Vrouwelick cieraet van Sint' Agnes versmaedt
(1622)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
AuteursrechtvrijTwaelfde Gedicht.Inhoudende De Mijsterieuze ende Goddelickke Cieraetten, daer den Heer oock in dit Leven zelfs honderdvoud over mede vergoedt de wereldsch-Pronckerije, die bi ziin Innichste vriinden, om zinent wille versmaedt siin ende verwurpen, Agnes besluit haer Gespreck met een verwondering ende verlangen nae de Hemelsche Cieraetten. Steldt hier noch bi voort lest het over groote loon
Daer mee ons werdt vergoedt dien kleine dienst des Heeren
Die hem een Dochter doedt int slechten van haer kle'eren.
'tIs waer de slincker hand en is haer niet berinckt.
Daer in dat d'eene steen of d'ander staet en blinckt;
| |
[pagina 119]
| |
Maer even wel zoo heeft Haer Bruigom haer gegeven,
Van d'eerster uiren af dat zi haer om te leven
Begaef nae ziin verbond, een al te dieren pand
| |
De Trouw-ofte Mariage-Ring, vercierdt metten helderen Diamant van Geloof, ende den gloeijenden Robiin van Liefde?Een Ring zegg ick van God gesteecken aen haer handGa naar margenoot+
Tot gifte van ziin trou; daer door te weder zide
Bedongen is zoo d'eenGa naar margenootw als d'ander te beliden.
Hier deeze tot ziin Bruid, voort Hemelsriicke Heer;
Daer d'andre tot haer God en tot haer Bruigom weer
Voort g'heele aerdsche Rond. ô ongemete gagie!
O claeren Diamant! daer bi tot Mariagie
Noch efter is gevougt een gloeijende Robiin.
Maer van alzulcken priis, end' alle bei zoo fiin,
Dat zi met haeren glans ver Son en Maen verwinne,
Want d'eene ist geloof, en d'ander is de minne,
Die ons zoo vast verbindt dat oock de hardste dood
Geen magt heeft om die ons te trecken uit de schoot.
| |
De Goud-riicken Geborduirden Tabbaerd.Hier bi zoo quam de gift, voor d'uit getrocken bouwen,Ga naar margenoot+
Eens Tabbaerds, die zoo net gesneen is en gevouwen,
Zoo wit is van Satiin, zoo kunstig is geblomt,
Zoo riick'’lickGa naar margenootx geborduirdt, zoo lieffelick gegomt,
Dat oock de Eng'lenGa naar margenooty zelfs verschrickt siin in haer waerden;
Verwonderdt dat alhier daer d'onbesuisde Aerde
Gestadig of met slick-bekladt is of met stof,
Noch evenwel een Rock verdienstig zulcken lof.
Te vinden is, geliick zi dezen hier bemercken.
Maer danck des Heeren gunst, daer door de goede wercken
Der deugden, die de dra'en van dezen Rock bedien,
In alderlei fatçoen, ter eeren Goods geschien.
| |
[pagina 120]
| |
Gulde Middel-keting, geamailleerdt met Gesteenten.
Ga naar margenoot+De Keting van rood Goud, die 'tmiddel plag te cieren
Der Vrouwen, zoo ghi weet, en is in geen manieren
De Maegden Goods gebreck. Helas! ziin milde hand
Heeft haer daer voor gereickt een al te lieven band
Van ongeproufde troost, end' ingesproockeGa naar margenootz woorden:
Daer me'e dat hize treckt, als mette sterckste koorden,
Maer zoetelick nochtans, tot ziin beloofde goed.
| |
De kostelicken Halz-band, ofte Sizerant, bedopt met uit gelezen Iuweelen.
Ga naar margenoot+Geliick hi om den hals haer van geliicke doedt
Voort leurtjen dat daer eerst was van een Sizerantjen,
Gedopt hier met een Git, daer met een Diamantjen
Een al te dieren stuck vanGa naar margenoota alderlei gesteent
Zoo aerdelick gewrocht zoo kostlick zoo verweendt
Dat al wat datmen hier verwonderdt van juweelen
Bi deze min noch meer en schinen te verschelen,
Dan als de steentjens doen van d'Adriaesche strand
Bi die den Roomschen Vorst heeft blincken aen ziin hand.
Hier ziet ghe de Sapphyr, hier d'Hemelsche Turkozen:
Hier ziet ghe een voor een malkanderen verpoozen
Den geel'wen Chryzoliith, den blauwen Hiacinth,
En dieze alle beid in schiinsel noch verwindt
Den puiren Calcedoon, en d'Edele Topassen,
De Sarden even schoon, de gulde Chrysoprassen.
Int kort wat datter diers van Ophir over komt,
Waer zich den Taprobaen of Japonees van romt,
Is al aen dit Juweel van stuck te stuck te vinnen.
'tIs Godes eigen werck; geen Man kost oit verzinnen
Een Pand van zulcken priis, in stof noch in fatçoen.
Gesteenten all' geliick die't laten end' het doen
| |
[pagina 121]
| |
Beduiden van den mensch: En nu met haer coleuren,Ga naar margenoot+
Nu weer met haer lui kracht, de deugden die hem beuren
Wt drucken nae de lucht, en 'tredelicke oog
Van 'tgeen hier is te zien, verheffen naer om hoog:
Of wilen hi hier is, doen joocken en doen haesten
Nae't nut of van ziin ziel, of van ziin even naesten.
| |
Geestelicke Paruick.Wat nu belangt het hoofd; Al schiindt u de Paruick
Van haer goud-geluw haer te hebben geen gebruick
Mids d'ongeploide muts, en d'ongewrongde huiven,
Die al wat datter blinckt bedecken en verschuiven:
Nochtans zoo staet de Maegd, nae't beter oordeel Goods
Den hoofdouck dieze draegdt en 'thulsel wel zoo groots,
Dat oock eenGa naar margenootb haertjen zelfs, alst bi geval ontbonden
Haer op de schoud'ren speeldt, het hart wel kan doorwonden
Des Bruigoms daer hi zit in d'alder hoogsten Throon.
Wie hoorden oit van Goud zoo helder of zoo schoon?
Waer zagmen oit een haer van dier geliicke krachten?
Doch, dat ghii't wel verstaet, 'ten siin niet dan gedachten:Ga naar margenoot+
Die door de wercken Goods getrocken, als gekemt,
Siin oorzaeck dat den Heer, recht of hi waer beklemt,
(Maer wel te zinen danck) van liefde, komt te klagen.
Van liefd', die hemGa naar margenootc d'ootmoed ziins liefs wel kan doen dragen,
Alwaerder anders niet, wanneerze wel bedacht,
Haer in de oogen Goods min als een haertjen acht,
Jae d'alder kleinste gaef onwaerdig te genieten.
Oh! dit kan 'sBruigoms hart alleen wel zoo doorschieten,
Dat hi ziins Majesteits, als gans en tenemael
Vergeten, anders niet en spreeckt dan zulcke tael
Geliick de minnaers doenGa naar margenootd of d'Amoreusen plegen.
End' hier uit vloeidt de rest van d'Hemels-riicken zegen
Daer med' hi haer vercierdt van hoofd te voeten toe.
Ziin zucht wast langs hoe meer, ziin hand en werd niet moe
| |
[pagina 122]
| |
Van haer met groot gewin, en tot een duirig teicken
Van ongebroocke min, ziin gaven te bereicken.
| |
Haer-priem.
Ga naar margenoot+'tIs hier de gulde Naeld die voor haer teer gewis,
Doort naerstig ondersouck, niet dan een haer priem is.
| |
Borst-Cieraet van Paerle-risten.
Ga naar margenoot+'Tsiin daer weer op de Borst de Paerlen, die de wangen
Bedropen vant gezigt, daer hebben laten hangen.
Doch van alzulcken nat, 'twelck d'eerbaere Jonckvrouw
Zoo niet en heeft gestort door hartzweer of door rouw
Van doodterlick misdaed, daer van z' haer lief een hater,
Ter dood toe weet te siin, als wel van dierder water,
Getrocken uit de grond van een onsteecken hart,
'Twelck niet dan om 'tvertreckGa naar margenooteziins Bruidegoms en smart.
| |
Erm-ringen ofte Brasseletten.
Ga naar margenoot+Hier komen oock van daen de goude Brasseletten,
Die met getrocke draen van zilver, nae de wetten
Des Hemels, siin bewrocht en kunstelick geformt.
Ga naar margenoot+Het wit toondt zicht op't rood daer niet dan als 'tgewormt,
Of recht zoo in de Lent de naeckten pieren plegen
Gecirkeldt en gedraidt te zwieren door de wegen.
Want 'tis den Bruigom lief (dit werdt hier meeGa naar margenoot† beduidt)
Dat om't verwacht des doods, ziin alderliefste Bruid
Al watze kan of mag, ter wiil z' haer hier te lande
Noch vindt, toch schickt te doen met onvermoeide hande
Op dat aen haer bekliif de vreugd vant Paradiis,
Ter wiil haer 'taerdsche liif gediidt tot worme spiis
| |
[pagina 123]
| |
De onwaerdeerlicke Pendanten van Paerlen, ofte Oor-bagen.Wat wildi dat ick zeg van d'uit geleze Bagen,Ga naar margenoot+
Die hi haer ooren heeft gegeven om te dragen.
Men kanze schatten niet, haer priis en heeft geen maet.
Want daer zich 'tRechterGa naar margenootf oor door d'eene Parel laet
Neer buigen om opt woord haers Bruigoms haer beminde,
Te scheiden van haer volck, te laten met haer vrinde,
Haers vaders huis, en wes haers minnaers zucht verkleindt;
Daer werdt haer 'tslincker weer door d'ander toegeheindt
Zoo vast, dat daer niet een en is van 'swerelds dwazen,
Die 'thaer met zoet feniin van Babel kan beblazen,
Al toondt hi zich noch eens zoo kundig en zoo stout.
| |
Haer-Cieraet van Groene Amarouden.Gaet heenen en laet men nu den groenen Amaroud
Eens schatten die ziin Bruid om in het haer te proncken,
Al werdt hi niet gezien, den Bruigom heeft geschoncken.
Groen is hi van coleur, op dat haer zonder end
Altiid al even groen volhardig bliif de Lent
Van een volmaeckte deugd; de welcke noch de hette
Des zomers doe vergaen; noch herrist en belette
In haer beblomde Jeugd door volheid van gewas;
Noch eindtelick door kou des winters van haer gras
Ontbloodt werdt gans en gaer. O kracht der Amarouden!
Die zoo de staege Lent der zielen kundt behouden,
Dat haer noch vorst, noch zon, noch onweer en berooft
| |
Bruids-Croon.Vougdt hier ten lesten bi voor't opperste van't hoofdGa naar margenoot+
Een al te schoonen Croon daer me'e nae Bruids manieren,
Tot hoop van't eeuwig loon den Hemel doedt vercieren,
| |
[pagina 124]
| |
Oock hier ter wiilze leeft, de Maegdelicke Cruin.
Zoo datmen noit en heeft in blomhof of in tuin
Gezien zoo lieven glans aen Leeljen of aen Roozen,
Geliick wel dese krans bevonden werdt te blozen
Zoo lang tot dat deGa naar margenootg hoop bekome zonder feil
Van Gode thoogste goed van ziin beloofde heil.
| |
Wt nemende Schoenen.
Ga naar margenoot+Maer wat? Ick had bi nae de Schoenen hier verzwegen
Die Schoenen, daer de Bruid des Heeren door de wegen
Me'e gaet van 'taersche dal, met een zoo vasten tred,
Dat haer nochGa naar margenooth vleesch'lick sliick de voeten en besmet,
Noch steenen van schandael en stooten, jae geen dooren
Van wereldlick vervolg kan quetsen of doorboren.
Ze ziin haer om de voet te Justelick geschickt
Met wetten en met ra'en te lieffelick gestrickt,
En des te minder niet met heilige voorschriften:
Zoo dat haer om end' om gewapent siin deGa naar margenooti Driften
Zoo zeecker van de ziel, zoo bundig van het vleesch,
Dat daer noch min, noch haet noch tooren, nochte vrees,
Noch droufheid, noch vermaeck ter wereld werd gevonden
'Twelck haer verleiden kan. z'en haet niet als de zonden;
Z'en vreest niet als de hel! z'en mindt niet als haer God;
Z'en schrickt niet als tmisdaed, z'ontziet niet als 'tgebod,
'Twelck haer om wel te doen van boven is gegeven.
Ze houdt haer binnens pads z'en gaet niet uit de schreven,
Zoo lang ze maer en gaet geschoidt nae dit fatçoen.
Het wederspannig vleesch en kan haer niet misdoen,
Noch hier met quade schuld, noch daer met zware boeten:
Want waerz' of gaet of staet ze trapt het mette voeten
Ga naar margenoot+Alom als een Princes, en dochter van de geen,
Die haer zoo om de voet de schoenen heeft gesneen.
Ga naar margenoot+Ziet hoogh geboren Vrouw, ziet nu en wildt waerderen,
Of ick oock geen geliick en hebbe om t'ontberen
| |
[pagina 125]
| |
Een lutteltjen geglimps van uiterlick Cieraet,
Ter wiil den Hemel mi zoo boven alle maet
Al rede heeft voorzien, en nae dit korte leven
Noch tien en tienmael meer heeft toegeziedt te geven?
Och! buiten twiiffel jae. ghi zoudt het zeggen oock,
Waert dat ghi maer verstondt, de wereldt niet dan roock,
End' al wat daer in is, dan idelheid te wezen.
t'Is zoo; daer is geen ding te lieven of te vrezen,
Dan 'tgeene dat een mensch, wanneer hiit heeft of mist
Kan maecken goed of quaed. Dit is geen volle kist,
Geen wellust, geen Paruick, geen Paerlen geen Agaten,
Maer slechts alleen de deug. Indien ick dan te laten
Daer voor geraden heb gevonden miin gewaed,
Zoo'n mein ick immers niet dat over deze daed
Mi iemand met geliick kan eenigsins besmalen.
Te min, alzoo den Heer mi eens zoo ruim betaelenGa naar margenoot+
Zal het versmaede goud met d'Interest van dien.
Noit oorGa naar margenootk en heeft gehoordt, noit oog en heeft gezien
Noit hart heeft noch gedacht de kostelicke drachten
Die God daer heeft bereidt voor haer die hier verachten
Het idele cieraet op hoop van Riicker kleed.
O kostelick gewaed! daer niemand van en weet
Te spreecken, eert hem is gegeven om te dragen;
Hoe gaerne zoud ick hier naer u een weinig vragen
Waer van ghi siit gemaeckt, en hoe ghi siit gesneen?
Bi naemen voor de Schaer die met besnede leen,
Al waert oock komt te gaen het lammeken nae treden.
Maer, leider? Ick en vin geen woorden noch geen reden.
Daer door ick kan bevaen, ick laet staen drucken uit
Of maecksel of fatçoen van't kleed daer Christus Bruid
Me'e proncken zal aen't Rond der Maegdelicke dansen.
Wat dan den Rozen-hoed! wat dan de witte kranzen
Van lelijen? wat dan het Goud, oft riick gesteent!
Ei neen! Ick scheider uit, tot dat mi oock verleendt
Eens werde n'advenant hier van een zoober loontjen,
Een tackjen daer alleen vant alder minste Croontjen.
| |
[pagina 126]
| |
Ga naar margenoot+Dit, zal mi niet ontgaen: dit is miin eenig een
Het slot van miin vermaen, en 'teinde van miin re'en.
Vaerdt wel Me-vrouw. Ick gae. Den Heer wil u bewaeren.
Maer weest geen Boo voordaen mi meer van zulcke maren.
|
|