Evangelische Schat van Christus Jesus ontdeckt
(1621)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
AuteursrechtvrijVeertiende gedicht.Dat den Heere Christus de Riickdommen vvel te recht bi Doornen vergeleecken heeft vverdt bevvezen met viif Redenen. Dan of ghi dit gebroed van Mammon niet te degen
Ter saecke van't getal soudt kunnen overwegen,
Geliickt't u nu alhier getelt is sevenvoudt;
Zoo wil ick dat ghi dan van't overtallig goudt
| |
[pagina 54]
| |
Alleen maer een gewas sult schicken te onthouwen;
Twelck miin verlosser selfs ons heeft belieft t'ontvouwen.
Maer een gewas alleen, dan met alsulcken woord
Dat al, en meer begriipt als ghi nu hebt gehoordt,
Of iemand die daer leeft hier op sou kunnen hooren.
Wat meindi dattet is? Voorwaer het is een Dooren.
Let op de reden wel, en schickt dat ghi verstaet
Wat ding dat ons versmachtGa naar margenootv het alderbeste zaet
Des Ackermans te veld. doedt op vri beid' uw' ooren:
Ick seg des Riickdoms vrucht is niet dan scharpen Dooren.
Wie haddet oit gelooft,Ga naar margenootw en hadt het niet geseit
Hi die van't fiinste goud de diepe grond geleit
Heeft van het hoog gebergt, end' al 'tgeboomt geschapen?
End' als gh'er selfs op let soo suldi kunnen rapen
En mercken uit het goed des doorens eigen aerd:
Ga naar margenoot+Want waer komt toch van daen dat hi die meest vergaert
Of immers daer nae tracht, Int garen vande goeden
Daer over soo onsacht ziin Siel komt te bebloeden?
Iae 'tlichaem selver oock, soo door de banck geschiet
Met veelderlei ellend van sonde en verdriet?
Ga naar margenoot+De Reden is bereidt: want recht geliick de Tuinen
Met doornen siin beheindt, door vrees dat van Scherluinen
En Potters van de straet het Boom-gewassen Ooft
Bi onti vroug of laet sou werden af gerooft;
Soo heeft alleveleens 'tvoorsichtig oog des Heeren,
Om d'onbekenden Mensch te beter af te weeren
Vant sorgelicke goud, het selve soo beset
Den ingang soo benauwt, den toortocht soo belet,
Beheiningt en betuint met Doornen en met Hagen,
Dat niemand ongewondt schier iet van daer kan dragen.
| |
[pagina 55]
| |
Want uit genomen al den arbeid en de moeit,
Daer door, soo'ck boven sei, alhier den Riickdom groeit,
Behalven het getal van veelderhanden sonden,
Die't nae gejaegde goed als Doorenen omronden,
En ist niet Tuins genoug voor 't zilver ende goud
Als dat het God soo diep in d'Aerde heeft gestouwt?
Het is te piin wel waerd eens rip'lick t'overwegen;
Waerom de goedheid Goods die over al ziin zegenGa naar margenoot+
Soo ruim is en soo mild, die in het blauwe veld
Van ziin verheven lucht soo open heeft gesteldt
Des nachts soo wel als daegs soo veel vergulde lichten,
Daer ziin geschapen mensch hem aen sou mogen stichten
Tot leering en vermaeck, wanneer hem maer om hoog
Believen sou te slaen het redelicke oog,
Int kort die al de rest te water en te lande
Wes hi geschapen heeft met op gehoopte handen
Soo heuselicken schenckt, soo opentlicken deilt
Int suiverste Metael alleen ons heeft gefeilt,
Ter wiil hi 'troode goud, het beste van ziin gaven,
Als 'timmers schiint, soo diep bestopt heeft en begraven
En met het swaer gewigt bi nae vant Aerdsche Rond
Genomen uit het licht, gedrongen in de grond?
De reden is te claer; het was den mensch van noode:
'Twas al te teeren waer, en onsen aerd te snoode.
Helas! hi was beducht dat met het Rood Metael
Ontgraven werden sou te samen oock het Stael;
'Twelck eens gekomen uit den doncker van ziin Minen
Om ziin beroofde goud de wereld staeg sou pinen.
Dan, leider! min of meer 'tgeboufte vande straet
Door d'omgeheinden Tuin, hoe scharp oock dat hi staet,
| |
[pagina 56]
| |
Door lust van't suire Ooft, 'twelck hen de maeg verwringen
Sal als het is gerooft, wel bloedig plag te dringen;
Soo doedt allevelleens den ongebonden mensch;
Die om sich te versaen ziin ongetoomde wensch
Geen doornen en ontsiet, geen diepten, nocht ponden,
Als hi 'tbedolven goud alleen maer mag ontgronden.
Maer wel te siinder scha: want hii't al betrapt,
Soo'n komt hi daer niet af als jammerlick beschrapt,
Bedorent en bebloed. Siet dan of niet te degen
Het geen de Wereld houdt schier voor den grootsten zegen
Miin Salichmaecker heeft geleken bi een Braem:
Ga naar margenoot+Ghi sult mi deze spreuck noch immers soo bequaem
Bevinden, als ghi maer daer bi belieft te dencken
Dat u den dooren niet alleen en komt te krencken
Wanneer z'u eerst geraeckt, maer dat haer scharpe stiil
Noch veel meer piinen maeckt wanneerze nu een wiil
Int lid gesteecken heeft, Iae dat te lange leste
Het uit-getrocken punt noch piin voor al de reste.
Dus voeldi dat het geld u doedt int garen zeer,
En wan gh'er maer op let, noch int besitten meer,
Dan alst u werdt onthaelt, om dieswil dat het heerschte
Uw' vleeschelicke siel, noch doet het alder zeerste.
Ga naar margenoot+Helas! onwetendt mensch en wist ghi dan den aerd
Noch van den Braembosch niet, dat hi te meer beswaert
En quetst d'onvroede hand van die het heeft gegrepen
Soo hi met vaster vuist te stiver werdt genepen?
Gh'en hadt bi avontuir u selven niet bebloedt
Hadt ghi den bundel maer van uw vergaerde goed
In een ontloocke hand mildmoedelick gedragen.
Maer om dat ghi u hart daer over hebt geslagen,
| |
[pagina 57]
| |
Omhelst hebt uw Tresoor, omerremt hebt uw Schat
Soo'n ist geen wonder oock dat zi u heeft gevat.
End' hier aen leeren, siet, hen dragen alle Riicken,
'tSi wan hen 'tgoed toe vliet, tsi wan 'tweer komt te wiicken:
Bi naemen als dat zi wel voor hen moeten sien
Alst geld hen komt te huis daer aen de mond te bien,
t'Omvatten met de bortst, t'omhelsen met de ermen,
Of met een vaste vuist te gripen; want ocharmen
Het soud' hen min of meer als doornenen, bebloen:
Maer aen een losse hand en kan het niet misdoen.
End' alst aen d'ander zi dan weer eens komt te ebben,
Te dencken dat ze niet met al verloren hebben,
Naert seeckerste verstand end' eigenschap des naems
Toch anders als een hand vol doorens of vol braems.
Vougt hier noch efter bi, dat soo geliick den doornenGa naar margenoot+
Seer nut is om't gewormt te decken en te smooren,
Dat evelleens de Hel gaen beter plaets en heeft
Daer zi met haer gediert soo vrijelick in leeft
Als een geld suchtig hart, om dat de gulde ponden
Een groote oorsaeck siin tot alderhande sonden:
Die daer en boven noch, hoe grootoock datze siin,
Alleen niet siin bevriidt van opspraeck straf of piin,
Maer soo nu is vertoont voor deugden siin gepresen.
En wie en dunckt het goed voor't leste niet te wesenGa naar margenoot+
De doorenen geliick? De welcke al hoe wel
Rondom ontquetsbaer siin, nochtans geen naeld' of spel
En hebben haers geliick aen d' uiterlicke punten.
Past ghi dit selver nu op uw vergulde Munten;
En schickt, al ist dat zi u noch soo lief en zoet
Hier in dit leven siin, ter wiil ghi sterven moet,
| |
[pagina 58]
| |
Dat z'u voort leste niet voor dit klein duirig smeecken,
Tot uiterlick verdriet het wereldsch hart af steecken
Met een bedeckte priem.
|
|