Roomsche Reys
(1624)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
Auteursrechtvrijt'zamenspraeks-gewijs tusschen Pieter de Reyser ende Abacuk fijnen broeder
[pagina 287]
| |
d'Eerste die'k oit wist of las,
Dat van quade zaken was.
God bewaer my vande Stoelen
Die van Gode zulks gevoelen!
Dat hy die de boosheid haet,Ga naar margenoot+
Oorzaek is van 't zondig quaed.
Dit heeft ons het Wals Geneven
Al te claerlick toch beschreven:
End' hoe-wel zij't nu ontkent,
't Swart staet in het wit geprent.
Pieter heeft hier aen-gewezen
Waer dit schennis is te lezen
Inde boucken van Calvijn,
Zoo in Neerduits, als Latijn.
En met een, dat alle menschen,Ga naar margenoot+
Hoeze iokken, hoeze wenschen,
Sijn geschikt deur Gods bestel,
Tot den Hemel, of de Hel.
Tot de Hel van d'oudste stonde,
Eer den Schepper noch de zonde
Van zijn schepsel had bevroedt.
O geduld van 't hoogste goed!
Hoe lang ziedy door de vinger
Zulken ongehoorden slingerGa naar margenoot+
Van blasphemy? daer uw' wensch,
Is het heil van alle mensch.Ga naar margenoot+
't Is zoo: God heeft all' zijn knapen
Tot haer zaligheid geschapen;
En 't is tegens zijn gena'e,
Datter een verloren gae.
Zwijgt Calvijn! 'ken mag't niet hooren:
God en doet ons niet bekoren;
God en dringt de zielen niet,
Tot het geen dat hy verbiedt.
Hoe kan God de zonde straffen,Ga naar margenoot+
Die de zonde doedt verschaffen,
| |
[pagina 288]
| |
Die de Duivel praemt en port,
Als de Mensch bevochten wordt?
Hoe kan God de waerheid wezen,
Die niet tegenstaende dezen,
Veinst te willen 't hoogste goed
Van hen die hy bevechten doedt?
Van hen die hy licht ontsteken,
Van hen die hy aen doedt spreken
(Nae 't Gereformeerdt geloof)
Om te maken blind en doof?
Komt zondaren tot genade:
Ga naar margenoot+Komt all' die daer sijt beladen,
Roupt, nae Ian Calvijn, den Heer
Maer 't is om te quetsen meer.
't Is om hem te doen verharden,
't Is om meer belast te werden,
't Is om dat Calvinus God
Met de arme zielen spot.
't Is om dat de G'reformeerden
Wijlen Gods natuir bekeerden
Inden inborst wreed en fel
Vande Duivel vande Hel
Dus schreef over zestig Iaeren
Nae zijn bouken noch verclaren
Ga naar margenoot+Bastiaen Castalion
Als hy scheide van Noijon.
't Is geen wonder dat Geneven
Leidt, sprak hy, zoo snoden leven
Zoo veel bloeds stort, zoo schoffiert,
Die voor God den Duyvel vierdt.
Deze heeft de plaets gekregen
Nu van d'alder-grootsten zegen:
Deze is nu met geweld
Op de hoogste Stoel gesteldt.
Grand Mercy de sijne Klercken
Vande nieu-geboude Kerken.
| |
[pagina 289]
| |
Dank de Knunnick van Noijon,
Die hem zoo verheffen kon.
Dank te recht. Maer wat vereering
Komt wel toe de lieve Lering,
Die tot d'alder-hoogste ste'e
d'Alder-diepste rijzen de'e?
Zeker, wel de rijkste heilen.
Maer 'ken wil daer niet in deilen:
'k Hou my aen de rechte Croon
Vanden alder-oudsten Throon.
'k Hou my aen hem die'k bevinde
Dat de wereld zoo beminde,
Dat hy met zijn roode bloed
's Werelds zonden heeft vergoedt.Ga naar margenoot+
's Werelds zonde, wil ick zeggen,
Niet (zoo ghy 't pleegt uit te leggen)Ga naar margenoot+
Vande sijne Luy alleen,
Maer des werelds int gemeen.
Zoo dat daer niet eene zonde,
Noch zondaer, en werdt gevonden
Voor wiens schuld, of voor wiens straf,
Christus geen Rançoen en gaf.
't Is toch voor den Christen ooren
Al te lastig om te hooren:
Dat Heer Iesvs als hy kon
Niet de gansche Aerd' en won.
Dat hy uitte diere kosten,
Daer hy Adams zaed me'e loste,
Als hy't krigen kon geheel
Bliven liet het meerendeel.
Weg Calvijn met zulken Lely
Van een zuiver Euangely!
Weg met zulken Christus, dieGa naar margenoot+
Ick by u zoo sparig zie!
Christus, dien onz' eerste Ouders
d'Eernaem gaven des Behouders,
| |
[pagina 290]
| |
Leez' ick dat zijn bloed vergoot
Voor de al-gemeine nood.
Dat hy niemand uit en scheide;
't Was of Iode, 't was of Heide.
Dat hy bloede voor de zond
Van het gansche Aerden-rond.
Diemen 't bloed dan des Behoeders
Tot een hoopje fijne Broeders
Klein en smal, bepalen ziet;
Preken d'oude Christum niet.
Ga naar margenoot+En noch min die hem verdommen,
Als de Dood hem aen zou kommen:
Iae de prijs van onze koop
Stellen in zijns heils wanhoop.
Dan dit was uyt puire gracy
Van de uitverkoren Nacy:
Dit le'e Christus op dat dees
Vry zou sijn van alle vrees.
Vry zou roven, vry zou beuiten,
Vry zou bommen, vry zou fleuiten,
Vry in d'alder-grofste feil
Bliven zoude van haer heil.
Dit's de re'en, dat deze luiden
Noch tot op den dag van huiden,
't Sy in Moordt, 't sy in wellust,
Altijd sijn van hart gerust.
Iae hoe zy hen meer verlopen,
Hoe z'in Gode vaster hoopen.
Christus twifel is de grond
Vande vrydom haerder zond.
Nu weer aen dan Uitgelezen!
Waerom Hel, of Vier te vrezen?
Overspeeldt, doedt dievery,
Christus wanhoop maekt u vry.
Maer de lieve hand des Heeren
Wil die vridom van my weeren,
| |
[pagina 291]
| |
Wil mijn zinnen, wil mijn vleesch,Ga naar margenoot+
Houwen in gestaege vrees.
Dit's 't geloof, en dit brengt mede
Godes woord, en rechte rede,
Dit eischt van ons Christus Disch,
Die zoo lief en waerdig is.
Disch, daer op hy heeft gegeven
't Lichaem zijn, tot 's werelds leven,
En zijn dierbaer bloed, door 't welk
Hy ons vryde, tot een Kelk.
Dit is ons aldus verkondigt
Van begin af. hoe en zondigt
Hoe en schelt dan Christum niet
Die zijn vleesch een Af-god hiet?Ga naar margenoot+
En dat tegen zoo veel Schaeren
Van Oud-vaders, jae van claere
Texten, als in dezen sijn
Bundig tegens Ian Calvijn.
Doch de Man heeft wel bewezen
Dat zijn keel een Graf most wezen;Ga naar margenoot+
Die in plaets van lof en dank,
Vit-gaf een zoo vuilen stank.
Maer 't was oorber voor de lieden,
Dat dit schennis zou geschieden:
Op dat ook 't gemeene Volk
Kennen mogt den eersten Tolk
Vande lieve Reformacy,
Voor een Schelder vande gracy,
Voor een Spotter, voor een Vent
Die het hoogste Heilig schendt.
Sijt daerom niet eens verwondert,Ga naar margenoot+
Als zijn Ionger ook zoo dondert,
Als zijn Nae-zaet zoo oncuys
Vit-vaert tegens 't Heilig Cruys.
Want die't meerder durft schoffieren,
Zal het minder ook niet vieren.
| |
[pagina 292]
| |
En zoo 't spreek-woord ons berecht:
Zoo de Meester, zoo de Knecht.
Wat lag Beza aen de Beelden?
Beza zocht al zoeter weelden,
Beza vondt al liever troost
In een wel-gehouwen kroost.
Adelbertje 't jonge Guytje,
Met zijn ongefronste huydtje;
Candidaetjes witte schoot,
Borsjes rond, en lipjes rood!
Hier was Beza op vervallen;
Hier plag Beza mee te mallen;
Hier lag Beza in verwardt.
't Crucifix was hem te hard.
Hier op vloukten, hier op schelde,
Hier op tuigde, hier op melde
Hy na 't leven, watten aerd
Ons Geneven heeft gebaerdt.
End' alzoo op deze paden,
Onze Ouders niet en traden;
Maer door een verscheide baen,
Nae den Hemel sijn gegaen:
Ga naar margenoot+Sijnze by deez' nieuwe Geesten,
Niet dan Beulen, niet dan Beesten,
Fielen, Guyten, Schauwen, Smook,
Mommers, Maskers, Schimmen, Spook.
Wat al lasters uitte waessem
Van een Reformeerden aessem!
Wat al ondeugds, wat al spijts
In een oogenblikjen tijds!
Maer 't en blijft niet ongewroken,
Van hem die eens heeft gesproken
Ga naar margenoot+Die u hoordt, of u versmaedt
Zulks aen my ook doet of laet.
Ga naar margenoot+Iae in-dien den Heer verteeren
Liet de jonckheid, van twee beeren,
| |
[pagina 293]
| |
Om dat z'achter zijn Propheet,
Niet dan kaelkop, kaelkop! kreet:
Hoe wil hy dan wel tracteren,
Die zijn Heil'gen zoo ont-eeren;
Die zijn Vrinden stellen tot
Schennis, van zoo snoden spot?
Spot vry Geusen! onder schemel
Van Religy, metten Hemel;
Tot dat ghy van spotten zat
Comt int Dal van Iosaphat.
Daer ghy zult te laet gevoelen
Vande twaelef Rechter Stoelen,Ga naar margenoot+
Die ghy met zoo stouten kaek
Schende, de gerechte wraek.Ga naar margenoot+
Wraek, die u zal overkommen
Ook, om dat ghy dorst verdommenGa naar margenoot+
Al het duizend-jaerig werk,
Van de gansche Christen Kerk.
Want van dier tijd, afgoddiste,
Vasten, aschten, dwaelde, miste
Christus Tempel blind en doof,
In het zwaerste van 't Geloof.
In Autaren, in Gebeden,
Offeren voor Overleden,
Biechten, Boeten voor en nae,
Vrije wil, & caetera
Dit was alles supersticy,
Tegen God, en zijn Iusticy;
Tegens 't geen ons is geboo'n:
Dit was dienst van valsche Goo'n.
Hier in hadden d'Helsche Tochten
Christus Tempel over-vochten:
Hier in had de Helsche Poort
d'Onbewoge Rots versmoordt.
Wel-verstaende 't al-vermogen
Christi, most ons eerst bedrogen
| |
[pagina 294]
| |
Hebben, eer Iohan Calvijn
Een Reformateur kon sijn.
Hy alleen, end' all' de resten
Van Prelaten, niet dan Pesten,
Niet dan Dieven, die deur 't dak
Klimmen met een blauwe sak.
Ga naar margenoot+Maer voor all', hy die te Romen,
Petrus Setel heeft bekomen
Door geweld en argelist,
Anders niet dan Antichrist.
Antichrist met zeven Croonen,
Die de Hoer van Babilonen,
Als hy op zijn zetel zit,
Voor den waeren God aenbidt.
Vry Maetroosje, vry Cousijntje!
Dit was't leste van 't dousijntje;
Dit gebrak noch aen de maet
Van uw' onvergeven quaed.
Gaet zoo voort, ghy zult wel raken,
Ga naar margenoot+Daer Abyr en Core blaken,
En daer Dathan inde gloed
Nu zoo lange Iaeren boet
d'Opspraek aen den knecht des Heeren.
Och! laet u dit Voor-schrift leeren
Wachten, oneer aen te doen
Hen, die Christus Schaepen hoe'n.
Wacht u wel de hooge Oorde
Petri, met uw' laster woorden
Meer te schelden: Sijt bedacht
't Hoofd te neigen voor de Magt
Vande al-gemeine Roede.
Laet den groten Harder hoeden
Die Heer Iesvs in zijn stee
Stelde, zijn bevolen Vee.
Tot dat hy zijn Meesters Schapen,
Adams kind'ren, Christus knapen,
| |
[pagina 295]
| |
V ook wildy, in de wey
Vanden riken Hemel ley.
Daer en tusschen kundy raemen,
Ofdie van Geneven quamen
Preken ons dit lief dousijn,
Antichristus maegschap sijn.
Want 'ken mein nau dat de deze
Als hy komt, zal stouter wezen;
Als hy komt, zal spreken meer
Lasters tegens onzen Heer.
Immers dit dousijn van spreucken
Komend' uit Calvinus keucken,
Ruim zal strekken, nae men ghist,
't Voor-gerecht van Antichrist.
Maekt u dan hier mede vrolick!
Maer ghy sijt een grote Molick,
Grote Plompert, grote Mop,
Hebdy smaek in zulken sop.
|
|