Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

De lasery.⋆⁺
Op den dertienden Sondagh na Pinxteren.⁺

1

Heer Iesvs gingh door een kasteel^1,1

Na Salems⋆ hooghe plaetsen;
Wanneer hem met verheve keel³
Beriepen tien melaetsen:
O Iesv meester goed,
Ons toch ghenade doet.
En hy we'erom daer tegen

+ 146

+ Bron: Lk. 17, 11-19.

1,1 kasteel: dorp, vlek (Vulg. castellum).

3 met verheve keel: met luider stem.

[p. 344]

 

Met sijn beleefde⋆ mond:

 

Gaet heen, toont u terstond

 

Den Priesterlijcken zeghen.¹⁰

10 ‘aan de priesters, die aan een genezing hun zegen moesten geven.’ Men kan de regel echter ook louter metonymisch verstaan voor: priesters.

2

En siet haer puysten werden reyn,

Terwijlen datse ginghen.
Maer een van hen-luy in 't gemeyn:^2,3
Och! dit zijn vreemde dingen.
Komt gaen w'op staende voet
Hem dancken die dit doet.
Of zydy des t'onvrede,⁷
Soo sal ick dan alleen
Na⋆ eysch van alle reen⋆
Na⋆ hem te rugghe treden.

2,3 gemeyn: gezelschap (eigenlijk: gemeenschap, zie WNT. 4, 1374-5).

7 ‘Of ben je het daar niet mee eens’ (t'onvrede: ontevreden, misnoegd).

3

Soo rasch gheseydt, soo rasch gedaen.

En met ghebogen leden
Heer Iesvm op de volle baen
Ter aerden aenghebeden.^3,4
Maer, o Samaritaen!⁵
Waer is de rest gegaen?
En hebben d'and're negen
Dan van 't melaetsche vel
Als ghy, niet even wel
De reynigheyd ghekreghen?

3,4 ter aerden bij ghebogen (vs. 2).

5 Hier spreekt Jezus.

4

Ick meyn wel ja. En⋆ isser dan

Van all' die 'k heb genesen
Gevonden maer één enckel man,
Die danckbaer soude wesen?

[p. 345]

 

En dat noch een ghesel,

 

Die buyten Israël

 

Een vreemd'lingh is geboren?^4,7

 

Stand op, stand op, 't geloof⁸

 

Maeckt u van alle roof⁹

 

Veel gaver als te voren.

4,7 Een vreemd'lingh: als een vreemdeling.

8 stand op: sta op.

9 roof: uitslag.

5

O Iesv meester, staet ons by,

Die hier uw' naem beknielen;^5,2
Bewaerdt ons voor de Kettery;
Melaetsheyd van de zielen.
Melaetsheyd! die uw' wet
Hier predickt, daer besmet;
Niet anders als de zweeren
Hier weynigh laten vry,
Daer we'cr met lazery⋆
De gave huyd onteeren.

5,2 beknielen: knielen voor.

6⁺

Behoedt ons oock de ziel, o Heer,

Van doodelijcke sonden;
Op datse voor u nimmermeer⋆
Leproos en werdt⋆ bevonden.
Door hovaerdy ghebuyldt,^6,5
Door gierigheydt ghekuyldt,⁶
Bedropen van wellusten:⁷
Door gramschap rood van borst:
Door keelsucht droog van dorst:⁹
Vertraeght op 't luye rusten.¹⁰

+ 147

6,5 ghebuyldt: vol builen.

6 gierigheydt: hebzucht; ghekuyldt: ontsierd door ‘putten’.

7 bedropen: met etter belopen.

9 keelsucht, hier voor: dronkenschap.

10 Vertraeght op ...: traag geworden door ...

[p. 346]

7

O vuylen drop! o lazery!^7,1

De snoodste van de resten!²
Men vindt geen swarter popelcy;³
Daer sijn geen blauwer pesten
Als dooling, of dood-sond.
Laet my te geender stondt
Mijn selven soo vermallen;⁷
Dat ick door eyghen sin
Om goed, om eer, om min
In sonde kom te vallen.

7,1 drop, naam van een ziekte waarbij druiping ontstaat.

2 ‘erger dan alle andere’.

3 popelcy (klemtoon op -cy): ziekte (eigl. apoplexie, beroerte; ook: vallende ziekte).

7 vermallen: dwaas maken.

8

En of⋆ ick daer toe oyt verviel

('t Welck ghy Heer sult beletten)
Soo wilt toch mijn melaetsche ziel
Ten eersten weer ontsmetten.^8,4
Des⋆ ben ick wel te vre'en⋆
Op 't voorschrift⋆ van uw' re'en⋆
Mijn selven te vertoonen
De Priesterlijcke macht⁸
Oock sonder een gedacht
Of jock-woord te verschoonen.¹⁰

8,4 Ten eersten: zo spoedig mogelijk, onmiddellijk.

8 nl. in de biechtstoel.

10 jock-woord: (dartele, ongepaste) scherts.

9

Het is toch al te wel bekendt,

(Men vindt het klaer beschreven)
Wat macht gh'in 't nieuwe Testament
Uw' Priesters hebt ghegeven:

[p. 347]

 

Al wat ghy van misdaed

 

Vergeeft, of we'erom⋆ laet

 

Op d'aerde onvergheven;

 

Werdt⋆ oock, noch min⋆, noch meer

 

Ghescholden quijt, of weer⋆

 

Geheught, in 't ander leven.^9,10

9,10 Geheught: onthouden, niet vergeten.

10

Voorwaer een sonderlingh⋆ ghesagh

Van dese laetste tij-en!^10,2
Want daer⋆ den ouden Priester plag
Alleen de lazerijen
Te schouwen vuyl of schoon,⁵
Werdt⋆ nu voor Godes throon
Op 't Priesterlijcke lesen⁷
De lazerij des geest
Van yder, minst⋆ en meest,⁹
We'erhouwen, of ghenesen.

10,2 dese laetste tij-en, schriftuurlijke uitdrukking voor de tijden vanaf Christus.

5 ‘te inspecteren om te zien of ze vuil of genezen waren.’

7 lesen: bidden, gebed.

9 en, in de 1^e druk tweemaal weergegeven, zowel aan het einde van de ene regel als aan het begin van de volgende, waardoor ook het aantal lettergrepen niet klopt.