by dese gheschiedenisse te voeghen.

Graf-gedicht vande Edelvrouwe van haren jaloerschen Man vermoort.

 
Door d'onghetemde doot, noch oock door haren schichte,
 
Dit lichaem hier niet leyt door t'bloedich sweert vermoort:
 
Ooc Atropos wreetheyt en heeftse niet versmoort,
 
Dees Edelvrou minioot, die als een sterre lichte.
 
 
 
T'is door verwoetheyt quaet, van haren Man ellendich,
 
Met jalousi bevaen, die dit edel lichaem
 
Ombracht heeft en verraen, gequetst den naem en faem
 
Van zijn Vrou delicaet, wel prijsens weert uytwendich.
 
 
 
VVaerom u Hemel claer hebt ghy sulcx toeghestaen?
 
Dewijl sy dit (t'is waer) trots natuer heeft ontfaen.
 
Och Plato comt sy toe, dies' hem had toegheschreven,
 
Nu light sy inder aerd', end is der wormen aes,
 
Voor dien de fame baerd' eeuwigh naem eylaes,
 
In spijt smans jalousi, die haer dus nam het leven.

Nu laet ick den ongeluckighen Vrijer suchtende ende kermende, beladen met groote swaricheyt ende verdriet, op dat hem de Ioncvrouwen in zijnen tegenspoet vertroosten door dien hy belofte dede binnen zijn leven geen ander Lief te verkiesen, aenghesien den Godt der Liefden soo qualijc bewaert hadde, die eenen veel soeteren loon verdient hadde als sodanigen ongeluc twelc hem gescheyden hadde van zijn Liefste Catherine. Ende dewijle ghy lieden daer mede besich sijt, so sal ic u andere spijse bereyden om u lieden de tegenheyt te benemen van altijt eenerley spijse t'eten.


Vorige Volgende