Vrouwelick cieraet van Sint' Agnes versmaedt
(1622)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
AuteursrechtvrijZeste Gedicht.Negende Argument: Dat Christi gelovigen niet geroupen en siin tot weelden van zachte ofte kostelicke klederen; Maer tot Scharpigheid van Cruisen: bliickkende uitte gansche Leringen ende voorschriften Christi. Geestelick Cieraet van een Minnende ziel; Ende hoe behaeghelick het zelve is inde oogen Christi: wel waerdig dat het wereldsche daer vooren verfoeidt werdt.
Ga naar margenoot+MEn weet toch al te wel waer toe de Nazarenen
Geschickt ziin van den Heer; te weten dat hen tweenen
Ga naar margenoot+Veel naeder als de lach; en wederom de piin
Van zack, van haer, van Cruis veel eigender moet siin
Als wel de weelde die of door gewenschte smaecken
De tong of door fluweel' tgevoelen kan vermaecken:
t'Is zoo een Christen mensch zoo lang hi hier gehuist
Is, heeft geen liever wensch dan dat hi hier gecruist
Mag wezen met de geen die eerst het hout gedragen
Doort raecken van ziin leen ziin dienaer een behagen
Daer van gelaten heeft; zoo zuchtig en zoo groot,
Dat daer geen schae geen schand geen leven of geen doodt
Door rooster of door vier, door kerven of door kloven
Gevonden werdt die hem daer van oit mag beroven.
Ga naar margenoot+En zeecker wel met reen; want hoe zou hier een schaep
Ziin harder niet nae treen? hoe zou een eerbaer knaep
Ziin meester die hem gaet voor heenen niet nae volgen?
Hoe zou zich met goed recht een Vader niet verbolgen
Waert dat hi ziinen Zoon of Dochter wieze waer
Zag schouwen als te drouf, zag wraecken als te zwaer
| |
[pagina 93]
| |
Een zaeck die hi alleen ter handen had genomen
Om hen lui of in eer of in profiit te vromen?
Och neen dits geen manier: die iemand maer bemindt
Hi si dan wie hi si, of schaep, of knaep, of kind,
En noch veel meer een bruid, en kan zich niet bedwingen,
Te volgen op het spoor haer minnaer in die dingen,
(Siin z'immers in haer magt) die hi voor hen lui doedt.
Nu danckt de liefde Goods: danckt, danckt die hem zo goed
Toont aen den snoden mensch, dat hi hem lust te nommen
Alleen niet vrind of kind maer (wie had durven rommen
Een zoo verheven naem?) dat meer is oock ziin Bruid:
Oh! met zoo lieven stem Ei! met dat zoet geluid
Wie immermeer. Zoo hart di' hi niet en zou bekoren
Ziin voorgegangen pad blimoed'lick nae te sporen?
Bi naemen opt verwacht van't Hemelsche bezit.
Maer tgunt den mensch noch meer treft is dat hi een lid
Genomt werdt van dat Liif (hoe mogt hi bet gerezen
Ziin?) daer den Heer zich thoofd gewaerdigt van te wezen.
Zulcks dat wi op ons hoofd, gestaeg de oogen slaen,
Om nae ziin Voorbeeld ons in alles te vervougen.
Een Schilder, zoomen ziet, en kan ons niet vernougen,Ga naar margenoot+
Hoe kunstig dat hi maeldt, ten si hi nae den eisch
Des hoofds de leden maeckt in verwen end' in vleisch.
Ist aenzigt wel gerondt, en heeft het bei de wangen
Gebloost, zoo'n moet hi 'tbeeld de schoud'ren niet doen hangen
Vermagerdt van haer bla'en; zoo'n moet hi weer de dien
Van vel niet maecken ruim, de schinckels niet doen zien.
En weer ten tegendeel, wanneer hi 'thoofd besneden
En mager heeft gemaeckt, hem wachten van de leden
Te maelen vet en glat maer alles nae de maet
Van d'opgerezen top die op de Schoeren staet.
Dit's nu niet dan te veel voor een die oit verwurven
De kennis heeft hoe God gebaerdt is en gesturven.
En tusschen beiden oock des niet te min en weet
Op wat manier ziin Heer geleeft heeft en gekleedt.
| |
[pagina 94]
| |
Voorwaer geliick hem dit vervult was met ellende
Zoo was hem n'advenant 'tbeginsel oock en 'tende.
Daer vindt ghi hem gedouckt, hier ziet ghi hem gecroondt.
Een maecksel twelck genoug voorzeecker u vertoondt.
Het geen ghi hoordt te doen en wat ghi hoordt te laten:
Indien ghi immers wilt de schreven en de maten
Naevolgen van uw hoofd. En hoe kan geborduirdt
Toch wezen 'tminste lid als thoofd maer was geluirdt,
Gedouckt, gelapt, gekrebt wanneer het wierdt geboren?
Ga naar margenoot+Hoe zal toch vougen weer, daer 'thoofd niet dan van dooren
En ristelt, dat hem 'tlid wel dartel en wel stout
Bedruipen zal met gom, vercieren zal met Goud?
Ach onbekende ziel! de Bethleemsche lappen
Beschaemen het gelaet van uw gehulde kappen.
Ga naar margenoot+Den Harder treedt voor uit, de hand is hem gestockt,
De voeten ongeschoeidt, de schouderen gerockt
Met ongekaerde wol, het haer der Nazareenen
Verzwimig om het hoofd: daer gaet uw Meester heenen,
Door regen en door wind, door hette en door kouw.
En ghi ondanckbaer kind, en ghi onwaerde vrouw
En wilt hem niet nae treen (zegt eens, hoe zal dit passen
Op hem die voor u gaet?) voor dat ghi wel gewassen,
Gegomt siit en gelickt, gepareldt en gekant.
Ei! ziet eens wat ghi doedt. Voorwaer 'ten heeft geen stand
Ga naar margenoot+Dat een hovaerdig knecht ziin Joncker wil beschaemen.
Het zou u zelfs met recht en met goe reden graemen,
Wanneer ghi in den rouw waert van uw naeste vrind,
Dat kamenier of maegd zoo idel waer gezindt,
Dat z'u niet volgen wou dan met scharlaecke kleeren.
Ick mein ghi zoudt voort minst haer weer te rug doen keren,
En zeggen: gaet van mi ghi Veegpan ghi Laudaet
Dat ghi u schaemt de dragt van miin bedrouft gewaed.
Ga naar margenoot+Gaet vonnist nu te recht; en ziet of van geliicken
Hi die ghi diendt u oock niet door zou mogen striicken,
En zeggen: Packt u weg, vertreckt baldadig wigt:
uw kleed is t'onbequaem, uw hulsel is te licht.
| |
[pagina 95]
| |
Ten vougt niet op miin Rock, ten past niet op de Braemen
Die ick hier draeg omt hoofd gaet, gaet en leerdt u schaemen
uw Ermen alle bei t'omringen met rood Goud,
Daer ghi de minen ziet gekabeldt en getouwt:
uw hoofd te toijen op met Paerlen en met bagen,
Daer't miin zoo scharpen Croon om uwent wil moet dragen.
Ziet eens dit purpre kleed hoe glazig end hoe stiif
Het mi vant roode bloed geronnen staet omt liif,
En stellende daer bi de stof van uw Samaeren,
Zoo oordeeldt eens hoe wel zi op malkander paeren.
Ghi hebt de vuist beringt den hals besizerant,
End' ick heb mettet stael zoo d'een als d'ander hand,
Met d'een en d'ander voet doornageldt en doorgraven.
Ghi opendt u de borst tot lust van Venus Slaven,
Tot naedeel van de schaemt, en hinder van de eer,
End' Ick laet mi de borst door rigen mette speer.
Ghi steeckt het hoofd om hoog, end' Ick laet bei miin wangen
Beschaemt voor uw gezigt, tot op miin boezem hangen.
Gaet heen dan met uw Pruick; vaert wel dan met uw kleed,
Verplengster van miin bloed, misbruickster van miin zweet
End' als ghi werdt gevraegt: Waer dat ick ben gebleven?
Zoo zegt op't Calvaer-veld: daer hi voor mi het leven
Gaf totten lesten drop van ziin vergoten bloed:
Maer mids dat hi miin hoofd zag met een Rozen-hoed
Gekranst, die ick voor hem onwillig was te laeten,
Zoo zeid' di dat ick niet bequaem was om ziin straeten
Of spoer te volgen nae: en zondt mi weer naer huis.
End' Ick liet hem aldaer gespiickerdt aen ziin Cruis:
Ach, ach ontrouwe Bruid! waert ghi dan zoo onaerdig
Dat ghi uw Bruigom liet? Is hi u dan niet waerdig,
Hi, die om uwent wil hem zincken liet zoo laeg,
Een masker van een pruick, een leurtjen van een baeg?
Is dit het trouw geloof daer me'e ghi eens verzaeckte?
Al wat de Duyvel riedt en wat den Hemel laeckte?
Dit was niet, dat ghiit weet, alleen d'Afgoderi,
Maer met den Satan oock al wat ziin pomperi,
| |
[pagina 96]
| |
Of eenigsins geraeckt de snoodheidt van ziin wercken.
Dit hebdi min of meer int middel vande kercken
Belooft, ter zelver tiid wanneer ghi over't font
Vergiffenis ontfingt van d'een en d'anderGa naar margenoota zond.
Den Hemel si gelooft die mi door zinen zegen
Van miins liefs Heeren hoofd de Croon zoo heeft doen wegen
Als dat ick voor de kans van haer scharp steeckende hout
Niet wenschen zou een krans vant alder fiinste goud.
En hoe zou'ck immermeer met wratten en met klieren
Van Oesters rond en wit miin boezen kunnen cieren,
Gedachtig trood Corael daer mee van hoofd te voet,
Miin Bruigom gepareerdt was van ziin roode bloed?
Ga naar margenoot+Dit geeft mi stofs genoug, 'ken wil geen ander gioijen.
Om mi den blootten hals of' tvoorhoofd op te toijen
Ga naar margenoot+Of wil ick immers mi opproncken mettetGa naar margenootb schuim
Van d'Oceaensche zee, zoo'n hebb' ick maer 'tgefluim
Vant Goddelick gezigt miins heilands af te striicken:
Want dit's mi al' tgewigt wel magtig te doen wiicken
Van paerlen, twelck ons oit 'tLevanten heeft gebracht.
Al heeft het schoon de keel der Beulen uit geracht,
Nochtans om dat het nu het aengenaeme wezen
Miins Bruigoms heeft geraeckt, zoo ist voor mi gerezen
Tot een zoo hoogen priis, dat noit den Riicksten hals
Zoo dieren snoer en droug van fine paerlen, als
Voor mi wel is dit schuim. Int kort met weinig woorden
De nagels en de Roen, de zweepen en de koorden,
End' al tmoerdadig Tuig vant Golgotaensche veld,
Daer me'e de felle Jeun, geholpen doort geweld
Des Roomschen Presidents, miin Bruigom schennen dorsten
Is mi niet dan te veel, om tusschen bei miin borsten
Te rusten even als eenGa naar margenootc busseltjen van Ruit
Of zeeckerlick van Mijrrh: 'Tis waer een bitter kruid,
Maer zulck dat met ziin geur mi alderlei feninen
Van wereld en van hel is magtig te verdwinen.
Ga naar margenoot+Wil ick mi dan noch naer frizeren de paruick,
Zo neem ick niet dan't haer miins Heeren, doort misbruick
Der Rackers uit ziin hoofdt of uit zin kin getogen.
'tLaesuir van ziin geniip, de schaduw van ziin oogen.
| |
[pagina 97]
| |
Is 'tgeene daer ick mi hier d'aderen mee blauw,Ga naar margenoot+
En daer weerom bruineer zoo d'een als d'ander brauw.
De reste kan ick wel zoo met ziin zweet blancketten,
Of met ziin dierbaer bloed zoo lieffelicken rossetten,
Dat hy wel somtiids oock ziin alderhoogste zin
Laet vallen op de zucht, doedt zincken op de min
Van mi zoo snooden Bruid; en, recht of hi van harten
Gewondt waer door miin oog met lieffelicke smarten,
Te roupen is gezindt:Ga naar margenootd Keerdt van mi uw gezigt,
Miin Zuster en miin kind; het maeckt mi al te licht:
Een oog doorstraeldt miin hart, en doedt mi als vervliegen;
Een haertgien van uw hals kan mi recht als bedriegen.
Vw boezem is te schoon, uw aedem is te zoet.
Maer danck uw eigen mijrrh! danck hebb uw purper bloed
Miin Bruigom, twelck uw hart, naer luid uw minne brieven,
In mi zoo doedt vergaen, op mi zoo doedt verlieven.
Wel verre si van mi, Nu ick u zoo behaeg
Te hechten aen miin zi, te spellen op miin kraeg,
Te dragen om miin hals een ander slag van Bagen.
Wee mi onzalig wigt! waert dat ick wilde wagen
Op die manier de zucht vant edelste Partuir
Foei Babilons Cieraet! foei Oocker, foei Lasuir,
Foei Purper, foei Paruick, foei striicken, foei Blancketten
Foei alles weg 'tgebruick van d'Accheronsche wetten
De wereld heeft geleerdt, vant eerste tottet lest.
Ick haet all geliick niet anders als een Pest
Geaessemt uit de hel gewallemt uit de gronden
Van Stijx en van Cochiit, om met gevleeschte zonden,
En met bebloede moord de ziel van Man en Wiif
Te werpen in forneis, te trecken uit het liif.
|
|