Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 340]

⁺ Den Samaritaen.
Op den twaelfden Sondagh na Pinxteren.⁺

1

Een Rabbi hoogh verheven

Sprack: Heer wat moet ick doen
Om eeuwelijck te leven?
En tegens het vermoen^1,4
Van d'opghepronckte prater⁵
Met sijn gheschole net⁶
Sprack Iesvs: wel wat stater
Gheschreven in de wet?

+ 144

+ Bron: Lk. 10, 23-37.

1,4 vermoen: vermoeden.

5 opghepronckte: opgesierde, zich mooi voordoende.

6 Versta: met zijn strikvraag.

2

Ghy sult den Heer beminnen

Wt al uw's herten wensch:
Wt zielen, en uyt sinnen;
En oock uw' even mensch
Recht als u selven lieven⋆.
Waer op den Heer: 't is goed.
Dus luyen d'oude brieven:^2,7
Schickt⋆ dat gh'er slechts na⋆ doet.

2,7 ‘Aldus luiden de oude geschriften.’

3

Maer siet, de Wet-gheleerde,

Vervattende⋆ 't bedrogh
Daer⋆ med' hy sich geneerde;^3,3
Sey weer: En wie is toch

3,3 sich geneerde: zich bezig hield, omging.

[p. 341]

 

Mijn naasten, die 'k beminnen

 

Ghelijck mijn selven moet?

 

Ey! maeckt my om te winnen

 

Den Hemel, dat noch vroed⋆.

4

Hoordt dan ick sal 't u seggen

By 't voor-beeldt van een man,
Die eens voor dood bleef leggen⋆
In 't bosch; wanneer hy van
Jerusalem ghetoghen
Na⋆ Jericho, arm hoofd!
Door moordenaers vermogen^4,7
Ghewont was en berooft.

4,7 vermogen: kracht; moordenaers, meerv. (zie 5, 1).

5

De moordenaers vervluchten;^5,1

En hy van al sijn goed
Geplondert, bleef daer suchten
En rollen in sijn bloed;
Tot dat ter selver stonde,
Van alle bystand quijt,⁶
Hen⋆ daer ter plaetsen vonden⋆⁷
Een Priester, en Levijt.

5,1 vervluchten, verl. tijd.

6 quijt: beroofd.

7 Hen: zich. Vs. 6 moet dan een absolute constructie zijn met een verondersteld onderwerp hy uit vs. 2. Eenvoudiger is in Hen een drukfout te zien voor Hem (= de gewonde).

6⁺

Doch sonder hem te baten.

Sy ginghen een voor een
Passeerende haer straten
Verby sijn krancke le'en⋆.

+ 145

[p. 342]

 

Soo lang dat daer gereden

 

Quam een Samaritaen,

 

Die sijn door-slaghen leden⋆^6,7

 

Met mee-sucht tasten aen.⁸

6,7 door-slaghen: doorwonde.

8 ‘met medelijden beroerden’.

7

Hy bette hem de wonden

Met oly en met wijn;
En als hy die verbonden
En hem met een te zijn^7,4-5
Geboo'n⋆ had wel te vreden⋆,
Lagh hy hem op sijn paerd,⁶
Daer⋆ med' hy hem ter stede⋆
Bracht van een trouwen waerdt.

7,4-5 ‘en hem tegelijk op het hart gedrukt had zich geen zorgen te maken.’

6 lagh: legde.

8

Den welcken hy op 't punten^8,1

Des morghens van den dagh,
Wt-schietende twee munten,³
Sey: neemt, daer is 't gelag.⁴
Draegt sorg, en wes⋆ g'in voeden
Of salven noch verschiet:⁶
Sal ick u we'er vergoeden.
Laet hem ghebreken niet⋆.

8,1 punten: aanbraken; vgl. fra. à la pointe du jour.

3 Wt-schietende: te voorschijn halend.

4 gelag: onkostenvergoeding.

6 verschiet: voorschiet.

9

Wie dunckt u van de dese⋆,

O wet-gheleerde! dan
Den even mensch te wesen
Van desen krancken man.

[p. 343]

 

En hy: Ick soude meenen

 

Dat die hem bystand dee.^9,6

 

't Is wel gheseydt. Gaet heenen

 

En doet het selve mee.

9,6 Dat (voegwoord). De zin wordt eigenlijk niet voltooid. Men denke zich na dee een beletselteken (...).

10

O meesters, hoogh gheseten!

En⋆ weest niet al⋆ te koen.
't Is niet ghenoegh, te weten;
Men moetter wat voor doen.
Doet wat voor uwen broeder.
Den goe'n Samaritaen,^10,6
Heer Iesvs uw' behoeder
Heeft u al meer gedaen.

10,6 onderwerp, nader bepaald in vs. 7.