Roomsche Reys
(1624)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
Auteursrechtvrijt'zamenspraeks-gewijs tusschen Pieter de Reyser ende Abacuk fijnen broeder
Redelick bescheid, dienende op de VIII. Handelingh vande Roomsche Reis.'TIs genoug men kan wel merken
Aen uw' woorden, aen uw' werken,
Broeder Abacuk! dat ghy
Niet en drijft dan kettery.
Kettery, end' ook niet anders.
Ketters sijn uw' mede-standers;
Ketters, daer ghy onder leert;
Ketters, daer ghy me'e verkeert.
Pieter Reiser heeft met rede
V de doling over-streden,
V bewezen dat ghy sijt
Van Geloof, en waerheid quijt:
Dat u d'hoomoed heeft bedrogen,
Dat de waerheid u in logen,
En 't Geloof u niet-te-min
Is verkeert in eigen zin.
| |
[pagina 364]
| |
Dat Gods-dienst u is verplettert;
Ga naar margenoot+En met een woord dat ghy kettert.
Wat zulk schennis nommen wy
In goed Neerduits, kettery.
Dit's den naem, die al zijn leven
Dusken volkjen is gegeven,
Die hen scheiden uit het perck
Van de Al-gemeine Kerk.
Dunct u 't woord te hard te luyden,
Kundt ghy 't schennis bet beduiden,
Zeer wel; vindt een ander naem,
Op al-zulken feit bequaem.
Nomt het kiezing, nomt het keuring,
Nomt het schifting, nomt het scheuring:
Als gh'ons maer en doet verstaen
d'Afwijk van de oude baen.
Kettery is 't nieu te kiezen,
Ende 't oude te verliezen.
Kettery van d'Herebaen
Tot een eigen pad te gaen.
Dit doet ghy, of finen Broeder!
Wel tot hart-sweer van uw' Moeder,
Wel tot droufheid van Gods Kerk.
Leest, Ghy hebt hier 't claere Merk.
Merk, dat niet en kan bedriegen
Dan den geen die willen liegen,
En der woorden oud geluid
Dwingen tot een nieu beduid.
't Is dan zoo, en 't zal zoo bliven,
Abacuk! ten baet geen kiven,
Dat ghy kettert, zoo wanneer
Gh' af-wijkt vande oude Leer.
Ga naar margenoot+Doedt ghy dit niet, zegt ei-lieven!
Als ghy tegens all' de brieven
Van d'Oud-vaders, die daer oit
Schreven, u te zaemen koit?
| |
[pagina 365]
| |
Als gh'u weerom mette Gasten
Vougt van d'oud' Iconoclasten,
En weer metten Samarijt
's Menschen vrijen wil bestrijdt?
Als ghy weer de starke wallen
Met Donatus doedt vervallen
Van de onbewogen Roots,
Vanden waeren Tempel Gods?
Als ghy weer de Vast-geboden,
En den Offer voor de Dooden
Met Aërius ontkendt,
Kerken, end' Autaren schendt?
Als ghy weer de ronde Kruinen,
Kap en keuvel opte Tuinen
Hangen leerdt, nae 't ruime recht
Van 't Ioviniaensche Echt?
Als ghy d'ongeschreve zeden
Van Gods Kerk, weer durft vertreden,
Niet dan op het stout gehoor
Vanden slimmen Dioscoor!
Als ghy weerom de Gebeenten,
Kostelikker als Gesteenten,
Vande vrinden Gods verbrandt,
Metten snoden Vigilant?
Als ghy weer met stoute kaecken,
Op het spoor van d'Aerts-diaeckenGa naar margenoot+
Van Angiers, de waerheid schendt
Van 't Hoog-waerdig Sacrament?
Als ghy deez' en diergelike
Lessen leerdt, en doedy bliken
Al de wereld niet dat ghy,
Leeraers sijt van kettery?
Iae ghy toch. Wie kan 't ontkennen?
En wanneer men u hoordt schennen
't Hoog gezag van Petrus Stoel,
Met het al-gemein gevoel
| |
[pagina 366]
| |
Vande Ketters, die'r oit waren;
En nu weerom zoo uit-varen
Op den Christen Af-laet ziet,
Hoe en kettert ghy dan niet?
Ga naar margenoot+d'Af-laet is (nae dat de Leerders
Zelver van uw' Reformeerders
Hebben aen-gewezen ons)
Eerst bevochten tot Lions.
En dat van een slag van luiden,
Diemen opten dag van huiden
(Om wat re'en en weet ick niet)
Noch Lionsche Armen hiet.
Deze zagmen openbaren
Twee-mael vijf-en-dertig Iaeren
End' elfhonderdt, naer ick lees,
Ga naar margenoot+Deur een zekeren Waldees.
Daerze noch (ghy moogt het vragen)
Den Waldeenschen naem van dragen.
En voor deez' en wasser geen
Die oit Af-laet heeft bestreen.
Doch daer nae sijn, t'uwer vromen,
Wiclef, en Ian Hus gekomen;
En weer recht voor onzen tijd,
Luther, Tielman, en Kemnijt.
Dit is 't voet-spoor, dit sijn d'Ouders,
Die Calvijn end' all' d'Aenhouders
Van zijn Lering volgen; Dit
Is 't begin van uw' besit.
Maer zeer weinig t'uwer baten.
Consuleert vry d'Advocaten:
Of ghy 't recht wel houwen meugt,
Als uw' aenvang niet en deugdt?
Neentje toch ter goeder trouwen:
Want het wordt altijd gehouwen
Ga naar margenoot+Voor een doling, alsmen Man,
Dag, en plaets bewijzen kan
| |
[pagina 367]
| |
Daer, wanneer, en deur wiens Lering
Iet gebracht is tot verkering
Van 't voorgaende, 't welk de Kerk
Altijd heeft gestelt te werk.
Dit hebb' ick nu straks in dezen,
Alles u hier aen gewezen.
Volgt daer uit dan voor gewis,
Dat uw' Lering doling is.
Volgt daer uit te weder-zijden,
Nae-de-mael ghy plaets, noch tijden,
Man noch Paerd, aen-wijzen kundt
Die den Af-laet eerst gegundt,
Die't Pardon eerst heeft gegeven,
Ofde Bul eerst heeft geschreven;
Dat den Af-laet is oprecht,
En aen d'oudste Kerk gehecht.
Iae 't voorwaer met goede rede:
Want dat brengen claerlick mede
De Schriftuiren en 't bescheid
Die u Pieter heeft gezeidt.
Doedt dan wel, en laet het smaelen,
Laet het Geussen, laet het dwalen:
En werdt op zoo claeren blijk
Van den Reiser, Katholijck.Ga naar margenoot+
't Is voorwaer u ook gelegen:
Want uit veel verscheide wegen,
Ist een kundig man geraen,
Deur de zekerste te gaen.
Wegen nomm' ick hier Geloven,
Daermen deur wil gaen naer boven.
End' hoe-wel daer niet dan een
Inder daed en valt te treen,
Zijnder efter met getallen
Luiden, die zoo durven mallen,
Datze buiten d'oude baen
Nieuwe wegen wijzen aen.
| |
[pagina 368]
| |
Elk nae dat hy in zijn harssen
Weet te driven, weet te dwarssen
Godes woord, tot zulken zin,
Als hem dient tot zijn gewin.
Ga naar margenoot+Zulke sijn, men mag't wel weten,
Die zich Reformeerders heten;
Luther, Menno, Ian Calvijn,
En die nu haer Volgers sijn.
Ga naar margenoot+Deze wijzen, deze leiden
Alle drie, doch zoo verscheiden,
Dat als d'een nae 't westen wijkt,
d'Ander nae 't noord-oosten strijkt.
Niet-te-min al met Schriftuiren
Daer z'haer parten, daer z'haer kuiren
Me'e beweren: Elk zijn best
Rommende met Scriptum est.
Scriptum est, Maer nae 't beduiden
Van deez' uit-verkoren luiden:
Scriptum est, Maer nae de gloos
Die haer eigen zin verkoos.
Even-wel, ze vinden menschen,
Die hen, nae verscheide wenschen
Of van wellust, of van schat,
Volgen op het nieuwe pad.
Maer voor-waer, wel onberaden:
Nae-dien ons de oude paden
Te bevragen is geboon,
Deur Helcias wijze Zoon
Ga naar margenoot+Nae-dien dat de nieuwe wegen,
Zeker wel ter keuren tegen
Ga naar margenoot+'t Geen ons Christus heeft vermaent,
Sijn te zacht en ruimt gebaent.
Ga naar margenoot+Nae-dien dat de meeste wizen
Vande wereld, d'oude prizen;
Iae verclaren anders geen
Weg te sijn, als deez' alleen.
| |
[pagina 369]
| |
Nae-dien ook uw' beste Tolken
Zeggen dat de Roomsche VolkenGa naar margenoot+
Buiten de Geneefsche baen,
Ook behouden kunnen gaen;
Alsze maer oprecht en leven.
Wildt dan zelfs hier 't vonnis geven
Ofhet Katholike speur
Niet en heeft de beste keur?
Zeker jae: want op de stemmen,
Zoo van die ons hier toe klemmen,
Als van d'ander all' gelijk,
Leidt ons dit nae 't Hemelrijk.
't Is dan oirber buiten twifel,
Tot de winst van zulken Rifel,
Datmen deur 't gemeenste pad
Kiest te gaen naer Godes Stad.
Fac hoc est vives. Ita est. |
|