Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 276]

⁺ Pinxteren.⁺

1

Komt Schepper Geest,

Verlichter van de Son,^1,2
Die Trooster zijt genaemt;³
't Is he'en⋆ de feest
Dat ghy op 't hoogh Syon
Van boven neder quaemt.
En dat, gelijck men vindt
Beschreven, met een wind,
Die door een groot gedruys
Beweeghde 't gantsche huys.
En stracks⋆ na dit getier¹¹
Met een ghesplete vyer,
't Welck tongs-gewijs geklooft
Was, deckte hoofd voor hoofd.

+ 110

+ Bron: Hand. 2, 1-11; het begin is ontleend aan de vesperhymne van Pinksteren. Vanaf de 6^e strofe volgt een bewerking van de Veni Sancte Spiritus (sequentia van het feest).

1,2 ‘Schepper van het licht’.

3 Die, bij vs. 1.

11 getier: gedruis (Zie Leuv. Bijdr. 1960 blz. 38-39).

2

De goede Schaer

Van d'arme Galileen,
Tot hondert-twintig schier
Die daer te gaer⋆
Gekomen was by een,
Onsteken⋆ door dit vyer,^2,6
Begon met nieuwe mond⁷
Wt een vernieude grond
Te spreken al-te-mael⁹
In alderhande tael:

2,6 In 1^e druk na vyer een puntkomma.

7 Begon, onderwerp vs. 1.

9 spreken, voorwerp in vs. 12.

[p. 277]

 

Arabisch, Roomsch, en Joods

 

De wonderdaden Goods:

 

Na⋆ hen de rijcke tong¹³

 

Den Geest te spreken drong.

13 ‘naargelang de Geest hun “rijke” tong drong te spreken’ (rijcke, wegens de veelvuldigheid van taal).

3

Wat vreemde reen⋆!

Wat ongehoorde saeck!
Riep hier Grieck en Latijn:
Dat wy elck een
Hier hooren onse spraeck,
Daer⋆ wy geboren zijn!
Zijn dese mannen dan
Niet al te samen van
De alderminste soort
Van 't Galilesche oordt?
Wie heeft dan heur-luy mond
In een soo korten stond
Doen spreken met verstand
De tael van alle landt?

4

Ghy dooldt, o Joon!

't En is noch most, noch wijn,^4,2
Daer⋆ sy van droncken zijn.
Maer Godes soon,
Die ghy-luy soo t'onrecht
Aen 't dwars-hout hebt gehecht,⁶
Heeft hen-luy t'uwer gunst
Doen leeren dese kunst.
Een weldaet (of⋆ ghy 't weet)
't Welck Joël den Propheet^10-14

4,2 most, synoniem voor wijn.

6 Na gehecht in de 1^e druk een punt.

10-14 Zie Hand. 2, 16-21; Latijnse accusativus cum infinitivo-constructie voor: (een weldaad) die over u zou worden uitgestort volgens de voorspelling van de profeet Joël; weldaet, onzijdig gebruikt.

[p. 278]

 

Verkondight heeft wel eer

 

Op u te komen neer;

 

Soo dat, 't zy man, 't zy vrouw,

 

Sijn Geest ontfanghen sou.

⁺ 5

Dit is den Geest,

Die 's wereldts gantsche rond^5,2
Van oordeel, deughd, en zond
Bescheyden sal.⁴
Kent⋆ dan voordaen⋆ en haet
Het schennis van 't misdaed.⁶
Vervordert u ter deughd,⁷
Nadien ghy die nu meught⋆,⁸
Met een soo grooten baet⁹
Des Gheests, die u by staet,
Bewercken; end' en stelt
U niet meer in 't gheweldt¹²
Van Satanas, wiens macht
Nu is te niet ghebracht.

+ 111

5,2 rond: bol.

4 Joh. 16, 8-11. Zie 2^e en 3^e strofe op blz. 259.

6 ‘de (heilig)schennis die gelegen is in de zonde.’

7 ‘span u in tot (de) deugd’ (maak voortgang in de deugd).

8 Na meught in de 1^e druk een puntkomma.

9 baet: steun.

12 't gheweldt: de macht.

6

Ach, veer van my

Sy een soo sotten werck.
Mijn hulper is te sterck.
Staet my slechs by,
O ongeschapen Geest!
En ick blijf onbevreest.

[p. 279]

 

Ghy zijt toch in de nood

 

Een trooster al⋆ te groot;

 

Een blijschap in den rou⋆;

 

In dorrigheydt een dou;^6,10

 

De blinden ghy verlicht;

 

Den breuckelen⋆ ghy sticht;¹²

 

Den kouden ghy verwermt;

 

Den armen ghy ontfermt.

6,10 dou: dauw.

12 sticht: sterkt.

7

Ghy zijt de ziel

(Hoe swaer s'oock is belast)
Een al te soeten gast;
Ghy stijft⋆ de hiel,
Wanneer het helsch serpent
Daer kruypen komt ontrent.
Och, daer⋆ ghy maer en⋆ zijt,
Daer is 't gebenedijt;
Daer wordt het vuyle reyn;
Het opgeblase kleyn;
Het dove krijght ghehoor;
't Verdoolde vindt het spoor;
't Vermoeyde komt tot rust;
't Wanhopigh we'er tot lust.

8

Komt heyl'gen Geest!

En maeckt ons ziel en lijf
Bequaem tot u gherijf.^8,3
Sterckt, en geneest,
Wascht, vocht, buygt, hoogt en laegt,⁵
Wes⋆ u in ons mishaeght.

8,3 gherijf: gerief, dienst.

5 ‘Maak schoon, vochtig, hoger of lager’ (lava; riga; flecte...).

[p. 280]

 

Seyndt⋆ neder t'onser plight⁷

 

Een straeltjen van u licht;

 

Een dropjen van u nat;

 

Een mijtjen van uw' schat;¹⁰

 

Op dat wy eens verkloeckt¹¹

 

Door u, die ons besoeckt,

 

Hier komen tot de deughd

 

En namaels tot de vreughd.¹⁴

7 t' onser plight: bij onze plicht(svervulling).

10 mijtjen: (zeer klein geldstukje) kleinigheid.

11 In A. en T. na verkloeckt een puntkomma.

14 In 1^e druk: na namaels.