Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

⁺ Pastor bonvs.
Op den tweeden Sondagh na Paesschen.⁺

+ 98

+ Bron: Joh. 10, 11-16.

1

Ick ben een Harder goed.

Een goeden Harder stelt
Sijn leven en sijn bloedt
Ten lieven danck⋆ op 't veld
Voor 't oorber⋆ sijnder koyen⋆:
Om niet te sien verstroyen.
Gedanckt, gelooft, gepresen
Moet sulcken Harder wesen.

[p. 253]

2

Maer, leyder⋆, dus en doet

Den Huerling nimmermeer⋆
Als hem de wolf ontmoet;
Hy steldt sich niet te weer:
Maer set het op een loopen
En laet sijn koy⋆ verstropen^2,6-7
Na⋆ sucht⋆ van vreemde knapen.
Wat past hy op de schapen?

2,6-7 ‘en laat zijn kooi, kudde, door vreemden wegroven naar hun believen’.

3

Maer ick die wel te recht

Een goeden Harder ben:
En geen gehuerde knecht,
All' mijne schapen ken.
Soo s' oock te weder-sijden^3,5
My kennen en belijden.
Gedanckt, gelooft, gepresen
Moet sulcken Harder wesen.

3,5 te weder-sijden: van hun kant.

4

Ick stel voor haer-luy vree

Mijn alderbeste bloed.
Doch heb noch ander vee,
't Welck ick opsoecken moet,
Op dat sy my oock hooren
En niet en gaen verlooren:
Maer dat haer ééne roede
Van éénen Harder hoede.

[p. 254]

5

Singt nu vrij⋆ altemael,^5,1

Die Iesvs heeft bevrijdt
Hem een nieuw Pastorael³
In desen nieuwen tijdt.
Soeckt Oost, soeckt West, soeckt verder,
G'en vindt geen beter Harder.
Gedanckt, gelooft, gepresen
Moet sulcken Harder wesen.

5,1 altemael: allemaal.

3 Pastorael: pastorale, herderslied.

6

Een Harder als hy werft,^6,1

Een Harder als hy lijdt,
Een Harder als hy sterft,
Een Harder t' alder tijdt,
Een Harder, van wiens weyden⁵
Ezechiel voorseyde:⁶
Dat hy selfs⋆ t'allen hoecken
Sijn schapen sou besoecken.

6,1 werft: zich inspant.

5 weyden: weiden, hoeden.

6 Ez. 34, 11-31.

7

Het kranck, het ongesondt,^7,1-8

Het lopend achter⋆ landt²
Sou locken met de mond,
Sou strelen met de hand:
't Verlooren we'er sou vinden,
't Gebroken sou verbinden,
Het gave sou bewaren,
't Belaste sou ontswaren.⁸

7,1-8 De gehele strofe hangt nog af van 6, 5-7.

2 lopend: zwervende (schaap).

8 ontswaren: van zijn last bevrijden.

[p. 255]

8

't Was Iesvs, soo⋆ men siet,^8,1

Van wien dit was voorseyt.
My sal gebreken niet,^3-4
Soo lang als hy my weydt;
Soo lang als sijn' Genade
Bestieren sal mijn' paden,
Soo'n heb ick midts⋆ de dese
Noch hel, noch doodt, te vresen.

8,1 vv. Men lette erop hoe persoonlijk en individualistisch het herdersmotief vanaf de 8^e strofe wordt toegepast. De persoonlijke band van Christus met de ziel, met ‘mij’, overheerst in barok en christelijk humanisme, niet de gemeenschap. Wat overigens niet wegneemt, dat sprake is van de herder en zijn kúdde. Vanaf de 2^e helft van de 9^e strofe wordt het motief van het gastmaal (zie b.v. Mt. 22, 2-14) op dezelfde wijze geïnterpreteerd.

3-4 Vgl. ps. 22, 1.

9

Sijn landt van leeljen⋆ blinckt⋆,

Sijn wey van roosen bloost,^9,2
Sijn stock tot liefde dringt;
Sijn roede my vertroost.
Ja heeft in sijn' valleyen⁵
Een tafel doen bereyen
Voor my, om af te weeren
Den ghenen die my deeren.

9,2 bloost: is rood.

5 heeft: Hij heeft.

10

Hier op staet seem en melck.^10,1

Maer wie is 't die voldenckt
Den heerelijcken kelck,
Daer⋆ mee hy my beschenckt?⁴
Tot dat ick door sijn voncken
Van liefde, werde⋆ droncken.
Gedanckt, gelooft, gepresen
Moet sulcken Harder wesen.

10,1 seem: honing. ‘Melk en honing’, een bij uitstek bijbelse combinatie om overvloed aan te geven.

4 Zie ps. 115 (116), 3-4. In beschenckt (: begiftigt) wordt ook aan het schenken van drank gedacht (zie droncken van vs. 6).