Hemelryck dat is Lof-sangh van 't Rijcke der hemelen
(1621)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
Auteursrechtvrij'twelck eertijds beweeght heeft Adrianum rechter van Nicomedien tot het gheloof ende martyrie ons' Heeren Iesv Christi
Sevende Ghedicht.Den Hemel is een Huys Godts; van't vvelck alhier beschaduvv't vverden, drie VVoonstucken: De Salet, De Slaep-caemer, en de Voor-Sael. Voorwaer met meerder reen: als naer des Heeren Huys.
Want onder desen naem heeft hy oock door syn cruys
Den Hemel ons verdient. Ga naar margenootpMijn vrienden uytgelesen,
Sprack hy te synder tijdt, en laet uw' hert niet vresen:
Ick gae naer boven toe, om u te maecken ree
Een al te goeder plaets, een al te hoogen stee:
Want in mijns Vaders Huys, nae staet van sulcken Coningh,
Is ruympte van Logijs, is veelderhande Woningh.
Maer nu en weet ghy niet te degen, soo ick raem,
Waerom dat Godes Rijck en Stadt, hier met den naem
Genoemt werdt van een Huys? Oh! tis niet om de engte.
Hier toe ist als te groot van breette en van lengte.
Met recht soo rieper Ga naar margenootqeen (hoe wel u onbekendt)
Oh! Israel het Huys des Heeren heeft gheen endt.
| |
[pagina 21]
| |
Gheen endt en heeft syn plaets, men kan syn Huys niet meten,
Syn Wooningh is te groot, daer in hy is geseten.
'Tis dan om d'engte niet, maer om dat al de schaer
Van sielen, die daer is, en Engelen te gaer
Als Huysgenoten syn, int groote Huys des Heeren;
Hem daer gestadigh sien, aldaer met het verkeeren,
Gelijck als plagh te doen een Coninck met syn vrindt:
Iae noch volmaecter oock, een Vader met syn Kindt.
Dit is de Ga naar margenootrgoetheyt Godts; en dus laet hy hem vinden
Ter eeren vanden mensch, tot oerber van syn vrinden:
Dat hy hen gheeft de Naem, jae selfs oock geeft de daet
Van Kindt end' erffgenaem. dit gaet toch alle maet
Van Vaderlijcke Minn', end' alle schreef te boven.
Oh! dat de Serafin den Heer hier over loven;
Dat hy een vleesigh dier, wil kennen voor syn soon,
Iae als een erfgenaem van syn verheven throon.
En als meed' erfgenaem van die uyt hem geboren,
Tot deser waerdigheyt, den mensch heeft uytvercoren.
Wat is dit voor een dingh! mijn Rechter en mijn Heer:
Ghy sijdt een Hoveling, die sich verstaet van eer.
Hoe gaet den Edelman terstondt de borst uytsteecken, Ga naar margenoot+
Als hy maer eens tot hem syn Prins heeft hooren spreecken
Met een verheugt gelaet? hoe hoogh rijst hem de moedt?
Syn blyschap heeft nauw' maet. Maer, leyder! d'arme bloedt,
Door d'ongestadigheyt van Princen en van hoven,
Werdt dickwils s'anderdaegs verworpen en verschoven;
En al wat hy bejaegt, al wat hy hadd' gehoopt,
Werdt hem al teenemael, met lijf met al ontsloopt.
En dus vergaet hem d'eer vant Hof, met all' haer gunsten,
Die hy met groot begeer,met veelderhande cunsten,
| |
[pagina 22]
| |
Met plasdanck, en verdriet, met veel verquisten tijdt,
En dick met siel-verlies bejaegt heeft en gevrijdt.
Dit weet ghy selver wel, gh'en hoeft geen breer vertoningh.
Maer dus en gaet het niet met s'Hemelsrijcken Coningh:
De liefde blijft altijdt die hy syn vrinden draeght.
Die hy eens heeft verblijdt, die hem eens heeft behaeght
Te trecken uyt het stof, te nemen vander aerden,
Te stellen in syn Hof, voor Edelman t'aenvaerden,
Is vry van alle sorgh; end' is niet meer beducht,
Dat hem een slinx gesicht, of een verdraeyde sucht
Van Prins of Hovelingh, uyt s'Hemels Hof sal drijven.
Daer hy eens is gestelt, daer sal hy eeuwigh blijven:
Een knecht een dienaer Godts, een Edelman, een vrindt,
Een gast, een huysgenoot, een erfgenaem, een kindt;
Iae Christus Mede-broer, met hem in als te samen.
Wat heerelijcker deel! Wat loffelijcker namen,
Wat rijcker erffenis! Mijn hert heeft sich verspreyt,
Riep eens een heyligh Ga naar margenootsPrins, in 'tgheen mijn is geseyt
Voor al te blijden Maer, dat ons den Heer der Heeren
In syn verheven Huys, voor eeuwigh sal Logeren.
'tWas toch een blyde Mear, een ongeproufde vreught.
Maer op dat ghy wat naer, int gros begrijpen meught
De weelde van dat Huys, 'twelck ons daer sal gelucken:
Soo gaet toch eens besien de schaduw' van drye stucken.
Dan doch de schaduw' maer, want het volmaect vertoogh,
En cost ter werelt hier, noyt sien geschapen Ga naar margenoottoogh.
Hoe meyndy dan voor eerst dat daer bereydt sal wesen,
Ga naar margenoot+De Taeffel en 'tSalet voor Godes uytgelesen,
Hoe daer sal syn geschaft, hoe daer gedient sal sijn
Van d'aldervetste spijs, van d'aldersoetste Wijn?
| |
[pagina 23]
| |
Die dit begroten wou, sou sonder twijffel missen.
Doch tis noch eenighsins van buiten aen te gissen,
Wt tweederhande reen: want is't dat hy alhier Ga naar margenoot+
In dit betraende dal; daer ons de vreught soo dier,
De troost soo selsaem, is, soo veelderhande smaecken
Voor ons bedurven vleesch bereydt heeft willen maecken,
Daer oock syn vyandt selfs, verquister van syn bloedt,
Sou werden mee gespijst, sou werden mee gevoedt,
Ter wijl de vrinden Godts noch om haer lust te sterven,
Tot in de uyr des doodts, die laeten en die derven:
Wat uytgenomen spijs heeft hy dan wel bewaert,
Wat ongehoorden dranck heeft hy dan wel gespaert,
Om aen dien disch alleen tot blyschap te verstrecken
Die hy voor anders gheen als vrinden sal doen decken?
Wat ist dat ghy Ga naar margenootvvermoeyt? vervat u phantasy;
Gheen mondt en kan de spijs, gheen tongh de leckerny,
Gheen dorst en kan den Wijn bedencken of versinnen,
Die Godt daer heeft bereydt voor die hem hier beminnen.
Oh Aldersoetsten Disch, Oh Coninclijck Bancket!
Oh Hemels-rijcke-mael, O costelijck Bufet!
Alwaer den grooten Waerdt syn Vaten op doedt proncken
Van't alderfijnsten Goudt; daer mede dat beschoncken
Daer mee met groter acht 'tgeselschap werdt onthaelt.
Waer is noch oydt bedacht waer is noch oydt vertaelt,
Wat aldersoetste tongh heeft noch uyt cunnen spreecken,
Wat dat voor stroomen syn, voor hooningh, of voor beecken
Daer mee den grooten Vorst syn gulde Stadt Ga naar margenootwbesproeyt?
Daer mee hy voor den dorst syn Taeffelen bevloeyt?
Daer meed' hy weer alsoo syn vrinden doedt ontfoncken,
Dat sy van desen dranck wel salighlijcken Ga naar margenootxdroncken
| |
[pagina 24]
| |
Vergeten heel end' al van haer geleden pijn,
In Gode teenemael, recht als verslonnen sijn?
O Aengenaemsten dranck! O alderrijckste vaten!
Mijn siele Ga naar margenootydorst naer u, mijn vleesch oock boven maten.
Wanneer sal comen eens dien lang gewenschten dagh,
Dat ick mijn droogen dorst aen u versaeden magh!
Siet hier mijn Heer, mijn Vrindt; dit is de eerste reede,
Die dit Salet beschaeuwt. Nu vought daer by de tweede;
Waer uyt ghy niettemin verstaen en weten kundt,
Wat Taeffel dat den Heer aldaer syn vrinden gunt.
Aen wien soo meynt ghy dan, dat Godt daer sal belasten
Te dienen over Mael, te sorgen voor de gasten,
Te reycken Hemels Broodt, te schencken Nectar-wijn?
Waer't niet genough geweest, dat hy de Seraphijn
Hier over hadt verdeylt aen ettelijcke Scholen,
En hen dien dienst belast, die sorghe hadt bevolen?
Oh! Iae het waer gewis, het waer tot deese Feest.
End' eer van deesen Disch, niet dan te veel geweest.
Maer siet, de mildtheyt Godts, en liefd' en sal hier meede
Haer houden niet vernought, haer stellen niet te vreede.
Syn alderliefsten Soon, ons' aldergrootsten Heer
Sal selver uyt syn Throon oprijsen t'haerder eer;
Sal synen langen Rock, een ende Weeghs vercorten,
Sal met een gulden Riem syn sneeuwigh cleedt Ga naar margenootzopschorten,
En loopen gins en weer, tot dienst van al de schaer:
Versorgen d'eenen hier, en dienen d'ander daer;
Tot dat zy all' gelijck ter eeren syn geseten,
En teenemael voorsien van drincken en van eeten.
Oh! dits te grooten eer; tot noch toe ombekendt;
De knechten sitten neer, Den Heer staet over endt:
| |
[pagina 25]
| |
De dienaers syn ontgort, en sitten op de stoelen,
Den Heer is opgeschort, en loopt om Taeffel woelen.
Dit is te ongewoon, en boven alle plight.
Maer met wat wesen schoon, met wat een bly gesicht.
Sal hy van siel te siel, rondtom de Taeffel loopen?
Sal hy 'tgebroocken Broodt, aen d'een en d'ander doopen?
En weerom t'elcke reys, als hy den Beecker brengt,
Hen nooden totten Wijn, die hy haer heeft gemengt?
Hen porren totten dranck die hy haer heeft geschoncken?
Mijn Ga naar margenootaalderliefsten, eet; mijn vrinden maect u droncken:
Sal't syn om 'tander woordt. tot dat zy heel versaet,
Doch nimmermeer vernougt van d'opgehoopte maet,
Met nieuw' en nieuwe lust, met volle grage borsten
Die nimmer syn geblust, hem weerom sullen Ga naar margenootbdorsten.
Zy dorsten nae den wijn, en hongeren nae 'tBroodt:
Doch dorsten sonder dorst, en lyden sonder noodt.
Soodaenigh is de spijs, die hy haer uyt sal deelen,
Dat zy hen wel versaen, maer nimmer sal verveelen.
Soodaenigh niettemin sal wesen oock de wijn;
Maer dat ghy't wel verstaet, 'tsal Christus selver sijn.
Hy is het Ga naar margenootclevend' Broodt gegeven vanden Vader:
Hy is 'tverburgen Ga naar margenootdMann', hy d'opgesprongen Ga naar margenooteAder
Van wijsheyt en wellust; hy is het groote all,
Dat nimmermeer te veel, altijdt versaeden sall.
Oh! niemandt can't verstaen, voor dat hy 'tsal ontfangen.
Wie sou dan naer dit Huys toch niet gestaegh verlangen?
Wie sou verhoopen niet naer sulcken een Salet?
Maer immers noch soo seer nae't Conincklijcke Bedt? Ga naar margenoot+
Een Bedt, een Bruylofs Bedt, van Hemelsche wellusten,
Alwaer des Heeren Bruydt een eeuwigheyt sal rusten;
| |
[pagina 26]
| |
Omvangen en omhelst van haeren Bruydegom.
Dan hier blijft my de mondt heel spraeckeloos en stom;
Het hert oock heel verschrict, niet wetende, och-armen!
Wat dat daer wesen sal 'tomhelsen en 'tom-ermen;
Ter wijlen dat de Bruydt (gelijck haer is Ga naar margenootfbelooft)
Op Christus slincker handt, sal leggen met haer hooft;
En dat syn rechter erm haer schoeren sal omvatten.
Oh wat sal wesen dit! wat rijckdom en wat schatten
Van Hemelsche wellust! Dan salze eerst gelijck,
Dan sal z'eerst hebben reen te roupen: Ick Ga naar margenootgbeswijck
Van liefde en van minn'. brengt vruchten en brengt blommen
Daer mee ghy mijn omset: ken kan niet overkommen
De wellust van mijn Heer, de goetheyt van mijn Godt.
Dit is te grooten eer, dit is te dieren lot.
Brengt noch al blommen meer, en stut my beyde syden:
Brengt vruchten even seer; 'ken kan niet langer lyden
Dit Goddelijcke vyer, daer d'een en d'ander handt
Iae selfs des Heeren Mondt, het hert my mee verbrandt.
Oh Aldersachtste Bedt! Oh aengename Camer!
Men vandt ter werelt oydt gheen beter, gheen bequamer,
Daer een vermoeyde siel, met smaeck van meerder lust,
Moght nemen haer vermaeck, haer stellen moght te rust.
Dit is de Camer doch naer tuygh van Ga naar margenoothProphetyen,
Daer all' de vrinden Gods hen sullen in verblyen:
Daer d'uytgelese schaer, nae haer volstreden perck,
Nu vry van alle vaer, eens staecken sal haer werck.
Een Camer daer den Heer sal syn beminde Knapen,
Van nu tot immermeer doen rusten en doen Ga naar margenootislaepen,
Een slaep van peys en vree, van blyschap en genucht,
Die niet als onse slaep onwetend' wegh en vlucht;
| |
[pagina 27]
| |
Maer die zy met gevoel en kennis sullen smaecken;
Recht als de menschen doen, als zy in vreugden waecken.
Wat arbeydt cander dan verveelen dese Cust,
Als Godt daer weer voor geeft 'tgenot van sulcken rust?
De vreught van sulcken Bedt? Die hy noch gaet bysonder Ga naar margenoot+
Verposen met een Sang van al te groten wonder.
Een Hemelsche Musijck van stemmen en van spel;
De wellust van syn Sael, t'Cyraedt van syn Cappel.
Geluckigh Ga naar margenootksyn o Heer in veelderhande wijsen,
D'inwoonders van u Huys: zy sullen eeuwigh prijsen
De grootheyt van u Naem, en van uw' Majesteyt.
Dit ampt doen zy gestaegh, doch met wellustigheyt.
Z'en werden niet vermoeyt; en daer en syn gheen dingen, Ga naar margenoot+
Die hen van Godes Lof, ter zyde cunnen dringen.
Gheen traegheyt, gheen gebreck, gheen walgingh, gheen behouft:
Daer is gheen mis-verstandt, noch yedt wes dat bedrouft,
Gheen sucht naer eer of goedt, gheen arremoed' te vreesen.
De siel is daer alree, en 'tlichaem sal daer weesen
Heel onbederffelijck, bevrijdt van alle noodt,
Onlijdelijck van smert, onquets-baer vande Doodt.
Hen sal gheen leegh gedacht, geen ding met al verstroyen:
Maer inde plaets vandien, den Hemel hen beschoyen
Elck ogenblick wat nieuws, 'twelck hen met claren sin
Verlichten sal tverstandt, onsteecken sal de minn'.
En als het een gestaegh, het beste sal aenschouwen,
Sal d'ander nimmermeer van lof op cunnen houwen.
Dit brengt de reden mee: want alsmen't wel bevroedt,
Soo dick als ons verstandt in't alderhooghste goedt,
Van nieus yedt weet te sien, van nieus yedt comt te vinnen,
Soo moetet onse wil oock nootelijck beminnen:
| |
[pagina 28]
| |
Alst immers claer beschoudt werdt met een saligh oogh.
Dan 'tis hier van genough: wy climmen wat te hoogh.
Dat licht is veel te groot, tis beter dat wy dalen,
Om u des Hemels goedt noch naerder te vertalen.
|
|